ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ και ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΚΙΚΩΝ και ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΑΣΙΑΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Μάθημα: ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - Μορφολογία - Σύνταξη Διδάσκουσα: Σοφία ΠΡΟΚΟΥ Ακαδημαϊκό Έτος: 2014-2015, Εαρινό Εξάμηνο DEĞİŞTİRME ALIŞTIRMASI 1 1. Aşağıdaki sözcükleri altı çizili olan sözcüklerin yerine koyunuz. Müzik böyle dinle-n-me-z. /kitap oku-/mektup yaz-/ çamaşır - katla-/ödev yap-/araba kullan-/ yemek pişir-/ ders çalış-/ bulaşık yıka-/ ayakkabılar boya-/ yemek ye-/resim as- / gömlekler ütüle-/ev temizle- / çarşaflar katla-/ soğan doğra-/ çamaşır yıka-/ 2. Aşağıdaki soruları edilgen yapıyla yanıtlayınız. S: Sekreter mektubu yazdı mı? Y: Evet, mektup yaz-ıl-dı. 1. -Müşteriler hesabı ödediler mi? 2. - Şirket faturayı yolladı mı? - Hayır,. 3. - İtfaiye yangını söndürdü mü? 4. - Avcı fili vurdu mu? - Hayır,. 5. - İzciler çakılarını bilediler mi? - Hayır,. 6. - Adam arabayı yıkadı mı? 7. Kediler çöpleri etrafa saçtılar mı? 1 ÖZSOY Sumru (1999) TÜRKÇE, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1
- Hayır,. 8. Çocuk sütü yeni koltuğa döktü mü? - Hayır,. 9. - Sen bardağı kırdın mı? 10. Sarı lacivertli takım maçı kazandı mı? - Tabii, Evet,. 11. Yolcular bavulları topladılar mı? - Galiba,. 12. Beyazlar siyahları yendiler mi? ÇEVİRME ALIŞTIRMASI: Aşağıdaki tümceler edilgen yapıyla soru sorunuz. S: Camlar kimin tarafından silindi? Y: Camları temizlikçi kadın sildi. 1. S:? Y: Annem tabakları yemekten sonra yıkadı. 2. S:? Y: Mühendisler şimdiye kadar evlerin dış duvarlarını inşa edebildiler. 3. S:? Y: Bizi herkes suçladı. 4. S:? Y: Sabahtan beri üç mektup yazdım. 5. S:? Y: Hayır, öğretmen ödevleri kontrol etmedi. 6. S:? Y: Şu karşıki dükkanda ayakkabı tamir ediyorlar. 7. S:? Y: Kapalıçarşı daki dükkanlarda halı, kilim, altın ve gümüş eşyalar satıyorlar. 8. S:? Y: Yemekleri ısmarlamışlar. 9. S:? Y: Yolculara battaniye veriyorlar. 10. S:? Y: Misafirler için oturma odasını hazırladılar. 11. S:? 2
Y: Hayır, İstanbul un tarihi yerlerinin hepsini bir haftada göremezler. 12. S:? Y: Kapıyı adam açtı. 13. S:? Y: Misafirler Sultan Ahmet Camii ni çok beğendiler. ΤΑΜΑΜLAYALIM 2 I. 1. Bu mağazada her zaman kaliteli ayakkabı satılır. 2. Yarın saatler bir saat ileri al. 3. Üniversite sınav sonuçları yarın açıkla. 4. Birazdan yemek molası ver. 5. Sınıfımı geçersem bana araba al. 6. Acele et kızım, kaha balkonlar yıka. 7. Ayşe nin projesi çok beğen. 8. Bu yol onarım çalışmaları bittikten sonra trafiğe aç. 9. Akdeniz de Nisan dan Ekim e kadar denize gir. 10. Kayıp çocuk tüm aramalara rağmen bul. II. 1. Çocuklara ilk eğitim aileleri tarafından verilir. 2. Genç kadın kocası acımasızca döv. 3. Proje inşaat şirketi mühendisleri dikkatlice incele. 4. Beypazarı ndaki konaklar çeşitli firmalar restore et. 5. Yolculardan biri bayılınca ilk müdahale bir doktor yap. 6. Büyükşehir Belediyesi otobüs ücretlerine zam yap. 7. Lise öğrencileri yapılan dans gösterisi herkes beğenildi. 8. Semtimizdeki bu okul ünlü bir iş adamı yaptır. 9. Sağlık Bakanının kuş gribi ile ilgili umursamaz konuşması dinleyiciler yuhala. 2 TÖMER Yeni Hitit2, Ders Kitabı, Ankara Üniversitesi, 2008 3
