ĐÇĐNDEKĐLER Sayfa 1. Giriş 3 2. Kontrol Fonksiyonları Genel Tanımları 3 3. Ana Soket Bağlantı Detayları 4 4. Şekil 3-4-5-6 Tanımlar 9 5. Tanımlar 10 6. Teknik Özellikler 11 7. Konfigürasyon Prosedürü 12 8. Đleri Programlama Prosedürü 12 9. ph Elektrodu Kalibrasyonu 14 10. Redoks Elektrodu Kalibrasyonu 15 11. Bakım 16 12. Alarm Sinyalleri Açıklamaları 16 13. Sık Karşılaşılan Sorunlar ve Çözümleri 19 Sayfa 1. Şekil.1. Akım Diyagramlarında Kullanılan Semboller 2 2. Şekil.2. PROG tuşuna 5 saniye sürekli basılı tutulduğunda 2 3. Şekil.3. PR75P-A/B Görünüşler 5 4. Şekil.4. PR75P-A/B Boyutlar 6 5. Şekil.5. PR75P-C Görünüşler 7 6. Şekil.6. PR75P-C Boyutlar 8 7. Şekil.7. Ph Ölçüm ve Kontrolünde SET Değerleri Programlama Prosedürü, 17 8. Şekil.8. REDOKS Ölçüm ve Kontrolünde SET değerleri Programlama Prosedürü 18 9. Şekil.9. ph Sensörü Kalibrasyonu, 20 10. Şekil.10. REDOKS Sensörü Kalibrasyonu 21 ŞEKĐL1 - AKIM DĐYAGRAMINDA KULLANILAN SEMBOLLER ANAHTAR PROGRAMLANABĐLĐR DEĞĐŞKEN BEKLEME ZAMANI MĐKRO SVĐÇ KONUMU YORUM ŞEKĐL 2 PROG tuşuna 5 saniye sürekli basılı tutulduktan sonra programlama moduna nasıl girildiğini gösterir örnek, PRG PROG 2/22 201D PR75.REV02.SÖ.16.04.2004
1. GĐRĐŞ 5 Saniye PR75P phmetre her türlü endüstriyel uygulamada yüksek hassasiyette ph ve REDOKS ölçümü ve kontrolünü gerçekleştiren gelişmiş teknolojiye sahip bir enstrümandır. Küçük panolara montajı mümkün kılan gövdesi PR75P-A/B saha tipi enstrümanlarda DIN 144 x 144, PR75P-C pano tipi enstrümanlarda DIN 96 x 96 ölçülerindedir ve BNC bağlantısı dahil olmak üzere pano içerisinde 12 cm derinliğinde bir yere ihtiyaç duyar. Ekstra koruma önlemleri olmayan ortamlardaki uygulamalarda nem, buhar ve toza karşı yüksek mukavemetli IP 65 koruma sınıfındaki ÖN PANEL i ile kullanılabilir. Enstrümanın konfigürasyonunun arka panelinde bulunan mikrosviçler ile yapılmasının sağladığı kolaylıklar yanında ön panel ile gelişmiş programlama yapabilme imkanı kompleks uygulamalarda bile rahatça kullanılabilmesine olanak tanımaktadır. PR75P sensör kalibrasyonunu kendi kontrolünde otomatik olarak yaparken sensörun bozunma oranını gösteren kalite parametresi ile operatörü destekler. Yapılacak ölçümlerde sıcaklığa bağlı olarak görülecek değişmeler PT100 sıcaklık sensöru kullanılarak otomatik olarak yada çalışma sıcaklığının manuel olarak set edilmesi yöntemiyle düzeltilebilir. Proseste ölçümü yapılan ph ve REDOKS değerlerinin kontrolü enstrümanın bir yada iki dozlama pompasına, on off yada ölçüm değerinin tekabül ettiği ma değerine göre oransal olarak verebileceği komutlar ile yapılır. Güç beslemesi 22 V ve 265 V aralığında ve 50-60 Hz frekanslarında herhangi bir gerilim değerinde uygulanabilir olup enstrüman UNIVERSAL POWERING standartlarına uygundur. 2. KONTROL FONKSĐYONLARI GENEL TANIMLARI 2.1. ph ph ölçümü 0-14 ph ölçüm aralığında 0,01 ph hassasiyetle yapılır. Ölçümlerde kullanılan sensör aktif bir elementten imal edilmiş olması ve bundan dolayı ölçüm yaptıkça harcandığı için sınırlı bir ömre sahiptir. ph sensörunun yapısının zamanla bozunması sebebi ile ürettiği sinyaller kesin bir değer olarak kabul edilememektedir. Bu da enstrüman kalibrasyonunu sensör kullanıldığı ve ölçüm yapıldığı sürece düzenli olarak yapılmasını gerektiren en önemli nedendir. Kalibrasyon işlemi, sensörun ph ları tam olarak 7 ve 4 olan iki adet tampon çözeltiye daldırılması ve enstrümanın sensörün reaksiyonunu belirlemesine izin verilmesi ile yapılır. 