BİLİŞİM İLE TANIŞIYORUZ Bilişim Teknolojileri ve Yazılım dersinin genel amacını kısaca; Bilişim teknolojilerini etkili ve amacına uygun kullanmalarını sağlamak. olarak tanımlayabiliriz. Bilgi; bir konu ya da iş konusunda öğrenilen ya da öğretilen şeylerdir. İnsan aklının erebileceği olgu, gerçek ve ilkelerin bütünüdür. İnsan zekâsının çalışması sonucu ortaya çıkan düşünce ürünüdür. Teknoloji; insanın yaşamını kolaylaştırmak amacıyla geliştirdiği araç gereçlerle,bunlara ilişkin bilgilerin tümüdür. İletişim; duygu, düşünce ya da bilgilerin; ses, yazı ya da sembollerle paylaşılmasıdır. Araç kullanarak ya da kullanmadan yapılabilecek bir bilgi alışverişidir. İletişim, duygu, düşünce ve bilgilerin akla gelebilecek her türlü yolla başkalarına aktarılmasıdır. İletişim teknolojisi ise, mesajların bir yerden bir yere hızlı iletilmesine olanak sağlayan teknolojilerdir. Bilişim; bilginin, bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak üretilmesi, saklanması, iletilmesi ve ihtiyaca uygun olarak biçimlendirilmesi ile ilgilenilen bir çalışma alanıdır. Bilişim Teknolojileri (BT) ise, bilgisayar ve iletişim teknolojilerinin birlikte kullanılması ile oluşturulmuş sistemlerdir. Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT): Bilginin toplanması, işlenmesi, saklanması ve iletilmesini sağlayan her türlü teknolojiye denir. BİT aynı zamanda, bilgiye ulaşılmasını ve bilginin oluşturulmasını sağlayan her türlü görsel ve/veya işitsel basılı ve yazılı araçlardır. 1
Donanım; bir bilgisayar sistemini oluşturan ve fiziksel olarak dokunulabilen araçların tümüdür. Yazılım; bilgisayar donanımının istenilen amaçlar doğrultusunda çalıştırılmasıyla, kullanıcının bilgisayarda istediği işlemleri yapabilmesini sağlayan programlardır. YAZILIM Arayüz; elektronik cihazlardaki yazılımların kontrolü amacıyla kullanılan ortak yüzeylere verilen isimdir. Etkileşim; teknolojik araçların arayüzleri aracılığıyla bizimle kurdukları iletişimdir. İnternet ise bir ülke ya da dünya çapında, aralarında yüzlerce veya binlerce kilometre mesafe bulunan bilgisayar ve ağların birbirine bağlanmasıyla oluşturulan ağa denir. Sürekli büyüyen bir iletişim aracıdır. 2
BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİNİN(BİT) KULLANIM ALANLARI VE AMAÇLARINI ÖĞRENELİM BİT'in sağladığı avantajları şöyle sıralayabiliriz: Bilgiye hızlı ve kolay bir şekilde ulaşmayı sağlar. Maliyeti azaltır ve verimliliği arttırır. Zaman tasarrufu sağlar. Kâğıt tüketimini azaltarak doğanın korunmasına katkıda bulunur. Anlık iletişimi kolaylaştırır. İletişim ve hızlı haberleşmeyi sağlar. Bilginin kolay ve güvenli bir şekilde saklanmasını sağlar. Veri girişini kolaylaştırır. Hayatı kolaylaştırır. BİT in Günlük Yaşamdaki Yeri: Eğlenmek, araştırma yapmak, müzik dinlemek, film izlemek, ödev yapmak, bilgiler depolamak vb. BİT in Eğitimdeki Yeri: Öğrenci not işlemleri, etkileşimli ders yapmak, uzaktan eğitim, projeksiyon cihazı, sunu yapmak, ders çalışmak vb. BİT in Sağlıktaki Yeri: Bilgisayarlı tomografi, mikro cerrahi yöntemleri, 3B yazıcı ile üretilen organlar, 182 sayesinde randevu almak, e-devlet ile randevu almak ve hastane işlemlerini gerçekleştirmek (MHRS=Merkezi Hasta Randevu Sistemi) vb. BİT in Ulaşımdaki Yeri: Ulaşım araçları için bilet almak, navigasyon cihazları, telekomünikasyon işlemleri, uydular, uçaklar, simülasyon cihazları vb. BİT in Güvenlikteki Yeri: Güvenlik kameraları, ışık/ses/ısı sensörleri vb. BİT in Bankacılık ve Alışverişteki Yeri: Bankaya gitmeden ödeme yapabilme (internet bankacılığı), sesli imza, istediğimiz anda para transferi yapabilme, ATM ler, internet alışverişi vb. BİT in İletişimdeki Yeri: Görüntülü/sesli konuşmalar, görüntülü konferanslar, e-posta, kol saati ile haberleşme vb. BİT in Sinema ve Televizyondaki Yeri: 3B görüntüler, animasyonlar, yeşil perde çekimler vb.