Değişen Dünyada Güçlü İşletmeler Olmak GİRİŞİM EĞİTİM ve DANIŞMANLIK MERKEZİ
HATAY IN İÇİNDE BULUNDUĞU EKONOMİK ORTAM 2
HATAY GENEL BİLGİLER Nüfus; Hatay: 1.575.226 Türkiye: 80.810.525 Nüfus Yoğunluğu; Hatay: 268 Türkiye: 105 Sosyo Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması: 46 KOBİ Sayıları; Hatay: 63.250 Türkiye: 3.606.637 3
HATAY GENEL BİLGİLER Okur Yazarlık Oranı (6+Yaş); Hatay: 97,8 % Türkiye: 96,7 % Hasta/Yatak Sayısı (10.000 Kişiye düşen); Hatay: 24 Türkiye: 27 Hekim Sayısı (10.000 Kişiye düşen); Hatay: 13 Türkiye: 18 Kaynak: TÜİK 4
HATAY GENEL BİLGİLER İhracatçı Firma Sayısı ve Toplam İhracat Rakamları; Hatay: 1.262 firma, 2.336.240.000 $ Türkiye: 71.264 firma, 156.782.257.000 $ İhracat Büyüklüğüne Göre İller Arası Sıralaması : 10 2013 2017 İhracat Değişimi: Hatay: 12% Türkiye: 7% Kamu Yatırımları Sıralamasındaki Yeri: 18 Akdeniz Bölgesi Gelişmişlik Sıralamasındaki Yeri: 6 5
HATAY İLLER ARASI TİCARET Hatay ın, iller arası ticaret değerlerinin yaklaşık %80 ini oluşturan iller aşağıdaki gibidir. 2016 YILI HATAY IN SATIŞ YAPTIĞI İLLER PAY 2016 YILI HATAY A SATIŞ YAPAN İLLER PAY HATAY 36% İSTANBUL 12% ZONGULDAK 11% ANKARA 7% GAZİANTEP 4% ADANA 3% MERSİN 3% HATAY 37% İSTANBUL 28% ANKARA 7% OSMANİYE 4% ADANA 4% Kaynak: T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI 6
HATAY İLİNİN REKABET ÖZELLİKLERİ Üretim ve Ticaret Alt Endeksi 81 il içerisinde 14. sıradadır. Beşeri Sermaye Alt Endeksi sıralamasında 81 il içerisinde 57. sıradadır. Genel Rekabette 81 il içerisinde 38. sıradadır. Yaşanabilirlik Alt Endeksinde 81 il içerisinde 41. sıradadır. Yenilikçilik Alt Endeksi sıralamasında 81 il içerisinde 46. sıradadır. 7
HATAY İLİNİN REKABET ÖZELLİKLERİ İl, insani sermaye endeksine göre 65.sırada yer almaktadır. İl, yaratıcı sermaye endeksine göre 59.sırada yer almaktadır. İl, sosyal sermaye endeksine göre 61. sırada yer almaktadır. İl, emek piyasaları endeksine göre 63. sırada yer almaktadır. İl, fiziki altyapı endeksine göre 43.sırada yer almaktadır. İl, ekonomik etkinlik ve canlılık endeksine(*) göre 23. sırada yer almaktadır. 8
HATAY EKONOMİK GÖSTERGELER Türkiye de filtre üretiminin yapılmaktadır. %63 lük kısmı 15 firma ile Hatay da İskenderun ham çelik üretiminde 11.3 Milyon ton ve %34 oran ile Türkiye de 1.sıradadır. Çelik sektörü Hatay toplam ihracatının %50 sini Türkiye çelik ihracatının %10 unu oluşturmaktadır. İthal edilen yassı çeliğin %90 ı Hatay da üretilmektedir. Rüzgar enerji santrallerinin kurulu güç bakımından illere göre dağılımında %7,67 ile Hatay 4. sıradadır. 9
HATAY EKONOMİK GÖSTERGELER Yaş meyve ve sebze ihracatında %20 ile 2. sırada Hatay yer almaktadır.(1. Mersin) Tarım ürünleri üretiminde; Maydanoz, dereotu, mandalina ve pazı ile 1., portakal(washington) ile 2. ve Turunçgiller ve pamuk ile 3. ildir. Uluslararası yük taşımacılığının %11 ini Hatay oluşturmaktadır. İstanbul dan sonra ikinci büyük nakliye filosuna sahiptir. Künefe, künefelik peynir, sürk, küflü sürk ve defne sabunu Hatay ın coğrafi işaretli ürünleridir. 10
HATAY DA ÖNE ÇIKAN SEKTÖRLER SEKTÖR GIDA ÜRÜNLERİ ve İÇECEK (KÜNEFE, CEVİZ REÇELİ, KABAK TATLISI, BİBER SALÇASI, ZEYTİNYAĞI, NAR EKŞİSİ) TARIM VE HAYVANCILIĞA DAYALI SANAYİ (SÜRK, KÜFLÜ SÜRK, KÜNEFELİK PEYNİR) TARIM (MAYDANOZ, DEREOTU, MANDALİNA, PAZI) DEMİR-ÇELİK (YASSI ÇELİK, HAM ÇELİK) FİLTRE (YAĞ VE YAKIT FİLTRESİ, HAVA FİLTRESİ) LOJİSTİK (KARAYOLU, DENİZYOLU) 11
