DİYANET İŞLERi BAŞKANLIGI YAYlNLARI II. DİN ŞÜRASI TEBLİG VE MÜZAKERELERİ (23-27 KASIM 1998) (ll) TUriii ye ı:,ıyamt H' ı Jslllm Muştırmalım Merkezi KUtUphtmesi Dem. No:.:JT-::J ANKARA-2003
Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları 1 584 ilmi Eserler 1 93 Tashih AbditAKTAŞ Mustafa KAYA Yusuf APAYDIN Ali Osman PARLAK Dizgi Mehmet KARADAŞ Hasan EKİNCİ HüseyinDiL Grafik Recep KAYA Baskı Türkiye Diyanet Vakfı Yayın Mat. Tic. İşl. Tel: (0.312) 354 91 24 2003-06-Y-0003-584 1SBN: Tk.No: 975-19-3325-0 ISBN: 975-19-3327-7 Diyanet İşleri Başkanlığı Dini Yayınlar Dairesi Başkanlığı Derleme ve Yayın Şubesi Müdürlüğü Tel: (0.312) 295 73 06-295 72 75
284 Il. DİN ŞÜRASI TEBLİÖ VE MÜZAKERELERİ SEMA Vİ DiNLERDE DİNI MUSİKİ ESASLARI Assoc. Prof. Dr. M. Erdoğan SÜRAT GİRİŞ İnsanoğlu kültür ihtiyaçlannı karşılamak için gerektiğinde komşu kültürlerden (toplum ve topluluklardan) malzeme (ses, şekil, anlayış, üslup) ödünç almakta, bunlan düz bir biçimde kullandığı gibi, kendisine adapte edebilmektedir. Bu olgunun müzik sanatına uygulanması, müzisyen-sosyal hizmet elemanlannın müdahaleleri dışında, disiplinden uzak bir durum arzetmiştir. Örneğin ARABESK diye şikayet edilen olgunun sadece 1960'lardan beri ortaya çıkmış bir fenomen olduğu zannedilmiştir. Aysa Araş ve Fars kültürlerinden etkilenme, Osmanlıdan itibaren yoğun olup bu etkilenme dini hizmet mesleğinin; SOSYAL KA VRAMI SOSYAL İNTEGRASYON SOSYALiŞLEVSELLİK DA VRANIŞ DEGİŞİKLİGİ (Örneğin DA VRANlŞ BOZUKLUGU) şemasında yerini bulmalıdır. (Bkz. SOSYAL HİZMET MESLEGİ- Dr. Sema KUT, Ankara 1968.) Bu gerçeklik, bir müzik adamı (TRT İstisna SözleşmeliKanun Sanatçısı, TRT Eski TSM Uzmanı) ve Sosyal Hizmet Elemanı (H.Ü. Sosyal Çalışma Bölümü Yüksek Lisansieri) olarak bu bildirinin yazannı: 1. Yabancı Kültür lannda verilmiş yerli eserlerimizin derlenmesi, 2. Bu makamlann ifade aynştırmalannın yapılması, 3. Müzik ifadelerinin toplumsal ihtiyaç ve taleplerle çakışma şemalannın verilmesi, 4. Çakışmalann SOSYAL HİZMET MESLEGİ bakımından ifadelendirilmesinin sağlanması yolunda bir çabaya sevketmiştir. Alanında ilk kez ortaya çıkan bu çalışmanın temelleri hazırlığında aktif görev aldığım TRT 1977 Genel Yayın Planına kadar uzamaktadır. Söz konusu çalışınam ise 1984'deki KF AS etüdlerimde tetkik edilebilir.. ',
