HABER BÜLTENĐ 27 Ekim 2005 Haber Özetleri Irak Irak Anayasasının Onaylanmasının Yankıları Ankara, Irak'ta 15 Ekim'de yapılan referandumun sonucunda yeni anayasanın kabul edilmesinden memnun. Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, ''Irak'ta ülkenin toprak bütünlüğünü ve siyasi birliğini koruyarak, demokratik bir yapıya geçilmesi amacına yönelik olarak ilerleyen siyasi sürecin önemli bir aşamasının daha geride bırakılmış olmasını memnuniyetle karşılıyoruz'' denildi. Bu sürecin istenilen doğrultuda ilerlemesi için gelinen noktada, aralık ayında ülke çapında yapılacak genel seçimlerin önem arz ettiği ifade edilen açıklamada, ''Irak halkını oluşturan tüm toplum katmanlarının ülkede temsil ettikleri dengelerin yeni parlamentoya uygun şekilde yansıması için, bu seçimlerin adil, şeffaf ve her türlü manipülasyondan uzak bir şekilde gerçekleşmesi büyük önem taşımaktadır'' ifadesi kullanıldı. Açıklamada şunlar kaydedildi: ''Seçilecek yeni parlamentonun öncelikli görevlerinden biri, 15 Ekim referandumuyla kabul edilmiş bulunan yeni Irak anayasasının aksak ve eksik yönlerini düzelterek, bu anayasayı ülkenin birlik ve bütünlüğünü teminat altına alacak ve Irak'taki tüm kesimlerce içtenlikle benimsenecek bir hale getirecek değişiklikleri gerçekleştirmek olarak belirmektedir. Açıklamada ayrıca, Türkiye'de yaşayan Iraklıların, 30 Ocak seçimlerinde olduğu gibi, aralık genel seçimlerinde de Türkiye'de oy kullanabilmeleri konusunda Irak Geçiş Hükümeti tarafından iletilen talep sonucunda, bu imkanın sağlanması için gereken düzenlemeleri yapma kararının alındığı belirtildi. (AA) Türkmen Adalet Partisinin Başkanı Enver Bayraktar yaptığı açıklamada Türkmenler, Kerkük şehrinin Kürdistan a dahil edilmesinden korkuyorlar. Kerkük referandumunda kesinlikle hileler yapılacak. Irak Türkmen Cephesi, Kürtlerin Kerkük e yerleştiklerini Yüksek Seçim Kuruluna bildirdi. Ancak seçim kurulu buna karşı hiçbir şey yapmadı dedi. (EL-HAYAT GAZETESĐ) Irak ta Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Hüseyin El-Hindavi anayasa referandumunun sonuçlarına yapılan itirazlara rağmen sonucun kesin olduğunu ve değişmeyeceğini belirtti. (www.iraq-ina.com) 1
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Sultan Bin Abdülaziz, Irak ta yapılan ve Sünnilerin çoğu tarafından reddedilen anayasa referandumundan dolayı, Irak ın parçalanmasını istemediklerini, Irak ın bütünlüğünü savunduklarını açıkladı. (www.iraq-ina.com) Đslam Konferansı Örgütü Genel Sekreteri Ekmeleddin Đhsanoğlu, anayasa referandumunun demokrasi ve hukuk devletinin kurulması için bir adım olarak niteledi. Đhsanoğlu, bütün Irak halkına çağrıda bulunarak, birlik ve bütünlük içinde yaşamalarını istedi. (www.iraq-ina.com) Irak ta Müslüman Bilginler Heyeti, bir bildiri yayımlayarak referanduma hile karıştırıldığını, bütün bu gelişmelerin Amerika nın Irak taki planın bir parçası olduğunu söyledi. Heyet, bundan dolayı anayasa referandumu sonuçlarını tanımadıklarını belirtti. (www.iraq-ina.com) Irak Ulusal Grubu Başkanı Mahmut El-Azavi yaptığı açıklamada, Musul daki referandum