Güvenli Tarım Makinaları ÇalıĢtayı 19 ġubat 2010 ANKARA 1
P9 Tarım ve KöyiĢleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve GeliĢtirme Genel Müdürlüğü Kerim EKMEKCi Ziraat Yüksek Mühendisi 2
Güvenli Tarım Makinaları Risk Değerlendirme ve Problem Çözme Modülleri Modülü 3
Projenin ve dolayısı ile eğitim modülleri oluşturmanın stratejisi, tarım makinaları ve tarıma özgü ihtiyaçların uygun bir şekilde karşılanması için yenilikçi eğitim materyalleri oluşturmaktır. Projenin temel amacı tarım makinaları imalatçıları ve kullanıcılarının tarım makinalarının güvenli kullanımından ve güvenliğin önemine ilişkin bilgi eksikliğini mümkün olan oranda karşılamaktır. Bu amaçla; Yeni eğitim modülleri geliştirmek ve kullanıma açmak, Bilgi ve iletişim teknolojilerine erişimde güçlük çeken hedef kitlenin eğitim modüllerine ve profesyonel eğitimlere kolay erişim imkanları sağlamak, 4
RİSK İMALATÇI KULLANICI KILAVUZ KİTAPÇIK BİLGİ KARTLARI ANİMASYON 5
Kılavuz ile kullanıcıların ve imalatçıların tarım traktörlerinin güvenli üretim ve kullanımı açısından etkin ve yeterli bilgilere ulaşması hedeflenmiştir. Traktör, tarımsal üretim alanlarının çoğunun temel makinası durumundadır ve özellikle traktörlerin diğer makine ve ekipmanlarla birlikte kullanılması nedeniyle birçok karmaşık ve özellikleri yapısında bulundurmaktadır, Kılavuz makinanın tanımlamasıyla birlikte hatalı kullanımı ile ortaya çıkabilecek risklerin analizini içermektedir, 6
BİLGİ KARTLARI Bilgi Kartları ile kullanıcıların tarım traktörlerinin güvenli kullanımı açısından etkin ve yeterli bilgilere ulaşması hedeflenmiştir. Bu kartlar, pratik kullanım imkanı olan ve iklim şartlarından en az etkilenen muhafaza edilmesi kolay yapıda olacaktır, Anlaşılması kolay, basit cümleler ve şekillerle anlatım yöntemi bu kartlarda yer almaktadır, Kartlar riskin tanımlamasıyla birlikte çözüm yöntemini de işaret etmektedir. 7
Kılavuz, tarım traktörleri ile ilgili bazı teknik bilgiler, güvenlik şartları ve kullanılması gereken dokümanları içermektedir. Tekerlekli tarım traktörleri özel Avrupa Birliği Direktiflerinin konusudur. Bu direktifler kullanıcının yol durumunda ve iş durumunda güvenliği ile ilgili imalat yönergelerini belirtmektedir. Bundan dolayı, Tekerlekli Tarım ve Orman Traktörleri Makine Yönetmeliği nin kapsamı dışındadır. 8
Kılavuz içeriğinin ana baģlıkları Ģu Ģekildedir: GENEL BĠLGĠLER TANIMLAR VE FONKSĠYONLAR GENEL TEDBĠRLER TRAKTÖRÜN KULLANIMI VE RĠSK DEĞERLENDĠRME UYGULANAN YÖNETMELĠKLER 9
GENEL BĠLGĠLER Traktörün tanımı: Avrupa Birliği Direktifleri 74/150/CEE, değişiklik 2001/3/EC ve yerine geçen 2003/37/EC Türkiye de yayınlanan karşılıkları: 7 Ocak 1999 tarihli ve 23576 sayılı Resmi Gazete Tekerlekli Tarım Veya Orman Traktörleri Tip Onayı Yönetmeliği (74-150) 8 Nisan 2005 tarihli 25780 sayılı resmi Gazete Tekerlekli Tarım veya Orman Traktörleri Tip Onayı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (2001/3/AT ile Değişik 74/150/AT) 8 Haziran 2008 tarihli 26900 sayılı Resmi Gazete Tarım Veya Orman Traktörleri, Bunların Römorkları Ve Birbiriyle Değiştirilebilir Çekilen Makinaları İle Sistemleri, Aksamları, Ayrı Teknik Üniteleri İle İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (2003/37/AT) Yönetmelikleri tarım ve orman