ll. DtN ŞÜRASI TEBLlÖ VE MÜZAKERELERİ 285 THE MODE OF ABRAHAM Cemaat Fikri Toplu ibadet Cemaat İçin Özveri Vadedilmiş Mutluluk Cemaatle Paylaşma =ACEM = Indoeuropean ( Analiz Prensipleri KFAS 84) ACEM MAKAMfNDA PESREV ( J ~ao) suıtan VELBD Devr-i kebir --.. ~ _... (1226-131.2 } ij4 ı J J J ey n ı t? u r ı Ct U r r ı U Cl tr w fq u cı ı ffjtif }"!! r El r tj LlP'r ı r ~ çr r it t.f--.1!:.'- # #. t" ırt l:ı.. ::1 \,~ f;t V f f j SJ W CJ (J tj i) 1 tji f ~ 1 f:t CJ it :\1 l:ı... ~ t,., ~ ;J r r r 111: t tl r s r u ı r Ci 5t rı 1 r r u r ı 44 u tl r r r Ci ı tl tj Cl tj ı r u W r ıı 4a tj fr tr,, ffi o G ı r u tt m ı r E r ı, tur ır u r tl ı b n J J 0ı(?.r r ww:ıj)'jj! ;o V~ UJ fj il J ~ cyı ey W?'.Jt..,... Tanım Karşılıkları: 1.Toplum-Coğrafya, 2. Kurumsal Düzenleme, 3. Politik-Dinsel Kurumlaşmalarda İşbirliği, 4. Psikolojik Odak (Toplum) (Kaynak: SHM, Dr. S. Kut, s. 74.) ------------- -- - -- - ------ - ----.... -
286 II. DiN ŞÜRASI TEBLİÖ VE MÜZAKERELERİ THE MODE OF ORTHODOX WORLD Cemaat ve Birey Bireysel Mutluluk Bireysel ibadet (Secularizm) Arayışlar Sınırlı Özveri Varoluşa Yönelme ( Analiz Prensipleri KFAS 84). = ACEM AŞİRAN = Ottoman - Indoeuropean ACEMKÜRDi PEŞREVf Birinci Hane Iaıııa.il: Ralekı Be;,- 4rcJı'fcrr p ı W (1[1 rı U Ei ttoı[jjej g u ı +p LDu w J ı ;\. nj rnutr u Utrı tu; rj tur, +pr tftfı tu ttr Et ııerjef tiftrı t1ij Et r ırt :& TE'!Lm ~pcjcj u ır ur tlıfl{jfrr r,ıı&rttqaıtpe;gg Ikinci IDmf: + l? J ı ;ıı y EI t:uj a ı v r ~ tl u' :1' r g- ; f ıı r ur ı, t tj +~tttrırtrr fd til; ri ı-ffur, ııtflluij tr ı +p rir1 Ulr i v ı (1tf tt:o ı r çt r Cf ı tr gt&r r ;si Üç~ Kana ~ ~ +kı urr,rttııtı ırtll rttı rktfu ı tı:rl k ıı t... s~. \
II. DiN ŞÜRASI TEBLiÖ VE MÜZAKERELERİ 287 ACEMKÜRDi PESREVi 1 <devam> ~d t!yy v.ı~ttut;a E. ı c Ur Ci7F if 'h ı 4~!1 i; TlıtltfWft ı tfgjpt tftrtfu@rtv"' S DördUncU uana 4Jf ph ct Ili e{i4j f 7' ı r ct F f} If U ct tım Cf tf1j 1, L]{(f r E ı fjo r ı ııtı a r f u ı au [fj' ı JDJ. J n ı 4Jf PJ l JJ J 1 fj (1 J t ll r Cf F rj:ijl r U f Ci ı f f fp (( 1 4~ Ri etrıv ı o Mtr r ~~ Tanım Karşılıklan: 1. Izdırap çekmeye karşı toplumsal korunma fikri, 2. İnsanın, insan olduğu için değer taşıması. (Kaynak: SHM, Dr. S. Kut, s. 54.) THE MODE OF JUDALSM =ACEMKÜRDİ = Melez Küçük ve Güçlü Grup Grupla Paylaşım Güçlü Önder Grubun Mutluluğu Dar Çerçeveli Aşırı Özveri ( Analiz Prensipleri KFA V 84.) Tanım Karşılıklan; 1. Gruba Verilen Hizmetler 2. Hedef Grup Tanımı 3. Rehberlik 4. Danışmanlık 5. Grup Düzeyine inme (Kaynak: SHM, Dr. S. Kut, s. 82.)
