HATIRLA VE HAYAL ET Bir Şuura Uyanmak 1071-2071 Bir Milletin Tarihine Sahip Çıkmak ve Geleceği İnşa Etmek Millî Eğitim Bakanlığı, (Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu -Türk Dil Kurumu, Türk Tarih Kurumu-), Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği HATIRLA VE HAYAL ET Konulu Liseliler Arası Deneme, Hikâye ve Şiir Yazma Yarışması Şartnamesi A. AMAÇ ve KAPSAM Genç nesillerin Anadolu da farklı din, dil, etnik aidiyet ve yaşama tercihleriyle; birlikte yaşamanın getirdiği imkân ve birlik olmanın sağladığı gücü yeniden idrak ederek ortak yaşama alanlarının kültürel kazanımlarıyla geçmiş ortak tecrübelerini hatırlamasını ve geleceğin Türkiye sini hayal etmelerini temin amacıyla bir yarışma yapılması kararlaştırılmıştır. Yukarında zikredilen kurumların ortak çabalarıyla hâlen resmî ve özel tüm ortaöğretim [lise ve dengi okullar] okul ve kurumlarında okuyan öğrencilere yönelik Hatırla ve Hayal Et konulu deneme, hikâye ve şiir yazma yarışması yapılacaktır. Konu ekte sunulan Bir Şuura Uyanmak bilgi notunda anlatıldığı şekilde detaylandırılacaktır. B. YARIŞMANIN KONUSU Ana Tema: Hatırla ve Hayal Et (1071 den 2071 e Medeniyet ve Tarihte Yolculuk) olarak belirlenmiştir. 1. Anadolu, dünya medeniyet tarihinin ana geçiş noktalarından biridir. 2. Anadolu medeniyetleri gerçeği Göbeklitepe den tarihlenerek birçok önemli uygarlığın merkezi olmuştur. Anadolu başta Hititler, Frigler, Urartular, Asurlular olmak üzere Truva, Grek, Roma ve Bizans a ev sahipliği yapmış; Sasani-Pers medeniyetini barındırmıştır. Semavi dinlerin merkezi durumundaki Mezopotamya-Akdeniz havzasının bir parçası olan Anadolu, dünya ortak mirasının inşasında önemli merkezlerden biridir. Müslüman fetihlerinden hemen sonra Emevî-Abbasiler güneyden Anadolu topraklarına girmiş, Kıbrıs üzerinden İstanbul önlerine kadar gelmişler. Büyük Selçuklu ve Anadolu Selçuklularının ardından Anadolu ya Osmanlılar yerleşmiş Çanakkale üzerinden kuzeye giderek İstanbul u Trakya dan kuşatmış coğrafyanın dini ve etnik tüm topluluklarıyla yürürlüğe koydukları birlikte yaşama hukukuyla bir arada yaşamış ve tarihin kaydettiği en büyük devam medeniyetini kurmuşlar. 3. Bu coğrafyanın Rumları, Ermenileri, Arapları, Çerkezleri, Türk Boyları, Kürtleri, Yahudileri, Hıristiyanları, Müslümanları ve bu inançlardan neşet etmiş mezhep-meşrep mensuplarının her biri kendisi kalarak birlikte yaşamıştır. 4. Malazgirt le başlayan birlikte yaşama fikri, İstanbul un fethinden sonra Balkanlar da yeni tecrübelerle beslenerek dört asır başarıyla sürdürülmüştür. 1
