Dış Ticaret Müsteşarlığından: TEBLİĞ İTHALATTA HAKSIZ REKABETİN ÖNLENMESİNE İLİŞKİN TEBLİĞ (TEBLİĞ NO: 2006/12) BİRİNCİ KISIM Genel Bilgi ve İşlemler Mevcut önlem ve soruşturma MADDE 1- (1) Güney Kore menşeli poliesterlerden düz iplikler için 30/11/1999 tarihli ve 23892 sayılı Mükerrer Resmi Gazete de yayımlanan İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesine ilişkin 99/7 sayılı Tebliğ ile dampinge karşı önlem yürürlüğe konulmuştur. Uygulanmakta olan önlemin yürürlükten kalkma süresinin bitiminden önce, 11/03/2004 tarihli ve 25399 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesine İlişkin 2004/8 sayılı Tebliğ ile nihai gözden geçirme soruşturması açılması talebinde bulunulabileceği ilan edilmiştir. (2) Yerli üretim dalı adına hareket eden Suni ve Sentetik İplik Üreticileri Birliği (SUSEB) tarafından dampinge karşı önlemin sona ermesinin damping ve zararın devamına veya yeniden tekrarına yol açacağı iddiasıyla yapılan başvuru üzerine, 20/11/2004 tarihli ve 25646 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesine İlişkin 2004/26 sayılı Tebliğ ile başlatılan nihai gözden geçirme soruşturması Dış Ticaret Müsteşarlığı İthalat Genel Müdürlüğü tarafından yürütülerek tamamlanmıştır. Kapsam MADDE 2- (1) Bu Tebliğ, 4412 sayılı Kanunla değişik 3577 sayılı İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Kanun, 30/10/1999 tarihli ve 23861 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Karar ve İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Yönetmelik (Yönetmelik) hükümleri çerçevesinde yürütülen nihai gözden geçirme soruşturması sonuçlarını içermektedir. Bilgilerin toplanması ve değerlendirilmesi MADDE 3- (1) Soruşturma açılmasını müteakip, söz konusu ürünün bilinen yerli üreticilerine, Müsteşarlıkça tespit edilen ithalatçılarına, Güney Kore de yerleşik bilinen üretici-ihracatçılara ve ayrıca anılan ülkede yerleşik diğer üreticiihracatçılara iletilebilmesini teminen Güney Kore nin Ankara Büyükelçiliğine soru formları gönderilmiştir. (2) Ayrıca, ticaret unvanını HK Corporation olarak değiştiren Hankook Synthetics Inc. firmasına isim değişikliğinin teyidi amacıyla soru formu gönderilmiştir. (3) Taraflara soru formunu yanıtlamaları için posta süresi dahil 37 gün süre tanınmış olup, tarafların süre uzatımı yönündeki makul talepleri karşılanmıştır. (4) SUSEB ve üye yerli üreticiler, soruşturma süresince Müsteşarlığımız ile işbirliği içinde olmuş ve gerektiğinde talep edilen ilave bilgi ve belgeleri temin etmişlerdir. Bilinen diğer yerli üretici SASA Sun i ve Sentetik Elyaf Sanayii A.Ş (yeni adıyla Advansa Sasa Polyester Sanayi A.Ş.) firmasından ise yazılı cevap alınmamıştır. (5) Ayrıca, soruşturma döneminde ithalat yaptığı tespit edilen 85 ithalatçı firmaya soru formu gönderilmiş, 57 firmadan cevap alınmıştır. (6) Üretici-ihracatçı soru formuna cevap veren üretici-ihracatçı firmalar, HK Corporation, Hyosung Corporation, Tongkook Corporation, Saehan Industries Inc., Toray Saehan Inc., ve Huvis Corporation dır. Do Best Co. Ltd. firması ise yalnızca ihracatçı olarak soru formuna cevap vermiştir. (7) Kolon Industries Inc. firması, soru formuna cevabında sadece Türkiye ye ihracatının olmadığını belirtmiştir. Firmaya soru formundaki eksiklikleri tamamlaması için süre verilmiş, ancak herhangi bir yanıt alınamamıştır. İsim değişikliğinin incelenmesi MADDE 4- (1) Soruşturma esnasında, firma bazında dampinge karşı vergiye tabi Hankook Synthetics Inc. firmasının isminin HK Corporation olarak değiştiği ve yeni firmanın öncekinin devamı olduğu yönündeki iddia incelenmiştir. Yapılan inceleme sonucunda, Hankook Synthetics Inc. firmasının 26 Haziran 2004 tarihinde Hankook Inc ve HK Corporation ismiyle iki ayrı firmaya ayrıldığı, Hankook Inc. firmasının HK Corporation ın tamamına sahip olmaya devam ettiği, soruşturma konusu iplik üretiminin HK Corporation bünyesinde kaldığı tespit edilmiştir. Buna göre, soruşturma konusu madde için HK Corporation firmasının Hankook Synthetics Inc. firmasının devamı olduğu görülmüştür. Yerinde doğrulama soruşturmaları MADDE 5- (1) Yönetmeliğin 21 inci maddesi çerçevesinde, yerli üreticilerden Korteks A.Ş., Polylen A.Ş. ve Sönmez Filament A.Ş. ile Güney Kore de yerleşik üretici-ihracatçı HK Corporation ve Hyosung Corporation firmaları nezdinde yerinde doğrulama soruşturmaları gerçekleştirilmiştir.