( Yeşil Perde Nedir? Basit şekliyle aslında chroma key (kilit renk) denen bir çekim hilesi yönteminin en çok tercih edilen uygulamasıdır. İki farklı görüntüyü birbirinin üstüne oturtmaya yarar. Böylece imkânsız, pahalı veya tehlikeli sahneleri kolayca çekme şansını kullanıcılara sunar.) BİT in Mühendislikte ve Mimarlıktaki Yeri: Bilgisayarlı çizimler sayesinde hesaplamaların daha doğru olması, simülasyon kullanımı, 3B yazıcı çıktıları, bilgisayar programları vb. BİT in Üretim ve Sanayideki Yeri: Araba üretimi, karekod okuyucular, 3B yazıcılar, 3B yazıcılar ile üretilen arabalar, otomotiv sanayisindeki gelişmeler, donanım sanayisindeki yenilikler, askerî sanayideki yenilikler (ses/ısı dedektörlü gözlükler) vb. 3
YANLIŞ DOĞRU Bilgisayar Kullanırken Nelere Dikkat Etmeliyiz? 1) Dik oturmalıyız. 2) Kollar dirseklerden 90 o kırılmalı. 3) Bilekler klavye kullanırken desteklenmeli. 4) Ekran göz hizasına gelmeli. 5) Ayaklar yerle temas etmeli, yer ile temas etmediği durumda ayaklar desteklenmeli. 6) Koltuk yüksekliği ayarlanabilir olmalı. 7) Ekrana yakından bakılmamalı (50-70 cm). 8) Her bir saatlik çalışma süresi sonunda 5-15 dakikalık aralar verilmeli. 9) Ara verildiği sırada gözler dinlendirilmeli (Kitap okumak ya da televizyon izlemek gibi aktivitelerden kaçınılmalı.) 10) Ara verildiği sırada hareketli egzersiz yapılmalı. (Bisiklet sürme, yürüyüş, paten kaymak gibi) Bilgisayar Kullanırken Fiziksel Çevrenin Şartları Nasıl Olmalıdır? Fiziksel çevrenin insanın kullandığı bir makine ya da araç için en uygun hâle getirilmesi, fiziksel çevrenin insana uyumlaştırılması sürecidir. Bizler için ise bilgisayar kullanırken kendi sağlığımıza zarar vermeyecek, aynı zamanda daha verimli ve rahat çalışmamızı sağlayacak olan durum ya da duruşumuza ergonomi denir. Kullandığımız bilgisayar, bilgisayar masası, oturduğumuz sandalye ve bulunduğumuz mekân oldukça önemlidir. 4
Yukarıdaki "Nasıl Otursam? görseli sadece nasıl sağlıklı bir şekilde oturup nasıl bilgisayar kullanabileceğimizi gösterir ve aslında teknolojiyle ilgili yaşadığımız daha önemli bir problem; tablet, telefon, bilgisayar ve televizyon bağımlılığıdır ve asıl bunu önlemek gerekmektedir. Diğer yandan 21. yüzyılın hastalığı da denen oyun bağımlılığı çağımızda küçük yaştaki çocukları ve gençleri olumsuz etkilemektedir. Bağımlılık, kişinin iradesini görmezden gelerek zarar veren uyaranı; tüm zararlarını bilmesine rağmen kullanmaya devam etmesidir. Bütün bağımlılıklar da olduğu gibi oyun ve internet bağımlıları da sadece kendilerine değil çevrelerindekilere de büyük ölçüde zarar vermektedirler. Bilgisayar Bağımlısı olmanın olası sonuçları; a. Derslerinde başarısızlık b. Göz bozukluğu c. Dikkat eksikliği d. Tembellik e. Obezite problemi f. Çevreden uzaklaşma (Asosyallik) D2.TETETGVZ TEKNOLOJİNİN OLUMLU VE OLUMSUZ ETKİLERİNİ GÖRELİM Teknolojinin Olumlu Etkileri Bilgiye çok hızlı bir şekilde ve daha ucuza ulaşılmaktadır. Sağlık alanında hastalıkların anlaşılması daha hızlı ve güvenilir şekilde olabilmektedir. Teknoloji sayesinde tedavi