5. Bu çerçevede öğrencilere birlikte yaşama fikri anlatılacak, farklı inanç ve düşüncelere saygı duyma ilkelerini içselleştirmelerini sağlayacak alt yapıyı oluşturulacak ve bu bilgilenme ameliyesinden sonra geçmişi hatırlayarak bir gelecek tasavvuru yazmaları istenecek. 6. Bu süreçte okullarda Malazgirt Zaferi ile bugün ve gelecek arasında bağ kuran, fikir üreten gençlerle imkanlar ölçüsünde sınıflar arası münazaralar tertip edilerek bir tarih bilinci oluşması sağlanacaktır. Bu hazırlıklar daha verimli metinlerin yazılmasını temin edecektir. 7. Tarih, sosyal bilgiler, coğrafya ve edebiyat öğretmenlerinin bu çalışmada birlikte hareket etmelerinin önemi göz ardı edilmemelidir. C. KATILIM 1. Konusu Hatırla ve Hayal Et olarak belirlenen deneme, hikâye ve şiir yazma yarışmasına; 2018-2019 eğitim ve öğretim yılında Türkiye deki resmî ve özel tüm ortaöğretim okul ve kurumlarında okumakta olan öğrenciler katılacaktır. 2. Her öğrenci yarışmaya sadece bir kategoride (deneme, hikâye ve şiir) tek bir eserle katılacaktır. 3. Sınıflar her kategoriden en fazla üç eserle yarışmaya katılabilecektir. 4. Her okul, sınıflardan gelen eserler arasında her bir alandan en fazla beş eseri ilçe komisyonlarına gönderecektir. 5. İlçe komisyonları gelen eserler arasından her alandan en çok on eseri il komisyonlarına gönderecek ve il komisyonları: a) Büyük şehir statüsünde olanlar her alandan en çok yirmi beş, b) Diğer iller her alandan en çok on eseri Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği ne gönderecektir. 6. Resmi başvuru formu www.tded.org.tr internet sitesinden indirilecektir. 7. Öğrenciler Türk Dili ve Edebiyatı, Tarih, Coğrafya ve Sosyal Bilgiler ile sınıf rehber öğretmenleri tarafından 26 Ağustos 1071 tarihinde Muş-Malazgirt ovasında meydana gelen savaşın Selçuklu Sultanı Alparslan ın zaferi ile sonuçlanmasının sonuçları hakkında bilgilendirecek; bunun Anadolu da gerçekleştirdiği büyük değişimi anlatacaklar. D. YARIŞMAYA KATILACAK ESERLERDE ARANACAK ŞARTLAR 1. Deneme, hikâye ve şiirler A4 kâğıdına 1,5 satır aralığı ve 12 puntoyla Times New Roman yazı karakteriyle yazılacaktır. 2. Her metin en çok iki bin kelime olacaktır. [Şiirler 1000 kelimeyi geçmeyecektir.] 3. Eserlerin yazımında TDK Yazım Kılavuzu esas alınacaktır. 4. Şiirler serbest ölçü ile yazılacaktır. 5. Eserler özgün nitelikte olacaktır. Yayımlanmış, herhangi bir yarışmaya katılmış ödül kazanmış/kazanamamış, dereceye girmiş/girememiş eserler bu yarışmaya katılamaz. Tespiti hâlinde yarışmacı tüm haklarından feragat etmiş kabul edilecektir. 6. Yarışmacılar belirlenen ödüller dışında herhangi bir hak talep etmeyecektir. 7. Yarışma şartnamesine uygun olmayan veya zamanında teslim edilmeyen eserler, değerlendirmeye alınmayacak ve iade edilmeyecektir. 2
E. YARIŞMA DEĞERLENDİRME KURULLARI VE SÜRECİ 1. Okul: Öğrenciler tarafından yazılan eserleri teslim almak, tasnif etmek ve değerlendirmek üzere Türk Dili ve Edebiyatı ile Tarih öğretmenlerinin yer aldığı üç kişiden oluşan Eser Değerlendirme Komisyonu kuracaktır. Komisyon her kategoride (deneme, hikâye ve şiir) başvuruda bulunan eserler arasından en çok on tanesini belirleyecek ve ilçe millî eğitim komisyonuna gönderecektir. 2. İlçe: Komisyon ilçelerindeki okullardan gelen metinleri değerlendirerek, her kategoride seçilen eserlerden en çok on tanesini, başvuru formunu doldurarak şartnamede belirtilen kurallar çerçevesinde CD (dijital kayıt) ortamında değerlendirme raporu ile il millî eğitim müdürlüklerine gönderecektir. 