Hakan ATEŞ DenizBank Finansal Hizmetler Grubu Başkanı

Transkript

1 Orta Gelir Tuzağı ve Bankacılık Sektörünün Bunu Aşmadaki Rolü Hakan ATEŞ DenizBank Finansal Hizmetler Grubu Başkanı

2 Türkiye 1980 lerden beri orta gelir grubunda yer alıyor... Kişi Başına Milli Gelir Türkiye Kişi Başına Milli Gelir* Bin $ Alt Orta Gelir Üst Orta Gelir 10,0 10, ,9 2,3 4,2 6, *Veriler enflasyona göre ayarlanmamıştır. Kaynak: Dünya Bankası 2

3 Orta Gelirde belli bir seviyeyi aşmak kolay olmuyor... Orta Gelir Tuzağını Aşan Ülkeler Kişi Başına Gelirin ABD'nin Kişi Başına Gelirine oranı* G.Kore 11% 17% 45% 65% Tayvan 12% 32% 59% 84% Portekiz 27% 48% 56% 49% İspanya 27% 63% 67% 62% Orta Gelir Tuzağında Kalan Ülkeler Kişi Başına Gelirin ABD'nin Kişi Başına Gelirine oranı* Endonezya 4% 11% 13% 19% Tayland 6% 12% 20% 26% Türkiye 21% 28% 28% 36% Meksika 32% 44% 33% 33% Türkiye 1960 da G. Kore nin 10 puan üzerindeyken 2014 te 29 puan altında. *Satınalma gücü paritesine göre. **Orta gelir tuzağı: Kişi başına gelirin ABD ninkinin %25 ile %50 si arasına sıkışması Kaynak: Dünya Bankası, PWT 7.1 3

4 G.Kore ve Türkiye nin performansları çok farklı... Kişi Başına Gelir Bin $ GK TR % 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% ABD nin Kişi Başına Gelirine Oranı GK TR 5% Ortalama Büyüme (%): Türkiye: %4.4 vs Güney Kore: %6.6 Kaynak: WEO, Tüik 4

5 Orta-gelir tuzağından nasıl çıkılıyor? 5

6 İstihdam yaratıp gelirleri artırarak... İşsizlik Oranı 60% 50% Tarım İstihdamının Payı Güney Kore Türkiye Endonezya 40% 30% 20% 10% 35% 24% 6% 0% Orta gelir düzeyinde sıkışan Türkiye ve Endonezya yeterince istihdam yaratamıyor ve tarım istihdamının payını azaltamıyor. Kaynak: WEO, Dünya Kalkınma Endeksi 6

7 Tasarrufları arttırıp yatırımları iç kaynakla fonlayarak... Cari Denge GSYH'ya Oranı (2014) 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% -2% -4% -6% -8% 12,3% Yüksek Gelir 7,5% 7,0% 6,3% 6,3% Orta Gelir -3,0% -3,9% -5,4% -5,4% Kaynak: WEO 7

8 Dünyanın satın almak isteyeceği kalite ve özelliklerde üretime yönelik yatırım yaparak... Yatırımların Ekonomideki Payı Teknolojik Ürünlerin Sanayi İhracatındaki Payı 40% Türkiye Güney Kore 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% % 1,9% Türkiye de yatırımların payı %20 ile yüksek orta gelirli ülke ortalamasının (%30-35) altında. Kaynak: WEO, Dünya Kalkınma Endeksi 8

9 Dolayısıyla iç ve dış tüketim dengesini kuran bir modelle büyüyerek... İhracatın Ekonomi İçindeki Payı 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 79% 77% Yüksek Gelir Orta Gelir 59% 49% 43% 41% 39% 33% 26% 25% 21% 20% 11% Kaynak: IIF, Dünya Kalkınma Endeksi 9

10 Bu yönde eğitim düzeyini ve kalitesini arttırarak... Orta Gelir Tuzağını Aşan Ülkeler Ülkeler Eğitim Harcamaları /GSYH Arge Harcamaları /GSYH Ortalama Eğitim süresi Güney Kore 7.6% 4.2% 11.8 İsrail 7.3% 4.2% 12.5 Tayvan 5.8% 3.1% - İrlanda 5.6% 1.6% 11.6 Japonya 4.9% 3.5% 11.5 Ülkeler Orta Gelir Tuzağında Kalan Ülkeler Eğitim Harcamaları /GSYH Arge Harcamaları /GSYH Ortalama Eğitim süresi Meksika 4.8% 0.4% 8.5 Türkiye 4.3% 0.95% 7.6 Tayland 3.8% 0.2% 7.3 Çin 3.3% 2.0% 7.5 Endonezya 3.3% 0.7% 7.5 Türkiye ort. 7.6 yıl eğitim süresi ile 187 ülke arasında 108. Türkiye PISA Matematik sonuçlarında 65 ülke arasında 44. (Güney Kore:5., Tayvan:4.) Türkiye PISA Fen sonuçlarında 65 ülke arasında 43. (Güney Kore:7., Tayvan:13.) Kaynak: UNDP, OECD, Dünya Bankası 10

11 Bürokrasiyi azaltıp, hukuki alt yapıyı geliştirerek... İşyeri hukuku düzenlenmeli 189 Ülke Arasında Sıralama G. Kore Hollanda Türkiye Endonezya İş yapma kolaylığı Yeni iş yeri açma kolaylığı Kontratların geçerliliği İflasların Çözümlenmesi Vergi sistemindeki aksaklıklar giderilmeli, adalet sisteminin etkinliği artırmalı Fikir haklarının korunmasında Türkiye: 72. (144 ülke) Vergi oranı yüksekliğinde Türkiye: 78. (144 ülke) Kaynak: İşyapma Endeksi, Küresel Rekabet Gücü Endeksi 11