sonuçlarına hile karıştığını bildirdi. (EL-HAYAT GAZETESĐ) Irak ta 15 Aralık Seçimleri ve Kurulan Đttifaklar Irak'taki radikal Şii lideri Mukteda El-Sadr hareketi, aralık ayında yapılacak seçimlerde El-Anbar bölgesinde Sünni adaylarla ortak liste oluşturacağını bildirdi. Sadr hareketinin Necef'teki bürosundan yayımlanan bildiride, milletvekili Fettah El-Şeyh'in bu bölgede bir liste oluşturulması için görevlendirildiğini belirtti. Bildiride, ''ülkenin içinde bulunduğu zor şartlar, işgalci ile Irak'ın düşmanlarının amaçlarına ulaşmasını engellemek, ulusal kimliği oturtmak ve safların birliğini belirlemek için'' böyle bir karar alındığı vurgulandı. Milletvekili Fettah El-Şeyh de açıklamasında, olası bir laik bloğa karşı, ulusal düzeyde Đslami güçler ittifakının oluşturulması için son günlerde görüşmelerin yapıldığını, bu görüşmelerin henüz sonuçlanmadığını ancak devam ettiğini belirtti. (AA)(AFP) Irak'taki Şiilerin büyük çoğunluğunun dini lideri konumundaki Büyük Ayetullah Ali El-Sistani'nin, iktidardaki Şii partiler koalisyonuna verdiği desteği çekeceği bildirildi. Sistani'nin 3 yardımcısı, Büyük Ayetullah'ın Başbakan Đbrahim El- Caferi liderliğindeki Şiilerin çoğunlukta olduğu koalisyon hükümetinin icraatından hayal kırıklığına uğradığı için desteğini çekmeye karar verdiğini söyledi. Sistani'nin desteğinin, Birleşik Irak Đttifakı adlı Şii koalisyonunun 30 Ocak'ta yapılan genel seçimlerden zaferle çıkmasında büyük etkisi olmuştu. Sistani'nin desteğini çekmesinin, 15 Aralık'ta yapılacak yeni genel seçimlerde Şiilerin aynı başarıyı gösterme şansını önemli ölçüde azalttığı ileri sürüldü. Sistani ile, eski devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in devrilmesinden bu yana desteklediği Şii partileri arasında bir ayrılık olduğu ilk kez su yüzüne çıktı. Bu ayrılığın, seçimlerden sonra Irak'ta, Đran'la bağları olan büyük Şii partileri olmadan koalisyon hükümetleri kurulma olasılığını gündeme getirdiği de kaydedildi. Sistani'nin, hükümet ülkede güvenlik ile elektrik ve su gibi temel hizmetleri iyileştiremediği ve yakıt sıkıntısını gideremediği, hükümet yolsuzluklarla mücadelede başarısız olduğu ve komşu ülkelerin Irak'ın içişlerine karışmasını engelleyemediği için, koalisyon hükümetinden desteğini çekmeye karar verdiği belirtildi. Yardımcıları Sistani'nin ayrıca hükümet 2
içindeki grupların dini ve etnik çıkarlarının peşinde koşmasından da kaygı duyduğunu söylediler. (AA)(AP) Ulusal Diyalog Meclisi sözcüsü Salih El-Mutlak, Ulusal Diyalog Meclisi nin 15 Aralık ta yapılacak olan seçimlerde yeni Sünni bloğuna (Irak Uzlaşı Cephesi) katılacağı yönünde çıkan haberleri yalanladı. El-Mutlak, Ulusal Diyalog Meclisi nden iki yetkilinin Irak Uzlaşı Cephesi ne katılacağını bildirdi. (www.iraqina.com) Birleşik Irak Đttifakı üyesi Abbas El-Beyati (Türkmen) yaptığı açıklamada, Birleşik Irak Đttifakı nın geçen seçimde olduğu gibi, 15 Aralık seçimlerine de birleşik bir listeyle katılacağını belirtti. Beyati ayrıca, bu ittifakta Sadr grubunun ağırlığının biraz daha fazla olacağını söyledi. (www.iraq-ina.com) (IRAK HABER AJANSI) Irak ın eski Başbakanı Đyad Allavi nin yeni ittifakındaki önemli şahısların isimleri: 1. Irak Cumhurbaşkanı yardımcısı Gazi El-Yaver 2. Adnan El-Paçacı 3. Irak Komünist Partisi Başkanı Hamid Mecid Musa 4. Nasir El-Çadırcı başkanlığında Ulusal Demokratik Partisi 5. Hüseyin El-Şalan gibi bazı aşiret başkanları. 