3. İl: İlçe millî eğitim müdürlüklerindeki eğitim ve kültür komisyonlarından gelen eserleri değerlendirmek üzere teslim alacak, yapılan değerlendirme sonucunda her kategoriden seçilen en çok on eseri puanlayarak bir değerlendirme raporu hazırlayacak ve her kategoriden seçtikleri on eseri [Büyükşehir statüsündeki iller en çok 25 (yirmi beş) eseri] CD ortamında, eksiksiz bir şekilde şartnamede belirtilen kurallar çerçevesinde il adına Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği (TDED) genel merkezine gönderecektir. [Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği, Merkez Mah. Feshane Caddesi, Nu. 3 Eyüpsultan-İstanbul] 4. TDED genel merkezine ulaşan metinlerin her biri yazar isimleri kapatılarak birer numara verilecek, orijinal metin, verilen numara zarfa basılarak kapatılacak ve arşivlenecektir. Metnin isimsiz ve numaralı hâli çoğaltılarak seçici kurula verilecektir. 5. Değerlendirme kurullarında görev alan kişilerle TDED genel merkez ile şube yöneticilerinin birinci dereceden akrabalarının öğrenci yakınları bu yarışmaya katılamazlar. Yarışmaya katıldıkları ve dereceye girdikleri sonradan tespit edilenlerin dereceleri iptal edilerek, ödülleri geri alınır. Puanlamada onu takip eden ilk kişi bu ödül ve dereceyi alır. 6. Yarışmaya gönderilen bütün eserlerin telif haklarının Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği ne ait olduğu peşinen kabul edilmiş sayılır. Dernek uygun gördüğü eserleri yayımlama hakkını saklı tutar. Eserin kısmen ve/veya tamamen yayımlanması hâlinde yarışmacılara ayrıca bir ödemede bulunulmaz. 7. Türkiye genelinde dereceye giren ilk yüz eser ve dereceye girmese dahi yayımlanmaya değer görülen diğer çalışmalar ortak kitap olarak basılacak ve yarışmaya eser gönderen her okula üç adedi geçmemek üzere gönderilecektir. Eseri yayımlanan öğrencilere de birer adet gönderilecektir. 8. Yarışma şartnamesine uygun olmayan veya zamanında teslim edilmeyen eserler değerlendirmeye alınmayacak ve iade edilmeyecektir. 9. Bu proje, Millî Eğitim Bakanlığı adına Ortaöğretim Genel Müdürlüğü ile Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği yönetimi tarafından yürütülecektir. TDED Seçici Kurulları Seçici Genel Kurul I Üniversitelerin Türk Edebiyatı ve Sosyal Bilimler Bölümlerinde yüksek lisans ve doktora yapan araştırma görevlileri, İstanbul Millî Eğitim Müdürlüğünün görevlendireceği Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenleri ile Türkiye Dil ve Edebiyat Derneğini temsilen iki kişiden oluşacaktır. Bu 3