288 IL DİN ŞÜRASI TEBLİÖ VE MÜZAKERELERI SEMITIC MODE =HİCAZ =Hami-Sami İleri Düzeyde Mistisizm İleri Düzeyde Bireysel Patlama Toplumla Paylaşım Hamasi Duygular Sükunet ve Raks İkilemi Paradoxal Duygular ( Analiz Prensipleri KFAS 84) HICAZ PEŞREVI 1 HllFiF- --3 REFİK FERSAN ~fpfl J ). p ırtftr J! ı rtuiiitt~ tjjg1 ı CJctrrtırıtı~ıwiEJarJııi1 flt(m 4ffl1 r-v ır %Urt,~bUiil'DTClt 9. Elfj r+=ı ~ vrer E.Ef ır~gqy rı Ef 1 tbr &ıf5ı:ı rıı rıt r ~ 1 "!f. J.I~LAZil!ıfE 4~l!i r F-i~tlu ı r g u cr ı r ~r Gl u ı u:r c:efid.fr;qj 1 f@j r9 J fj 1 J Jr i SQ{I Gf JEd lt ll (SoN) 2.Hil1JE If~ 1fi J r r v ı r ffr F ı ı? itt s r s ı s r ~ cr tu J ı ~~~ ~ f ~ 4~'d r ı r r r r 11 [J7 r tjiı uı rrr r 1 i ~A.tlt rtr ı;tı r ı 'f tter m ~CJ±w u r ı r '7"' 5- ~~'tt('p~- rı ru ka Qllı!lf~ttrırG ı u' 1 J:rııı 1"-~{,irit'-AIJ ""'
II. DiN ŞÜRASI TEBLİÖ VE MÜZAKERELERİ 289 HICAZ PEŞREVİ 2 (devam) :if.idl'ie-:3'- REFiK l'ehsan cjr~d!r tt{ tjjhl1iwtfj F'vl C Qr F' ~ 1 r- bl F r 6 1 ~i r v s r ı$ı r.}ı ı-vı r Ut CU ı r w r ~ 1 4ntır tf'iırtiotrr,ttacrtlrtitruı r w rtı tn ~~ :fi: ~~t'i;'f' tr ır f, ı ttı ttrrıcı lgi ı r - ıı ~'Ir Pr tı c:r.otgy r ır"f!f" "c:uıa DJ zl fi'kj'ı f C f r ı*r lg flf j q rtjtr 1 r Ui t B,,... -ııır t ı tu ~rumı-tttttıtr w 11 r1ı ~.s!mta~ Tanım Karşılıklan; 1. Kişinin haysiyet ve vakannı geliştirme hakkı, 2. insaniann birbirine bağımlı oldukları gerçeği. (Kaynak: SHM, Dr. S., Kut, s.42.) SEMITIC MODE =HİCAZKAR = Hami-Sami-Osmanlı Bireysel Özgürlük Secularizm (Laiklik) Mutluluğu Paylaşma Coşku ve Raks Çalışma-Şevk Verimlilik (Toplumsal) ( Analiz Prensipleri KFAS 84.)
290 II. DiN ŞÜRASI1EBLİÖ VE MÜZAKERELERİ :(1! HiCAZKAR PESREVi (li.!ij::i:i)huihimtvıs!i 1 T Ab!DUR! CD.! İL DEY.ı[j EJi iiüj CJIJttfE-rtıfttNfrg-rrhr ~-ı <Jtffl v wntı-cru u tı=r~ıttrkfı-rj-e-r=&kı 't:uf:4ırı!j~j-@2r RJ~~ ı 4tdtJ< U Cl+±flEfJZl:ttt==ttt~ki WitJ E 4 :tı TEStıt 'l lf~~~tf-tij5[j-ı-~&rjtriiriuet=w A ~mrttr=trttıe t1 e n ı ;1 tm J M ı.ıtnr-ıe ~ $~ fttr r r uı~ttrrrfjltrı f:iiti J tr C!pf?J 4Jır:Wc#Eftttr:rtıw+f:cr1tr lf f-jg=ra u r. 11 4lffluutıtrıurrrı rırırtrgrgı 0 tr o tjd 4lf0 U Et etfcfff1lfej+ierjdı Q'l {ç;,«tj ki r D \"... -tj'~l.. ı::. m DİNİ HİZMET YAKLAŞIMI Tarnın Karşılıklan; 1. Kişinin haysiyetine, değerine ve yaratıcı gücüne inanrnak, 2. Kişinin başkalannın hakianna tecavüz etrnernesi, 3. Kişinin kendini ifade edebilmesi, 4. Kişinin kendi kaderini seçebilrnesi. (Kaynak: SHM, Dr. S. Kut, s. 43.)