(2) Önlemin yürürlükte olduğu süre içinde üretim tesislerinin bir kısmını Toray Saehan Inc. firmasına satmış olan Saehan Industries Inc. firmasının önlem konusu üründe üretim faaliyetine devam ettiği yerinde tespit edilmiştir. İlgili tarafların bilgilendirilmesi ve dinlenmesi MADDE 6- (1) Soruşturma açılmasını müteakip, soruşturma konusu ülkenin Büyükelçiliğine ve bilinen üreticiihracatçı firmalara şikayetin gizli olmayan metni ve soruşturma açılış Tebliği gönderilmiştir. (2) Ayrıca, ilgili taraflardan alınan bilgi ve belgelerin gizli olmayan özetleri talep eden bütün ilgili tarafların bilgisine sunulmuştur. (3) Nihai bildirimin ilgili taraflara gönderilmesini müteakip, HK Corporation, Hyosung Corporation, Tongkook Corporation ve Saehan Industries Inc. firmalarının temsilcilerinden gelen talep üzerine, görüşlerini sözlü olarak ifade edebilmelerine imkan vermek amacıyla dinleme toplantısı düzenlenmiştir. (4) Tarafların, soruşturma boyunca ortaya koyduğu tüm bilgi, belge ve görüşler incelenmiş, mezkur görüşlerden mevzuat kapsamında değerlendirilebilecek olanlara bu Tebliğin ilgili bölümlerinde cevap verilmiştir. Gözden geçirme dönemi MADDE 7- (1) Önlemin yürürlükten kalkması durumunda, dampingin devamı veya yeniden meydana gelmesinin muhtemel olup olmadığı hususundaki değerlendirmeye ışık tutabileceği dikkate alınarak, önlemin yürürlükte bulunduğu süre için yapılan damping belirlemesinde 01/01/2003 31/12/2003 tarihleri arasındaki dönem esas alınmıştır. Benzer şekilde, önlemin yürürlükten kalkması durumunda zararın devamı veya yeniden meydana gelmesinin muhtemel olup olmadığının belirlenmesinde ise veri toplama ve analiz için 01/01/2001-30/09/2004 arasındaki dönem esas alınmıştır. İKİNCİ KISIM Soruşturma Konusu Ürün ve Benzer Ürün Soruşturma konusu ürün ve benzer ürün MADDE 8- (1) Soruşturma konusu ürün, Güney Kore menşeli 5402.43 GTİP altında yer alan poliesterlerden düz iplikler dir. Söz konusu iplikler gümrük giriş tarife cetvelinde sentetik filament iplikler, poliesterlerden (diğerleri) şeklinde sınıflandırılmaktadır. (2) Yerli üreticiler tarafından üretilen poliester düz iplikler ile soruşturma konusu ülke menşeli poliester düz ipliklerin benzer ürün olduğu tespiti esas soruşturmada yapılmıştı. Bu soruşturmada ise gerek yerli üretim dalı tarafından gerekse soruşturma konusu ülkede üretilen polyester düz ipliklerin işlevsel özellikleri, fiziksel özellikleri, kullanım alanları, dağıtım kanalları, kullanıcıların algılaması ve birbirini ikame edebilmeleri açısından iki ürünün benzer ürün olma durumunu ortadan kaldıracak bir değişiklik olmadığı tespit edilmiştir. (3) Bu durumda, Güney Kore menşeli soruşturma konusu ürün ile yerli üretim dalı tarafından üretilen poliester düz ipliklerin benzer ürün olduğu tespiti geçerliliğini korumaktadır. (4) Soruşturma konusu ürün ile ilgili açıklamalar genel içerikli olup, uygulamaya esas olan GTİP ve karşılığı eşya tanımıdır. ÜÇÜNCÜ KISIM Dampinge İlişkin Belirlemeler BİRİNCİ BÖLÜM Normal Değer Normal ticari işlem testi MADDE 9- (1) Yönetmeliğin 5 inci maddesi hükümleri gereğince, soruşturmaya konu firmalardan sağlanan bilgiler ışığında, menşe ülkenin iç piyasasındaki satışların normal değer tespitinde kullanılıp kullanılmayacağının belirlenmesi için ürün tipleri bazında normal ticari işlem testi uygulanmıştır. Buna göre normal değer, a) Ağırlıklı ortalama net satış fiyatının ağırlıklı ortalama birim maliyetinin üzerinde olduğu durumlarda; 1) Birim maliyetin üzerindeki satış miktarının maddenin toplam satış miktarının %80 ini veya daha fazlasını oluşturması halinde, soruşturma dönemi boyunca gerçekleşen tüm iç piyasa satış işlemlerinin (kârlı ya da kârsız) ağırlıklı ortalaması esasında, 2) Birim maliyetin üzerindeki satış miktarının maddenin toplam satış miktarının %80 inden daha azını oluşturması halinde, soruşturma dönemi boyunca gerçekleşen kârlı iç piyasa satış işlemlerinin ağırlıklı ortalaması esasında, b) Ağırlıklı ortalama net satış fiyatının ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olması halinde, soruşturma dönemi boyunca gerçekleşen kârlı iç piyasa satış işlemlerinin ağırlıklı ortalaması esasında, c) Kârlı satış işlemi olmaması halinde, oluşturulmuş değer esasında
belirlenmiştir. Temsil testi MADDE 10- (1) Yönetmeliğin 5 inci maddesi hükmü gereğince, menşe ülkenin iç piyasasında yapılan benzer mal satışlarının hacminin düşük olması sebebiyle uygun bir karşılaştırma yapılmasına elverişli bulunup bulunmadığının tespiti amacıyla ürün tipleri bazında temsil testi uygulanmıştır. (2) Buna göre normal değer, benzer ürünün menşe ülkenin iç piyasasında normal ticari işlemler çerçevesinde yapılan satışların miktarının Türkiye ye yapılan satışların %5 ini veya daha fazlasını oluşturması halinde ihracatçı ülke iç piyasasında normal ticari işlemler çerçevesinde gerçekleşen satışlar esasında; aksi takdirde oluşturulmuş değer esasında belirlenmiştir. İç piyasa satışlarına dayanan normal değer MADDE 11- (1) Yönetmeliğin 5 inci maddesi hükmü gereğince, iç piyasa satışlarının esas alındığı