traktörleri için tanımlamalar yapmıştır: Ana fonksiyonu çekme gücü sağlamak olan ve tarım veya ormancılık işlerini yerine getirmek için tasarımlanmış birbirleriyle değiştirilebilen donanımı çekmek, itmek, taşımak veya tahrik etmek veya tarım veya orman römorklarını çekmek için özel olarak tasarımlanmış, en az iki dingilli, azamî tasarım hızı 6 km/h den az olmayan, tekerlekli veya paletli, motorlu tarım veya orman traktörünü. Traktör tipleri Aks sayısına, Tahrik tekerleği sayısına, İz genişliğine göre tanımlamalar. 10
TANIMLAR VE FONKSĠYONLAR Bu bölümde traktörün parçaları ve fonksiyonları tanımlanmıştır: Şasi, Motor, Tahrik sistemi, Dümenleme sistemi, Frenleme sistemi, Ekipman bağlantı parçaları, Güç iletimi, Hidrolik sistem, Koruyucu yapı ve sürücü koltuğu, Egzoz sistemi Elektrik donanımı, Aydınlatma ve sinyalizasyon cihazları 11
GENEL TEDBĠRLER Güvenli şartlarda iş ve işlemlerin yapılabilmesi için genel tedbirler bu başlık altında listelenmiştir. Belirtilen genel güvenlik tedbirlerine uy, Kullanma kılavuzlarındaki talimatları dikkatlice oku, Kullanma kılavuzunda sökülmesi veya değişikliğe uğratılarak kullanılmasının mümkün olduğu yazılmış olan parçaların dışındaki traktörün herhangi bir parçasını asla sökme veya değiştirme, Kırılmış yada eskimiş parçaların ve muhafaza bölümlerinin bakımlarını ve gerekiyorsa değiştirilmelerini kılavuzda belirtilen şekilde yap, Güvenlik uyarı resimlerinin makine üzerinde kalmasını ve okunur halde olmalarını sağla 12
TRAKTÖRÜN KULLANIMI VE RĠSK DEĞERLENDĠRME Pratik ve uygulama açısından 5 ana başlık altında ele alınmıştır: 1. Sürüş konumuna/sürücü koltuğuna geçiş, 2. Traktör ve ekipman bağlantısı sağlama, 3. Arazide kullanma, 4. Temizlik ve bakım, 5. Çiftlik içerisinde ve karayolunda dolaşım. 13
TRAKTÖRÜN KULLANIMI VE RĠSK DEĞERLENDĠRME 5 ana başlık altında temel riskler, uygulanan yönetmelikler ve çözüm yöntemleri tablolanmış, çözümlere ve şartlara ilişkin çizimlerle resimlere yer verilmiştir. 14
TRAKTÖRÜN KULLANIMI VE RĠSK DEĞERLENDĠRME 1. SürüĢ konumuna/sürücü koltuğuna geçiģ Risk Kayma ve düşme Uygulanan Yönetmelik 80/720/AT Çözüm Resimde belirtilen şekilde doğru merdiven yerleştirilmesi Resimde belirtilen şekilde kaymayı engelleyici merdiven ve basamakların yerleştirilmesi, resimde belirtilen ölçülere uyulması ve uygun bir el tutmağının yerleştirilmesi 15
TRAKTÖRÜN KULLANIMI VE RĠSK DEĞERLENDĠRME 2. Traktör ve ekipman bağlantısı sağlama 2.1 Çekilir ekipmanlar: çekme bağlantıları (çeki demiri ve kancaları) 2.2 Asılır veya yarı asılır ekipmanlar: ön veya arka kaldırma bağlantıları 2.2.1 Safra ağırlıkları kullanımı 2.3 Tahrik gücünün iletimi 2.3.1 Kuyruk mili ve mafsallı şaft 2.3.2 Hidrolik bağlantılar 16
TRAKTÖRÜN KULLANIMI VE RĠSK DEĞERLENDĠRME 2. Traktör ve ekipman bağlantısı sağlama Yaralanma nedenleri sıklıkla ekipmanların traktöre bağlanması ve ayrılması işlemleri olarak ortaya çıkmaktadır. Ciddi yaralanmalar genellikle ezilme, kas zedelenmeleri yada burkulma şeklinde gerçekleşmektedir. Traktörün zeminde sabit ve frenlerin aktif olduğundan emin olunmalıdır, Traktör rahat bağlantıyı yada sökmeyi sağlayacak şekilde yüksekliğine uygun bir üç nokta bağlantı sistemi çeki demirine sahip olmalıdır, Traktör operatörü ve gerekiyorsa bağlantıyı gerçekleştirecek ikinci kişi (operatör) bağlantı ve sökme esnasında hareketlerini mutlaka koordineli ve uyum içerisinde gerçekleştirmelidir, Bir ekipman söküldüğünde veya park edildiğinde, kazara hareket etmeyeceği veya devrilmeyeceği pozisyonun sağlandığından emin olunmalı ve gerekli kontroller mutlaka yapılmalıdır, ki bu tür kazara durumlar ekipmanın çevresindeki insanlar ve nesneler için ciddi sonuçlar doğurabilir, Daima hızlı bağlantı sistemleri tercih edilmelidir. 17
