Hafif ticari araçlardaki ÖTV tarhiyatlarından vazgeçiliyor. Nihat Sönmez. I. Giriş



Benzer belgeler
VERGİ KANUNLARININ UYGULAMASINDA MİNİBÜSÜN TANIMI VE BU TANIMA GÖRE FARKLI UYGULAMALARIN YARATTIĞI SORUNLAR

SİRKÜLER RAPOR KATMA DEĞER VERGİSİ SİRKÜLERİ - 54

SĐRKÜLER : / 018

KDV, ÖTV ve Tapu Harcı uygulamalarına ilişkin 287 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı


KULLANILMIŞ ARAÇ SATIŞINDA UYGULANACAK KATMA DEĞER VERGİSİ ORANI İLE İLGİLİ SİRKÜLER ÇIKARILDI

SĐRKÜLER Đstanbul, Sayı: 2010/53 Ref: 4/53

ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNU NA İLİŞKİN BAKANLAR KURULU KARARI YAYIMLANDI

SİRKÜLERİMİZİN KONUSUNU TİCARİ TAŞITLARIN YENİLENMESİNDE ÖTV İSTİSNASI VE ŞEHİT YAKINLARININ TAŞIT ALIMLARINDA ÖTV İSTİSNASI OLUŞTURMAKTADIR.

/ TL nin altında olan binek otomobil, panelvan, pick-up, arazi taşıtı,

SİRKÜLER RAPOR ( )

Mevzuat Bilgilendirme Servisi

ARAÇLARDA KDV SORUNU. Çarşamba, 18 Şubat :51. kullanılmış deyiminin ARAÇLARDA KDV-ÖTV SORUNU. Yazar Yönetici Çarşamba, 18 Şubat :34 -

KONU : 42 SERİ NOLU MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ YAYIMLANMIŞTIR.

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2015/50. ÖTV (II) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliğinde Öne Çıkan Hususlar

BİNEK OTOMOBİLİNE İLİŞKİN VERGİ UYGULAMALARI 1

2019 YILI MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ TUTARLARI

MALĐ MEVZUAT SĐRKÜLERĐ NO : 2010 / 31

MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ TUTARLARI (2018 YILI)

Alfa YMM Ltd. Şti. Halaskargazi Cad. Çankaya Apt. No 150 Kat 5 Şişli - İstanbul ALFA GENELGE 2011/24

SİRKÜLER NO: POZ-2011 / 86 İST, tarihinden itibaren bazı mallarda Özel Tüketim Vergisi oranları artırılmıştır.

ENGELLİLERİN ÖTV ÖDEMEKSİZİN İKTİSAP EDEBİLECEKLERİ TAŞIT DEĞERİ TL YE YÜKSELTİLDİ

Söz konusu Bakanlar Kurulu Kararnamesine ekli I sayılı listenin 9 uncu sırasında;

2016 YILI MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ TUTARLARI

ÖTV Uygulamasına Dair Notlar (III): 5838 Sayılı Kanunun Geçici 3. Maddesi ile İlgili Yorum Yanlışı

2018 YILI MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ TUTARLARI

Sirküler Rapor / YILI MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ TUTARLARI

BAKIŞ YMM VE BAĞIMSIZ DENETİM A.Ş YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR İLHAN ALKILIÇ 2018 YILINDA UYGULANACAK MOTORLU TAŞITLAR BAŞLIK VERGİSİ TUTARLARI.

287 SAYILI CUMHURBAŞKANI KARARI İLE TAPU HARCI VE BAZI MALLARIN KDV, ÖTV ORANLARINDA YAPILAN DÜZENLEMELER

BAKIŞ MEVZUAT 51 SERİ NO LU MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ KANUNU GENEL TEBLİĞİ

VERGİ İNDİRİMLERİNİN SÜRESİ UZATILDI 21 MART 2019

İstanbul, DUYURU NO:2011/52

2014 Takvim Yılında uygulanmak Üzere Motorlu Taşıtlar Vergisi Tarifelerine İlişkin Genel Tebliğ Yayımlandı

1- Konut ve İşyerlerinde İndirimli Tapu Harcı Uygulaması Tarihine Kadar Devam Edecektir

Sirküler Rapor / YILI MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ TUTARLARI

2017 YILI MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ TUTARLARI

A K A D E M İ SİRKÜLER

Sirküler no: 032 İstanbul, 16 Mart 2009

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2018/020 Ref: 4/020. Konu: 2018 YILINDA GEÇERLİ OLACAK MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ TUTARLARI BELİRLENMİŞTİR

CETVEL 4 GTİP NO Mal İsmi Normal Oran Geçici Oran

DEĞER YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO : 31 )

Arkan & Ergin Uluslararası Denetim ve Y.M.M. A.Ş.