kurul, il millî eğitim müdürlükleri komisyonlarından gelen metinleri değerlendirerek bir üst komisyona iletilecektir. Her metin en az üç komisyon üyesi tarafından değerlendirilir. Değerlendirme 100 (yüz) tam puan üzerinden yapılır. Her alandan en az 200 (iki yüz) eser bir üst komisyona gönderilir. Seçici Genel Kurul II TDED tarafından belirlenen üniversitelerin Türk Dili ve Edebiyatı, Sosyal Bilimler Bölümlerindeki öğretim üyeleri ile Millî Eğitim Bakanlığı adına Ortaöğretim Genel Müdürlüğünden bir Daire Başkanı, TDED Genel Merkez adına bir temsilci ile Dil ve Edebiyat Dergisi adına katılan temsilcilerden oluşan seçici kurul; alt komisyondan gelen eserleri ayrı ayrı değerlendirir, beş jüri üyesinin toplamının ortalaması alınarak sıralama yapılır. Her kategoride ilk altı dereceyi paylaşan ve mansiyona değer görülen üç eser, en yüksek puandan başlanarak sıralanır. Yarışmada dereceye giren her kategorideki eserlerin aşağıda belirtilen ödülleri Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği (TDED) genel merkezi tarafından karşılanacaktır. Her Kategoride dereceye giren eserler için belirlenen ödüller (Deneme, Hikâye, Şiir alanlarında her biri için): Birincilik: 15.000_ (on beş bin) nakit. TDK kitapları, TTK Selçuklu Tarihi konulu eserler ve TDED kitapları ile Dil ve Edebiyat dergisine bir yıllık abonelik. İkincilik: 10.000_ (on bin) nakit. TDK kitapları, TTK Selçuklu Tarihi konulu eserler ve TDED kitapları ile Dil ve Edebiyat dergisine bir yıllık abonelik. Üçüncülük: 5.000_ (beş bin) nakit. TDK kitapları, TTK Selçuklu Tarihi konulu eserler ve TDED kitapları ile Dil ve Edebiyat dergisine bir yıllık abonelik. Ayrıca ilk üç sırayı paylaşan öğrencilere: Üniversite tahsilleri süresince TDED in Dil ve Edebiyat Dergisi nde yazı yazmak kaydıyla yönetim kurulunca her yıl için belirlenen miktarda burs. [Yazı gönderilmediği veya yayınlanmaya değer görülen nitelikte olmadığı takdirde herhangi bir ödemede bulunulmaz.] TDK Türkçe Sözlük ve Yazım Kılavuzu, TTK Selçuklu Tarihi konulu eserler, Ekrem Erdem tarafından kaleme alınan Bizimki Türkçe Sevdası ve daha önce yapılan yarışmalarda dereceye giren öğrencilerimizin Denemeler, Hikâyeler ve Şiir kitapları ile aylık yayımlanan Dil ve Edebiyat Dergisi ne 1(Bir) yıllık abonelik. MEB, TDK ve TDED İmzalı Onurluk. Birinci öğrenciye, okuluna ve öğretmenine Altın Renkli Katılım Belgesi. -İkinci öğrenciye, okuluna ve öğretmenine Gümüş Renkli, Katılım Belgesi. -Üçüncü öğrenciye, okuluna ve öğretmenine Bronz Renkli, Katılım Belgesi. İlk üç dereceye giren öğrencilerin danışman öğretmenlerine Türk Dil Kurumu Sözlüğü ve Türk Dil Kurumu Yazım Kılavuzu ile aylık yayımlanan Dil ve Edebiyat Dergisi ne 1 yıllık abonelik. Her Kategoride Mansiyon Ödülü Kazanan Öğrencilere (Her kategoride üç mansiyon verilecektir). Mansiyon 1,000_ (bin) nakit ile Türk Dil Kurumu Sözlüğü ve Türk Dil Kurumu Yazım Kılavuzu ile aylık yayımlanan Dil ve Edebiyat Dergisi ne 1 (Bir) yıllık abonelik. 4
F. YARIŞMA TAKVİMİ Yarışma takvimi aşağıdaki şekilde belirlenmiştir: Millî Eğitim Bakanlığı tarafından duyuruların yapılması. Okullarda Hatırla ve Hayal Et konusunun anlatımı ve metinlerin yazılması. Okullarda seçilen eserlerin ilçe millî eğitim müdürlüklerine teslimi. İlçe millî eğitim müdürlüklerince seçilen eserlerin il millî eğitim müdürlüklerine teslimi. İl millî eğitim müdürlüklerince seçilen eserlerin şartnamede yer alan iletişim adresindeki TDED Genel Merkezine