6. Irak ın Mısır büyükelçisi Safiye El-Suheyl 7. Abdulilah El-Nasravi başkanlığında Arap Sosyalist Partisi 8. Hüseyin El-Sadr ve Đyad Cemalettin gibi bazı din adamları. (ALQUDS GAZETESĐ) Irak Meclis Üyesi Mahmut Osman (Kürt) yaptığı açıklamada, geçen seçimlerde olduğu gibi bu seçimlere de birleşik listeyle katılacaklarını söyledi. Bu listeye KDP, KYB ve bazı Kürt partilerinin katılacağını da sözlerine ekledi. (EL-SABAH GAZETESĐ) Irak Başbakan Yardımcısı Ahmet El-Çelebi nin Birleşik Irak Đttifakı ndan ayrıldığı ve seçimlere başka bir ittifakla katılacağı bildirildi. Ahmet Çelebi başkanlığında kurulacak yeni ittifakın adının Ulusal Kongre Đttifakı olacağı belirtildi. (ALQUDS GAZETESĐ) (www.iraq-ina.com) Đslam Devrim Yüksek Konseyi Başkanı Abdülaziz El-Hekim New Yorker Gazetesine yaptığı açıklamada, Irak taki siyasi gelişmeleri desteklediklerini belirtti. 15 Aralık ta yapılacak genel seçimler için bazı ittifakların kurulmaya başladığını söyleyen El-Hekim, Sünnilerin de Şiilerle birlikte ittifak kurması için iki yıldır çalıştıklarını kaydetti. Bedir örgütü ve Şii Đslam partileri ile Đran arasında ilişki olduğuna yönelik çıkan haberli yalanlayan El-Hekim, Bedir örgütünün silahsız bir şekilde siyasette var olduğunu belirtti. Ayrıca, gelecek seçimlerde, Mukteda El-Sadr ve laik grupların Đslam Devrim Yüksek Konseyi nin seçim listesine katılabileceklerini bildirdi. (www.iraq-ina.com) Irak ile ilgili Diğer Gelişmeler Bush-Barzani görüşmesinin ardından, Dışışileri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Nabi Şensoy un, ABD nin Ankara Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Nancy 3
Mceldowney ile görüştüğü öğrenildi. Edinilen bilgilere göre, görüşmede, Mc Eldowney e Sayın Bush, Barzani için başkan sıfatını hangi çerçevede kullandı sorusu yöneltildi. Mc Eldowney nin ise, Barzani, 2004 yılında, Irak ta kabul edilen geçici idari yasa ile belirlenen Bölgesel Irak yönetiminin başkanıdır. Başkan Bush un ifade ettiği de budur dedi. Amerikalı diplomat Ankara ya, Başkan Bush un, Barzani ile görüşmesinde, Irak ın toprak bütünlüğüne verilen öneme de dikkat çektiğini hatırlatarak, Politikamızda değişiklik yok mesajı verdi. (NTV) AK Parti Balıkesir Milletvekili Turhan Çömez, ''Avrupa, Kuzey Irak'taki olası Kürt devletine karşı su kaynaklarımız konusundaki en büyük kozumuzu elimizden almaya çalışıyor'' dedi. Irak'ta yaşanan gelişmelerin her yönüyle Türkiye'yi yakından ilgilendirdiğini ifade eden Çömez, Irak ve çevresindeki ülkeleri gelecekte su sorununun beklediğini söyledi. Çömez, Türkiye'nin ise ''Irak'tan gelecek olası tehlikelere karşı en büyük kozunun, su kaynakları olduğunu'' belirtti. Çömez, şunları söyledi: ''Su kaynaklarımız Kuzey Irak'ta kurulabilecek olası Kürt devletine karşı