12 Sağlıklı ve güçlü bir finansal sistemle reel sektör yatırımları desteklenmeli... Finansal destek çeşitlendirilmeli: Venture Capital, Private Equity, Sermaye piyasalarının etkin kullanımı Venture Capital bulma imkanında Türkiye 144 ülke arasında 90. Venture Capital Bulma İmkanı 1. Katar 3.ABD 6.Norveç 15. Tayvan 28. Almanya 80.Brezilya 90.Türkiye Venture Capital Bulmak Kolaylaşıyor Kaynak: Küresel Rekabet Endeksi 12

13 Bankacılık sistemi büyümeye devam edip finansman erişimi kolaylaştırmalı Sektör büyümesini sürdürüyor Sermaye yapısı sağlam* 17% 16% 15% 16,6% 16,4% 15,7% 15,7% 14% 13% 14,3% 14,2% *Son verilere göre güncellenmiştir. Kaynak: BDDK, Fitch 13

14 Bankalar Reel Sektöre ve KOBİ lere giderek daha fazla destek veriyor... Toplam Aktiflerin Kırılımı Toplam Kredilerin Kırılımı Kamu finansmanından reel sektör finansmanına, kurumsal finansmandan KOBİ ve tüketici finansmanına geçiş. 14

15 Tüketici kredilerinin ekonomideki payı düşük... 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Tüketici Kredileri/GSYH 80% 35%33% 29% 26%24%23%23% 16% 11% Türkiye Faiz Giderleri/Harcanabilir Gelir 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% 4,4% 4,9% 5,4% milyon TL üzeri mevduatın toplam mevduat içindeki payı %51 iken, 1 milyon TL üzeri mevduatı olan 84 bin kişinin toplam mevduat sahipleri içindeki payı: %0.1. Kaynak: TCMB, BDDK 15

16 Ama finansal erişilebilirlikte gidilecek daha çok yol var bin Kişi Başına Düşen Şube Sayısı Bankada Tasarruf Hesabı Olanların Yetişkin Nüfus İçindeki Payı (%) Kredi Kartı Olanların Yetişkin Nüfus İçindeki Payı (%) ABD 35 50% 62% Japonya 34 51% 64% Brezilya 46 10% 29% Türkiye 18 4% 45% Endonezya 9 15% 1% Filipinler 8 15% 3% Hindistan 11 12% 2% Pakistan 9 1% 1% Nijerya 6 24% 1% Kenya 5 23% 6% Kaynak: The Economist, Dünya Bankası 16

17 Kredi tahsisatlarında zorlanılıyor... 1,8 1,6 1,4 1,2 Bireysel Kredi ve Kredi Kartı Borcunu Ödememiş Kişi Sayısı Milyon Kişi 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 1,1 1,6 1,6 1, Takipteki Alacaklar (Milyar TL) Milyar TL 36,4 29,6 23,4 19, Kaynak: TBB Risk Merkezi, BDDK 17

18 Dolayısıyla tasarrufların GSYH'ya oranı düşük... Tasarrufların GSYH'ya Oranı (2014) Yurtiçi tasarrufların ekonomi içindeki payı: Orta gelir tuzağını aşmış ülkelerde %25-%35 vs Kaynak: WEO Türkiye:%13 18

19 DenizBank da bu doğrultuda KOBİ lere desteğini arttırıyor... KOBİ Kredilerinin DenizBank Bilançosu İçindeki Payı* KOBİ Kredilerinin DenizBank Kredileri İçindeki Payı * *Solo bilanço verileri kullanılmıştır. Kaynak: DenizBank 19

20 KOBİ'lere teknolojik ve inovatif ürünler sunarak verimliliklerini arttıyor... İşletme /Üretici Kart Kredi Platformu: Şubeye gelmeden, 4 farklı kredi ürününe tek bir kartla ulaşabilme: Ticari Kredi Kartı,Taksitli ticari kredi,nakit Akışına uygun kredi, Kredili Mevduat Hesabı Tarım Sektörünün ihtiyaçlarına yönelik: Hasat zamanı ödeme, Kart sahipleri ve tedarikçilere yönelik kampanyalar, bağ-kur ödemeleri Yazar Kasa POS Tek Cihazda Birleştirilmiş Teknoloji Kredi kartı ödemeleri ile fatura kayıtlarının otomatik eşleştirilmesi IP Tabanlı teknoloji ile vergi idaresine direkt bağlantı ve işlemlerin online kontrolü Vergi Kayıplarının Önlenmesi 20

21 fastpay - Finansal erişilebilirlikte yeni bir boyut FastPay: Türkiye nin 81 İl inde ödeme yapabilen TEK Mobil Cüzdan. POS Cihazına doğrudan bağlanabilme özelliği sayesinde, kilometrelerce ötede olsa bile bir Restoran ın POS Cihazına ödeme gönderebilen TEK Mobil Cüzdan. Dünya da da bu tür ürünler kullanılıyor ve devlet tarafından teşvik ediliyor. Kore de Ulusal e-cüzdan olarak Daum Kakao adlı şirketin BankWalletKakao ürünü kullanılıyor. 21