Duyuru : 2011/ DUYURU (Sadece Müşterilerimiz içindir)

Sirküler no: 029 İstanbul, 2 Mart 2009

2017 YILI MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ BİRİNCİ TAKSİTİ

2011 YILI MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ TUTARLARI

BAKIŞ MEVZUAT. malların teslimlerinde katma değer vergisi oranı % 8 olarak belirlenmiştir.

SİRKÜLER RAPOR MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ ( SERİ NO: 34 )

İstanbul, 01.Kasım.2018

SİRKÜLER 2009/17 KONU:

SAYI : 2014 / 26 İstanbul,

ERTÜRK YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK VE BAĞIMSIZ DENETİM A.Ş. SİRKÜLER 2015/92

T Ü R M O B TÜRKİYE SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLER ODALARI BİRLİĞİ SİRKÜLER RAPOR MEVZUAT

13/3/2009 TARİHLİ VE 2009/14802 SAYILI KARARNAMENİN EKİ

Sirküler No: 2017 / 91 Tarih:

TARĐHĐNE KADAR UYGULANMAK ÜZERE, II VE IV SAYILI LĐSTEDE YER ALAN BAZI MALLARIN ÖTV ORANLARI ĐNDĐRĐLDĐ

SİRKÜLER NO: POZ-2009 / 57 İST, Bazı mallarda KDV ve ÖTV indirimine ilişkin Bakanlar Kurulu Kararı yayımlandı.

SİRKÜLER RAPOR

TÜTÜN ÜRÜNLERİ ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ ORANLARINDA DEĞİŞİKLİK YAPILDI

III- MATRAH, ORAN VE MÜTESELSİL SORUMLULUK

2009/ Konu: Otolar Ve Beyaz Eşyada ÖTV; Konutlarda KDV İndirimi!

Cumhuriyet Halk Partisi

SİRKÜLER NO: POZ-2009 / 36 İST, Bazı malların KDV ve ÖTV oranları geçici olarak indirildi.

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2009/28 TARİH: KDV ve ÖTV oranlarında tarihine kadar geçerli olmak üzere belirlenen oranlar

SİRKÜLER ( )

DEĞER YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

Motorlu Taşıtlar Vergisi. 25 Nolu MTV - Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliği, Yeniden (Değerleme Oranlarına İlişkin

5736 SAYILI KANUN GENEL TEBLİĞİ. (Sıra No:3)

BÜLTEN. KONU:Bazı Mallara Uygulanacak KDV ve ÖTV Oranlarının Değişmesi Hk BKK Yayınlanmıştır.

: 2019 Yılında Geçerli Motorlu Taşıtlar Vergileri Tarifeleri

Sirküler No: 039 İstanbul, 22 Nisan 2014

MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO:21) HAKKINDA SİRKÜLER SİRKÜLER NO:2004/17

DEĞER YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

Konu: 49 Seri No'lu Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliği tarih ve Mükerrer sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır.

MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 51) Duyuru No: 2019/11 İstanbul

Bazı Mallara Uygulanacak KDV ile ÖTV Oranlarının Belirlenmesine İlişkin 2009/15081 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Yayımlandı DUYURU NO:2009/51

Konu: 287 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı, tarih ve (M) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.

İSTANBUL YÖNTEM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK LİMİTED ŞİRKETİ

2011 YILI MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİNİN İKİNCİ TAKSİTİNİN ÖDEME SÜRESİ UZATILDI

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2018/63 TARİH: 05/11/2018. KDV, ÖTV ve Tapu Harç Oranlarında İndirim Yapılmıştır.

SİRKÜLER 2009 / 10 (1) SAYILI CETVEL. Vergi Oranı (%) Yarı römorkler için çekiciler 1

2012 YILI MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ TUTARLARI

2019 YILI ÇEVRE TEMİZLİK-MOTORLU TAŞIT VE VERASET VE İNTİKAL VERGİLERİ

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2014/004 Ref: 4/004. Konu: 2014 YILI MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ TUTARLARI İLAN EDİLMİŞTİR

2010 YILINDA ÖDENECEK MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ VE ÖZELLİKLİ DURUMLAR

1.1. Satıcı ÖTV Mükelleflerinin ÖTV Tevkifatına Tabi Mal Teslimlerinin Beyanı

MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ TARİFELERİ

BİNEK OTOMOBİLİ TESLİMLERİNDE UYGULANACAK KDV ORANLARINDA YENİ DURUM (OTO KİRALAMA, RENT A CAR FİRMALARI İLE İLGİLİ YAPILAN DEĞİŞİKLİK)