elimizdeki en büyük kozumuz. Türkiye, 1992'de imzalanan Helsinki Sınıraşan Sular Sözleşmesi'ne dahil değil. Ancak AB sürecinde 6 Ekim Đlerleme Raporu, Katılım Ortaklığı Belgesi ve Müzakere Çerçeve Belgesi'nde, Türkiye'nin GAP bölgesindeki çok önemli su kaynakları uluslararası bir iradeye alınmak isteniyor. Bu dayatma ile Avrupa, Kuzey Irak'taki olası Kürt devletine karşı su kaynaklarımız konusundaki en büyük kozumuzu elimizden almaya çalışıyor.'' Irak'taki savaştan sonra Kuzey Irak'ta Türkmenlerin etkinliği azaltılırken Kürtlerin güç kazanmaya başladığını hatırlatan Çömez, Türkmenlerin yaşadığı Telafer'de katliamlar yapıldığını, Kerkük'e dışardan taşınan Kürtlerin yerleştirildiğini belirtti. Çömez, şöyle devam etti: ''Irak Anayasası ile Kerkük'ün özel statüsü ortadan kaldırıldı. Dışardan getirilen Kürtler buraya yerleştirildi. 2007'de Kerkük'te referandum yapılacak. Buraya yerleştirilen Kürtler, referandumda tabii ki Federal Kürt yapısına dahil olmak isteyecek. Kerkük'ün yıllık petrol geliri, 11 milyar dolar civarında. Bu ekonomik güç Federal Kürt yapısına dahil olursa, olası Kürt devleti için zemin hazırlanacak. Bu durum da Türkiye açısından terör tehlikesine yol açacaktır.'' (AA) Irak'taki referandumun ardından, Türkiye-Irak sınırında bulunan Şırnak'ın Silopi Đlçesi yakınlarındaki Habur Sınır Kapısı'nın Kuzey Irak tarafı olan Halil Đbrahim Gümrük Kapısı'na Kürt Bayrağı asıldı. Halil Đbrahim Gümrük Kapısı'na asılan Kürt Bayrağı'nın indirilmesi konusunda Türk yetkililerin girişimleri sonuç vermezken, Iraklı yetkililer, bu kez Halil Đbrahim Gümrük Kapısı'nda bulunan resmi dairelere ve protokol girişlerine Kürt Bayrağı astı. Halil Đbrahim Gümrük Kapısı'nda giriş-çıkışlara ve buradaki resmi kurumlara bayrağın asılması üzerine Türk yetkililer, bayrağın Halil Đbrahim Gümrük kapısının Federe Kürdistan bölgesi tarafında asılı olmasından rahatsız olduğunu gümrük yetkililerine bir kez daha iletti. Bunun üzerine Federe Kürdistan gümrük yetkilileri, "Kürdistan bayrağının Federe Kürdistan'ın resmi bayrağı olduğunu, Kürdistan hükümeti tarafından alınan bir kararla tüm resmi kurum ve kuruluşlara asılmasının kararının alındığını ve bu bayrağın sürekli asılı kalacağı" şeklinde cevap verdiler. (www.kerkuk.net) 4
ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, başkent Washington'da bulunan Irak Kürdistan Demokratik Partisi (IKDP) lideri Mesut Barzani ile görüştü. Görüşme başlangıcında Rice ve Barzani herhangi bir açıklamada bulunmadı. ABD Başkanı George W. Bush ile Beyaz Saray'da yaptığı görüşmeye yerel kıyafetiyle giden Barzani'nin Rice ile toplantısına ise takım elbiseyle geldiği görüldü. (AA) Đhlas haber ajansının bildirdiği habere göre, Đslam dünyasının büyük tepkisini çeken olay bir hafta önce Bağdat'ın El-Reşad mahallesinde 12 yaşın üzerindeki yetimlerin kaldığı Rahmet yetim evinde yaşandı. Amerikan işgal güçleri, arama yapılacağı gerekçesiyle yurda girdi. Yapılan aramanın sonunda yaşları 15 ila 22 arasında değişen 8 kız yurttan kaçırıldı. Kaçırılan kızlardan ikisi daha sonra serbest bırakıldı. (www.kerkuk.net) Irak