EĞİTİM ÇALIŞANLARININ 2009 KASIM GEÇİM DÜZEYİ RAPORU Sayı: 4 05 Aralık 2009 Kışlık Giyecekler nde Etkisini Kasım Ayında da Sürdürmekte 2009 Kasım ayına ilişkin, 4 kişilik eğitim çalışanı ailesinin aylık geçim düzeyi; Yardımcı Hizmetler Sınıfı (15 yıllık) Öğretmen (9 yıllık) Akademisyen (Yrd.Doç.Dr.) : 2.159,80 TL, : 2.291,95 TL ve : 2.672,82 TL olarak tespit edilmiştir. Yapılan araştırmaya göre, geçen aya göre yardımcı hizmetler sınıfı çalışanın geçim düzeyi %0.39 (8,34 TL), öğretmenin geçim düzeyi %0.45 (10,32 TL) ve akademisyenin geçim düzeyi %0.48 (12,84 TL) artış göstermiştir. 2009 Kasım ayında kışlık giysi ve ayakkabılardaki artış artış hızla ilerlemekte ve geçim düzeyini etkilemektedir. TÜİK madde fiyatlarında 12 parça kışlık giyimdeki ortalama artış %13.8 olarak gerçekleşirken kışlık ayakkabılarda da %10.99 artış gerçekleşti. Gıda da ise en fazla artışı gösteren ilk 5 madde; kabak (%41.49), salatalık (%29.66), biber dolmalık (%28.79), fasulye (%28.07) ve patlıcan (23.97). Giyimde en fazla artışı gösteren ise çalışmayan eş için manto (%21.72) olmuştur. Eğitim Bir Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi (EBSAM), 4 kişilik eğitim çalışanı ailesinin aylık geçim düzeyini hesaplarken, TÜİK in TÜFE madde sepeti ve ortalama madde fiyatlarını kullanmaktadır. Geçim düzeyi hesaplanırken T.C.Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü nün ortaklaşa hazırlamış olduğu Türkiye ye Özgü Beslenme Rehberi adlı kaynak dikkate alınmıştır. Türkiye de bireylerin sağlıklı ve dengeli beslenme yapabilmeleri için, kaynakta önerilen yaşa göre günlük alması gereken ortalama kalori miktarları dikkate alınmıştır. Çalışan kişi için 2720 kalori, çalışmayan eş için 2210 kalori, (6-12) yaş grubu çocuk için 1660 kalori ve (0-6) yaş grubu çocuk için 1400 kalori değerlerine eş olacak gıdalar için, normal şartlarda tüketilen ve TÜFE madde sepetinde yer alan gıda maddelerinin çoğundan yararlanılmıştır. Kaynak olarak seçilen Türkiye ye Özgü Beslenme Rehberi ndeki çeşitli yaş gruplarına yönelik alınması gereken gıda türleri ve miktarları dikkate alınarak eğitim çalışanı ailesi için hesaplanan geçim düzeyleri ile hane halkının geçim düzeyleri şöyledir: Tablo 1. 4 Kişilik Yardımcı Hizmetler Sınıfı Ailesinin 2009 Kasım Ayı 2009 Kasım Günlük (TL) 2009 Kasım 2009 Ekim Oranı (%) Çalışan Kişi (2720 kalori) 43,9689 1.319,0685 1.316,6461 0,18 Çalışmayan Eş (2210 kalori) 11,3267 339,8017 336,1594 1,08 (6-12) Yaş (1660 kalori) 9,6528 289,5836 288,7516 0,29 (0-6) Yaş (1400 kalori) 7,0450 211,3505 209,9111 0,69 Toplam 71,9935 2.159,8043 2.151,4683 0,39 Tablo 1 de dört kişilik yardımcı hizmetler sınıfındaki eğitim çalışanı ailesinin dengeli ve sağlıklı beslenmesi için alması gereken en az kalori miktarları için gereken gıda harcamaları ile gıda dışı gereksinimleri için yapılacak harcamaları toplamında günlük ve aylık olarak 2009 Kasım ayı için geçim düzeyi değerleri yer almaktadır. Dört kişilik yardımcı hizmetler sınıfı ailesinin 2009 Kasım ayına ilişkin geçim düzeyi 2.159,80 TL olarak hesaplanmıştır. EBSAM ebsam@egitimbirsen.org.tr 1