2.2. SICAKLIK ( o C ) PH ölçümleri sıcaklık bağıntılı ölçümlerdir. Sıcaklık değişimlerinin geniş bir skalada, sürekli olarak izlendiği proseslerde ölçümlerin sağlıklı olarak yapılması üç kablolu bir PT-100 sensörünün kullanılmasını gerektirir. Sıcaklığı kontrol altında tutulan proseslerde yapılan ölçümlerde tespit edilen bir sıcaklık değeri enstrümana manuel olarak tanıtılır. 2.3. REDOKS PR75P arka panelde bulunan mikrosviçler vasıtası ile konfigürasyonu değiştirilerek proseslerde REDOKS (ORP / mv) değerlerini ölçmek için kullanılabilir. Ölçümün yapılması REDOKS sensörünün 465 mv luk bir tek bir tampon çözelti ile kalibre edilmesini gerektirir. Enstrüman tampon çözeltinin değerini otomatik olarak hatırlar, sensörü kalibre eder ve sensör kalitesini gösterir. Redoks ölçümlerinde ölçülen değerin sıcaklığa bağlı olarak düzeltilmesine gerek yoktur yani redoks değeri sıcaklığa bağıntılı olarak değişebilen bir değer değildir. 3/22 201D PR75.REV02.SÖ.16.04.2004
2.4. SET FONKSĐYONLARI PR75P enstrümanının kullanım amacı ölçülen kimyasal parametrenin ( ph, REDOKS ) bir değerde sabit tutulmasıdır ve bunun için uygun kimyasal dozlayan bir pompaya komut verme özelliği vardır. Ölçüm yapılan ortamda sağlanması istenen kimyasal parametre değeri SET NOKTASI olarak adlandırılır ve ph yada MV formunda ölçümü ve kontrolü yapılır. Enstrüman bünyesinde bulunan iki adet röle, set noktasında dozlama pompası, vana yada selonoid vana ya komut verebilmektedir. Bu komut verme şekli, yine enstrümanın arka panelinde bulunan mikrosviçler ile on-off yada parametrenin ölçülen değerinin tekabül ettiği 4-20 ma değerine göre oransal olarak yapılabilmektedir. 2.5. BAĞLANTILAR PR75P ölçüm değerlerini 4-20 ma olarak verebilen bir adet akım çıkışına sahiptir. Enstrümanın bu özelliği eğer kontak çıkışı oransal kontrollü olarak kullanılmıyorsa kullanılabilir. 3. ANA SOKET BAĞLANTI DETAYLARI Terminal No Fonsiyonu 1 n.c. ( normalde kapalı ) 2 n.c. ( normalde kapalı ) 3 + AKIM ÇIKIŞI 4 AKIM ÇIKIŞI 5 a PT100 6 b PT100 ( ) 7 b PT100 ( ) 8 n.c. ( normalde kapalı ) 9 n.c. ( normalde kapalı ) 10 n.c. ( normalde kapalı ) 11 L GÜÇ KAYNAĞI GĐRĐŞĐ 12 N GÜÇ KAYNAĞI GĐRĐŞĐ 13 a 1 NO LU RÖLE 14 b 1 NO LU RÖLE 15 a 2 NO LU RÖLE 16 b 2 NO LU RÖLE BNC SENSÖR GĐRĐŞĐ Eğer PT100 sıcaklık sensörü kullanılmayacaksa 6 ve 7 numaralı terminaller arasında bir köprü bağlantısı yapılmalıdır. Bu bağlantı yapıldığında enstrüman sıcaklık sensörü bağlı olmadığını farkedecektir. Bu durumda ölçümlerin doğru olarak yapılması için ölçüm ortamı sıcaklık değerinin manuel olarak set edilmesi gereklidir. 4/22 201D PR75.REV02.SÖ.16.04.2004
ŞEKĐL3 - PR75P-A/B ŞEKĐL4 - PR75P-A/B 5/22 201D PR75.REV02.SÖ.16.04.2004
ŞEKĐL5 - PR75P-C 6/22 201D PR75.REV02.SÖ.16.04.2004
ŞEKĐL6 - PR75P-C 7/22 201D PR75.REV02.SÖ.16.04.2004
8/22 201D PR75.REV02.SÖ.16.04.2004