Başbakanı Đbrahim El-Caferi nin bugün Ürdün ü ziyaret edeceği, ziyarette Irak ın son durumu ve Irak-Ürdün ilişkilerinin konuşulacağı bildirildi. (www.kuna.net.kw) Irak Bayındırlık ve Đskan Bakanı Casim Muhammet Cafer in (Türkmen) kaçırılan kız kardeşi dün serbest bırakıldı. (EL-ŞARK EL-AVSAT GAZETESĐ) Irak Yüksek Öğretim Bakanlığı, Telafer deki üniversite öğrencilerinin sınıflarını bu sene için sınavsız geçmeleri kararını aldı. (www.kerkuk.net) Orta Doğu Đran'ın yeni işbaşına gelen muhafazakar Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad Đsrail'i ''Haritalardan silinmesi gereken bir yüzkarası'' diye niteledi ve ''Filistin'in kurtuluşu çağrısını'' yaptı. Đran Cumhurbaşkanı, başkent Tahran'da düzenlenen ''Siyonizmin Olmadığı bir Dünya'' başlıklı konferansta ülkenin ortadan kalkmasının Filistin'in ve Đslam aleminin de kurtuluşu anlamına geleceğini savundu. Cumhurbaşkanı Đsrail'in tanıyan Müslüman ülkelerin Đslam alemi için teslim bayrağı çektiklerini ve halklarının gazabına uğrayacaklarını savundu. Ahmedinecad'ın devrim yıllarının Humeynisini andıran konuşması, diplomasi çevrelerini bir anda ayağa kaldırdı. Đsrail Başbakan Yardımcısı, Đran'ın Birleşmiş Milletler'den atılması gerektiğini söyledi; nükleer silah peşinde olmakla suçladığı Tahran yönetiminin büyük tehlike arz ettiği görüşünü yineledi. Aynı noktaya dikkat çeken ve Đran'ın nükleer programı konusundaki kaygılarını yineleyen Beyaz Saray, Ahmedinecad'ı kınadı. Đranlı liderin konuşması, Kanada ve bir dizi Avrupa hükümeti tarafından da kınanıyor. (BBC) Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Filistinli militan grupları özellikle Hamas ve Đslami Cihad'ı uyararak, ''Đsrail'in eline bize saldırı gerekçesi vermeyin'' dedi. Abbas, kimsenin tek yanlı olarak Đsrail ile ateşkesi bozma hakkı bulunmadığını da kaydetti. Filistin lideri, ''Barış sürecinin yeniden canlandırılması amacıyla Đsrail Başbakanı Ariel Şaron ile bir araya gelmeye yönelik umudunu'' dile getirdi. Abbas, daha önce 2 kez ertelenen toplantılara ilişkin olarak, ''Hala hazırlıklarımızı sürdürüyoruz. Tam anlamıyla hazırlanalım, çok sayıda konuyu ve özellikle de Şarm El-Şeyh Anlaşması'nın ve yol haritasının tamamlanmasını görüşmek üzere bir araya geleceğiz'' dedi. (AA) 5
Đsrail Savunma Bakanı Şaul Mofaz, Mısır ve Gazze arasındaki Refah sınır kapısının insan trafiğine açılmasını kabul ettiklerini bildirdi. Mofaz, Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek ile Kahire'de görüştükten sonra yaptığı açıklamada, Refah konusunda Mısır'ın önerisini kabul ettiklerini belirterek, ''Yani insanlar Refah sınır kapısını kullanarak Mısır'dan Gazze'ye, Gazze'den de Mısır'a geçebilecekler'' dedi. Şaul Mofaz, malların nakli için ise Kerem Şalom geçiş noktasının kullanılacağını ve geçiş kapısının 1 ay içinde hizmete açılacağını söyledi. Refah'ın güneyindeki Kerem Şalom, Mısır, Đsrail ve Gazze sınırlarının birleştiği yerde bulunuyor. (AA)(REU) Đsrail'de yayınlanan Haaretz gazetesi, Başbakan Ariel Şaron'un, Filistin topraklarında geniş çaplı operasyonlara onay verdiğini duyurdu. Gazetenin