İZSİAD/ GENEL EKONOMİK DEĞERLENDİRME Ender YORGANCILAR EBSO Yönetim Kurulu Başkanı TOBB Yönetim Kurulu Üyesi
İMALAT SANAYİSİ ÜRETİMİ EN BÜYÜK İLK 15 ÜLKE Türkiye nin %9,2 gibi çok yüksek bir oranda büyüdüğü 2010 yılında imalat sanayisi yeterli katma değeri sağlayamamış ve liste dışı kalmıştır. Kaynak : McKinsey
EGE BÖLGESİ SANAYİ ODASI İLK 17 ÜLKENİN İHRACATI İÇİNDE İMALAT SANAYİ PAYI (%) Kaynak : DTÖ İhracatı içinde imalat sanayi payı Türkiye den düşük olan Endonezya, Brezilya, Rusya, Hindistan gibi ülkeler bir önceki slaytta yüksek katma değerli imalatı ile yer alırken, ihracatı içinde imalat sanayi %77,2 gibi yüksek orandaki Türkiye yer alamamıştır.
BİLGİ EKONOMİSİ ENDEKSİ SIRALAMASI 0 20 40 60 1 1 8 2 2 4 15 8 12 4 13 16 12 13 14 17 22 17 24 21 29 24 35 62 80 38 100 120 140 2000 2012 69 Kaynak: http://info.worldbank.org Endeks sıralamasında başlıca, ekonomik, eğitim, yenilik, bilgi ve iletişim teknolojisi değerleri etkili olmuştur. Yüksek katma değerli üretimde neden geride kaldığımızı da endeks açıklamaktadır.
2009/I 2009/II 2009/III 2009/IV 2009 2010/I 2010/II 2010/III 2010/IV 2010 2011/I 2011/II 2011/III 2011/IV 2011 2012/I 2012/II 2012/III 2012/IV 2012 2013/I EGE BÖLGESİ SANAYİ ODASI BÜYÜME ORANI (%) 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0-5,0-10,0-15,0-20,0-25,0 Arındırılmamış İmalat Sanayi %3 %2,8 Kaynak:TUİK İmalat sanayi büyüme oranı genel büyümenin üzerine çıktığında, Türkiye büyümeyi başarmıştır. Ancak son dönemde de gözlendiği gibi imalat sanayi büyüme, genel büyümenin altında kalmakta ve Türkiye büyüme sıkıntısı çekmektedir. Bizim dikkatini çekmek istediğimiz nokta, büyüme rekorları kıran Türkiye nin, rekabet halinde olduğumuz gelişmekte olan ülkelerin gerisinde kalırken, gelişmiş ülkelerin önünde yer alıyor olmasıdır.
BÜYÜME VE İŞSİZLİK ORANI (%) 14 12 10 8 6 4 2 0-2 -4-6 10,3 10,5 10,8 14,0 10,6 10,2 10,3 11,0 KRİZ 11,9 9,8 İşsizlik 10,1 9,4 9,2 8,4 8,8 9,2 6,9 6,2 Büyüme 5,3 4,7 3,0 0,7 2,2 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013/I -4,8 Kaynak : TÜİK Büyüme (%) İşsizlik Oranı (%) Büyüdükçe işsizlik azalması gerekirken, ülkemiz ne yazık ki sağlıklı büyüyememenin sonucunda artan işsizlik ile karşı karşıyadır.
EGE BÖLGESİ SANAYİ ODASI TÜRKİYE NİN RİSK PRİMİ (CDS*) *Credit Default Swap: Ülkenin iflas etme riskine karşılık ödenen prim Kaynak: Bloomberg Türkiye nin, Küresel piyasalardaki gelişmeler ve Gezi Eylemleri süreci ile, yurtdışındaki risk algısı da yükselmiştir. CDS olarak tanımlanan ve uluslararası arenada risk algısı olarak bilinen bu veriye baktığımızda, yaşanan son gelişmelerin ardından bozulan bir ivme görmekteyiz.
EGE BÖLGESİ SANAYİ ODASI YABANCI PORTFÖY YATIRIMLARI (Milyon $) Kaynak : TCMB Sıcak para olarak tanımlanan ve bir çıkış takvimi olmaması nedeniyle risk taşıyan portföy yatırımları, özellikle Fed in açıklamaları sonrasında yeniden gündeme gelmiştir.