4. ŞEKĐL3-4-5-6 TANIMLAR 4.1. ŞEKĐL3 PR75P-A/B A ÖN GÖRÜNÜŞ A1 EKRANDAKĐ ĐNDĐKATÖR YERLEŞĐMLERĐ A2 ÇOK FONKSĐYONLU KLAVYE A3 DUVAR BAĞLANTI VĐDALARI ( PR75B ĐÇĐN ) B ARKA GÖRÜNÜŞ B1 DUVAR MONTAJ ASKISI ( PR75A ĐÇĐN ) B2 DUVAR BAĞLANTI VĐDALARI ( PR75B ĐÇĐN ) C1 C2 C3 C4 C5 C6 D1 D2 D3 D4 C ALT GÖRÜNÜŞ SENSÖR MONTAJ REKORU PT100 SICAKLIK SENSÖRÜ MONTAJ REKORU 2 NOLU RÖLE REKORU 1 NOLU RÖLE REKORU ma AKIM ÇIKIŞ REKORU GÜÇ BESLEMESĐ REKORU D ĐÇ BAĞLANTILAR MĐKRO SVĐÇLER SENSÖR BAĞLANTISI ANA SOKET ANA SOKET 4.2. ŞEKĐL4 PR75P-A/B A B C ELEKTRĐK PANOSU ĐÇĐNDE MAKSĐMUM DERĐNLĐK PR75B PANO YERLEŞĐMĐ ĐÇĐN DELĐK ÖLÇÜLERĐ PR75B ĐÇĐN PANO ĐÇĐ YERLEŞĐM ÇĐZĐMĐ 4.3. ŞEKĐL5 PR75P-C A1 A2 B1 B2 B3 B4 C A ÖN GÖRÜNÜŞ EKRANDAKĐ ĐNDĐKATÖR YERLEŞĐMLERĐ ÇOK FONKSĐYONLU KLAVYE B ĐÇ BAĞLANTILAR MĐKRO SVĐÇLER ANA SOKET ANA SOKET SENSÖR BAĞLANTISI ENSTRÜMANIN ARKASINDAKĐ ETĐKET 4.3. ŞEKĐL6 PR75P-C A B C ELEKTRĐK PANOSU ĐÇĐNDE MAKSĐMUM DERĐNLĐK PR75B PANO YERLEŞĐMĐ ĐÇĐN DELĐK ÖLÇÜLERĐ PR75B ĐÇĐN PANO ĐÇĐ YERLEŞĐM ÇĐZĐMĐ 5. TANIMLAR 5.1.TUŞLARIN TANIMLARI Enstrüman üzerinde bulunan ve 6 tuştan oluşan klavye 10 fonksiyonun gerçekleştirilmesini sağlar. Enstrümana girişi yapılacak tüm komutlar bu klavye vasıtası ile tanıtılır ve hangi işlemi yaptığı, ekranda bulunan ve bu amaçla yerleştirilmiş indikatörler ve yine ekranda görülen mesajlar ile kontrol edilir. 9/22 201D PR75.REV02.SÖ.16.04.2004
S1 : 1 No lu röle set değerini gösterir. Bu değeri değiştirmek için S1 ve tuşlarından birine aynı anda basılır. ile S1 e aynı anda basılırsa 1 no lu röle açılır. S2 : 2 No lu röle set değerini gösterir. Bu değeri değiştirmek için S2 ve tuşlarından birine aynı anda basılır. ile S2 ye aynı anda basılırsa 1 no lu röle açılır. CAL-HOLD : Kalibrasyon başlatma tuşudur. Basılınca ekranda HOLD görünür. Tuşa 3 saniye sürekli basıldığında enstrüman HOLD da kalır ve röleler devreden çıkar, çıkış sinyali (Ölçüm tekrarı için) son ölçüm değerinde sabit kalır. Bu durumda cihaz kalibarsyona hazırdır. HOLD dan ve kalibrasyondan çıkmak için CAL tuşu 5 saniye basılı tutulur. Eğer tuş enstrümanın arkasında bulunan mikrosviçler ile kullanılır pozisyona getirilmediyse, yani OFF pozisyonunda ise, ekranda OFF yazısı belirir ve kalibrasyon yapılamaz. PRG : Bu tuşa basılınca ekranda PROG yazısı görünür. 5 saniye basılı tutulduğunda ise program moduna geçer. Eğer tuş enstrümanın arkasında bulunan mikrosviçler ile kullanılır pozisyona getirilmediyse, yani OFF pozisyonunda ise, ekranda OFF yazısı belirir ve program yapılamaz. Program moduna girildiğinde PRG tuşuna her basıldığında programlama işlemi bir adım ileri gider ve ekranda görüntülenir. STEP : Bu tuşa basıldığında program bir adım ilerler. : SI ve S2 tuşuna basıldığında ekranda okunan değerin arttırılmasını sağlar. Program modunda iken programın ilerlemesini sağlar. : SI ve S2 tuşuna basıldığında ekranda okunan değerin azaltılmasını sağlar. Program modunda iken programın bir basamak gerilemesini sağlar. o C : Bu tuşa basıldığında manuel set edilmiş olan yada otomatik olarak ölçülen referans sıcaklığı ekranda görünür. Eğer sıcaklık manuel olarak set edildi ise tuşuna ve o C tuşuna aynı anda basılarak bu değer değiştirilebilir. : Manuel operasyon tuşudur. Basılınca rölelerin açılmasını sağlar ( S1 veya S2 ile birlikte ). Sadece bu tuşa basıldığında ekrandaki değer sabit tutulur, tuş serbest bırakıldığında sistem tekrar otomatik moda geçer. 