haberinde, Şaron'un ''Hem Gazze Şeridi hem de Batı Şeria'nın kuzeyinde geniş ölçekli operasyonlar düzenlenmesi için askeri yetki verdiği'' belirtilirken, bu operasyonların birkaç gün süreceği kaydedildi. Đsrailli yetkilileri, Haaretz'in haberine ilişkin olarak henüz bir açıklama yapmadılar. Askeri radyoya göre, Đsrail ordusu ayrıca Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ne geçiş noktalarını kapayarak ablukayı artıracak. Đsrail uçaklarının da Gazze Şeridi üzerindeki uçuş sayısı çoğaltacağı, Gazze Şeridi'nden gelebilecek roket ateşlerinin engellenmesi için piyade birliklerinin de alarmda bekletileceği bildirildi. (AA)(REU-AFP) Arap Birliği, BM'nin, eski Lübnan Başbakanı Refik Hariri suikastıyla ilgili olarak BM soruşturmasında işbirliği yapmadığı gerekçesiyle Suriye'ye yaptırım uygulamaması gerektiğini bildirdi. Merkezi Kahire'de bulunan 22 üyeli Arap Birliği'nden yapılan açıklamada, ''Yaptırımların olumsuz yan etkileri nedeniyle bölgenin sorunlarına yenilerini ekleyeceği'' uyarısında bulunuldu. Arap Birliği, Lübnan'ı, bağımsız ve özgür bir Arap ülkesi olarak kendi geleceğine karar vermede yasal hakkı bulunduğuna tam destek verdiğini de bildirdi. ABD, Fransa ve Đngiltere BM Güvenlik Konseyi'nin diğer üyelerine, Hariri soruşturmasında tam işbirliği yapmazsa Suriye'ye karşı yaptırım uygulanması tehdidini içeren sert bir kararın kabul edilmesi için baskı yapıyor. Suriye yönetimi, BM soruşturmasında tam ve samimi bir işbirliği yaptığını bildirmişti. Lübnan'da suikaste kurban giden eski Lübnan Başbakanı Refik Hariri'nin oğlu Said Hariri ise, suikastle ilgili olarak BM Güvenlik Konseyi'nin Suriye'ye yaptırım uygulamasına karşı olduğunu söyledi. Hariri'nin bu yorumunu, ABD, Fransa ve Đngiltere'nin, Şam yönetiminin Hariri suikastiyle ilgili olarak BM soruşturmasında tam işbirliği yapmaması halinde, Suriye'ye karşı yaptırım uygulanması tehdidini içeren sert bir kararı kabul etmesi için BM Güvenlik Konseyi'nin geri kalan üyelerine baskısından sonra yaptı. (AA)(AP) Avrupa Birliği Kıbrıs Rum yönetimi Dışişleri Bakanı Yorgo Yakovu, KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat'ın ABD ziyaretini ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın AB devlet ve hükümet başkanları gayrı resmi toplantısına katılacak olmasını ''propaganda içerikli atak'' olarak niteledi. Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül'ün, ''şu anın, Kıbrıs sorununa esaslı bir çözüm bulunması için adımlar atılması zamanı'' olduğu yolundaki açıklamasını da yorumlayan Yakovu, ''Türk hükümeti, içerik olmaksızın arzu dile getiriyor. 6
Genel açıklamalara rağmen, Türk hükümeti müzakere etmeye, Kıbrıs Rum tarafının, Annan planında değişiklik yapılması gerektiği şeklindeki taleplerine saygı göstermeye hazır olup olmadığını söylemedi'' dedi. (AA) Diğer Haberler Rusya'nın, Kuzey Kore'nin nükleer programı ile ilgili görüşmelerin 7 Kasım'da başlamasını umduğu bildirildi. Rusya Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada, ''Bize ulaşan bilgilere göre, 6'lı görüşmelerin beşinci bölümünün 7 Kasım'da