18
TRAKTÖRÜN KULLANIMI VE RĠSK DEĞERLENDĠRME 3. Arazide kullanma 3.1 Sürücü koltuğunun muhafazası 3.2 Sürücü koltuğu ve kumandalar 3.2.1 Sürücü koltuğu 3.2.2 Geri görüş aynaları 3.2.3 Silecekler 3.3 Tekerlekler 3.4 İşaret cihazları 3.5 Hareketli parçaların muhafazası: fan, iletim kayışları ve dönen parçalar 3.6 Yük transferi ve makine parçalarının kazara düşmesi 3.7 Gürültü 3.8 Egzoz borusu ve diğer parçalar: yanma riski 3.8.1 Kapalı alanlarda kirletici gaz emisyonu 3.9 Yangın riski 19
Risk Ezilme ve kol ve bacakların engellere takılması Risk Geri görüş imkanı Uygulanan Yönetmelik 80/720/AT Uygulanan Yönetmelik 77/346/AT Çözüm Sürücü koltuğunda iken traktörün kumandalarına erişime izin verecek ve en az gereken alanı sağlayacak ölçülerde planlama Çözüm Çekilir ekipmanların arka plandan görülebilirliği sağlayacak şekilde sol tarafa yerleştirilmiş yerleştirilmiş ve ayarlanabilir olan tip onayına sahip ayna 20
TRAKTÖRÜN KULLANIMI VE RĠSK DEĞERLENDĠRME 4. Temizlik ve bakım 21
TRAKTÖRÜN KULLANIMI VE RĠSK DEĞERLENDĠRME 5. Çiftlik içerisinde ve karayolunda kullanma 5.1 Nasıl davranmalı 5.2 Çiftlik içerisinde dolaşma 5.3 Karayolunda dolaşma 5.3.1 Tip onayı ve kayıt 5.3.2 Sürüş kuralları 5.3.3 Sigorta 5.3.4 Yolcular 5.3.5 Asılı veya yarı asılı ekipmanlar 5.3.6 Boyutlar ve en büyük ağırlık 5.3.7 İstisnai durumlarda karayolunda kullanma 5.3.8 Hız limitleri 22
23
UYGULANAN YÖNETMELĠKLĠKLER AB direktifleri (EEC-EC-EU Directives) STB Tarafından yayınlanan yönetmelikler İlgili diğer mevzuat 24
UYGULANAN YÖNETMELĠKLĠKLER Nr Yönetmelik Başlık 00 74/150/AT Tekerlekli Tarım veya Orman Traktörleri Tip Onayı Yönetmeliği 01 74/151/AT Bazı Parçaları ve Özellikleri ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği 02 74/152/AT Azami Tasarım Hızı ve Yük Platformu ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği. 74/152/AT Azami Tasarım Hızı ve Yük Platformu ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 03 74/346/AT Geri Görüş Aynaları ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği 04 74/347/AT Görüş Alanı ve Ön Cam Silecekleri ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği 05 75/321/AT Tekerlekli Tarım veya Orman Traktörlerinin Direksiyon Donanımı ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği Resmi Gazete 07.01.1999/ 23576 13.06.2002/ 24784 02.06.2002/ 24773 09.03.2004/ 25397 04.07.2001/ 24452 06.02.2001/ 24310 06.02.2001/ 24310.. 25
BİLGİ KARTLARI Bilgi Kartlarının yapısı ve içeriği Basit anlatımlı ifadeler Dikkat çekici hususlar Güvenli kullanım ve yol güvenliği 26
BİLGİ KARTLARI 27
ANİMASYONLAR Animasyon linkleri ile sırasıyla gösterim 28
Teşekkür ederim Kerim EKMEKCĠ TKB-TÜGEM Alternatif Tarımsal Üretim Teknikleri Dairesi Ġyi Tarım Uygulamaları Birimi 0312 287 3360-3013 kerim.ekmekci@tarim.gov.tr 29