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2009/47 TARİH: Bazı mallara uygulanacak KDV ve ÖTV oranlarının belirlenmesine dair BKK

ÇÖZÜM. İbrahim ERCAN *

Aşağıda söz konusu Kanun un Katma Değer ve Özel Tüketim Vergisi Kanunları mevzuatına ilişkin düzenlemeleri sirkülerimizin konusunu oluşturmaktadır:

MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ. ( tarihinden itibaren geçerli olmak üzere)

SİRKÜLER RAPOR 5736 SAYILI KANUNLA İLGİLİ BASIN AÇIKLAMASI. Sirküler Tarihi: Sirküler No: 2008/42

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2019/055 Ref: 4/055

TEBLİĞ. ÖTV tevkifatı uygulaması ihtiyari bir uygulama olmayıp, imalatçılar tarafından tevkifat yapılması zorunludur.

BİNEK ARAÇLARDA ÖTV İNDİRİMİ VE BAZI MALLARDA KDV İNDİRİMİ ÖNGÖREN KARAR YAYIMLANMIŞTIR

SİRKÜLER NO: POZ-2009 / 61 İST,

Mali Bülten. Konu : Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu Kesintileri ile Bazı Mallarda Uygulanan ÖTV Tutar ve Oranlarında Artış Yapılmıştır.

tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır.

Transkript:

Hafif ticari araçlardaki ÖTV tarhiyatlarından vazgeçiliyor Nihat Sönmez I. Giriş TBMM Genel Kurulu nun 18 Şubat 2009 tarihli oturumunda kabul edilen 5838 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 28 Şubat 2009 tarihli Resmi Gazete de (mükerrer) yayımlandı. Bu Kanun un geçici 3. maddesi ile 01.08.2002 tarihi ile 21.07.2005 tarihleri arasında, 87.03 Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) numarasından ÖTV beyan edilmesi gerekirken 87.04 GTİP numarasından ÖTV beyan edilen araçlarla ilgili olarak, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönemlerde yapılan özel tüketim vergisi tarhiyatlarından vazgeçilmektedir. Yukarıda verilen tarih aralığındaki 01.08.2002 tarihi, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu nun yürürlüğe girdiği tarih, 21.07.2005 tarihi ise Kanuna ekli (II) sayılı listedeki mallardan 87.03 ve 87.04 tarife pozisyonunda yer alanların vergi oranlarında değişiklik yapan 5398 sayılı Kanunun 28. maddesinin yürürlüğe girdiği tarih olarak karşımıza çıkmaktadır. Yukarıda yer verilen 5838 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun un yürürlük maddesi uyarınca, geçici 3. madde, Kanun un Resmi Gazete de yayımlandığı tarihte yürürlüğe girecektir. Söz konusu Kanun 28.02.2009 tarihli Resmi Gazete de yayımlandığından, bu hüküm de 28 Şubat 2009 tarihinden yürürlüğe girmiş olmaktadır. 01.08.2002-21.07.2005 döneminde genellikle hafif ticari araç olarak kabul edilen araçların 87.04 GTIP numarasından beyan edilmesinin nedeni, yük taşımaya mahsus araçların Kanunlarımızdaki tanımlarında birliktelik bulunmamasından kaynaklanmaktadır. İşbu yazımızda, söz konusu uyuşmazlıkların nedenleri ile 5838 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun un geçici 3. madde hükmü hakkında açıklamalarda bulunulacaktır. II. Hafif ticari araçlar için yapılan ÖTV tarhiyatları Gümrük Müsteşarlığı nın 21.04.2005 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan ve aynı tarihte yürürlüğe giren (5) seri numaralı Gümrük Genel Tebliği (Tarife-Sınıflandırma Kararları) ile hafif ticari araç olarak da adlandırılan insan ve yük taşımaya elverişli motorlu taşıtların dâhil oldukları GTIP numaralarında değişiklik yapılmıştı. GTIP numaralarında yapılan bu değişiklik, aynı zamanda, Özel Tüketim Vergisi oranlarının uygulanacağı taşıtların gruplandırılmasında bu numaraların dikkate alınması dolayısıyla, bu taşıtlar üzerindeki Özel Tüketim Vergisi oranlarının da değiştirilmesi anlamına gelmekteydi. Hatırlanacağı üzere, vergiye tabi malların gösterildiği, Özel Tüketim Vergisi Kanunu na ekli dört ayrı listeden ikincisinde, tescile tabi olan ve olmayan motorlu ve motorsuz taşıtlar, GTIP numaraları ile yer almakta, belirlenen vergi oranlarının uygulanacağı taşıtlar, bu numaralar altında gruplandırılmaktadır. Örneğin, binek otomobilleri ve esas itibarıyla insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar 87.03 pozisyon numarası altında % 37-84 arasında değişen oranlarda Özel Tüketim Vergisine tabi iken, otobüs, minibüs ve midibüsler de 87.02 pozisyon numarası altında % 1-9 arasında değişen oranlarda vergiye tabi bulunmaktadır. Bu kapsamda, bu güne kadar, 87.04 pozisyon numarası kapsamında ve Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar adı altında, ilk iktisapları, silindir hacimlerine bağlı olarak % 10-75 arasında değişen oranlarda Özel Tüketim Vergisine tabi bulunan, insan ve yük taşımaya elverişli, hafif ticari araçlardan, Şoför ve ön yolcu bölümündeki araç içi konfor özellikleri ve iç döşemeleri araç iç kısmının her tarafından aynı olan, Arka kısımda emniyet kemeri montajı için sabit tertibat bulunan ve Şoför ve ön yolcu bölümü ile yük ve insan taşınan arka bölüm arasında bir bariyer veya panel bulunmayanlar, Gümrük Müsteşarlığı nın yukarıda sözünü ettiğimiz değişiklik kararı sonucunda, bu Kararın yürürlüğe girdiği 21.04.2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, 87.03 pozisyon numarası kapsamına alınmıştı. Maliye Bakanlığı, Özel Tüketim Vergisine tabi bazı malların Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon numaralarında yapılan bu değişikliğin yürürlüğe girdiği 21.04.2005 tarihinden itibaren, yukarıdaki özelliklere sahip hafif ticari araçların da binek otomobil olarak kabul edilecekleri ve yine aynı tarihten itibaren binek otomobillerin tabi olduğu Özel Tüketim Vergisi oranlarına tabi olacakları görüşündeydi. Buna göre, söz konusu araçların ilk iktisabında uygulanacak Özel Tüketim Vergisi oranları; Motor silindir hacmi 1600 cc. ye kadar olanlar için % 37, Motor silindir hacmi 1600-2000 cc. olanlar için % 60,

