10.Sınıf Meslek Esasları ve Tekniği 32.Hafta ( 04 08 / 05 / 2015 ) NAZOGASTRİK SONDA UYGULAMASI Slayt No : 44 Nazogastrik Tüp Uygulama Amaçları Zehirlenmelerde zararlı ve toksik maddeleri boşaltmak, Mide kanamalarında drenajı sağlamak, Paralitik ileus, intestinal obstrüksiyon(bağırsak tıkanması) gibi kusmanın tekrarlandığı tehlikeli durumlarda sindirim sistemindeki basıncı azaltmak, Özofagus varis kanamalarında kanamayı durdurmak, Travmalı hastalarda gastrointestinal yaralanmayı değerlendirmek, 4 NAZOGASTRİK (TÜP) SONDA UYGULAMASI Nazogastrik sonda (NG tüp) uygulaması, mide ve bağırsağa, ağız veya burun yoluyla sonda yerleştirilmesi işlemidir. Bu uygulamaya sindirim sistemi entübasyonu veya mide tubajı da denir. 2 5 3 Mide içeriğinin aspirasyonunu sağlamak, Bilinci kapalı hastada pulmoner aspirasyonu önlemek, Sindirim sistemi ile ilgili radyolojik incelemeler yapmak, Ağız yoluyla beslenemeyen hastaları NG tüp yoluyla beslemek (gavaj), Hastayı genel anesteziye hazırlarken sindirim sistemindeki içeriği boşaltmak, Batın ameliyatlarından sonra herhangi bir nedenle biriken sıvı ve gazı çıkarmak, Tanı amacıyla mide içeriğinden örnek almaktır. 6 1
SONDA ÇEŞİTLERİ Nazogastrik sonda uygulamasında kullanılan sondalar, nazogastrik tüp (kateter) olarak isimlendirilir. Çift lümenli sondalar ; ise bir açıklığı drenaj, diğer açıklığı balonu şişirmek amacıyla kullanılır. Dekompresyon, mide lavajı ve bağırsak tıkanıklıklarında kullanılır. 7 10 Üç açıklığı olan sondaların ; bir lümeni balonu şişirmek, diğerleri emme ve irrigasyon (sıvı verip tekrar boşaltma işlemi) amacıyla kullanılır. 8 11 Sondalar lümenli oluşlarına göre bir, iki ve üç lümenli (açıklık, geçit yolu ) olarak üçe ayrılır : Tek lümenli sondalar ; çoğunlukla besin vermede ve drenaj için kullanılır. Sondaların yapısını oluşturan materyal ve lümenlerine göre birçok çeşidi vardır : 1.) Levin sonda 2.) Ewalt sonda 3.) Harris sonda 4.) Candor sonda 5.) Salem Sump sonda 6.) Miller Abbott sonda 7.) Blakemore Sengtaken sonda 9 12 2
13 16 BLAKEMORE- SENGSTAKEN 14 NAZOGASTRİK SONDA KONTENDİKASYONLARI Özafagus darlığı, kitlesi ve anomalilerinde, Yakın zamanda alkali alan (perforasyona neden olabilir) hastalarda, Damağı da içine alan yüz travmalarında, Özafagus yanığı olan hastalarda, Burunda ve ağızda yaralanması olan hastalarda, Kafa tabanı kırığında( mental durum ve hava yolu açıklığını sürdürmede yetersizlik nedeniyle ) nazogastrik sonda uygulanmamalıdır. 17 15 18 3
Nazogastrik Sonda Uygulama Tekniği Nazogastrik sonda uygulamasinda kullanilan malzemeler Eldiven Flaster (sondayı sabitlemek için) Steril kayganlaştırıcı jel (su bazlı) Topikal anestezik sprey (xylocain sprey vb.) Disposable böbrek küvet (kusmaya karşı) Dil basacağı Işık kaynağı 19 22 Stetoskop Enjektör (10 ml, 50 ml) İşlem sırasında kullanılacak solüsyon (serum fizyolojik, özel antidot solüsyon, NaHCO3 vb. 500 ml<) ya da disposable irrigasyon takımı Plastik torba (mide kanamasında drenajı sağlamak için), Küçük şişe ( mide içeriğinden numune almak için) İşleme uygun sonda 20 23 21 24 4
25 28 26 Komplikasyonlar Burun mukozasında tahrişe bağlı kanamalar, Bilinci açık kişilerde şiddetli ağrı, Farenkste ülserasyon, İrritasyona ve hava yolu açıklığına geçişten dolayı öksürük, Sondanın hava yoluna geçişinden kaynaklanan siyanoz, Glossofarengial sinir uyarılması ile oluşan kusma, Sondanın ucu mide yerine gastroözefagial kavşakta ise reflü, (Bunun sonucu özefajit gelişebilir.) 29 Sondanın orta hatta yerleşmesi durumunda krikoid kıkırdakta nekroz, Aspirasyon pnömonisi (Eğer işlem esnasında kusma ile birlikte akciğer aspirasyonu gelişirse ) oluşabilir. 27 Yukarıda bahsedilen komplikasyonlardan başka daha ciddi gelişebilecek büyük komplikasyonlar da meydana gelebilir. Bunlar: Kafatası kırıklarında intrakranial (kafa içi) yerleşim, Sondanın yerinin yanlış doğrulanmasına bağlı olarak bronşiollere yerleşim, 30 5
Özefagial yırtıklar ve mide perforasyonları, Sondanın bronşlara geçmesiyle oluşan pnömotoraks, Bronşlarda ve alveollerde perforasyon, Sonda yerinin yanlış doğrulanmasından dolayı akciğerlere yabancı madde verilmesi, Uzun süreli ve travmatizeli sonda uygulanması sonucu mide ve duedonum rüptürü(yırtık) gibi komplikasyon görülebilir. 31 HAZIRLAYAN HARİKA ATA 32 6