hallerde normal değer, menşe ülkenin iç pazarında benzer ürün için normal ticari işlemler çerçevesinde bağımsız alıcılar tarafından ödenmiş olan veya ödenmesi gereken fiyatlar esasında belirlenmiştir. Oluşturulmuş değer ve kâr oranı MADDE 12- (1) Oluşturulmuş normal değer, ürünün üretim maliyetine satış, genel ve idari (SGİ) giderlerin eklenmesiyle tespit edilen değere makul oranda bir kârın eklenmesi suretiyle hesaplanmıştır. (2) Oluşturulmuş normal değer hesaplamalarında esas alınan kâr oranı, Yönetmeliğin 6 ncı maddesi hükmü uyarınca, firmaların normal ticari işlemler çerçevesinde gerçekleşen benzer ürün satışlarından doğan kârlarının ağırlıklı ortalaması esasında belirlenmiştir. İKİNCİ BÖLÜM İhraç Fiyatı İhraç fiyatı MADDE 13- (1) İhraç fiyatı, işbirliğinde bulunan üretici-ihracatçı firmaların Türkiye ye satışlarında fiilen ödenen fiyat esasında belirlenmiştir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Damping Marjları Fiyat Karşılaştırması MADDE 14- (1) Adil bir karşılaştırmanın yapılabilmesini teminen; normal değer ile ihraç fiyatı aynı aşamada (fabrika çıkış aşaması) karşılaştırılmıştır. (2) Yönetmeliğin 10 uncu maddesi hükmü gereğince normal değer ile ihraç fiyatını aynı ticari aşamaya getirmek ve bu suretle adil bir karşılaştırma yapabilmek amacıyla, ilgili taraflarca ileri sürülen ve fiyat karşılaştırmasını etkileyen taşıma, paketleme, sigorta, ödeme koşulları, indirim, geri ödeme, banka masrafları vb. gibi hususlardan belgelendirilen ve haklı görülenler için ayarlama yapılmıştır. Damping marjları MADDE 15- (1) Güney Kore deki üretici-ihracatçı firma sayısının çok fazla olması sebebiyle, Yönetmeliğin 27 nci maddesi uyarınca dampinge ilişkin belirlemelerde örneklemeye gidilmiştir. Bu doğrultuda, üretici-ihracatçı firmaların görüşlerine başvurulmuş olup toplam ihracatın zarar inceleme döneminde miktar bazında ortalama %80,87 sini temsil eden ve en çok ihracat yapan HK Corporation ve Hyosung Corporation firmaları örneklemeye dahil edilmiştir. Diğer taraftan, örneklemeye dahil olan firmaların bireysel olarak hesaplanan damping marjlarının ağırlıklı ortalaması işbirliğine gelen fakat örneklemeye dahil edilmeyen Tongkook Corporation, Saehan Industries Inc., Toray Saehan Inc. ve Huvis Corporation firmalarına teşmil edilmiştir. (2) Örneklemeye dahil olan firmalar için damping marjının belirlenmesinde kullanılan yöntem ile yapılan hesaplamalar, firma özel bildirimlerinde ayrıntılı şekilde gösterilmiştir. (3) Yönetmeliğin 26 ncı maddesi hükmü uyarınca, işbirliğinden kaçınmayı önlemek amacıyla, işbirliğine gelen firmalar için hesaplanan damping marjından daha yüksek oranda bir damping marjının makul bir yöntemle belirlenerek uygulanması kararlaştırılmıştır. Bu çerçevede, işbirliğine gelmeyen firmalar için damping marjı, HK Corporation firmasının Türkiye ye en fazla sattığı ikinci sıradaki ürün tipi (ilk tipteki damping marjı işbirliğine gelen söz konusu firmanın damping marjından daha düşük olduğu için ikinci tipe bakılmıştır) esasında belirlenmiştir. (4) Hyosung firmasının fabrika çıkış fiyatları incelendiğinde farklı dönemlerde farklı fiyat politikaları izlediği, yılın ilk yarısında yılın ikinci yarısına göre ortalama olarak daha düşük fiyat uyguladığı görülmektedir. Aynı şekilde, firmanın alıcılar arasında da fiyat farklılaştırmasına gittiği anlaşılmıştır.
(5) HK firmasının fabrika çıkış fiyatları incelendiğinde ise, firmanın yakın tarihlerde farklı fabrika çıkış fiyatları ile farklı alıcılara satış yaptığı tespit edilmiştir. Buna göre, HK firmasının ihraç fiyatını hem farklı dönemler için hem de aynı dönemlerde farklı alıcılar için farklılaştırdığı belirlenmiştir. (6) Her iki firmanın ihraç fiyatları farklı alıcılar ve farklı dönemler arasında önemli ölçüde değişiklik gösterdiğinden, gerek ağırlıklı ortalama normal değerle ağırlıklı ortalama ihraç fiyatı karşılaştırması gerekse işlem bazında normal değer ve ihraç fiyatı karşılaştırması yöntemleri doğaları itibariyle söz konusu farklılıkların damping belirlemesinde uygun biçimde dikkate alınmasına imkan tanımamaktadır. Bu nedenle Yönetmeliğin 11 inci maddesi hükmüne uygun olarak damping marjları, ağırlıklı ortalama normal değer ile işlem bazında ihraç fiyatlarının karşılaştırılması yoluyla tespit edilmiştir. (7) Buna göre, CIF ihraç fiyatı bazında hesaplanan damping marjları aşağıdaki şekildedir: HK Corporation : % 5,7 Hyosung Corporation : % 5,2 Tongkook Corporation : % 5,5 Saehan Industries Inc. : % 5,5 Toray Seahan Inc. : % 5,5 Huvis Corporation : % 5,5 Diğerleri : % 10,9 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Dampingin Devam Etmesi İhtimali MADDE 16- (1) Önceki maddelerde yürürlükteki önleme rağmen dampingin halen devam ettiğine ilişkin tespit yapılmıştır. Bu bölümde, Yönetmeliğin 35 inci maddesi çerçevesinde önlemin yürürlükten kalkması halinde dampingli ithalatın devam etmesinin muhtemel olup olmadığına ilişkin değerlendirme yapılmaktadır. a) Önlem konusu ülkede sektörün durumu ve kapasite fazlası Üretici-ihracatçı firmalardan alınan ve Korea