Motor silindir hacmi 2000 cc. den fazla olanlar için ise % 84, olmaktaydı. Vergi oranlarında yapılan bu değişiklik, söz konusu araçlar için ödenecek vergilerde, aracın bedeline bağlı olarak, ciddi sayılabilecek artışlara yol açmaktaydı. Kamuoyundan gelen yoğun baskılar neticesinde, Tebliğin yürürlüğü ilk önce 01.06.2005 tarihine ertelenmiş ve sonra da (8) seri nolu Gümrük Genel Tebliği ile 01.08.2005 tarihinde düzenleme yürürlüğe girmiştir. Sonrasında ÖTV Kanununda 21.07.2005 tarihinde yapılan değişiklik ile daha önceden 87.04 pozisyonundaki hafif ticari araçlar için tanımlanan ÖTV oranları aynı şekilde 87.03 pozisyonu için de tanımlanmak suretiyle hafif ticari araçların ÖTV yükünün aynı kalması sağlanmıştı. Ancak, Gümrük Müfettişlerinin (5) seri numaralı Gümrük Genel Tebliği ile yapılan ve (8) seri nolu Gümrük Genel Tebliği ile yürürlüğe giren düzenlemenin aslında malumun ilanı olduğu ve söz konusu araçların zaten yıllardan bu yana 87.03 pozisyonunda değerlendirilmesi gerektiği yönündeki raporundan sonra ithalatçılara hatalı tarife beyan edildiğinden hareketle cezalar kesilmişti. Pozisyon değişikliği ithalatta ödenen vergide fark yaratmadığından, çoğu ithalatçı dava açma gereğini bile duymadan cüzi tutardaki cezaları ödediğinden, bir anlamda düzenlenen raporun doğruluğunu da onaylar duruma düşmüşlerdir. Diğer yandan, gümrük müfettişleri tarafından hazırlanan rapor, Maliye Bakanlığı inceleme elemanları tarafından ihbar olarak kabul edilmiş ve 21.07.2005 tarihine kadar satılan ithal veya yerli tüm hafif ticari araçlar için 87.03 pozisyonunda tanımlanan % 37-84 oranları kullanılarak ÖTV nin mükellefi olan neredeyse tüm otomobil bayilerine ek ÖTV tarhiyatları yapılmasına neden olmuştur. Bunun yanı sıra, ek olarak tarh edilen ÖTV tutarları üzerinden ayrıca %18 oranında KDV tarh edilmiş ve faturanın eksik düzenlendiğinden dolayı hesaplanan vergideki fark üzerinden de ayrıca % 10 oranında özel usulsüzlük cezası kesilmiştir. III. Hafif ticari araçların tanımı Hafif ticari araçların binek otomobil mi yoksa yük taşımaya mahsus araç mı olduğu hususunda Karayolları Trafik Kanununda, Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununda ve son olarak ta Gümrük mevzuatında yapılan tanımlamalar birbirinden farklıdır. A. Karayolları Trafik Kanunu nda yapılan düzenlemeler Karayolları Trafik Kanunu nun 3. maddesinde Kanun'da kullanılan terimlere ilişkin açıklamalar yapılmıştır. Anılan maddede yer alan tanımlardan konuyla ilgili olanlara aşağıda yer verilmektedir. Otomobil: Yapısı itibariyle, sürücüsünden başka en çok yedi oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu taşıttır. Kamyonet: İzin verilebilen azami yüklü ağırlığı 3.500 kg'ı geçmeyen ve yük taşımak için imal edilmiş motorlu taşıttır. Karayolları Trafik Kanunu'na göre taşıtlar ayrıma tabi tutulurken insan taşımaya mahsus araçlar (otomobil, minibüs, otobüs) ile yük taşımaya mahsus araçlar (kamyon, kamyonet ve çekici) şeklinde sınıflandırmaya tabi tutulmuştur. Kanun, otomobil türündeki taşıtların unsurlarını belirlerken; otomobilde, sürücü dâhil olmak üzere, en çok "sekiz" oturma yeri bulunabileceğine, otomobilin münhasıran insan taşımak maksadı ile imal edilmiş motorlu taşıt olduğuna ve yük taşımak maksadı ile imal ve tescil edilmiş bir taşıtın otomobil sayılamayacağına hükmedilmiştir. Konuya ilişkin daha ayrıntılı açıklamalar Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin Tanımlar başlıklı 3. maddesinde yer almaktadır. Anılan maddeye göre, yolcu arabaları aşağıda belirtildiği şekilde sınıflandırılmaktadır. Sedan: Gövdesi yan pencere arasından bir direkle bölünmüş veya bölünmemiş olarak kapatılmış, sabit ve sert tavanlı, bununla birlikte tavanının bir kısmında açılabilme özelliği olabilen, sürücüden başka en az 3 oturma yeri ve en az iki sırası bulunan, arka kapağı açılabilen, 2 veya 4 kapılı, 4 veya daha fazla pencereli otomobillerdir.