5.2. EKRANDA ÇIKAN ĐŞARETLERĐN TANIMLARI Ph mv : Enstrüman ph ölçme modunda çalışırken yanar, : Enstrüman REDOKS ölçme modunda çalışırken yanar, o C : PT100 ile sıcaklık ölçülürken yanar. Manuel sıcaklık girildiğinde veya değiştirilme yapıldığında yanar / söner S1 S2 Cal Hold Alarm : 1 NO lu röle aktif iken yada gösterge 1 NO lu röleyi gösterirken yanar, : 2 NO lu röle aktif iken yada gösterge 2 NO lu röleyi gösterirken yanar, : Kalibrasyon yapılırken yanar, : Cihazın HOLD pozisoynunda olduğunu yani ölçüm yapmadığını gösterir, : Alarm durumu olduğunda yanar / söner, ekran ışığıda yanar / söner, 7 ph : ph 7 solüsyonu ile kalibrasyon yapılırken yanar, 4 / 9 ph : ph 4 veya ph 9,22 solüsyonu ile kalibrasyon yapılırken yanar, Sec Min : Parametre saniye gösterirken yanar, : Parametre dakika gösterirken yanar, % : Sensörun bozunma durumunu gösterirken yanar, ma : ma çıkışı çalışırken yanar, 10/22 201D PR75.REV02.SÖ.16.04.2004
6. TEKNĐK ÖZELLĐKLER Boyut : 144 mm x 144 mm x 103 mm ( PR75P A/B ), 96 mm x 96 mm x 85 mm ( PR75P C ), Pano Delik boyutları : 136 mm x 136 mm + 2 mm maksimum( PR75P A/B), 96 mm x 96 mm + 1,5 mm ( PR75P C ), Pano içi derinlik : 60 mm ( PR75P A/B ), 67 mm Enstrüman + 50 mm BNC ve Kablo = maks. 117 mm ( PR75P C ), Koruma Sınıfı : Ön Yüz ; IP65, Arka Yüz ; IP 20, Terminal Bağlantı Çapları : 4 mm 2 yada 2,4 mm çapında, Güç Kaynağı : 22 265 V, 50 60 Hz, Harcanan Güç : 3 W, Maksimum Kontak Kapasitesi : 3A 250VAC, Frekans çıkışı : Açık- kollektör 80 V 50 ma, Çalışma Sıcaklığı : 0 50 o C, Depolama Sıcaklığı : -10 70 o C, ph Ölçüm Aralığı : 0 14,00 / 0 14,0 ph, ph Ölçüm Hassaslığı : ± 0,01 ph, Redoks Ölçüm Aralığı : -999 mv - +999 mv, Redosk Ölçüm Hassaslığı : ± 1 mv, Giriş Direnci : >10 13 ohm, Reaksiyon Hızı : 3 saniye, Sıcaklık Düzeltme : Manuel veya otomatik 0-125 o C, Set Noktasına Bağlantı : ON / OFF, Oransal, Set Noktası Hassalığı Kontak Çıkışı 7. KONFĐGÜRASYON PROSEDÜRÜ : 0,1 ph / 10 mv, : 4 20 ma, 200 dot çözünürlük, 400 ohm maksimum Yükleme PR75P enstrümanın arka kısmında bulunan 6 adet mikrosviç ile konfigüre edilir, Mikrosviç Fonksiyonları, NO AÇIKLAMA ON OFF 1 Ölçüm Sistemi ( Ph / REDOKS ) ph REDOKS 2 1 No lu Röle Ayarı ( S1 ) Minimum Maksimum 3 2 No lu Röle Ayarı ( S2 ) Minimum Maksimum 4 Çıkış Sinyali Kullanımı Ölçüm için Ayar Đçin 5 Kalibrasyonun koruması Korumasız Korumalı 6 Programlama Koruması Korumasız Korumalı 1 2 3 4 5 6 Ölçüm Set 1 Set 2 ma Output Cal Prog PH DÜŞÜK DÜŞÜK ÖLÇÜM ON ON REDOKS YÜKSEK YÜKSEK AYAR OFF OFF 8. ĐLERĐ PROGRAMLAMA PROSEDÜRÜ Özel uygulama gerektiren durumlarda PR75P sadece ön panelde bulunan klavye kullanılarak kalibre edilmelidir. UYARI: Ön paneldeki klavye kullanılarak yapılan programlamanın koruma altına alınması arka panelde bulunan mikrosviçlerden 1 no lu olanının OFF pozisyonuna getirilmesi ile olur. Programlama yapabilmek için PRG fonksiyonunu aktif duruma getirmek yani 1 NO lu mikrosviçi ON pozisyonuna getirmek gereklidir. 11/22 201D PR75.REV02.SÖ.16.04.2004
Programlamaya başlamadan önce enstrümanın kullanılacağı uygulamanın akım şeması çizilmelidir. Bu çalışma programlama sırasında verilecek kararlar için kolaylık sağlayacaktır. ph 1 ) S1 ph DEĞERĐ SET NOKTASI 0 14.00 ph, 2 )*S1 Dozlama Tipi Asit ( HI ) / Alkali ( LO ), 3 ) S2 Çalışma Modu SET / ALARM, 4 ) S2 Alarm kontrolü 0 14.00 ph / 0 F.S., 5 )*S2 Dozlama Tipi Asit ( HI - nc ) / Alkali ( LO- no), 6 )*ma Akım Çıkışı MIS / REG, 7 ) b Oransal Bant 0,50 2,80, 8 ) r Okuma Hassaslığı 0,01-0,1, REDOKS 1 ) S1 mvdeğerđ SET NOKTASI -999 +999 mv, 2 )*S1 Dozlama Tipi HI / LO, 3 ) S2 Çalışma Modu SET / ALARM, 4 ) S2 Alarm kontrolü -999 +999 mv / 0 F.S., 5 )*S2 Dozlama Tipi HI - nc / LO- no, 6 )*ma Akım Çıkışı MIS / REG, 7 ) b Oransal Bant 0,50 2,80, Programlama sırasında klavye ile değiştirilemez. Mikrosviç pozisyonuna göre çalışır. 