başlatılması göz önünde bulunduruluyor. Şu anda taraflar arasındaki görüşmeler devam ediyor. Pekin'deki görüşmelerin 7 Kasım'da yeniden başlaması taraflar için uygun görünüyor'' denildi. (AA) Dünya Basını Đngiltere basınında bugün Londra yakınlarındaki Hampton Court Sarayı'nda yapılacak olan gayri resmi Avrupa Birliği zirvesine ilişkin görüşler öne çıkıyor. Independent gazetesi başyazısına "Avrupa'nın merkezine konan Đngiltere, bunu mu başardı?" başlığını atarak Đngiltere'nin dört aydır üstlendiği Avrupa Birliği dönem başkanlığı süresince çok az iş başardığına dikkat çekiyor: "Tony Blair'e hakkını verelim, Đngiltere, birliğin dönem başkanlığını biraz da geçmişten gelen sorunlarla teslim aldı. Fransa ve Hollanda'nın Avrupa anayasasını reddetmeleri, Avrupa projesinin bugüne kadar gördüğü en büyük darbelerden biriydi Fakat başbakanımız, o günden bu yana Avrupa bilincini canlandırmak adına da pek az adım attı. Tek başarı Türkiye'yle üyelik müzakerelerinin başlatılması oldu. Bu simge niteliğindeki adım bile, başta Avusturya olmak üzere, bazı ülkelerin ırkçı yaklaşımlarıyla lekelendi. Đngiltere'nin dönem başkanlığı asıl aralık ayındaki zirvede masaya yatırılacak. Bu, Đngiltere'nin görev süresi sona ermeden, Avrupa Birliği bütçesi üzerinde anlaşmaya varmak için son şansı olacak." Financial Times gazetesi Tony Blair'in dün Strasbourg'da, Avrupa Parlamentosu'ndaki konuşmasında küreselleşmeyle mücadelede varılacak uzlaşmanın, Đngiltere'nin dönem başkanlığı sona ermeden birliğin bütçesi üzerine bir anlaşmayı da getirebileceğine dikkat çektiğini aktarıyor okuyucularına. Bugünkü Avrupa gazetelerinde de Hampton Court zirvesi geniş yer tutuyor. Fransız Liberation gazetesi, Đngiltere'nin doğru soruları sorduğunu, ancak yanıt bulmakta yetersiz kaldığını yazıyor. Gazete, "Đngiltere Başbakanı küreselleşmeye karşı bir strateji geliştirilmesi gerek derken haklı" diyor ama şu sözleri eklemeden de geçmiyor: "Blair'in Đngiltere'nin Avrupa Birliği bütçesinden alacağı geri ödemeler, tarım teşvikleri, Türkiye'nin AB hedefi ve kurumsal reform gibi konulardaki görüşmeleri ertelemesi ise yanlış. Blair'in dönem başkanlığında bu sorunların çözümüne bir katkıda bulunulmadı. Şu anda ne bir B planı var ne de Blair planı" Alman Frankfurter Rundschau gazetesi de Đngiltere'nin dönem başkanlığında fazla bir ilerleme kaydedilmediğinde hemfikir. Gazeteye göre, Hampton Court'taki toplantı pek de verimli olmayacak. Ancak başka bir Alman gazetesi, 7
Der Tagesspiegel, aynı görüşte değil: "Đngiltere, iyi tartışmalar yapmanın Avrupa'da uzlaşma için yeterli olmadığını anladı. Tony Blair, mümkün olduğunca çok ülkenin desteğini alabilmek için biraz hızı kesti. Bu gerçekçiliğe işaret ediyor." Irak ta ölen Amerikan askerlerinin sayısının 2 bini bulması, Irak savaşının da yeniden sorgulanmasını beraberinde getiriyor. Washington Post, savaşa gerekçe olarak gösterilen kitle imha silahlarının bulunamadığını hatırlatıyor ve işgal sonrasında Irak ta sağlanan bazı siyasi başarılara rağmen isyanın hala sürdüğünü vurguluyor. Gazete, Şiilerle Kürtlerin federal yönetim