yöntemleri gelişmiş ve hastalıklar daha kısa sürede tedavi edilir olmuştur. Eğitim-öğretim imkânları artmıştır. Bir yerden bir yere ulaşım daha hızlı ve daha konforlu hale gelmiştir. Sanayilerdeki üretim artmıştır. Üretilen ürünler daha ucuza mal olmaktadır. İletişim ve haberleşme imkânları artmıştır. Teknolojinin Olumsuz Etkileri Çevreye zarar veren gazlar, atıklar çoğalmış, denizler ve doğa kirlenmeye başlamıştır. Küresel ısınmadan dolayı dünyanın dengesi bozulmuştur. Yeryüzünde bulunan hayvan ve bitki türleri azalmıştır. İşsizlik artmıştır. Televizyon ve internet aile içi iletişimi koparmıştır. Aile içi iletişimin kopması çocukları da aileden koparıp yalnızlığa itmiştir. Yayılan radyasyonlar ve artan manyetik alanlar insan sağlığını olumsuz etkilemeye başlamış ve yeni sağlık problemleri ortaya çıkmıştır. İnternet bağımlılığı gibi bazı psikolojik rahatsızlıklar artmıştır. İnsanların tembelliği artmış, hazır kullanmaya alışan insanlar üretmekten çok tüketmeye başlamıştır. İsraf artmıştır. Obezite artmıştır. 5
t Gelişen ve değişen teknoloji, yaygınlaşan akıllı telefonlar, sosyal medya hesapları, bloglar, vikiler inanılmaz bir teknoloji çağının derinliklerine insanları sürüklemektedir. İnsanların bilgi ve iletişim teknolojileri cihazlarını uzun süre ve yoğun bir şekilde kullanması oldukça önemli sonuçlara neden olmaktadır. Özellikle de interneti kullanan insanlar bir süre sonra sosyal hayattan koparak asosyal kişilik göstermeye başlamak da ve dış dünyaya karşı duyarsızlaşmaktadır. İnsanlar kendilerine sanal dünyada yeni bir kimlik ve hayat kurup bu yeni ve yalnız dünyalarında yaşayarak gerçek hayattan kopmaktadır. Günümüzde eskiden olmayan bağımlılık türlerini görmek mümkün. Uzmanlar, teknoloji ve internet bağımlılığını bir hastalık olarak kabul ediyor ve buna bağlı olarak hastanelerde bu konularda çalışacak ilgili bölümler açılıyor. 6
BİLİŞİM İLE DEĞİŞİM YENİ TEKNOLOJİLERİ BİLİYOR MUYUZ? NESNELERİN İNTERNETİ NEDİR? Nesnelerin interneti (Internet of Things, kısaca IoT), fiziksel nesnelerin birbirleriyle veya daha büyük sistemlerle bağlantılı olduğu iletişim ağıdır. Uçan arabalar artık sadece çizgi filmlerde değil gerçek yaşamda da karşımıza çıkmaya başladı. Hatta bilim insanları bazı araçların ilk örneklerini üretmeye başladı. Şimdi gelişmekte olan teknolojilerin bazılarından bahsedelim: AKILLI EV TEKNOLOJİLERİ Evinizin veya ofisinizin sıcaklığını dışarıdan kontrol edebilirsiniz. Bu sistemlerde duman sensörü bulunuyor ve herhangi bir acil durumda sizi uygulama üzerinden haberdar diyor. Ayrıca bazı akıllı ev sistemleri ile akıllı telefonunuz üzerinden desteklenen cihazlar sayesinde, sabah uyandığınızda kahveniz hazır olabilir veya eve geldiğinizde ışıklar ve müzik sistemi otomatik olarak devreye girebilir. AKILLI KAŞIKLAR Tıbbi kullanım amaçlı geliştirilmiştir. Hızlı yediğinizde ya da gün içerisinde fazla yemek tükettiğinizde sizi uyaran ve düzenli beslenmenize destek olan bir sisteme sahiptir. AKILLI TOP Bu toplar ile attığınız penaltıların kaçının gol olduğu, kaç kilometre hız ile vurduğunuzu ve hangi ayağınızla kaç gol attığınız gibi verileri alabilir ve geliştirilen yazılımlar sayesinde takip edebilirsiniz. AKILLI RAKETLER Akıllı raketler sayesinde tenisçilerin topa vuruş hızlarını, vuruş açılarını ve hangi elle veya stille topa vurduklarını takip edebilirsiniz. Rakete bağlı bir uygulama sayesinde istatistikleri anlık olarak takip edebilirsiniz. BAHÇE