Heçbek: Arkasında üstten menşeli kapı bulunan sedan araçlarıdır. Steyşın Vagon: Gövdesi kapalı, arka şekli daha geniş bir iç hacim sağlayacak şekilde dizayn edilmiş, üst tavanı sabit ve sert tavanlı, bununla birlikte tavanının bir kısmının açılma özelliği olabilen, sürücüden başka en az 3 oturma yeri ve en az iki sırası bulunan (sıra ve sıralar öne yatmak veya çeşitli şekillerde hareket ettirilmek suretiyle daha geniş bir iç hacim sağlar), arka kapağı açılabilen, 2 veya 4 kapılı ve en az 4 yan pencereli otomobillerdir. Kupe: Gövdesi kapalı, genellikle daraltılmış arka hacimli, üst tavanı sabit, sert tavanlı, bununla birlikte bazı modellerde açılabilir tavanı olan, sürücü oturma yerinden başka en az bir oturma yeri ve en az bir sırası bulunan, iki taraflı kapılara sahip, ayrıca, arka kapağı da açılabilen, 2 veya daha fazla kenar pencereli otomobillerdir. Üstü Açılır Kapanır/Dönüştürülebilir: Açılabilir bir gövdeye sahip, üst tavanı yumuşak veya sert olmak üzere en az 2 pozisyonlu, ilk pozisyonda gövdesi kapanan, ikinci pozisyonda ise geriye çekilmek suretiyle gövdesi açılan, sürücü oturma yerinden başka en az bir oturma yeri ve en az bir sırası bulunan, 2 veya 4 yan kapılı, 2 veya daha fazla yan pencereli otomobillerdir. Görüldüğü gibi, Karayolları Trafik Yönetmeliği'nde binek otomobiller sahip oldukları niteliklere göre sınıflandırılmış, her tür binek otomobilin ayırıcı özellikleri ortaya konmuş ve hafif ticari araçlara bu sınıflandırmada yer verilmemiştir. B. Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu nda yer alan düzenlemeler Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu nun 2. maddesinde tanımlar başlığı altında motorlu taşıt karada, havada, deniz, göl ve nehirlerde insan, hayvan ve eşya taşımaya yarayan ve makine kuvvetiyle hareket eden taşıtlar olarak tanımlanmış ve Karayolları Trafik Kanunu'ndaki tanımlara paralel tanımlar yapılmıştır. Bu tanımlara aşağıda yer verilmiştir. Otomobil: Yapısı itibariyle, sürücüsü dâhil en çok sekiz oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu araçtır. Minibüs: Yapısı itibariyle sürücüsü dâhil dokuz ile 15 oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu araçtır. Otobüs: Yapısı itibariyle sürücüsü dâhil en az 16 oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu araçtır. Kaptıkaçtı: Şoföründen başka, oturmaları şartıyla en çok yedi yolcu alabilen, insan taşımak için imal edilmiş olan ve bu maksatla kullanılan, yerle temas halinde dört tekerleği bulunan, şekil ve yapılışı itibariyle otomobilden farklı olan motorlu taşıtlardır (Carry-all, Travel-all, Jeep-station ve benzerleri bu sınıfa dâhildir). Arazi Taşıtı: Karayollarında yolcu veya yük taşıyabilecek şekilde imal edilmiş olmakla beraber bütün tekerlekleri motordan güç alan veya alabilen motorlu araçtır. Panelvan: Azami toplam ağırlığı 3500 kilogramı geçmeyen, kapalı kasalı (yandan camlı olanlar dahil), sürücü kısmından başka tek veya daha fazla sıralı oturma yeri bulunan, insan ve yük taşımak için imal edilmiş olan taşıtlardır. Kamyonet: İzin verilebilen azami yüklü ağırlığı 3,5 tonu geçmeyen ve yük taşımak için imal edilmiş motorlu araçtır. Kamyon: İzin verilebilen azami yüklü ağırlığı 3,5 tondan fazla olan ve yük taşımak için imal edilmiş motorlu araçtır.