8.1. PROGRAMLAMA DEĞĐŞKENLERĐ TANIMLARI ph ölçüm ve kontrol modu Đsim Aralık Fabrika Ayarı Tanım S1 0...14,00 7,20 1 No lu SET değeri, * S1 LO / HI LO Set değerinde dozlama tipi, S2 SET / ALr SET 2 numaralı rölenin SET değerine bağlı olarak yada bu SET değerinde ALARM olarak çalışma şekli S2 0...14,00 8,00 2 No lu SET değeri, * S2 LO - no / HI - nc HI Set değerinde dozlama tipi, * ma MIS / REG MIS Akım çıkışının çalışma şekli, b 0,50... 2,80 1,00 Oransal bağlantı ayar aralığı, r 0,01 / 0,1 0,01 Okuma hassasiyeti, REDOKS ölçüm ve kontrol modu Đsim Aralık Fabrika Ayarı Tanım S1-999...+999 500 1 No lu SET değeri, * S1 LO / HI LO Set değerinde dozlama tipi, S2 SET / ALr SET 2 numaralı rölenin SET değerine bağlı olarak yada bu SET değerinde ALARM olarak çalışma şekli S2-999...+999 720 2 No lu SET değeri, * S2 LO - no / HI - nc HI Set değerinde dozlama tipi, * ma MIS / REG MIS Akım çıkışının çalışma şekli, b 50... 500 100 Oransal bağlantı ayar aralığı, 12/22 201D PR75.REV02.SÖ.16.04.2004
8.2. PROGRAMLAMA AKIM ŞEMASI Programlama moduna girmek için PRG tuşuna basılır, Ekranda ProG yazısı görünür. Programlamanın ilk aşamasına girebilmek için PRG tuşuna basılır ve ekranda S1 sinyali yanana kadar yaklaşık 5 saniye basılı tutulur. Eğer PRG tuşuna basıldığında ekranda OFF yazısı görünürse programlama modu arka panelde bulunan mikrosviçler ile deaktive edilmiş demektir. Mikrosviç 1 ON pozisyonuna getirilerek programlama devam ettirilebilir. Programlama tamamlandıktan sonra bu broşürün ekinde bulunan bilgi föyü doldurulup dosyalanmalıdır. Bu işlem ileride meydana gelebilecek bir arıza durumunda set değerlerinin tekrar girilmesinde yaralı olacaktır. 8.3. SET FONKSĐYONLARI SET Operatör S1 ve S2 tuşlarını kullanarak programlama moduna girmeksizin SET değerlerini görüntüleyebilir yada değerlerini değiştirebilir. tuşu ile aynı anda S1 ve S2 tuşlarına basılırsa röleler manuel olarak çalışır. Bu yetenek pompaların emiş yaptığı durumlarda yararlı olmaktadır. Eğer pompa akım kontrollü ise klavye ile çalıştırma yapılmadan önce manuel olarak konfigürasyon yapılmalıdır. Ph ve REDOKS ölçümlerinde enstrüman konfigürasyonu ŞEKĐL.3 ve ŞEKĐL.4 de şematik olarak gösterilmektedir. 9. ph ELEKRODU KALĐBRASYONU Ph sensörünün ölçüm kalitesini sürekli olarak gösteren % fonksiyonu çok düşük değerlere inene kadar enstrüman sürekli olarak kalibre edilmelidir. Kalite değeri çok düşük değerlerde ise sensör değiştirilmelidir. Kalibrasyon işlemi sensörun içine daldırıldığı çözeltinin standart değerini hatırlayan ve ekranında bozunma derecesini bir kalite parametresi olarak % cinsinden gösteren PR75 tarafından otomatik olarak yapılır. Kalibrasyon için gerekli malzeme, 1 ) Đyi korunmuş 7 ph lık tampon çözelti, 2 ) Đyi korunmuş 4 ph lık tampon çözelti, 3 ) Sensöru yıkamak için distile su, UYARI : ph 4 lük tampon çözelti sıcaklıktan daha az etkilenmesi ve daha stabil olması sebepleri ile ph 9,22 lik çözeltiye tercih edilir. Kalibrasyon işlemi başlangıcında sensör su ile yıkanmadan direk olarak tampon çözelti içine daldırılmamalıdır. Sensöru