Chemical Fibers Association ın internet adresi ile Fibers Report dergisinde yer alan sektöre ve kapasitesine ilişkin bilgiler incelenmiştir. Bu bilgilere göre, önlemin yürürlüğe girmesinden sonraki dönemde dünyada oluşan arz fazlası ile birlikte artan rekabet, önleme konu ülkede sektörü sıkıntılı bir döneme sokmuştur. Bu sıkıntıyı aşmak için sektörde yeniden yapılanmalara gidilmiş ve üretim kapasitesinde azalma olmuştur. Buna rağmen sektörde halen kapasite fazlası bulunmaktadır. Bu durum, önlem konusu ülkedeki üretici-ihracatçı firmaların oluşabilecek fırsatları en iyi biçimde değerlendirerek, önlemin yürürlükten kalkması durumunda Türkiye ye yapılan dampingli ihracatı arttırma ihtimallerinin bulunduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca, Hindistan 27/06/2005 tarihinde soruşturmaya konu ürünün Güney Kore den ithalatına damping soruşturması açmıştır. Hindistan damping biriminin elinde söz konusu ithalatın dampingli olduğuna ilişkin önemli delil olduğuna işaret eden bu durum, Güney Kore de yerleşik üretici-ihracatçı firmaların damping yapma eğilimlerinin devam ettiğini göstermektedir. b) Türkiye pazarının önemi Önlem konusu ülkedeki üretici-ihracatçılar uzun yıllar Türkiye ye ihracat yapmaları sebebiyle Türkiye pazarını iyi tanımaktadır. Ayrıca Türkiye, hem soruşturma konusu ürünün girdi olarak kullanıldığı ürünlerin önemli bir ihracatçısı olması hem de bu ürünler için büyük bir pazar olan Avrupa Birliği ne yakınlığı nedeniyle önleme konu ülke için önemli bir pazardır. c) Mevcut önleme esas teşkil eden soruşturmada (esas soruşturma) tespit edilen damping marjları Esas soruşturma esnasında tespit edilen damping marjları, üretici-ihracatçı firmaların önlemin yürürlükten kalkması halindeki muhtemel davranışları hakkında önemli bir gösterge niteliği taşıdığından dikkate alınmıştır. Esas soruşturmada tespit edilen damping marjları firma bazında %1,84 ile %17,96 arasında değişmektedir. d)dampingin devam etmesi Yukarıda da ayrıntılı olarak açıklandığı üzere işbirliğinde bulunan firma verileri temelinde yapılan hesaplamalar, soruşturmaya konu ithalatın uygulamadaki önleme rağmen GGD nde dampingli fiyatlarla devam ettiğini ortaya koymaktadır. DÖRDÜNCÜ KISIM Zararın Devam Etmesi veya Yeniden Meydana Gelmesi İhtimali MADDE 17- (1) Önlemin yürürlükte olduğu dönemde, yerli üretim dalında zarar durumu ve önlemin yürürlükten kalkması halinde zarara etki edebilecek muhtemel gelişmeler incelenmiştir. Bu çerçevede, ithalatın miktarı ve muhtemel gelişimi, fiyatlarının gelişimi, oluşan fiyat baskısı ve muhtemel fiyat baskısı ile yerli üretim dalının ekonomik göstergeleri incelenmiştir. İthalat verileri incelenirken, önlemin etkisini ve önlem sonrası duruma ilişkin eğilimleri görebilmek amacıyla
zarar inceleme dönemini (2001-2004 yılı Ocak-Eylül dönemi) de içine alan 1999-2005 yılı Ocak-Eylül dönemi esas alınmıştır. BİRİNCİ BÖLÜM Önlem Konusu İthalatın Gelişimi Maddenin genel ithalatı MADDE 18- (1) Mevcut önlem yürürlüğe girmeden önce, 1999 yılında soruşturma konusu ipliklerin genel ithalatı 29.239 ton iken önlemin yürürlüğe girmesinden sonra 2000 yılında 34.770 tona çıkmış, zarar inceleme dönemini de içine alan 2001 ve 2004 yıllarında ise genel olarak artış eğilimini sürdürmüş olup sırasıyla 34.290 ton, 50.801 ton, 44.800 ton, ve 51.288 ton olarak gerçekleşmiştir. 2004 yılı Ocak-Eylül dönemi ile 2005 yılı Ocak-Eylül döneminde ise ithalat sırasıyla 36.561 ton ve 42.207 ton olmuş ve artmaya devam etmiştir. Maddenin soruşturma konusu ülkeden ithalatı MADDE 19- (1) Soruşturma konusu ürünün Güney Kore den ithalatı, önlem öncesi 1999 yılında 15.389 ton iken önlemin yürürlüğe girmesi sonrasında, 2000 yılında, 16.260 tona çıkmıştır. Zarar inceleme dönemini de içine alan 2001 ve 2004 yıllarında ise ithalat sırasıyla 14.246 ton, 17.436 ton, 14.865 ton ve 17.410 ton olarak gerçekleşmiştir. 2004 yılı Ocak- Eylül dönemi ile 2005 yılı Ocak-Eylül döneminde ise ithalat 12.478 ton ve 8.279 ton olmuştur. Bu durumda önlem konusu ülkeden yapılan ilgili ürün ithalatının önlem süresince seviyesini koruduğu görülmektedir. Diğer taraftan, dampinge karşı vergiye tabi olan ithalat rejimi kapsamında yapılan ithalatın Güney Kore den yapılan tüm ithalat içindeki payı incelendiğinde, önlem öncesi dönemde bu payın %83 iken önlem sonrasında dönemde %48 e gerilediği görülmektedir. Bu durum, önlem sonrası damping vergisi ödenerek Türkiye ye yapılan kesin ithalatın miktarında önemli ölçüde azalmaya işaret etmektedir. (2) HK, Hyosung, Tongkook ve Saehan firmaları, Güney Kore menşeli önlem konusu ipliklerin yıllara göre % 50-55 oranındaki kısmının dampinge karşı vergiye tabi olmayan ithalat rejimi yapıldığını, Hankook (yeni adıyla HK Corporation) firmasından yapılan ithalat da dikkate alındığında ithalatın önemli bir kısmının zaten vergiye tabi olmadığını belirtmiş ve önlemin yürürlükten kalkması durumunda ithalatın aynı düzeyde kalacağını iddia etmiştir. Ancak, yukarıda da ifade olunduğu üzere, dampinge karşı vergilere tabi olan ithalat rejimi kapsamındaki ithalatın