Tablo 2. 4 Kişilik Öğretmen Ailesinin 2009 Kasım Ayı 2009 Kasım Günlük (TL) 2009 Kasım 2009 Ekim Oranı (%) Çalışan Kişi (2720 kalori) 48,3738 1.451,2127 1.446,8089 0,30 Çalışmayan Eş (2210 kalori) 11,3267 339,8017 336,1594 1,08 (6-12) Yaş (1660 kalori) 9,6528 289,5836 288,7516 0,29 (0-6) Yaş (1400 kalori) 7,0450 211,3505 209,9111 0,69 Toplam 76,3983 2.291,9485 2.281,6311 0,45 Tablo 2 de dört kişilik öğretmen ailesinin dengeli ve sağlıklı beslenmesi için alması gereken en az kalori miktarları için gereken gıda harcamaları ile gıda dışı gereksinimleri için yapılacak harcamaları toplamında günlük ve aylık olarak 2009 Kasım ayı için geçim düzeyi değerleri yer almaktadır. Dört kişilik öğretmen ailesinin 2009 Kasım ayına ilişkin geçim düzeyi 2.291,95 TL hesaplanmıştır. Tablo 3. 4 Kişilik Akademisyen Ailesinin 2009 Kasım Ayı 2009 Kasım Günlük (TL) 2009 Kasım 2009 Ekim Oranı (%) Çalışan Kişi (2720 kalori) 61,0695 1.832,0865 1.825,1608 0,38 Çalışmayan Eş (2210 kalori) 11,3267 339,8017 336,1594 1,08 (6-12) Yaş (1660 kalori) 9,6528 289,5836 288,7516 0,29 (0-6) Yaş (1400 kalori) 7,0450 211,3505 209,9111 0,69 Toplam 89,0941 2.672,8222 2.659,9829 0,48 Tablo 3 te dört kişilik akademisyen (Yrd.Doç.Dr.) ailesinin dengeli ve sağlıklı beslenmesi için alması gereken en az kalori miktarları için gereken gıda harcamaları ile gıda dışı harcamaları toplamında günlük ve aylık olarak 2009 Kasım ayı için geçim düzeyi değerleri verilmektedir. Dört kişilik akademisyen ailesinin 2009 Kasım ayına ilişkin geçim düzeyi 2.672,82 TL bulunmuştur. Buna göre 2009 Kasım ayına ilişkin, 4 kişilik eğitim çalışanı ailesinin aylık geçim düzeyi; Yardımcı Hizmetler Sınıfı (15 yıllık) Öğretmen (9 yıllık) Akademisyen (Yrd.Doç.Dr.) : 2.159,80 TL, : 2.291,95 TL ve : 2.672,82 TL olarak tespit edilmiştir. Eğitim çalışanlarının günümüzde aldığı maaşa bakılacak olursa, (Eşi çalışmayan, (0-6) ve (6-12) yaş grubu iki çocuğu olan bir eğitim çalışanı) Yardımcı Hizmetler Sınıfı (15 yıllık) Öğretmen (9 yıllık) Akademisyen (Yrd. Doç. Dr.) : 1.225,98 TL : 1.473,14 TL : 1.865,48 TL dir. Eğitim çalışanı ailesinin dengeli ve sağlıklı beslenmesi için gerekli gıda ile gıda dışı harcamaları için maaşlarının tahmin edilen geçim düzeyleri sınırında olmalıdır. EBSAM ebsam@egitimbirsen.org.tr 2