gönderilmesi. (Eserlerin süresinde teslim edilememesinden ve yaşanacak gecikmelerden il millî eğitim müdürlükleri sorumludur.) TDED Genel Merkezi tarafından ilk üç dereceye giren ve mansiyona tabi eserlerin ilân edilmesi. (Ödül töreni öncesi dereceye giren öğrenciler, MEB Ortaöğretim Kurumları Genel Müdürlüğü bilgilendirilerek TDED Genel Merkezi web sayfasında duyurulacak, ayrıca öğrencinin okulu ile bağlı olduğu il millî eğitim müdürlüklerine bilgi verilecektir.) Ödül töreni ve tarihi öğrenciler aranarak iletilecektir. Tören yerine gidiş-geliş masrafları TDED tarafından karşılanacaktır. 28 Ocak 2019 25 Şubat-22 Mart 2019 22-26 Mart 2019 8 Nisan 2019 6 Mayıs 2019 17 Haziran 2019 İLETİŞİM BİLGİLERİ: 1. Eserlerin gönderileceği adres: Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği Genel Merkezi, Merkez Mah., Feshane Cd., Nu.3 Eyüpsultan/İstanbul. İletişim: Gamze BAYRAM Tel: 0 212 581 61 72 Faks: 0212 581 12 54 e-mail: bilgi@tded.org.tr web: www.tded.org.tr 2. Yazışma : Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği Genel Merkezi, Merkez Mah. Feshane Cd. Nu.3 Eyüpsultan/İstanbul. 3. Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü Atatürk Bulvarı Nu. 98. Millî Eğitim Bakanlığı Merkez Bina, Kat 5, B Blok Kızılay/Çankaya/ANKARA Tel: 0 312 413 15 04 5
Ek: I Bir Şuura Uyanmak Coğrafya, mazi, hal ve istikbal! İbn Haldun a göre coğrafya insanların hayatlarını belirlemede, yaşama biçimlerini tayin etmede temel etmenlerden biridir. Bir milletin mazisi, geçmişte yaşadığı ve yaşattığı hayat, istikbalinin inşasında belirleyici olur. İhsan Fazlıoğlu bir söyleşisinde her cedid/yeni, varlığını kadime ekleyerek takaddüm eder. Bu nedenle cedid olan İslâm, kadim e eklenmeye çalışmış; sonra da onu dönüştürmüştür. Suriye nin, Mısır ın, İran ın akabinde Bizans a ve onun kalbi İstanbul a yönelmek; cedid in kadim le, yalnızca hesaplaşması değil, aynı zamanda onu sahiplenme isteğiyle de ilgilidir der. Bu tespitten hareketle inanç sistemlerinin, medeniyet ve kültürlerin hatta devletlerin yönetim yöntem ve sistemlerinin birbirinin devamı niteliğinde olduğu sonucuna varmak mümkündür. Toptan ret veya sorgusuz kabul büyük kırılmalara sebep olur ve Tanpınar ın işte Tanzimat tan sonraki senelerde kaybettiğimiz şey, bu devam ve bütünlük fikridir dediği olgu, toptan ret fikrinin benimsenmesidir. Tanpınar meseleyi anlamamız için net verilerden hareketle Garp ta Orta çağ insanı, Rönesans insanı, makine sanayi i devrinin insanı, bugünün insanı medeniyetiyle, müesseseleriyle beraber teşekkül etmiş şe nî [gerçek] ve tarihî vakıalardır dedikten sonra Tanzimat a kadar bu coğrafyada yaşananları şu şekilde aktarır. Selçuklular devrinde Anadolu kapılarını zorlayan insanlar, yeni vatanı benimseyen kurucu nesiller, Osmanlı fâtihleri bütün siyasi düzensizliklerine rağmen bize Itrî nin dehasını ve Nailî nin dilini veren, zevkimizin o tam inkişâf ve istikrar devri on yedinci asır sonunun insanı elbette birbirlerinden çok farklıydılar. Fakat aynı zamanda birbirlerinin