HATAY İHRACAT VERİLERİ İHRACAT Yıl Firma Sayısı Değeri (Bin $) 2013 836 2.083.283 2014 953 2.070.005 2015 1.014 1.793.518 2016 1.147 1.745.488 2017 1.262 2.336.241 Kaynak: Ticaret Bakanlığı ve TİM TİM rakamlarına göre 2013-2017 Yılları arası ihracat değerinde yaşanan değişim; 12% 12
HATAY İHRACAT VERİLERİ SEKTÖR 2017 YILI İHRACAT DEĞERİ - 1000 $ PAY 1 Yaş Meyve ve Sebze 449.988 19% 2 Otomotiv Endüstrisi 144.703 6% 3 Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 94.329 4% 4 Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri 70.053 3% 5 Hazır giyim ve Konfeksiyon 57.122 2% Kaynak: TİM 13
HATAY İTHALAT VERİLERİ İTHALAT Yıl Firma Sayısı Değeri (Bin $) 2013 357 3.904.332 2014 365 3.357.784 2015 374 3.232.424 2016 389 2.570.899 2017 416 3.852.350 Kaynak: Ticaret Bakanlığı 2013-2017 Yılları arası ithalat değerinde yaşanan değişim; -1% dir. 14
HATAY YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ Yerli Sermaye Alt Sektörü Belge Adedi Sabit Yatırım (Milyon TL) İstihdam Enerji 29 3.119 370 Ticaret-Depolama 22 1.714 798 Çimento 1 426 200 Eğitim 60 365 3880 Kimya 7 283 189 Turizm 18 281 914 Demir-Çelik 11 271 379 Sağlık 14 226 900 Taşıt Araçları 9 175 321 Gıda-İçki 28 104 534 01.01.2013 31.05.2018 Arasında Verilen Yatırım Teşvik Belgeleri Kaynak: Ticaret Bakanlığı 15
HATAY YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ Yerli Sermaye Alt Sektörü Belge Adedi Sabit Yatırım (Milyon TL) İstihdam Altyapı-Belediye H. 12 87 52 Madeni Eşya 13 81 211 Makine İmalatı 10 71 177 Lastik-Plastik 15 52 177 Pişmiş Kil ve Çim. Ger. 8 40 153 Diğer Hizmetler 6 23 156 Elektronik 1 22 12 Hayvancılık 2 17 25 Dokuma ve Giyim 7 10 412 Diğer İmalat 3 8 28 01.01.2013 31.05.2018 Arasında Verilen Yatırım Teşvik Belgeleri Kaynak: Ticaret Bakanlığı 16
HATAY YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ Yerli Sermaye Alt Sektörü Belge Adedi Sabit Yatırım(Milyon TL) İstihdam Su Ürünleri 1 7 5 Bitkisel Üretim 1 6 11 Deri ve Kösele 2 5 29 Cam 2 4 10 Orman Ürünleri 2 4 43 Demir Dışı Metaller 1 3 6 Elektrikli makineler 2 3 21 Kağıt 3 3 38 İstihraç ve İşleme 1 2 15 Mes.Bil.Ölç.Opt.Do 1 2 10 Genel Toplam 292 7.415 10.076 01.01.2013 31.05.2018 Arasında Verilen Yatırım Teşvik Belgeleri Kaynak: Ticaret Bakanlığı
HATAY YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ Yabancı Sermaye Alt Sektörü Belge Adedi Sabit Yatırım(Milyon TL) İstihdam Ticaret-Depolama 4 369 136 Madeni Eşya 3 17 106 Demir Çelik 1 7 15 Enerji 2 4 3 Gıda ve İçki 3 3 22 Lastik-Plastik 2 2 16 Genel Toplam 13 402 298 01.01.2013 31.05.2018 Arasında Verilen Yatırım Teşvik Belgeleri Kaynak: Ticaret Bakanlığı 18
YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ Turizm sektörü 18 Belge ve 281 Milyon TL lik sabit yatırım tutarı ile altıncı sıradadır. Hatay da Turizm sektöründe belge başına ortalama 16 Milyon TL, Türkiye de ise 15 Milyon TL sabit yatırım yer almaktadır. Sağlık sektörü 14 belge ve 226 Milyon TL lik sabit yatırım değeri ile sekizinci sıradadır. Hatay da Sağlık sektöründe belge başına ortalama 6 Milyon TL, Türkiye de ise 49 Milyon TL sabit yatırım yer almaktadır. Eğitim sektörü 60 belge ve 365 Milyon TL lik sabit yatırım ile dördüncü sıradadır. Hatay da Eğitim sektöründe belge başına ortalama 16 Milyon TL, Türkiye de ise 8 Milyon TL sabit yatırım yer almaktadır. 19
YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ Hatay Enerji sektöründe 31 Belge ve 3.123 Milyon TL lik sabit yatırım gerçekleşmiştir. Ortalama sabit yatırım miktarı belge başına Hatay da 100, Türkiye de 38 Milyon TL dir. Hatay da Ticaret-Depolama Sektöründe 26 Belge ve 2.083 Milyon TL lik sabit yatırım gerçekleşmiştir. Ortalama sabit yatırım miktarı belge başına Hatay da 80, Türkiye de 49 Milyon TL dir. Hatay da Hizmet sektöründe 136 Belge ve 3.066 Milyon TL lik sabit yatırım gerçekleşmiştir. Ortalama sabit yatırım miktarı belge başına Hatay da 23, Türkiye de 22 Milyon TL dir. 20
YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ VE İHRACAT DEĞERLERİ KARŞILAŞTIRMASI 449 Milyon $ lık ihracat değeri ve %19 payla ihracat sıralamasında birinci sırada yer alan Yaş Meyve ve Sebze Sektörü için Bitkisel Üretim, yatırım teşvik belgeleri sıralamasında 1 belge ile yirmi ikinci sırada yer almaktadır. 144 Milyon $ lık ihracat değeri ve %6 payla ihracat sıralamasında ikinci sırada olan Otomotiv Endüstrisi yatırım teşvik belgeleri sıralamasında toplam 9 belge ile dokuzuncu sırada yer almaktadır. 94 Milyon $ ihracat değeri ve %4 lük payla ihracat sıralamasında üçüncü sırada yer alan Kimyevi Maddeler ve Mamulleri yatırım teşvik belgeleri sıralamasında toplam 7 belge ile beşinci sırada yer almaktadır. 21
GELECEĞE BAŞARIYLA YÜRÜMEK İÇİN NE YAPMALIYIZ?
KOBİ LERDE KALICI OLMA ÇABASI KOBİ ler gelecekte var olmak için uzun dönemli kararlar almak ve planlar yapmak zorundadır. Yani gelecek stratejilerini belirlemeleri gerekir.
KOBİ LERDE KALICI OLMA ÇABASI Uzun dönemde başarılı ve kalıcı olmak için işletmelerde; Etkin pazarlama Verimli üretim Yeterli yönetim yapılarının oluşturulması gereklidir.
KOBİ LERDE KALICI OLMA ÇABASI İşletmenin uzun dönemli kalıcı olma hedefine giden yolda kurumsal gelişme mücadelesi çeşitli aşamalardan oluşmaktadır: Başlangıç Tutundurma Gelişme Olgunluk Küçülme Başlangıç Tutundurma Gelişme Olgunlaşma İŞLETMELERDE HAYAT DÖNGÜSÜ
TEB KOBİ AKADEMİ KURUMSAL GELİŞİM PROGRAMI ATÖLYE ÇALIŞMASI
TEB KOBİ AKADEMİ ATÖLYE ÇALIŞMASI 1) İşletmeniz Gelişim Haritasının Neresinde? KOBİ lerde Büyüme Senaryoları 2) Dış Ticarette Stratejik Yönetim ve Planlama?
TEB KOBİ AKADEMİ ATÖLYE ÇALIŞMASI 1. İşletmeniz Gelişim Haritasının Neresinde? KOBİ lerde Büyüme Senaryoları
GELİŞİM ÇABASININ BAŞINDA OLAN KOBİ LER NASIL ÇALIŞIYOR: Kuruluş BAŞLANGIÇ AŞAMASI Yakın Yerlerden İlk Müşteriler Üretilebilen Az Sayıda Ürün Çeşidi Müşterinin Her İsteğini Karşılama Müşteri İsteklerine Özel Ürün/Ölçüler Üretmek Memnun Müşterilerden Duyup Kendi Gelen 1-2 Yeni Müşteri Siparişlerin Uzun Üretim Süreleri Yeni Müşteri Bulmaya Zaman Yok Az Kazanç Nedeniyle Paz. Satış Gideri/Satış Elemanı Yok Az Kazanç Nedeniyle Yeni veya Standart Ürün Yok Siparişler Yokken Boş Duran Makine/Ustalar Müşteri Bulmaya Çalışan Yok Yüksek Maliyet Yüksek Fiyat Az Kazanç
TEB KOBİ AKADEMİ ATÖLYE ÇALIŞMALARI 2. Dış Ticarette Stratejik Yönetim ve Planlama Dış Ticaret Stratejiniz Hazır mı? Dış Ticaret Hedefleriniz Net midir? Hangi veriler ile hedeflerinizi belirlediniz? Doğru Pazara Ulaşmak için Seçtiğiniz Yol Doğru mu? Risksiz Dış Ticaret Yapabiliyor musunuz?
Değişen Dünyada Güçlü İşletmeler Olmak TEB KOBİ AKADEMİ GİRİŞİM EĞİTİM ve DANIŞMANLIK MERKEZİ