payı önlemin yürürlüğe girmesiyle önemli ölçüde düşmüştür. Söz konusu firmaların iddialarının aksine, bu durum önlemin yürürlükten kalkması halinde bahis konusu ülkeden yapılan dampingli ithalatın artmasının muhtemel olduğuna işaret etmektedir. Önlem konusu ithalatın pazar payı MADDE 20- (1) Soruşturma konusu ürünün yurtiçi tüketimi, yerli üretim dalının yurtiçi satışları ile soruşturma konusu ipliklerin genel ithalatının toplanması suretiyle hesaplanmıştır. (2) Bu çerçevede hesaplanan toplam tüketim endeksi, 2001 yılında 100 iken sürekli artış kaydederek 2002 ve 2003 yıllarıyla 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde sırasıyla 142, 157 ve 132 olarak gerçekleşmiştir. Güney Kore menşeli soruşturma konusu poliester düz ipliklerin tüketim içindeki payı 2001 yılında %29 iken 2002 ve 2003 yıllarıyla 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde azalma eğilimine girerek sırasıyla %25, %19 ve %19 seviyesinde gerçekleşmiştir. Önlem konusu ithalatın fiyatlarının gelişimi MADDE 21- (1) DİE verilerine göre, Güney Kore menşeli soruşturma konusu poliester düz ipliklerin ağırlıklı ortalama ithal birim fiyatı, soruşturma öncesi 1999 yılında 1,28 ABD Doları/Kg iken önlemin yürürlüğe girmesi sonrasında yükselerek 2000 de 1,55 ABD Doları/Kg olmuştur. Zarar inceleme döneminde ise, 2001 ve 2002 yıllarında birim fiyatlar azalarak sırasıyla 1,50 ABD Doları/Kg ve 1,39 ABD Doları/Kg a düşmüştür. Petrol fiyatlarındaki artış sonucunda hammadde maliyetlerindeki artışa da bağlı olarak birim fiyatlar yeniden yükselmiş, 2003 yılı ve 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde sırasıyla 1,52 ABD Doları/Kg ve 1,74 ABD Doları/Kg olmuştur. 2004 yılı ve 2005 yılı Ocak-Eylül döneminde ise ithalatın birim fiyatları 1,81 ABD Doları/Kg ve 2,19 ABD Doları/Kg olarak gerçekleşmiştir. Fiyat baskısı MADDE 22- (1) Burada hem mevcut fiyat baskısı hem de önlemin yürürlükten kalkması durumunda oluşabilecek muhtemel fiyat baskısı hesaplanmıştır. (2) Fiyat baskısı hesaplanırken örneklemeye alınan firmaların gözden geçirme dönemine ait ağırlıklı ortalama CİF ihraç fiyatlarına gümrük vergisi, dampinge karşı vergi ve ithal masrafları eklemek suretiyle önlem konusu ürünün Türkiye piyasasına giriş fiyatı bulunmuş ve bu fiyat, yerli üretim dalının üretim maliyetine satış, genel ve idari giderlerinin üzerine makul bir kar oranının eklenmesi suretiyle oluşturulan fiyatla mukayese edilmiştir. Buna göre, Güney Kore menşeli soruşturma konusu ürünün, yerli ürünün satış fiyatını gözden geçirme döneminde CİF ithal fiyatına göre %11 oranında bastırdığı belirlenmiştir. (3) Önlemin yürürlükten kalkması durumunda oluşabilecek muhtemel fiyat baskısını ortaya koymak amacıyla uygulanan önlem dikkate alınmamıştır. 2003 yılı ve 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde Güney Kore den yapılan ithalatın Türkiye piyasasına giriş fiyatları ile yerli üretim dalının olması gereken satış fiyatları mukayese edilmiştir. Burada önlemin yürürlükte olmaması halinde, Güney Kore menşeli soruşturma konusu ürünün mevcut fiyatının yerli ürünün satış fiyatını 2003 yılı ve 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde CİF ithal fiyata göre sırasıyla %15 ve %22 oranında bastıracağı görülmektedir. Bu durum, yerli üretim dalının fiyatlarının yürürlükteki önleme rağmen dampingli ithalat nedeniyle baskı altında olduğunu göstermektedir. Bu nedenle, yürürlükteki önlemin kaldırılması halinde fiyat baskısının artmasının muhtemel olduğu anlaşılmıştır.
İKİNCİ BÖLÜM Yerli Üretim Dalının Durumu Yerli üretim dalının ekonomik göstergeleri MADDE 23- (1) Önlem konusu ithalatın yerli üretim dalı üzerindeki etkisinin belirlenmesinde, Korteks Mensucat Sanayi ve Ticaret A.Ş., Polylen Sentetik İplik Sanayi A.Ş., Sönmez Filament Sentetik İplik ve Elyaf Sanayi A.Ş., Sifaş Sentetik İplik Fabrikaları A.Ş. ve Nergis Tekstil Tic. San. A.Ş. firmalarının mümkün olduğu ölçüde ilgili ürüne ait veriler esas alınmıştır. (2) Öte yandan, eğilimin sağlıklı bir şekilde incelenmesi amacıyla Türk Lirası bazındaki veriler için yıllık ortalama Toptan Eşya Fiyat Endeksi (TEFE) kullanılarak enflasyondan arındırılmış reel değerler kullanılmıştır. a) Üretim Yerli üretim dalının ilgili üründe 2001 yılında 100 olan üretim miktar endeksi, düzenli olarak artmış ve 2002, 2003 yılları ile 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde sırasıyla 112, 186 ve 150 olarak gerçekleşmiştir. b) Satışlar Yerli üretim dalının ilgili üründe 2001 yılında 100 olan yurtiçi satış miktar endeksi düzenli olarak artış göstermiş, 2002 ve 2003 yılları ile 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde sırasıyla 126 ve 222 ve 193 olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde satış hasılatı reel olarak incelendiğinde, 2001 yılında 100 olan satış hasılatı endeksinin 2002 ve 2003 yılları ile 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde sırasıyla 116, 189 ve 164 olarak gerçekleştiği görülmüştür. c) İhracat Yerli üretim dalının ilgili üründe 2001 yılında 100 olan ihracat miktar endeksi, sürekli