kurutmak için kağıt yada bez yani mekanik temizleme yönteni kullanılmamalı- doğal olarak kurumaya bırakılmalıdır. Tampon çözeltiler her zaman serin ve karanlık bir yerde depolanmalıdır. Kalibrasyon prosedürü, 1 ) Enstrümanı HOLD yani bekleme moduna almak için CAL tuşuna basılır ve 3 saniye süre ile basılı tutulur, 2 ) Ekranda CAL yazısı görünür ve CAL/HOLD sinyali yanıp söner, 3 ) Sinyal ph 7 için yanmaya başlar, 4 ) Ph sensörü sensör tutucudan çıkarılır, 5 ) Sensör distile su ile yıkanır, 6 ) Sensör ph 7 olan çözeltiye daldırılır ve karıştırılır, 7 ) CAL tuşuna basılır, 13/22 201D PR75.REV02.SÖ.16.04.2004
8 ) Ekranda 7,00 sinyali görünür, eğer enstrüman tampon çözeltiyi tanımazsa alarm sinyali yanmaya başlar, 9 ) Sensör kalitesi, % olarak, ekranda görünene kadar, yaklaşık 35 sn, beklenir, 10 ) Sensör kalitesi ekranda görünür ve % sinyali yanmaya başlar, 11 ) Sensör distile su ile yıkanır, 12 ) Sensör ph 4 olan çözeltiye daldırılır ve karıştırılır, 13 ) CAL tuşuna basılır, 14 ) Ekranda tampon çözeltinin hatırlanan değeri görünür, 15 ) Sensör kalitesi, % olarak, ekranda görünene kadar, yaklaşık 35 sn, beklenir, 16 ) Sensör kalitesi ekranda görünür ve % sinyali yanmaya başlar, 17 ) Sensör sensör tutucuya yerleştirilir ve CAL tuşuna basılarak işlem sona erdirilir. Kalibrasyon işlemi sırasında her iki tampon çözelti için ekranda okunan sensör kalite değerleri ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Đkisinden birinde görülen düşük kalite değeri diğer iyi bile olsa kötü kalite göstergesidir. UYARI : Tampon çözeltilerin kalitesi sürekli kontrol altında tutulmalıdır. Çözeltiler yeni, renkleri üniform ve alg içermeyen formda olmalıdır. ph ın sıcaklığa göre ayarlanması, Ölçülen ph değeri ölçümün yapıldığı ortamın sıcaklığı ile doğrudan ilişkilidir. Ph ölçümünde sıcaklık için basit olarak bir referans değeri kabul etmek mümkün değildir. Sensörün ölçüm yapabilmesi için bilinmesi gereken değerlerden birisi sıcaklık değeridir ve buna bağlı olarak doğru ph değerinin bulunabilmesi için sensörün çalıştığı ortamın sıcaklığının bilinmesi gereklidir. 4 ph ta 40 o C civarında bir sıcaklık değişimi ph ölçümünde 0,5 lik bir sapmaya sebep olmuştur. Bu hata değeri 7 ph civarında sıfıra yakın olup uç ph değerlerine gidildikçe artmaktadır. Eğer ölçüm yapılan ortamın sıcaklık değeri 20 o C den farklı fakat sabit bir değerde ise bu değer manuel olarak set edilmelidir, ortam sıcaklığı sürekli değişiyorsa 5 / 6 / 7 terminallerine bağlanacak 3 kablolu bir PT100 sıcaklık elekrodu kullanılarak sıcaklık kompanzasyonlu ölçüm yapılmalıdır. PT100 sıcaklık sensörünün bağlanması durumunda PR75 sensör bağlandığını otomatik olarak fark edecek ve ölçümleri düzeltecektir. Sıcaklığı görmek için o C tuşuna basılır, Manuel olarak set edilmiş olan sıcaklık değerini değiştirmek için o C tuşuna ve tuşlarından uygun olanına aynı anda basılarak istenen yeni sıcaklık değeri girilir. Kalibrasyon işlemi süresinde sensörün oda sıcaklığında çalıştığı kabul edilir. Kalibrasyon işlemi süresinde oda sıcaklığı enstrümana manuel yada otomatik olarak tanıtılmış referans sıcaklığından farklı olabileceği için referans sıcaklığı 20 o C olarak alınmalıdır. 