II. DİN ŞÜRASI TEBLİÖ VE MÜZAKERELERİ 291 THE MODE OF SUFIS =İSFAHAN = Fars-Ortaasya Ilımlı Mistisizm Hoşgörü Coşku-Raks Cemaat ve Paylaşım Bireysel ibadet ( Analiz Prensipleri KFAS 84.) De.vr-i Keb\r ISFAHAN PEŞREVI T AMBURİ CE\!İL EEY 4Ja EEü :J D r r Tr u ci lt ı r; r o J J ~ il ;JJ ouuıuorc:j ır o J tl.11 n J u a r r u ı e& a P r tt ı r w m ct ı S" T.ESLı'M ~d r r r v cra ıp rp & u ı Gi rq p ı ~ij r r u r: u t1:u ı v r eı r Q ı q u r 4'4 r.ı LW :: JiJ n J n ı ı r d# tı ı Jr Jr oru Ug ap r pı cr li u apd u:r 'LJI.d 2.1-liltillô ~-(1- r fr r cr u cr er ı r Li cw ıf:! Jtr & r- v <Jie r r *EJ r.ır ı E!f u *Or o ı ~ r P ş o J ~ 4 r f tfd U El i f' U u i j [i S f r i t4 GW Fp r p!r W O U l*f r''y@ U«( ll... '5-;::Jrf"-ft.ı 'IJ;
292 II. DiN ŞÜRASI TEBLİÖ VE MÜZAKERELERİ Tanım Karşılıklan; Yaşantının insanın değer sistemi üzerindeki etkisi büyüktür. Bu deneyimler ne kadar çeşitli olursa kişi, çeşitli değer sistemleri olan insanlannı kabul etmeye o kadar açık olur. (Kaynak: SHM, Dr. S. Kut, s.47.) =ISFAHANEK = Ortaasya Kökenli Hoşgörü Secularizm Bireysel Özveri Toplumsal Dayanışma ( Analizleri KFAS 84.) Tanım Karşılıklan; 1. Önemli olayiann değer sisteminin üzerindeki etkisi, 2. "Çeşitli Yaşam" deneyimlerinin olgunluk ve yardım gücüne etkisi. (Kaynak: SHM, Dr. S. Kut, s. 47.) THE MODE OF CHRISTIANITY = Nihavent (d) = Indoeuropean Coşku Yenilik - Y enileşme Bireysellik Verimlilik Toplumsal Dayanışma Doğa Sevgisi ( Analizleri KFAS 84.). \
------------------~----~------- --- ----- - ---- --.. Il. DİN ŞÜRASI TEBLİG VE MÜZAKERELERİ 293 N~HAVENJJ PESREVi ' Kanuni Mehmet Bey
294 IL DiN ŞÜRASI TEBLİG VE MÜZAKERELERİ Tanım Karşılıklan; 1. Temel kapasiteler, atılımlar, 2. Kendine yetme, genel refaha katkıda bulunma, 3. Zenginleşme (verimlilik) 4. Ahenk, 5. Estetik (Güzellikler) (Kaynak: SHM, Dr. S. Kut, s.l9.) THE MODE OF ABRAHAM ''Major Tonzlity" = NİŞABUREK = Ortaasya Kökenli Denge Arayışı Bireysel Aşk - Coşku ( Analizleri KFAS, 84.)
II. DİN ŞÜRASI TEBLİG VE MÜZAKERELERİ 295 Tanım Karşıhklan; 1. Dinamik Denge, 2. İç düzenin sağlanması, 3. İç düzenin geliştirilmesi, 4. Hareket, düzen, 5. Amaca ulaşma. (Kaynak: SHM, Dr. S. Kut, s. 97.)