EGE BÖLGESİ SANAYİ ODASI REEL SEKTÖRÜN DÖVİZ POZİSYON AÇIĞI (Milyar Dolar) 160 140 120 100 80 72,1 65,5 124,8 139,7 93,4 146,0 60 40 20 6,5 18,5 19,1 22,0 29,4 54,7 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013/I Kaynak : TCMB Fed in açıklamaları sonrasında yeniden önem kazanan bir veri de döviz pozisyon açığıdır. Gerek yurtiçi, gerekse yurtdışı kaynaklı olası olumsuz bir durum ve hatta kriz sonrasında kurlarda yaşanacak olası dalgalanmalar nedeniyle döviz açığında artan bu rakamlar, firmalar için ciddi tehlike taşımaktadır.
KAR TRANSFERİ (Milyon $) 2012 2.193 2011 2010 2009 2008 2.924 2.867 2.929 2.953 2007 2.213 2006 2005 2004 1.051 1.043 1.182 2003 643 2002 401-500 1.000 1.500 2.000 2.500 3.000 Kaynak: TCMB
KÜRESEL REKABET ENDEKSİ RAPORU (2012-2013) 65 Sırası Ülke Sırası Ülke 1 İsviçre 25 Malezya 2 Singapur 27 İrlanda 3 Finlandiya 29 Çin 4 İsveç 38 Tayland 5 Hollanda 43 TÜRKİYE 6 Almanya 46 Azerbaycan 7 ABD 48 Brezilya 8 İngiltere 50 Endonezya 10 Japonya 52 Güney Afrika 12 Danimarka 59 Hindistan 13 Tayvan 67 Rusya 19 G. Kore 107 Mısır 21 Fransa 139 Çad 60 55 63 61 61 59 50 53 45 43 40 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Kaynak: Dünya Ekonomik Forumu Kaynak: Dünya Ekonomik Forumu 10
DEMOKRASİ ENDEKSİ SIRALAMASI Kaynak : Economist Dergisi-EIU Türkiye seviyesinde kişi başına milli geliri olan bir ülkenin yaklaşık demokrasi endeks değeri 7 civarında iken, Türkiye nin ortalama endeks katsayısı 5,7 civarındadır. 90. sıradaki insani gelişmişlik düzeyimizle birlikte, demokrasi kültürümüz de, ekonomik performansımızın oldukça altındadır. Endeks oluşturulurken, 1- Seçim yöntemi ve parti sayısı, 2- Hükümetin icrai yetkileri ve sorumlulukları, 3-Siyasi katılım, 4-Demokratik siyaset kültürü, 5- Sivil özgürlükler dikkate alınmaktadır.
RAKAMLARLA İZMİR
İZMİR DE YABANCI SERMAYE KÜLTÜRÜ Söz konusu firmaların varlığı, İzmir de çok ciddi bir yabancı sermaye kültürünün olduğunu göstermektedir. BERGAMA OSB KINIK OSB ALİAĞA OSB MENEMEN PLASTİK OSB İZMİR ATATÜRK OSB KEMALPAŞA OSB FAAL OSB LER YAPIMI DEVAM EDEN OSB LER ESBAŞ PANCAR OSB TORBALI OSB TİRE OSB ÖDEMİŞ OSB İHTİSAS OSB LER
YABANCI SERMAYELİ FİRMA SAYISININ İMALAT SANAYİ İÇİNDEKİ PAYI (%) İzmir e son zamanlarda yabancı yatırımcıların ilgisindeki gelişmenin bölgenin yatırımlar için bir bütün olarak planlanması ve makro koşulların iyileştirilmesi durumunda hızla artması söz konusu olabilecektir. En önemlisi de yabancı sermayeli firmaların en çok geldiği ilk 3 sanayi şehri içinde, İzmir e gelen firmaların %23 ü imalat sanayide, İstanbul a gelenlerin %15 i, Ankara ya, gelenlerin sadece %13 ü imalat sanayinde faaliyet göstermektedir. Bu ilgide en büyük etken kuşkusuz İzmir in yabancı sermaye ile aynı dili konuşabiliyor ve aynı iş yapma kültürünü oluşturmuş olmasıdır. Kaynak : Ekonomi Bakanlığı
EGE BÖLGESİ SANAYİ ODASI İSTİHDAMDA SANAYİNİN PAYI (%) Kocaeli (Kocaeli,Sakarya,Düz ce,bolu,yalova) %33,3 Konya (Konya,Karaman) %24,8 Ankara %22,7 Bursa (Bursa,Eskişehir,Bile cik) %42,5 Kayseri (Kayseri, Sivas, Yozgat) %24,3 İzmir %32 Kaynak : Economist Dergisi-EIU İstanbul %36,7 Gaziantep (Gaziantep, Adıyaman, Kilis); %34,7 Tek il olarak İzmir sanayisi, İstanbul dan sonra toplam istihdama en fazla katkı yapan ikinci ildir. Dolayısıyla İzmir sanayisinin, ekonomik olduğu kadar sosyal açıdan da ülkeye katkısı oldukça yüksektir.