10. REDOKS ELEKTRODU KALĐBRASYONU REDOKS sensörünün ölçüm kalitesini sürekli olarak gösteren % fonksiyonu çok düşük değerlere inene kadar enstrüman sürekli olarak kalibre edilmelidir. Kalite değeri çok düşük değerlerde ise sensör değiştirilmelidir. Kalibrasyon işlemi 465 mv çözeltiyi standart kabul eden PR75 tarafından otomatik olarak yapılır. Kalibrasyon işlemi süresince sensörun bozunma derecesini gösteren bir sinyal ekranda görünür. Kalibrasyon için gerekli malzeme, 1 ) Đyi korunmuş 465 mv luk tampon çözelti, 2 ) Sensöru yıkamak için distile su, Kalibrasyon prosedürü, 1 ) Enstrümanı HOLD yani bekleme moduna almak için CAL tuşuna basılır ve 3 saniye süre ile basılı tutulur, 2 ) Ekranda CAL yazısı görünür ve CAL/HOLD sinyali yanıp söner, 3 ) REDOKS sensöru sensör tutucudan çıkarılır, 14/22 201D PR75.REV02.SÖ.16.04.2004
4 ) Sensör distile su ile yıkanır, 5 ) Sensör 465 mv olan çözeltiye daldırılır ve karıştırılır, 6 ) CAL tuşuna basılır, 7 ) Ekranda 465 sinyali görünür, eğer enstrüman tampon çözeltiyi tanımazsa alarm sinyali yanmaya başlar, 8 ) Sensör kalitesi, % olarak, ekranda görünene kadar, yaklaşık 35 sn, beklenir, 9 ) Sensör kalitesi ekranda görünür ve % sinyali yanmaya başlar, 10 ) Sensör sensör tutucuya yerleştirilir ve CAL tuşuna basılarak işlem sona erdirilir. UYARI : Tampon çözeltilerin kalitesi sürekli kontrol altında tutulmalıdır. Çözeltiler yeni, renkleri üniform ve alg içermeyen formda olmalıdır. 11. BAKIM PR75P herhangi özel bir bakım göstermeksizin çalışır. Terminal bantın nem, toz ve atmosferik olaylardan korunması amacıyla bir gövdenin içinde olmalıdır. BNC bağlantısı sürekli temiz ve kuru tutulması gereken en hassas parçalardandır. 12. ALARM SĐNYALLERĐ AÇIKLAMALARI PR75P Alarm sinyalinin çıkmasını ve şığının yanmasını sağlayan bir genel alarm durumunu gösterir, Alarm durumları Ölçüm Hataları, Ölçüm < S1 - ( S2 SET alarmı olduğunda. ), Ölçüm > S1 + ( S2 SET alarmı olduğunda. ), Hatalı Kalibrasyon, ph ve Redoks hatalı kalibrasyonlarında 15/22 201D PR75.REV02.SÖ.16.04.2004
ŞEKĐL 7 PH PRG PROG S1 0...14,0 S1 LO/HI S2 SET / ALR S2 0...14,0 S2 0,5...SET1 S2 LO/HI S2 NO/NC ma OUT MIS / REG b 0,50...2,80 r 0.01 / 0.1 ĐŞLEM SONU 16/22 201D PR75.REV02.SÖ.16.04.2004
ŞEKĐL 8 REDOKS PRG PROG S1-999...+999 S1 LO / HI S2 SET / ALR S2-999...+999 S2 50...SET S2 LO / HI S2 NO / NC ma OUT MIS / REG b 50...40 ĐŞLEM SONU 17/22 201D PR75.REV02.SÖ.16.04.2004
13. SIK KARŞILAŞILAN SORUNLAR ve ÇÖZÜMLERĐ SORUN SEBEP ÇÖZÜM Enstrüman sürekli 7.0 ph yada 0 mv gösterir, Enstrüman sürekli yüksek ölçüm değerleri gösteriyor yada ölçümler sürekli değişiyor. ph 7.0 yada 465 mv tampon çözeltiler ile kalibrasyon yapılamıyor. ph 4.0 yada ph 9.22 tampon çözeltileri ile kalibrasyon yapılamıyor. Sensör çok yavaş reaksiyon veriyor, Kablo yada bağlantısı ile ilgili sorun var, Sensör bağlantı kablosu hasar görmüştür. Sensör membranı önünde hava kabarcıkları oluşmuştur. 1) Sensör enstrüman bağlantı kablosunun kısa devre olacak şekilde bağlantı yapılıp yapılmadığı ve izolasyonunun hasar görmediği kontrol edilmeli. 