olarak artış göstermiş ve 2002 ve 2003 yılları ile 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde sırasıyla 131, 269 ve 209 olarak gerçekleşmiştir. Yerli üretim dalının ihracat hasılatı ise 2001 yılında 100 olarak kabul edildiğinde, sürekli olarak artış göstermiş ve 2002 ve 2003 yılları ile 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde sırasıyla 106, 221 ve 175 olarak gerçekleşmiştir. d) Yurtiçi Fiyatlar Yerli üretim dalının ilgili üründe ağırlıklı ortalama yurtiçi birim satış fiyatı 2001 yılında 100 olarak alındığında, 2002 ve 2003 yılları ile 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde sırasıyla 92, 85 ve 85 olarak gerçekleşmiştir. e) Pazar Payı Soruşturma konusu ürünün yurt içi tüketimi 2001 yılı 100 olarak alındığında 2002, 2003 ve 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde önemli ölçüde artış kaydederek sırasıyla 142, 157 ve 132 ye ulaşmıştır. 2004 yılının tamamı hesaba katıldığında yurt içi tüketim endeksi 176 ya çıkmaktadır. Yerli üretim dalının ilgili üründe yurtiçi pazar payı ise 2001 yılında %29 iken 2002 yılında %26 ya düşmüş 2003 ve 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde artış göstererek %41 ve %43 olarak gerçekleşmiştir. f) Stoklar Yerli üretim dalının ilgili üründeki yıl sonu stok verileri incelendiğinde 2001 yılında 100 olan stok düzeyi endeksinin, 2002 ve 2003 yıllarında sırasıyla 95 ve 144 olarak gerçekleştiği, 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde ise 114 olduğu gözlenmiştir. g) Kapasite ve Kapasite Kullanım Oranı (KKO) Yerli üretim dalının 2001 ve 2002 yılında 100 olan kapasitesi 2003 ve 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde artarak 151 ve 146 olarak gerçekleşmiştir. 2001 yılında %65 olan KKO, 2002 ve 2003 yılları ile 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde sırasıyla %73, %80 ve %88 olarak gerçekleşmiştir. h) İstihdam Yerli üretim dalının ilgili üründeki çalışan toplam işçi sayısı endeksi 2001 yılında 100 kabul edildiğinde, 2002 ve 2003 yıllarında artarak sırasıyla 109 ve 115 olmuş ancak 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde 96 ya düşmüştür. i) Ücretler Yerli üretim dalının ilgili ürün üretiminde çalışan işçilerinin aylık giydirilmiş brüt ücret endeksi 2001 yılında 100 olarak alındığında, 2002 ve 2003 yıllarında artarak sırasıyla 106 ve 119 a yükselmiş 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde ise 115 e gerilemiştir. j) Verimlilik Yerli üretim dalının ilgili ürün üretiminde çalışan işçi başına verimlilik endeksi 2001 yılında 100 iken, sürekli olarak artış kaydetmiş ve 2002, 2003 ve 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde sırasıyla 103 ve 163 ve 209 olarak gerçekleşmiştir. 2003 yılındaki oluşan önemli seviyedeki verimlilik artışında bu dönemde yapılan kapasite artışı önemli rol oynamıştır. k) Maliyetler
Yerli üretim dalının ilgili üründe ağırlıklı ortalama birim ticari maliyet endeksi 2001 yılında 100 iken, 2002 ve 2003 yıllarında sırasıyla 81 ile 78 e gerilemiş 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde ise 82 ye yükselmiştir. l) Kârlılık Yerli üretim dalının ilgili üründe ticari maliyetleri dikkate alınarak hesaplanan ürün birim kârlılık endeksi 2001 yılında zarar olması sebebiyle (-)100 olarak kabul edildiğinde, 2002 yılında ürün zararının azalarak ( )14 e düştüğü ancak 2003 yılı ve 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde tekrar artarak sırasıyla, ( )37 ve (-) 66 ya ulaştığı görülmüştür. m) Nakit Akışı Yerli üretim dalının ilgili ürün satışları ile yarattığı nakit akışı endeksi 2001 yılında (-) 100 iken, bu rakam 2002 ve 2003 yıllarında pozitife dönerek sırasıyla 372 ve 404 olarak gerçekleşmiş ancak 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde tekrar negatife dönüşmüş ve (-) 58 olarak gerçekleşmiştir. n) Özkaynakların Kârlılığı ve Yatırım Hasılatı Yerli üretim dalının bütün faaliyetleri ile ilgili olarak, 2001 yılı itibariyle (-)%15 olan özkaynak kârlılığı(kâr/özkaynak) oranı, 2002 ve 2003 yılları ile 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde sırasıyla %1,36, %4,23 ve (-)% 7 olarak gerçekleşmiştir. Bütün faaliyetlerden yatırım hasılatı (Kâr/Aktif Toplamı) oranına bakıldığında ise 2001 yılında (-)%3,12 olan oran, 2002 ve 2003 yılları ve 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde sırasıyla %0,32, %1,40 ve (-)%2,54 olarak gerçekleşmiştir. o) Büyüme Yerli üretim dalının bütün faaliyetleri ile ilgili olarak, aktif büyüklüğü reel olarak 2001 yılında 100 iken, 2002 ve 2003 yılları ile 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde sırasıyla 105, 100 ve 116 olarak gerçekleşmiştir. p) Sermaye Artışı Yerli üretim dalının bütün faaliyetleri ile ilgili olarak, 2001 yılında 100 olan öz sermaye endeksi, 2002 ve 2003 yılları ile 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde düzenli olarak artarak sırasıyla 120, 162 ve 206 olarak gerçekleşmiştir. r) Yatırımlardaki Artış Yerli sanayinin yapmış olduğu yatırımların toplamı endeks olarak 2001 yılında 100 iken, 2002 yılında 29 a