devamıdırlar da! Böyle olduğu için de bir yere konan taş, iki üç nesil sonra behemehal bir bina oluyor, insan zamanına girmekle kazandığı şahsiyetini etrafına kabul ettiriyordu. Bu tespit bize izleyici ve kavrayıcı devam fikrinin önemini açık bir biçimde anlatıyor. Yeni bir dünya kurulurken yeni bir zihnî kavrayış ve dönüşüme ihtiyacımız var. Zihinlerimizi uydurulup kutsallık kisvesiyle donatılmış, olağanüstü sırlarla yüceltilmiş masalsı menkıbelerden arındırarak tarihimizi yeniden analize tabi tutup öğreneceğiz. Homeros anlatısındaki Sisifos un yaşadıklarını, yeniden yaşamamak için tarihi kırılmalardan, tarihi yanılgılardan ibret alarak yeni bir yol haritası hazırlayacağız. Coğrafyayı, tarihi ve zafer-hezimet yolculuklarını hatırlayacak, günün efsununun bizi uyutmasına izin vermeyecek bilgi ve tanıklığı ciddiye alarak genç nesli an a uyandıracak; geleceğe dair hayal ve tahayyül sınırlarını zorlaması için imkân hazırlayacağız. Malazgirt te açılan Anadolu kapısının Erzurum, Erzincan, Sivas ve Malatya da iradeye dönüşerek Konya da devlet oluşunun tarihi, bizim tarihimizdir. Söğüt ve İznik te açılan Bursa da filizlenip Edirne de boy verdikten sonra İstanbul surlarını deviren büyük çınar bize aittir. Viyana kapılarında Giray Han ile Merzifonlu nun kişisel ihtiraslarından kaynaklanan hataların başlattığı Avrupa dan çekilme hareketinin Balkanlarda sebep olduğu büyük yıkım, tehcir ve soykırım ardından Çanakkale, Sakarya ve Dumlupınar ı biz yaşadık. Ankara da filizlenen Cumhuriyetin kökleri bu kadim birikimle tekaddüm eder. Bütün bunları hatırlayarak 2023, 2053 ve 2071 i yeniden hayal edecek bir nesil an a uyandırılmak zorundadır. Genç nesil bu uyanıklığı Anadolu Kıtası tarihinde farklı din, dil, etnik aidiyet ve tercih sahipleriyle birlikte yaşamanın sağladığı imkân ve gücü yeniden kalbine aşılayacak; coğrafyaya Musevi olmanın getirdiklerini, sabah ezanının Musevi, Rum ve Ermenilere hissettirdiklerini, kilisede her inançtan insanın yaktığı mumun kokusunu yeniden hissedecek ve tüm kültürlerin kazandırdıklarıyla yeniden Türkiye olacaktır. Anadolu ve Trakya birlikte yaşama hamurunun ekmeğinden mamul bir coğrafyadır. Bu ülke yeryüzü medeniyetlerinin boy verdiği, inançların yeniden yorumlandığı ve her türlü inanç mensubunun inançlarını yaşadığı bir barış kıtasıdır. Bu coğrafya birkaç yüzyıl Rum un, Ermeni nin, Sırp ın, Hırvat ın, Slav ın, Çerkez in, Kürt ün, Arnavut un, Arap ın, Fars ın ve Türk ün birlikte yaşadığı ve mamur kıldığı bir coğrafyadır. Ahlat ta güneşi karşılayan mezar taşı ile Akdamar Kilisesi nin gölgesi Galata Sinagogu ndan Selimiye Camiine uzandığında; Ağrı da yükselen ağıt eşliğinde başlayan halay Erzurum da uzun havaya evrilip Karadeniz in hırçın dalgalarında Horon olduğunda, Ankara havası ile Ege de Zeybek olup toprağa diz koyduğunda Türkiye yeniden Türkiye olacaktır. Aziz ülkemizin dayandığı medeniyet ve tarihi mirasından aldığı güce olan inancını yitirmeyen ülkemiz insanına ve gençliğine ilelebet güveniyor ve inanıyoruz. 6