13 Ana Kullanılmıştır Harcama grubu olarak Türkiye ye özgü olan 13 ana harcama grubu oluşturulmuştur. Bu harcama grupları hesaplanırken, akademisyen öğretmen ve yardımcı hizmetler sınıfındaki bir kişinin kendi mesleği ve konumu itibariyle farklılıklar oluşmakta ve dikkate alınmaktadır. Tablo 4. Yardımcı Hizmetler Sınıfındaki Eğitim Çalışanı İçin 2009 Kasım Ayı Geçim Düzeyi Yardımcı Hizmetler Sınıfı Günlük (TL) Gıda 205,2382 6,8413 Konut 471,9964 15,7332 Ev Eşyası 63,5311 2,1177 Isınma 97,9825 3,2661 Aydınlanma 52,8600 1,7620 Haberleşme 44,2618 1,4754 Ulaşım 118,7483 3,9583 Giyim 48,9424 1,6314 Temizlik 51,1461 1,7049 Eğitim ve Kültür 30,3336 1,0111 Çevre ve Su 63,126 2,1042 Çeşitli Mal ve Hizmetler 56,1380 1,8713 Toplam 1.319,0685 43,9689 Yardımcı hizmetler sınıfındaki eğitim çalışanının tek başına aylık geçim düzeyi 1.319,07 TL dir. Sağlıklı ve dengeli beslenmesi için yapması gereken en az gıda harcaması ile gereksinimleri olan gıda dışı harcamaları Tablo 4 te yer almaktadır. Tablo 5. Öğretmen İçin 2009 Kasım Ayı Öğretmen Günlük (TL) Gıda 205,2382 6,8413 Konut 471,9964 15,7332 Ev Eşyası 63,5311 2,1177 Isınma 97,9825 3,2661 Aydınlanma 52,8600 1,7620 Haberleşme 48,6074 1,6202 Ulaşım 127,6906 4,2564 Giyim 66,9656 2,2322 Temizlik 60,4273 2,0142 Eğitim ve Kültür 109,2574 3,6419 Çevre ve Su 63,126 2,1042 Çeşitli Mal ve Hizmetler 68,7660 2,2922 Toplam 1.451,2127 48,3738 Öğretmenin tek başına aylık geçim düzeyi 1.451,21 TL dir. Sağlıklı ve dengeli beslenmesi için yapması gereken en az gıda harcaması ile gereksinimleri olan gıda dışı harcamaları Tablo 5 te yer almaktadır. EBSAM ebsam@egitimbirsen.org.tr 3
Tablo 6. Akademisyen İçin 2009 Kasım Ayı Akademisyen Günlük (TL) Gıda 205,2382 6,8413 Konut 471,9964 15,7332 Ev Eşyası 63,5311 2,1177 Isınma 97,9825 3,2661 Aydınlanma 52,8600 1,7620 Haberleşme 106,7533 3,5584 Ulaşım 276,1307 9,2044 Giyim 88,4923 2,9497 Temizlik 69,2683 2,3089 Eğitim ve Kültür 234,7650 7,8255 Çevre ve Su 63,126 2,1042 Çeşitli Mal ve Hizmetler 87,1785 2,9059 Toplam 1.832,0865 61,0695 Akademisyenin (Yrd.Doç.Dr.) tek başına aylık geçim düzeyi 1.832,09 TL dir. Sağlıklı ve dengeli beslenmesi için yapması gereken en az gıda harcaması ile gereksinimleri olan gıda dışı harcamaları Tablo 6 da yer almaktadır. Tablo 7. Çalışmayan Eş İçin 2009 Kasım Ayı Çalışmayan Eş Günlük (TL) Gıda 174,7659 5,8255 Haberleşme 5,2258 0,1742 Ulaşım 36,8136 1,2271 Giyim 48,2484 1,6083 Temizlik 48,4403 1,6147 Eğitim ve Kültür 11,5435 0,3848 Toplam 339,8017 11,3267 Çalışmayan eş için aylık geçim düzeyi 7 ana harcama grubundan oluşmaktadır ve 2009 Ekim ayı geçim düzeyi 339,80 TL hesaplanmıştır. EBSAM ebsam@egitimbirsen.org.tr 4