MARKA TESCİL SAYISI (İZMİR, TÜRKİYE; Adet) Son 10 yıldaki Marka tescil sayılarındaki gelişmeler incelendiğinde; Türkiye de ortalama %15 değişim gözlenirken, İzmir de bu değişim %19 olarak gerçekleşmiştir. İzmirli sanayicinin Türkiye ortalamasının üstünde olan bu bilinci dikkate değerdir. Kaynak : Türkiye Patent Enstitüsü
DIŞ TİCARET (MİLYON $) 12.000 11.000 10.621 10.577 10.000 9.000 8.313 8.419 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 4.986 4.645 5.459 5.449 7.034 6.431 7.823 6.268 6.119 6.682 8.072 8.659 3.502 3.000 2.000 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Ocak-Nisan 2013 İhracat İthalat 3.068 (Bin $) 2012 (Ocak-Nisan) 2013 (Ocak-Nisan) Değişim (%) İhracat 2.973 3.068 3,2 İthalat 3.460 3.502 1,2 Kaynak:TUİK
İZMİR DE KAMU YATIRIM TAHSİSLERİNİN TÜRKİYE İÇİNDEKİ PAYI (%) Başlatılan yeni ve büyük projelerle bu payın artması önümüzdeki yıllarda İzmir'in gelişimini doğal rotasına yönlendirecektir. Kaynak: Kalkınma Bakanlığı
TEŞVİKLİ YATIRIMLAR (2013-2012 İLK 4 AY) İLLER YATIRIM (Ocak-Nisan) 2012 (Milyon TL) YATIRIM (Ocak-Nisan) 2013 (Milyon TL) 2013-2012 (Ocak-Nisan) Değişim (%) I. BÖLGE Kocaeli 767 2.254 193,7 I. BÖLGE İstanbul 1.189 2.077 74,6 I. BÖLGE İzmir 1.370 803-41,4 I. BÖLGE Ankara 390 3.149 707,0 III.BÖLGE G.Antep 491 669 36,3 II.BÖLGE Adana 1.984 486-75,5 I. BÖLGE Bursa 293 844 188,4 III.BÖLGE Konya 357 1.084 203,6 III.BÖLGE Manisa 373 316-15,4 III.BÖLGE Kayseri 230,611 391,886 69,9 II.BÖLGE Denizli 95 190,829 100,7 Kaynak: Ekonomi Bakanlığı
6.000 5.500 İZMİR DE SANAYİ ELEKTRİK TÜKETİMİ (Milyon Kwh) 5.289 5.384 5.000 4.500 4.533 4.417 4.000 4.370 4.410 3.500 3.859 3.000 3.232 2.500 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Nisan 2012 Nisan 2013 Değişim (%) Milyon Kwh 301 229-24 Kaynak:Gediz,
İZMİR ATATÜRK OSB DE ELEKTRİK VE DOĞALGAZ TÜKETİMİ 60.000 50.000 51.274 53.447 55.277 48.313 51.770 48.211 52.170 49.541 51.353 48.187 52.434 50.679 55.107 40.000 30.000 20.000 10.000 0 14.515 14.588 12.415 12.715 11.482 13.198 7.282 9.967 7.346 8.169 8.513 3.882 4.136 2012/5 2012/6 2012/7 2012/8 2012/9 2012/102012/112012/12 2013/1 2013/2 2013/3 2013/4 2013/5 Doğalgaz Tüketimi (Bin Sm³) Elektrik Tüketimi (Bin Kwh) Mayıs 2012 Mayıs 2013 Değişim (%) Doğalgaz (Bin Sm³) 7.346 3.882-47 Elektrik (Bin Kwh) 51.274 55.107 7,5 Kaynak:İAOSB, OSBÜK
Teşekkürler