10. Adam, mahkeme suçlu bul. 11. Yıldırım Mayruk Paris te muhteşem bir defile düzenle. 12. Boş bina belediye yık. 13. Bayram nedeniyle, okullar öğrenciler bayraklarla donat. 14. Şirketin yönetim kurulu hazırlanan rapor yarın açıkla. 15. Milli Eğitim Bakanlığı düzenlenen bilgi arışmasının sonuçları ilan et. 16. Olimpiyatlar da dereceye giren sporcular Cumhurbaşkanlığı ödüllendir. YENİDEN YAZALIM 3 1. Görevli, bütün binayı iki saatte temizlemiş. Bina görevli tarafından iki saatte temizlenmiş. 2. Duvarda asılı tabloyu, çok ünlü bir ressam yapmış.. 3. Çocuklar, Anıtkabir i çiçeklerle süslediler.. 4. Fabrika müdürü, işçiler için bir hafta sonra eğlence gecesi düzenleyecek. 5. Seminer sonrasında katılımcıların anketteki soruları yanıtlamaları gerekmektedir. EDENSİZ EDİLGEN/Απρόσωπη Παθητική Değiştirme Alıştırmaları 1. Aşağıdaki sözcükleri altı çizili olan sözcüklerin yerine koyunuz. Su-ya böyle dalınır. /otobüs önden bin-/oda böyle gir-/ dışarı ayakkabıyla çık-/hasta böyle bak-/telefon böyle cevap ver-/ders saat 9 da başla-/çalışmak 3 TÖMER Yeni Hitit2, Ders Kitabı, Ankara Üniversitesi, 2008 4
devam et-/hediye içten teşekkür et-/ankara uçakla git-/ Balıkesir vapurla git-/buradan sağ-dön-/politikacılar inan-/istanbul akşam var- /ağaç tırman-/film yıldızları tap-/sanatkarlar hayran ol-/su-böyle dal-/ 2. Aşağıdaki sözcükleri altı çizili olan sözcüklerin yerine koyunuz. Şoförle konuşulmaz. 1.. (müdür görüş-) 2.. (başkaları alay et-) 3.. (herkes konuş-) 4.. (çocuk dans et-) 5.. (o adam anlaş-) 6.. (büyükler tartış-) 7.. (küçükler kavga et-) 8.. (yabancı dans et-) 9.. (şoför konuş-) 3. Aşağıdaki sözcükleri altı çizili olan sözcüklerin yerine koyunuz. O otelde kalınmaz. /bura otur-/o cadde park et-/o ev yaşa-/bu yatak yat-/o iskemle otur-/bu göl yüz-/bu hava dışarı çık-/yağmur denize gir-/karanlık yürü-/bu saha basketbol oyna-/bu ev otur-/o otel kal-/ 4. Aşağıdaki sözcükleri altı çizili olan sözcüklerin yerine koyunuz. Dünkü film çok beğen-il-di. 1.. (sabaha kadar dans et-) 2.. (dün akşam çok eğlen-) 3.. (Cumartesi günkü partide bol bol yemek ye-) 4.. (geçen akşamki partide su gibi içki iç-) 5.. (bütün gece konuş-) 6.. (bütün toplantıda bu konudan bahset-) ANLATMA ALIŞTIRMASI: 1. Anlatın. 1. Ev nasıl temizlenir? 5
Şu sözcüklerden yararlanabilirsiniz: cam sil- / halı elektrik süpürgesiyle temizle- / toz al- / gazeteler katla- / yastıklar düzelt- / 1. Çamaşır nasıl yıkanır? deterjan ekle- / havlular kurutma makinasına koy- / çarşaflar ütüle- / her şey dolaba kaldır- / kirli çamaşır makinaya koy- / gömlekler askıya as- / makina çalıştır-/ 2. Yemek nasıl pişirilir? Siz bir yemek tarifi verin. soğan doğra- / kıyma kavur- / pirinç haşla- / hamur tut- / tuz,biber ekle- / tepsiye döşe- / yarım saat pişir-/ afiyetle ye- / 3. Araba nasıl çalıştırılır? kapı aç-/ koltuğa otur-/ emniyet kemeri bağlan- / anahtar yerleştir- / gaz pedalı pompala- / anahtar çevir- / vites tak- /gaza bas- / işaret ver- / dikkatle yola çık- / Boşlukları doldurma alıştırması: ANA KIZ 4 Zrnnn... Emine Hanım: Gürültüden kapının sesi duy... ki! Herhalde Ayşe dir....hoşgeldin, kızım. Ayşe: Merhaba anne. Çok acelem var. Hemen gitmeliyim. 4 ÖZSOY Sumru (1999) TÜRKÇE, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 6
Emine Hanım: Niçin? N oldu? Ayşe: Anne, yarın arkadaşımın doğum günü ve ben ona bir hediye bulmalıyım. Hmmm... Bu kıza ne al...r ki acaba? Emine Hanım: Herşey! Okul eşyası, biblo... Ayşe: Aman anne, bu kız bebek değil ki! Makyaj malzemesi hediye et... mi, ne dersin? Emine Hanım: Ben bilmem. Ayşe, üstüne ne giyorsun sen? Bu incecik gömlekle mi dışarı çıkacaksın? Ayşe: Anne, nesi var bunun? Emine Hanım: Bu havada böyle incecik şey giy...mez. Dışarısı çok soğuk. Kazak giy...ir, kaşkol falan tak...ır. Ayşe: Ve sen de unutma...! Kızlara bu kadar karış...maz!!! Emine Hanım: Tamam canım, tamam. Ama unutma, bir gün bütün bunlar sana teker teker hatırlat...acak! 7