Tablo 8. (6-15) Yaş İçin 2009 Kasım Ayı (6-15) Yaş Günlük (TL) Gıda 131,0963 4,3699 Haberleşme 2,0903 0,0697 Ulaşım 54,1160 1,8039 Giyim 36,1938 1,2065 Temizlik 22,4530 0,7484 Eğitim ve Kültür 28,8701 0,9623 Toplam 289,5836 9,6528 (6-15) yaş grubu çocuk için aylık geçim düzeyi 7 ana harcama grubundan oluşmaktadır ve 2009 Ekim ayı geçim düzeyi 289,58 TL hesaplanmıştır. Tablo 9. (0-6) Yaş İçin 2009 Kasım Ayı (0-6) Yaş Günlük (TL) Gıda 129,4218 4,3141 Giyim 20,8719 0,6957 Temizlik 33,4799 1,1160 Eğitim ve Kültür 12,8128 0,4271 Toplam 211,3505 7,0450 (0-6) yaş grubu çocuk için aylık geçim düzeyi 5 ana harcama grubundan oluşmaktadır ve 2009 Ekim ayı geçim düzeyi 211,35 TL hesaplanmıştır. Tablo 10. Yardımcı Hizmetler Sınıfındaki Eğitim Çalışanı Ailesinin Ana Harcama Gruplarına Göre 2009 Kasım Ayı Günlük Çalışan Kişi Çalışmayan Eş (6-15) Yaş (0-6) Yaş Aile Toplamı Pay (%) Gıda 6,8413 5,8255 4,3699 4,3141 21,3508 29,66 Konut 15,7332 15,7332 21,85 Ev Eşyası 2,1177 2,1177 2,94 Isınma 3,2661 3,2661 4,54 Aydınlanma 1,7620 1,7620 2,45 Haberleşme 1,4754 0,1742 0,0697 1,7193 2,39 Ulaşım 3,9583 1,2271 1,8039 6,9893 9,71 Giyim 1,6314 1,6083 1,2065 0,6957 5,1419 7,14 Sağlık 0,4921 0,4921 0,4921 0,4921 1,9684 2,73 Temizlik 1,7049 1,6147 0,7484 1,1160 5,1840 7,20 Eğitim ve Kültür 1,0111 0,3848 0,9623 0,4271 2,7853 3,87 Çevre ve Su 2,1042 2,1042 2,92 Çeşitli Mal ve Hizmetler 1,8713 1,8713 2,60 Toplam 43,9689 11,3267 9,6528 7,0450 71,9935 100,00 Yardımcı hizmetler sınıfındaki eğitim çalışanı ailesinin günlük gıda tüketimi 2009 Kasım ayında 21,35 TL olarak gerçekleşirken, toplam gıda harcamasının geçim düzeyindeki payı ise %29.66 olarak ortaya çıkmaktadır. Gıda ve konuta ayrılan pay ise %51.51 tir. EBSAM ebsam@egitimbirsen.org.tr 5
Tablo 11. Öğretmen Ailesinin Ana Harcama Gruplarına Göre 2009 Kasım Ayı Günlük Çalışan Kişi Çalışmayan Eş (6-15) Yaş (0-6) Yaş Aile Toplamı Pay (%) Gıda 6,8413 5,8255 4,3699 4,3141 21,3508 27,95 Konut 15,7332 15,7332 20,59 Ev Eşyası 2,1177 2,1177 2,77 Isınma 3,2661 3,2661 4,28 Aydınlanma 1,7620 1,7620 2,31 Haberleşme 1,6202 0,1742 0,0697 1,8641 2,44 Ulaşım 4,2564 1,2271 1,8039 7,2874 9,54 Giyim 2,2322 1,6083 1,2065 0,6957 5,7427 7,52 Sağlık 0,4921 0,4921 0,4921 0,4921 1,9684 2,58 Temizlik 2,0142 1,6147 0,7484 1,1160 5,4933 7,19 Eğitim ve Kültür 3,6419 0,3848 0,9623 0,4271 5,4161 7,09 Çevre ve Su 2,1042 2,1042 2,75 Çeşitli Mal ve Hizmetler 2,2922 2,2922 3,00 Toplam 48,3738 11,3267 9,6528 7,0450 76,3982 100,00 Öğretmen ailesinin günlük gıda tüketimi 2009 Kasım ayında 21,35 TL olarak gerçekleşirken, toplam gıda harcamasının geçim düzeyindeki payı ise %27.95 olarak ortaya çıkmaktadır. Gıda ve konuta ayrılan pay ise %48.54 dir. Öğretmenin mesleği ve konumu itibariyle farklı harcama kalemleri bulunmaktadır. Bunların en başında gelen eğitim ve kültür ana harcama grubu için öğretmenin 2009 Kasım ayında günlük 5,42 TL hesaplanmıştır. Geçim düzeyinde ki payı ise %7.09 dur. Tablo 12. Akademisyen Ailesinin