ALETLERİ Bahçeler için geliştirilmiş akıllı ürünler de mevcut. Bu ürünler; toprağa ne ekmeniz, nasıl ekmeniz ve toprağı hangi aralıklarla sulamanız gerektiği konusunda size önerilerde bulunuyor. AKILLI GÜVENLİK KAMERASI Güvenlik kameralarının gelişmiş hâlidir. Evinize kurulan kameraları akıllı telefon ya da PC üzerinden takip edebilir, çekilen görüntülere yakından bakabilir ve bu görüntüleri kaydedebilirsiniz. AKILLI CAMLAR Akıllı camlar teknolojisi sayesinde hayat daha renkli ve keyifli olacak gibi görünüyor. 3 BOYUTLU YAZICILAR Katmanlı üretim (Additive Manufaturing) olarak kabul edilen 3B yazıcı teknolojisi, bilgisayar ortamında tasarladığınız 3 boyutlu objeleri somut hâle dönüştürebileceğiniz hızlı prototipleme araçlarıdır. STL dosyası olarak kaydedilen 3 boyutlu tasarımlar, 3B yazıcıya gönderilerek katman katman gerçeğe dönüştürülür. 7
GİYİLEBİLİR TEKNOLOJİ İnsana fayda sağlayacak uygulamaları, moda etkisini de göz önünde bulundurarak ortaya çıkaran cihazlardır. Sağlık bilekliklerinden, akıllı saatlere; gözlüklerden, giysilere; giyilebilir cihazlar, kişilerin sağlık değerleri, okuma alışkanlıkları ya da yürüme tempoları gibi veriler doğrultusunda pek çok soruna ve ihtiyaca yönelik kişisel çözümler üretmektedir. HOLOGRAM Hologram teknolojisi ile bir objenin 3 boyutlu görüntüsünü sanal olarak oluşturabilirsiniz. Nasıl Yapılır? 3 boyutlu görselin lazer teknolojisiyle kaydedilmesi, depolanması ve hareket efektinin kazandırılarak çok boyutlu ortama aktarılması ile elde edilir YAPAY ZEKA NEDİR/NEYE BENZER? Yapay zekâyı izlediğimiz çizgi film ve filmlerden dolayı insan şeklinde bir robot olarak düşünsek de, aslında yapay zekâ, bundan çok daha farklı ve karmaşık bir yapıya sahiptir. Artık hayatımızdaki birçok elektronik eşya yapay zekâ ile çalışmaktadır. Günümüzde kullandığımız tablet ve telefonlar geliştirilen yazılımlar sayesinde sorduğumuz sorulara çeşitli yanıtlar verebilir, tıpkı bir insan gibi bizimle konuşabilirler. Yapay zekâ sayesinde, söylediğimiz kelimeler yazı diline aktarılabilir. Yapay zekâlar konuşurken daha önceden sorduğunuz soruyu ve sorunun yanıtını hatırlayarak sonraki soruların cevaplarını daha etkili bir şekilde bulabiliyor. Hatta bazı yapay zekâlar, karmaşık hastane kayıtlarını analiz ederek bazı sonuçlara ulaşabiliyor ve doktorların öngöremeyeceği teşhisleri koyabiliyorlar. Duygusal farkındalık eklenmiş yapay zekâlar duygusal çıkarımlarda da bulunuyor. Yani sesin sahibinin üzgün, mutsuz ya da sinirli olduğunu fark edebiliyor. YAPAY ZEKAÖRNEKLERİ Apple Siri Microsoft Cortana Google Now IBM Watson IPsoft Amelia 8
HAFIZA ÖLÇÜ BİRİMLERİ 8 bit = 1 Byte(bayt) = 1 karakter 1024 Byte 1024 KB 1024 MB 1024 GB = 1 KiloByte = 1 MegaByte = 1 GigaByte = 1 TeraByte Örnek : 1. 2048 Kilobyte kaç Megabyte tır? (2 MB) Çözüm: 1024 KB = 1 MB ise 2048 / 1024 = 2 olduğundan 2048 KB = 2 MB olur. 2. 1024 Kilobyte kaç Megabyte tır? (1 MB) 1024 KB = 1 MB 3. 4096 Megabyte kaç Gigabyte tır? (4 GB) Çözüm: 1024 MB = 1 GB ise 4096 / 1024 = 4 olduğundan 4096 MB = 4 GB olur. 4. 2 GB kaç MB tır? (2048 MB) Çözüm: 1024 MB = 1 GB ise 1024 X 2 = 2048 olduğundan 2 GB = 2048 MB olur. 5. 2048 bit kaç bytetır? (256 byte) Çözüm: 8 bit = 1 Byte ise 2048 / 8 = 256 olduğundan 2048 bit = 256 byte olur. 6. ATATÜRK kelimesi kaç bit ve kaç bytetır? ATATÜRK kelimesi 7 karakterden oluştuğundan ve her bir karakter=8 bit=1byte olduğundan; 7 X 8 = 56 bit ve 7 X 1 = 7 byte olur. 9