düşmüş, 2003 yılında artarak 189 a çıkmış 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde ise tekrar azalarak 78 olarak gerçekleşmiştir. s) Damping Marjının Büyüklüğü Önlem konusu ülkeden yapılan ithalatta dampingin önleme rağmen önemli seviyede devam ettiği tespit edilmiştir. Ekonomik Göstergelerin Değerlendirilmesi MADDE 24- (1) Yerli üretim dalının ekonomik göstergeleri kriz yılı olan 2001 temel alınarak incelenmiştir. Ekonominin krizden çıkarak büyümeye başlaması ile birlikte 2002 yılından itibaren iç pazarda ciddi bir canlanma olmuştur. Gerek ekonominin büyümesine bağlı olarak iç pazarın genişlemesi gerekse devam etmekte olan önlemin etkisi ile yerli üretim dalının bu döneme ait ekonomik göstergelerinde olumlu bir eğilimin olduğu gözlemlenmiştir. Artan iç tüketime bağlı olarak yerli üretim dalının üretim ve satışlarının arttığı görülmektedir. Satışların artmasında büyüyen pazar, yeni teknolojide yapılan yatırımlar ile birlikte üretim maliyetinin düşmesi ve verimliliğin artması önemli ölçüde etkili olduğu anlaşılmıştır. (2) Azalan maliyetler ve artan verimlilik gibi yerli üretim dalının bir çok göstergesinde olumlu eğilimler bulunmasına rağmen, ilgili üründeki satış zararı devam etmiş ve yerli üretim dalının nakit akışı 2002 ve 2003 yılında pozitife dönse de 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde tekrar negatife dönmüştür. Ayrıca, dampingli ithalat nedeniyle oluşan fiyat baskısının, yerli üretim dalı fiyatlarının olması gereken seviyenin altında kalmasında önemli bir faktör olduğu görülmüştür. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Zararın Devam Etmesi İhtimali MADDE 25- (1) Yönetmeliğin 35 inci maddesi hükümleri gereğince, önlemin yürürlükten kalkması halinde yerli üretim dalının soruşturma konusu ülke menşeli dampingli ithalattan kaynaklanan zararının devam etmesinin veya yeniden meydana gelmesinin muhtemel olup olmadığı değerlendirilmektedir. a) Dampingli ithalat ve fiyat baskısı Devam eden dampinge karşı vergiye rağmen önlem konusu ülkeden yapılan ithalatta dampingin halen devam ettiği tespit edilmiştir. Önlemin yürürlükten kalkması ile bu ülkeden yapılan dampingli ithalatın artması ve yerli üretim dalında zararın devamına neden olması muhtemeldir. Öte yandan, yukarıda ifade olunduğu üzere, soruşturma konusu ülke menşeli dampingli ithalatın fiyatlarının mevcut önlemin yokluğunda yerli üretim dalının iç piyasa fiyatlarını bastıracak düzeyde bulunduğu tespit edilmiştir. Aşağıda ortaya konulan tespitler dikkate alındığında, önlemin yürürlükten kalkması halinde Güney Kore de yerleşik üretici-ihracatçıların fazla kapasiteleri kullanmak ve satışlarını artırabilmek için fiyatlarını arttırmamaları muhtemeldir. b) Önleme konu ülkenin kapasite fazlası
Önlemin yürürlükten kalkması halinde önleme konu ülkenin Türkiye ye yönlendirebilecek fazla ihracat kapasitesi olup olmadığı incelenmiştir. Bunun için hem işbirliğinde bulunan firmalarca sağlanan veriler hem de Korea Chemical Fibers Association a ait veriler kullanılmıştır. Yapılan incelemede, önleme konu ülkede 2000 yılından 2004 yılına kadar olan dönemde önlem konusu ürünü de kapsayan genel poliester kapasitesinin azaldığı, kapasiteye paralel olarak hem soruşturma konusu ülke iç piyasa tüketiminin hem de ihracatının düşmekte olduğu görülmektedir. Önlem konusu ürünü kapsayan ve daha dar bir kategori olan poliester filamentin toplam ihracatı da 2004 yılında bir önceki yıla göre önemli ölçüde azalmış ve bu eğilim 2005 yılında devam etmiştir. Ayrıca, Fibres Report dergisinin Eylül 2004 sayısında, Güney Kore de kapasite kullanım oranının %85 civarında olmasına rağmen alt sektörlerdeki iç piyasa talebinin azalmakta olduğu, buna bağlı olarak 2004 yılının ilk yarısında toplam üretimin %14 oranında azaldığı ve düşüş eğiliminin devam edeceği belirtilmektedir. 2005 yılı altı aylık döneme ait Güney Kore poliester filament üretim rakamları bu beklentinin gerçekleşmekte olduğunu göstermektedir. İç ve dış piyasalardaki gelişmelere dair bu bilgi ve tespitler, önlemin yürürlükten kalkması durumunda azalan ihracat ve daralan iç piyasa talebiyle birlikte zaten var olan kapasite fazlasının Türkiye ye dampingli ithalatı arttırma olasılığını ortaya koymaktadır. c) Önleme konu ülkede sektörün durumu Önlem konusu ülkede sektörün durumu incelenmiştir. Bu kapsamda, temsilcileri aracılığıyla sektör hakkında bilgi veren ve dampingli ithalatın devam etmesinin muhtemel olmadığını iddia eden HK, Hyosung, Saehan ve Tongkook firmaları tarafından sağlanan veriler de değerlendirilmiştir. Buna göre, önlemin yürürlüğe girmesinden sonraki dönemde, dünyada oluşan arz fazlası ile birlikte artan rekabet, sektörü sıkıntılı bir döneme sokmuştur. Bu sıkıntıyı aşmak için üretici-ihracatçı firmaların da ifade ettiği gibi sektörde yeniden yapılanmaya gidilmiş ve üretim kapasitesi azalmıştır. Söz konusu yeniden yapılanma çerçevesinde, Daehan, Kolon, Hyosung, Tongkook firmaları kapasite düşürmüş, SK Chemical ve Samyang firmaları kapasitelerini Huvis firmasında birleştirmiş, Saehan kapasitesinin