Ana Harcama Gruplarına Göre 2009 Kasım Ayı Günlük Çalışan Kişi Çalışmayan Eş (6-15) Yaş (0-6) Yaş Aile Toplamı Pay (%) Gıda 6,8413 5,8255 4,3699 4,3141 21,3508 23,96 Konut 15,7332 15,7332 17,66 Ev Eşyası 2,1177 2,1177 2,38 Isınma 3,2661 3,2661 3,67 Aydınlanma 1,7620 1,7620 1,98 Haberleşme 3,5584 0,1742 0,0697 3,8023 4,27 Ulaşım 9,2044 1,2271 1,8039 12,2354 13,73 Giyim 2,9497 1,6083 1,2065 0,6957 6,4602 7,25 Sağlık 0,4921 0,4921 0,4921 0,4921 1,9684 2,21 Temizlik 2,3089 1,6147 0,7484 1,1160 5,7880 6,50 Eğitim ve Kültür 7,8255 0,3848 0,9623 0,4271 9,5997 10,77 Çevre ve Su 2,1042 2,1042 2,36 Çeşitli Mal ve Hizmetler 2,9059 2,9059 3,26 Toplam 61,0695 11,3267 9,6528 7,0450 89,0939 100,00 Akademisyen ailesinin günlük gıda tüketimi 2009 Kasım ayında 21,35 TL olarak gerçekleşirken, toplam gıda harcamasının geçim düzeyindeki payı ise %23.96 olarak ortaya çıkmaktadır. Gıda ve konuta ayrılan pay ise %41.62 dir. Akademisyenin mesleği ve konumu itibariyle farklı harcama kalemleri bulunmaktadır. Bunların en başında gelen eğitim ve kültür ana harcama grubu için akademisyenin 2009 Kasım ayında günlük 9,6 TL hesaplanmıştır. Geçim düzeyinde ki payı ise %10.77 dir. EBSAM ebsam@egitimbirsen.org.tr 6
Tablo 13. Yardımcı Hizmetler Sınıfındaki Eğitim Çalışanı Ailesinin Ana Harcama Gruplarının 2009 Kasım Ayı Günlük nin Bir Önceki Aya Göre Oranı Ekim Ayı Yardımcı Hizmetler Sınıfı Kasım Ayı Yardımcı Hizmetler Sınıfı Oranı (%) Gıda 21,2120 21,3508 0,65 Konut 15,6856 15,7332 0,30 Ev Eşyası 2,1437 2,1177-1,21 Isınma 3,2643 3,2661 0,06 Aydınlanma 1,7620 1,7620 0,00 Haberleşme 1,7195 1,7193-0,01 Ulaşım 6,9763 6,9893 0,19 Giyim 5,0344 5,1419 2,14 Sağlık 1,9676 1,9684 0,04 Temizlik 5,1825 5,1840 0,03 Eğitim ve Kültür 2,7970 2,7853-0,42 Çevre ve Su 2,1024 2,1042 0,09 Çeşitli Mal ve Hizmetler 1,8682 1,8713 0,17 Toplam 71,7155 71,9935 0,39 Yardımcı hizmetler sınıfındaki eğitim çalışanı ailesinin ana harcama gruplarının 2009 Kasım ayı günlük geçim düzeyinin bir önceki aya göre değişim oranlarına bakıldığında giyim gurubunun %2.14 artış gösterdiği göze çarpıyor. TÜİK madde fiyatları incelendiğinde 12 parça kışlık giyimdeki ortalama %13.8 lik artışın etkisinin olduğu görülmektedir. Ev eşyaları grubunda %-1.21 lik bir düşüş meydana gelmiştir. Buna göre yardımcı hizmetler sınıfındaki eğitim çalışanı ailesinin bir önceki aya göre geçim düzeyinde %0.39 luk bir artış (8,34 TL) söz konusudur. EBSAM ebsam@egitimbirsen.org.tr 7