2) Bağlantı noktalarında sıvı yoğunlaşması ve nem olup olmadığı kontrol edilmeli Bağlantı noktalarını değiştirip tekrar denenir. Sensör düşey pozisyonda memranı aşağıya gelecek şekilde tutulur ve hava kabarcıkları yukarıya hareket edene kadar yavaşça sallanır. Sensör montajı dik yada maksimum 45 o açı ile yapılmalıdır. Sensör tamamen Sensör yenilenir. bozunmuştur. Bağlantı kablosu çok uzun yada etrafında bulunan Enstrüman daha yakın bir konuma taşınır yüksek güçlü enerji hatları yada sinyal güçlendirici kullanılır. ile girişim yapıyor. Tampon çözeltinin son kullanma süresi ve kirlenip kirlenmediği kontrol edilir. Tampon çözelti bozulmuştur. Tampon çözeltinin standart değerinin doğruluğu kontrol edilir. Yeni tampon çözeltiler ile işlem tekrarlanır. Sensörün uç kısmında bulunan gözenekli bölge, oluşan tuz birikintileri ile tıkanmıştır. Sensör tamamen bozunmuştur. Tampon çözelti bozuktur. Sensör membran bölgesinde sorunlar vardır. Sensör tamamen bozunmuştur. Sensör elektrostatik olarak şarj edilmiştir. Ölçüm yapılan ortamın parametre değerinde okuma için yetersiz değişimler olmuştur. Sensörün temizliği sensörün uç kısmında bulunan gözenekli bölgenin zarar görmemesine dikkat edilerek, seyreltik asit ve distile su kullanılarak yapılır. Sensör yenilenir. Tampon çözeltinin son kullanma süresi ve kirlenip kirlenmediği kontrol edilir. Sensörün hasar görmediğini ve zaman içinde kuruda bırakılmadığını kontrol edilir. Sensör distile su içinde bir iki saat bekletilir ve ölçümler tekrarlanır. Sensör yenilenir. Sensör kalibrasyon işlemi sırasında kağıt yada bez ile kurulanmamalıdır yani mekanik temizleme yöntemleri kullanılmamalıdır. Ölçüm yapılan ortamdaki değişken parametre değerinin çok az değişmesi, ortamda türbülans olup olmadığı, hava kabarcığı oluşumu ve sensörun çalışma basıncı ortam basıncı uygunluğu kontrol edilmelidir. 18/22 201D PR75.REV02.SÖ.16.04.2004
ŞEKĐL 9 CAL HOLd CAL 7 ph CAL/HOL ELEKTRODU YIKAYIN 3 ELEKTRODU 7 PH LIK TAMPON ÇÖZELTĐYE DALDIRIN CAL ENSTRÜMAN 7 PH LIK TAMPON ÇÖZELTĐYĐ TANIR 7.00 7 ph CAL/HOL 35SANĐYE XX 7 ph % CAL/HOL ENSTRÜMAN 4 YADA 9,22 PH LIK TAMPON ÇÖZELTĐYĐ HATIRLAMAYA DEVAM EDER CAL 4 /9 ph CAL/HOL ELEKTRODU YIKAYIN ELEKTRODU 7 PH LIK TAMPON ÇÖZELTĐYE DALDIRIN CAL ENSTRÜMAN 4 YADA 9,22 PH LIK TAMPON ÇÖZELTĐYĐ HATIRLAR 4.00 4 /9 ph CAL/HOL 35 SANĐYE XX 4/9 ph % CAL/HOL ELEKTRODU ELEKTROD TUTUCUYA YERLEŞTĐRĐN KALĐBRASYON ĐŞLEMĐNĐ BĐTĐRMEK ĐÇĐN CAL CAL ÇIKIŞ ĐŞLEM SONU 3 19/22 201D PR75.REV02.SÖ.16.04.2004
ŞEKĐL 10 CAL HOLd 465 CAL/HOL ELEKTRODU YIKAYIN 3 ELEKTRODU 7 PH LIK TAMPON ÇÖZELTĐYE DALDIRIN CAL ENSTRÜMAN 465 MV LĐK TAMPON ÇÖZELTĐYĐ TANIR 465 CAL/HOL 35 SANĐYE XX % CAL/HOL ELEKTRODU ELEKTROD TUTUCUYA YERLEŞTĐRĐN CAL KALĐBRASYON ĐŞLEMĐNĐ BĐTĐRMEK ĐÇĐN CAL ÇIKIŞ ĐŞLEM SONU 3 20/22 201D PR75.REV02.SÖ.16.04.2004
PROGRAMLAMA BĐLGĐLERĐ ENSTRÜMAN MODELĐ : PR75P- A / B / C SERĐ NO : ĐŞLETMEYE ALINIŞ TARĐHĐ : KONFĐGÜRASYON SET EDĐLEN FONKSĐYONLAR MĐKRO SVĐÇ LĐMĐTLER DEĞER Parametre Koruması MĐKRO 1 ON / OFF Kalibrasyon Koruması MĐKRO 2 ON / OFF Akım Çıkışı MĐKRO 3 MIS / REG S2 Çalışma Şekli MĐKRO 4 LO / HI no / Nc S1 Çalışma Şekli MĐKRO 5 LO / HI Dozlama tipi MĐKRO 6 ph / mv S1 Set Değeri S1 0 14,00 ph -999 - +999 mv S2 Set Değeri S1 0 14,00 ph -999 - +999 mv GELĐŞMĐŞ PROGRAMLAMA SET EDĐLEN FONKSĐYONLAR MĐKRO SVĐÇ LĐMĐTLER DEĞER S1 Set Değeri S1 0 14,00 ph -999 - +999 mv S1 Çalışma Şekli S1 MĐKRO 5 MĐKRO 5 S2 Çalışma Şekli S2 SET / ALARM S2 Set Değeri S1 0 14,00 ph -999 - +999 mv S2 Çalışma Şekli S2 MĐKRO 4 MĐKRO 4 Akım Çıkışı ma MĐKRO 3 MĐKRO 3 Oransal Çıkış b 0,50 2,80 ph 50 400 mv Okuma Çözünürlüğü r 0,01 0,1 ph 21/22 201D PR75.REV02.SÖ.16.04.2004
22/22 201D PR75.REV02.SÖ.16.04.2004