Çekici: Römork ve yarı römorkları çekmek için imal edilmiş olan ve yük taşımayan motorlu araçtır. Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu'nun 2. maddesinde yer alan otomobil tanımı ve diğer taşıt tanımları, Karayolları Trafik Kanunu'nda yer alan tanımlara paraleldir; ancak Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu'nda Karayolları Trafik Kanunundan farklı olarak "panelvan" tanımı yapılmıştır. Yine Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununda otomobiller (I) sayılı tabloya göre vergilendirilirken panelvanlar ise (II) sayılı tabloda vergilendirmeye tabi tutulmaktadır. Yani, hafif ticari araçlar otomobil dışında farklı bir sınıflandırmaya tabi tutulmuştur. C. Özel Tüketim Vergisi Kanunu ve gümrük mevzuatında yer alan düzenlemeler Özel Tüketim Vergisi Kanunu na göre ÖTV kapsamına giren mallar, Türk gümrük tarife cetvelinde GTİP numaraları itibariyle tanımlanan mallardır. Gümrük tarife cetvelinde taşıt araçları iki farklı gruba ayrılmaktadır: İnsan taşımak üzere imal edilenler (87.02 ve 87.03 tarife pozisyonu) ve yük taşımak üzere imal edilenler (87.04 tarife pozisyonu). Bu ayrımlardaki açıklamalara aşağıda yer verilmektedir. 1. İnsan taşımak üzere imal edilmiş araçlar İnsan taşımak üzere imal edilen araçlardan şoför dahil 9 kişi taşıyanlar (8+1 dahil) binek otomobilleri (87.03 tarife pozisyonu) sınıfına girmektedir. Sedan veya steyşın vagon tipi binek otomobilleri ile jipler, kapalı kasalı 4x4 arazi arabaları ve yarış arabaları için bir sorun yoktur. Bunlar her halükarda binek otomobili sınıfına girmekte motor silindir hacmine göre; 0 ila 1600 cm³ arasında olanlar % 37, 1600 ila 2000 cm³ arasında olanlar % 60, 2000 cm³ ün üzerinde olanlar % 84, oranında ÖTV ye tabi bulunmaktadır. Çok amaçlı araç olarak tanınan Doblo, Connect, Kangoo Expres, Combi, Partner, Caddy, Transpoter, Starex gibi araçlar, ister 1+1 ister 4+1 olsun, 21.07.2005 tarihine kadar yük taşımak üzere imal edilmiş araç olarak sınıflandırılmıştı. Ancak, Gümrük Müsteşarlığı nın 8 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliği (Tarife-Sınıflandırma Kararları) ile bu araçlardan şoför mahallinin arkasında koltuğu veya camı bulunanlar, 21.07.2005 tarihinden itibaren binek otomobili sınıfına dâhil edilmiştir. O güne kadar geçerli olan uygulamaya göre, yolcu taşıma kapasitesi toplam taşıma kapasitesinin yarısından az olan araçlar yük taşımaya mahsus araç olarak değerlendiriliyor; yolcu taşıma kapasitesi toplam taşıma kapasitesinin yarısından fazla olanlar ise yolcu taşımaya mahsus araç olarak sınıflandırılıyordu. Ancak sözü edilen Tebliğle araçların sınıflandırılmasında bu kriter terk edilmiştir. Tebliğle belirlenen yeni kriterlere göre, hem yolcu hem de yük taşıyabilen araçlardan şoförün arkasında da koltuğu veya yanda camları olan araçlar binek otomobili sayılmaktadır. Hatta, sadece önde iki kişilik koltuğu (1 + 1) olsa dahi, şoför ve öndeki yolcunun arkasındaki kısımda emniyet kemeri veya emniyet kemeri montajı için tertibat ya da koltuk ve emniyet ekipmanı montajı için sabit tertibat bulunan, arka kısmı yolcu bölümündeki döşemeyle kaplı olan, arka kısmında da havalandırma, iç aydınlatma veya küllük bulunan, yolcu bölümü ile arka bölüm arasında sabit bir panel veya bariyer bulunmayan araçlar da binek otomobili sınıfına dâhil edilmiştir. Ancak, daha önce yük taşımaya mahsus araçlar (87.04 tarife pozisyonu) sınıfında % 10 oranında vergilenen bu araçların ÖTV oranları, 5398 sayılı Kanun un 28. maddesiyle yeniden belirlenerek, ÖTV nin yine % 10 olarak devam etmesi sağlanmıştır. Bu maddeyle, 21.7.2005 tarihinden itibaren 87.03 tarife pozisyonuna giren söz konusu araçlardan azami ağırlığı 3,5 tonu