bir kısmını Toray Saehan firmasına devretmiş ve bazı firmalar da üretimden çekilmiştir. Yukarıda da ifade edildiği gibi yeniden yapılanma sektörün sorunlarını çözmeye yetmemekte, kapasite fazlasının kullanılabilmesi için satışların arttırılması gerekmektedir. Bu durum, önlem konusu ülkedeki üretici-ihracatçı firmaların iddia edildiğinin aksine önlemin yürürlükten kalkmasıyla birlikte Türkiye ye dampingli fiyatlarla yapılmakta olan ihracatı artıracağına işaret etmektedir. d)maliyetler ve fiyatlandırma Yerli üreticiler tarafından sağlanan Fibres Report dergisinde yer alan bilgilere göre, önlem konusu ipliğin ana ham maddesi olan PTA ve MEG fiyatlarının 2004 yılında sürekli olarak yükseldiği, aynı dönemde Güney Kore de ihraç fiyatlarının ise iç piyasa fiyatlarına göre daha düşük olduğu görülmektedir. Bu durum, Güney Kore deki üreticilerin maliyet artışlarını iç piyasa satış fiyatlarına yansıtırken ihraç fiyatlarının daha düşük oranda belirlendiğini ve dolayısıyla önlemin yürürlükten kalkması durumunda dampingli ithalatın devam etme olasılığını ortaya koymaktadır. Yürütülen soruşturmada bulunan damping marjları bu olasılığı arttırmaktadır. e) Türkiye pazarının önemi Önlem konusu ülkedeki üretici-ihracatçılar uzun süredir Türkiye ye ihracat yaptıkları için Türkiye pazarını iyi tanımaktadırlar. Ayrıca Türkiye, hem soruşturma konusu ürünün girdi olarak kullanıldığı ürünlerin önemli bir ihracatçısı olması hem de bu ürünler için büyük bir pazar olan Avrupa Birliği ne yakınlığı nedeniyle önleme konu ülke için önemli bir pazardır. Yukarıdaki bilgiler, mevcut önlemin ortadan kalkması halinde dampingin ve zararın devam etmesinin muhtemel olduğunu göstermektedir. BEŞİNCİ KISIM Nedensellik Bağı ve Diğer Unsurlar Dampingli ithalatın etkisi Madde 26- (1) Zarar inceleme döneminde, yerli üretim dalının fiyatını baskı altında tutan dampingli ithalatın devam ettiğinden, soruşturma konusu ülkenin Türkiye ye yönlendirebilecek fazla ihracat kapasitesi bulunduğundan, önlem konusu ülkedeki üretici-ihracatçıların Türkiye pazarını çok iyi tanıdıkları ve dağıtım kanallarına kolay ve hızlı biçimde nüfuz edebilecek durumda olduklarından, mevcut önlemin ortadan kalkması durumunda dampingli ithalatın artarak devam etmesi ve zararın devamına yol açması muhtemeldir. Üçüncü ülkelerden ithalat MADDE 27- (1) 1999-2005 yılı Ocak-Eylül döneminde üçüncü ülkelerden yapılan ithalat incelendiğinde, önlem sonrası 2000 yılından itibaren ithalatın önemli ölçüde arttığı, önlem konusu ülkeden yapılan ithalatın ise önlem öncesi seviyesini koruduğu görülmektedir. Üçüncü ülkelerin toplam ithalat içindeki payı 1999 da %47 iken 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde %66 ya, 2005 yılı Ocak-Eylül döneminde ise %80 e çıktığı görülmektedir. Üçüncü ülkelerden yapılan ithalattaki artışın nedeni, önlem konusu iplik ihracatında yeni ülkelerin ön plana çıkmasıdır. Ancak bu, önlemin yürürlükten kalkması durumunda önlem konusu ülkeden yapılan dampingli ithalat nedeniyle yerli üretim dalında zararın devam etmesinin muhtemel olduğu tespitini değiştirmemektedir. (2) HK, Hyosung, Tongkook ve Saehan firmaları, Malezya dan yapılan ithalatın Güney Kore den yapılandan çok daha fazla olduğunu ve fiyatlarının da daha düşük olduğunu belirterek bu ülkeden yapılan ithalatın diğer unsurlar arasında
incelenmediğini, zarar devam edecek veya yeniden ortaya çıkacak ise bunun Malezya dan kaynaklanacağını iddia etmektedirler. Malezya dan yapılan ithalat incelendiğinde bu ülkeden yapılan ithalatın önemli oranda arttığı, fiyatlarının ise Güney Kore den yapılan ithalatın birim fiyatlarının altında olduğu görülmektedir. Ancak yukarıda da izah edildiği üzere, bu ülkeden yapılan ithalat önlemin yürürlükten kalkması durumunda önlem konusu ülkeden yapılan dampingli ithalat nedeniyle yerli üretim dalında zararın devam etmesinin muhtemel olduğu tespitini değiştirmemektedir. ALTINCI KISIM Sonuç Karar MADDE 28- (1) Soruşturma sonucunda, yürürlükteki önlemin ortadan kalkması halinde dampingin ve zararın devam etmesinin muhtemel olduğu tespit edildiğinden, İthalatta Haksız Rekabeti Değerlendirme Kurulu nun Kararı ve Bakan ın onayı ile aşağıda tanımı ve menşe ülkesi belirtilen eşyanın Türkiye ye ithalinde firma bazında uygulanmakta olan mevcut dampinge karşı önlem aşağıdaki tabloda belirtildiği şekilde değiştirilmiştir. G.T.İ.P. Madde Menşe Ülke Üreticiler Dampinge Karşı Vergi (CIF %) 5402.43 Poliesterlerden (diğerleri) Güney Kore HK Corporation %5,7 Hyosung Corporation %5,2 Tongkook Corporation %5,5 Huvis Corporation %5,5 Saehan Industries Inc. %5,5 Toray Seahan Inc. %5,5 Diğerleri %10,9 Uygulama MADDE 29- (1) Gümrük idareleri, 28 inci maddede gümrük tarife istatistik pozisyon numarası ve menşe ülkesi belirtilen maddenin ithalatında, İthalatta Haksız Rekabeti Değerlendirme Kurulunca kararlaştırılan miktarda dampinge karşı vergiyi tahsil ederler. Yürürlük MADDE 30- (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 31- (1) Bu Tebliğ hükümlerini Dış Ticaret Müsteşarlığı nın bağlı olduğu Bakan yürütür.