Tablo 14. Öğretmen Ailesinin Ana Harcama Gruplarının 2009 Kasım Ayı Günlük Geçim Düzeyinin Bir Önceki Aya Göre Oranı Ekim Ayı Öğretmen Kasım Ayı Öğretmen Oranı (%) Gıda 21,212 21,3508 0,65 Konut 15,6856 15,7332 0,30 Ev Eşyası 2,1437 2,1177-1,21 Isınma 3,2643 3,2661 0,06 Aydınlanma 1,762 1,762 0,00 Haberleşme 1,8647 1,8641-0,03 Ulaşım 7,2756 7,2874 0,16 Giyim 5,6014 5,7427 2,52 Sağlık 1,9676 1,9684 0,04 Temizlik 5,4911 5,4933 0,04 Eğitim ve Kültür 5,3962 5,4161 0,37 Çevre ve Su 2,1024 2,1042 0,09 Çeşitli Mal ve Hizmetler 2,2876 2,2922 0,20 Toplam 76,0542 76,3982 0,45 Öğretmen ailesinin ana harcama gruplarının 2009 Kasım ayı günlük geçim düzeyinin bir önceki aya göre değişim oranlarına bakıldığında giyim grubunun %2.52 artış gösterdiği görülmektedir. Öğretmen ailesinin bir önceki aya göre geçim düzeyinde %0.45 lik artış (10,32 TL) ortaya çıkmaktadır. Tablo 15. Akademisyen Ailesinin Ana Harcama Gruplarının 2009 Kasım Ayı Günlük nin Bir Önceki Aya Göre Oranı Ekim Ayı Akademisyen Kasım Ayı Akademisyen Oranı (%) Gıda 21,212 21,3508 0,65 Konut 15,6856 15,7332 0,30 Ev Eşyası 2,1437 2,1177-1,21 Isınma 3,2643 3,2661 0,06 Aydınlanma 1,762 1,762 0,00 Haberleşme 3,8031 3,8023-0,02 Ulaşım 12,2292 12,2354 0,05 Giyim 6,2729 6,4602 2,99 Sağlık 1,9676 1,9684 0,04 Temizlik 5,7854 5,788 0,04 Eğitim ve Kültür 9,5388 9,5997 0,64 Çevre ve Su 2,1024 2,1042 0,09 Çeşitli Mal ve Hizmetler 2,899 2,9059 0,24 Toplam 88,6660 89,0939 0,48 Akademisyen ailesinin ana harcama gruplarının 2009 Kasım ayı günlük geçim düzeyinin bir önceki aya göre değişim oranlarına bakıldığında ise giyim grubunun %2.99 artış gösterdiği görülmektedir. Akademisyen ailesinin bir önceki aya göre geçim düzeyinde %0.48 lik artış (12,84 TL) meydana gelmektedir. EBSAM ebsam@egitimbirsen.org.tr 8
Bu çalışmanın amacı; Eğitim-Bir-Sen olarak hizmet verdiğimiz üyelerimizin Türkiye şartlarında ailelerini geçindirebilmeleri için almaları gereken maaşlarının en az bu geçim düzeyinde olması gerektiğini dile getirmektir. Normal bir yaşam standardı içinde aile hayatını idame ettiren bir eğitim çalışanının iş hayatına da bunu olumlu şekilde yansıtacağı gözden kaçırılmamalıdır. Aile hayatında geçim yüzünden olumsuzluklar yaşayan bir eğitim çalışanının, iş hayatında verimli olması beklenemez. Eğitim çalışanlarının çalıştıkları kurum ve konum itibariyle aylık geçim düzeyleri arasında farklılıklar oluşmaktadır. Bu mesleğinin gerektirdiği farklı harcama kalemlerinin olmasından kaynaklanmaktadır. Çalışmayan eş, (6-15) ve (0-6) yaş grubu birer çocuk için aylık geçim düzeyi her üç eğitim çalışanı için aynıdır. Buna göre 4 kişilik eğitim çalışanlarının maaşlarının 2009 Kasım ayı için; Yardımcı Hizmetler Sınıfı (15 yıllık) Öğretmen (9 yıllık) Akademisyen (Yrd.Doç.Dr.) : 2.159,80 TL, : 2.291,95 TL ve : 2.672,82 TL olması gerekmektedir. Bununla birlikte, ailenin tatil yapabilmesi, geleceğe dönük kendilerine veya çocuklarına yatırım yapabilmeleri için eğitim çalışanlarının maaşının, hesaplanan geçim düzeyinin % 10-20 üzerinde olması gereklidir. EBSAM ebsam@egitimbirsen.org.tr 9