aşmayıp, yolcu taşıma kapasitesi istiap haddinin yarısından az olan ve istiap haddi 850 kg ı geçmeyip motor silindir hacmi 2000 cm³ ün altında olanlar veya istiap haddi 850 kg ı geçmekle birlikte motor silindir hacmi 2800 cm³ ün altında olanlar için ÖTV nin yine % 10 oranında uygulanması öngörülmüştür. Maliye Bakanlığı tarafından, yukarıda bahsedilen 8 nolu Gümrük Tebliğinin yayınlanmasından önce hafif ticari araçların hangi sınıfta yer alacağı hakkında muhtelif tanımlamalar yapılmıştır. Yapılan bu tanımlamalarda dikkat çekici husus, araçların yolcu taşıma kapasitesinin yük taşıma kapasitesi ile karşılaştırılması ve bu doğrultuda değerlendirme yapılmasıdır. Örneğin 10 nolu KDV sirkülerinde yapılan açıklamalarda Gümrükler Genel Müdürlüğü nün 12.03.1998 tarih ve 1998/9 sayılı Genelgesine referans verilerek, hafif ticari araçların niteliğinin tespitinde yük taşıma kapasitesi ile yolcu taşıma kapasitesinin karşılaştırılacağı, bu karşılaştırmada kişi başına 70 kg lik ağırlığın esas alınacağı, buna göre şöför ve 4 kişilik yolcu taşıma kapasitesi olan bir aracın yük taşıma kasitesinin 70*5=350 kg nin üzerinde olması halinde, eşya taşımaya mahsus motorlu araç olarak mütalaa edileceği aksi durumda ise binek otomobil olarak tanımlanacağı açıklanmıştır. Diğer yandan, Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü nün 01.05.2003 tarih ve 18270 sayılı Genel yazısında da benzer açıklamalara yer verilmiştir. Bunun yanı sıra, Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan 2003/2 nolu ÖTV iç genelgesinde de, araçların markalarına göre GTIP numaraları tanımlanmış ve bugün 87.03 tarife pozisyonuna tabi olması gerektiğinden dolayı cezalı tarhiyat yapılan araçların tarife pozisyonlarının 87.04 olduğu açıklanmıştı. Hatta İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından 2008 yılında verilen muktezada bile (11.01.2008 tarih ve 342 nolu mukteza) aynı yönde bir değerlendirme yapılmıştır. Maliye Bakanlığı nın kendi birimlerinin 2008 yılında bile aynı kriterler ile değerlendirme yaptığı düşünüldüğünde, Gümrük Müfettişleri tarafından tespit edilen hususlar doğrultusunda cezalı tarhiyata girişilmesi anlaşılamamaktadır. Yani, Maliye Bakanlığı inceleme elemanları, geçmişte bilfiil Bakanlık tarafından yapılan bu açıklamaları dikkate almadan Gümrük Müfettişleri tarafından düzenlenen raporu dayanak kabul edip cezalı tarhiyat yapmakta bir sakınca görmemişlerdir. 2. Yük taşımak üzere imal edilmiş araçlar ÖTV Kanunu na ekli (II) sayılı listede yer alan 87.04 tarife pozisyonundaki araçlar kamyon ve kamyonet gibi yük taşımak üzere imal edilmiş araçlardır. Bu tarife pozisyonundaki araçlardan sadece kayıt ve tescile tabi olanlar vergi kapsamına alınmıştır. Yani 87.04 tarife pozisyonunda sınıflandırılmakla birlikte kayıt ve tescile tabi olmayan araçlar ÖTV ye de tabi değildir. Kayıt tescile tabi araçlar, Karayolları Trafik Kanunu na göre trafik tescil kuruluşları ile askeri tescile tabi araçlardır. Bunların dışında kayıtları ziraat odaları ile ticaret ve sanayi odalarınca tutulan iş makinaları, karayoluna çıkması yasak olan taşıtlar, maden ocaklarında kullanılan ağır yük taşıyan kamyonlar ÖTV ye tabi tutulmamaktadır. 87.04 tarife pozisyonundaki kayıt ve tescile tabi araçlardan azami yüklü kütlesi 4700 kg ı geçen kamyonlar ile motor silindir hacmi 3200 cm³ ü geçmeyen (çift kabinliler dâhil) açık kasalı kamyonetlerde uygulanan ÖTV oranı % 4 tür. Kapalı kasalı kamyonetlerden şoför mahallinin arkasında koltuk ve pencere olmayanlar; istiap haddi 620 kg ın üzerinde olanlar da % 4 oranında vergilendirilmektedir. Ancak tek sıra koltuklu olmasına rağmen istiap haddi 620 kg ın altında olan (arkasında koltuk ve pencere bulunmayan binek otomobili tipi) araçlarda ise ÖTV oranı % 10 dur. Bunlar dışında 87.04 tarife pozisyonunda yer alan azami yüklü kütlesi 4700 kg ı geçmeyen, sürücü sırası dışında oturma yeri veya yanda penceresi bulunan, kapalı kasalı veya motor silindir hacmi 3200 cm³ ü geçen açık kasalı araçlardan motor silindir hacmi 3.000 ila 4.000 cm³ arasında olanlar % 25, 4.000 cm³ ü aşanlar ise % 75 oranında vergilenmektedir. IV. Sonuç

Yukarıda yer verildiği üzere, hafif ticari araçlar; Karayolları Trafik Kanununda yük taşımaya mahsus kamyonet, Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununda panelvan ve Gümrük mevzuatında ise binek otomobil olarak tanımlanmaktadır. Bu nedenle mükelleflerin yanılgıya düşmelerinin olağan karşılanması gerekir. Maliye Bakanlığı bile yıllar boyu, bu araçlar için yük taşıma kapasitesi ile yolcu taşıma kapasitesinin karşılaştırılması suretiyle binek veya yük taşımaya mahsus olup olmadığının belirleneceğini genel yazı, genelge ve muktezalar ile dile getirmiştir. Buna rağmen yapılan tüm bu açıklamaların aslında geçerli olmadığı ve söz konusu araçların binek otomobil olarak ÖTV ye tabi tutulmaları gerektiğinden hareketle cezalı tarhiyatlar yapılmıştır. Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 18 Şubat 2009 tarihinde kabul edilip, 28 Şubat 2009 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan 5838 sayılı Kanunun geçici 3. maddesi, Kanun un Resmi Gazete de yayımlandığı tarihte yürürlüğe girmiştir. Sözü geçen madde ile 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu na ekli (II) sayılı listede yer alan ve 01.08.2002 21.07.2005 tarihleri arasında 87.03 G.T.İ.P. numarasından özel tüketim vergisi beyan edilmesi gerekirken, 87.04 G.T.İ.P. numarasından özel tüketim vergisi beyan edilen araçlarla ilgili olarak, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönemler için özel tüketim vergisi tarhiyatı yapılmaması, daha önce yapılan tarhiyatlardan vazgeçilmesi, tahakkuk eden tutarların terkin edilmesi sağlanmaktadır. Ancak bahsi geçen geçici 3. madde uyarınca, yapılan tarhiyatlar kapsamında ödenmiş olan vergi ve cezaların iade edilmesi söz konusu olmayacaktır. Bu durum, ödeme yapan mükellefler aleyhine ciddi bir fark yarattığından, yapılacak yeni bir düzenleme ile doğan mağduriyetin giderilmesi gerektiğini düşünüyoruz.