adı altında ülkeyi fiilen parçalama girişimlerinin de iç savaş tehlikesine yol açtığını belirtiyor: "Bush, Irak taki durumu Iraklılar arasıdaki karmaşık siyasi ve askeri mücadele olarak değil, Amerikalıların desteklediği demokratlarla yabancı teröristler arasındaki bir savaş olarak tanımlıyor. Salı günü yaptığı konuşmada, bu savaşın daha fazla fedakarlık ve kararlılık gerektireceğini ve zaman alacağını söyledi. Ancak Amerikalı askerler canlarını vermeye devam ederken Başkan Bush un da bunun nedenleri ve niçin gerektiği konusunda daha açık ve dürüst olması gerekir." USA Today de Irak ta verilen mücadelenin Amerikan askerlerinin ölmesine değip değmediğini sorguluyor. Irak a kitle imha silahlarını yok etmek gerekçesiyle savaş açılmasının yanlış olduğunu belirten gazete, gelinen noktada savaşın El-Kaide ye karşı bir mücadele biçimi aldığını ifade ediyor. USA Today bu nedenle artık geri dönüş olamayacağını ve bu savaşın mutlaka kazanılması gerektiğini savunuyor: "Iraklıların anayasayı büyük bir çoğunlukla onayladığını gösteren resmi sonuçlar, cesaret verici. Ancak bırakın demokrasiyi, barışın sağlanması bile yıllar alacak, yeni fedakarlıklar ve milyarlarca dolarlık bir maliyet gerektirecek. Vietnam savaşı sırasında, psikolojik dönemeçlerin ve inandırıcı açıklamaların ne kadar önemli olduğunu görmüştük. Amerikan halkının Irak savaşına karşı çıkmaya başlamasının nedeni de yöneticilerin doğruyu söylememesidir. Savaşta ölenlerin anısına saygı göstermenin en doğru yolu, önümüzdeki süreci bütün açıklığıyla tartışmaktan geçiyor." Boston Globe ise Birleşmiş Milletler tarafından hazırlanan ve Lübnan ın eski başbakanı Refik Hariri nin öldürülmesinden Şam yönetimini sorumlu tutan raporu, önemli bir dönüm noktası olarak tanımlıyor. Gazete, Suriye nin hazırlanan raporu siyasi komplo olarak nitelendirmesine rağmen uluslararası kamuoyunun rapora destek verdiğine dikkat çekiyor: "Bush un bu konuda Đngiltere, Fransa ve diğer ülkelerle işbirliği yapmasına bakarak tek yanlı maceralara girmenin yanlışlığını ve çok yönlü diplomatik girişimlerin önemini anladığı sonucuna varmak için henüz çok erken. Ancak yetkililerin Şam da rejim değişikliğinden çok Beşşar Esad yönetiminin izlediği tavrı değiştirme konusunu ön plana çıkarması olumlu bir işaret olarak değerlendirilebilir. Bush, kendine hakim olmanın etkinliğini artırabileceğini artık öğrenmelidir." Kosova nın statüsüyle ilgili görüşmelerin yakında başlayacağını hatırlatan New York Times ise, Kosova nın bağımsızlığa hak etmediğini ve buna hazır da olmadığını savunuyor. Ancak gazete buna rağmen Kosova ya bağımsızlık verilmesinin kaçınılmaz olduğunu belirtiyor ve Birleşmiş Milletler in 8
bağımsızlığı tanımadan önce Kosovalı Arnavutlara demokratik hakların işlerlik kazanması yönünde baskı yapması gerektiğini ifade ediyor: "Eğer Güvenlik Konseyi, Kosova nın statüsü görüşmelerini, içinde bulunduğu kötü durumdan bir an önce çıkmak amacıyla kullanırsa büyük bir hata yapmış olur. En iyi durumda bile, bağımsız bir Kosova nın uzun süre uluslararası güçlere ve ciddi gözetime ihtiyacı olacak. Aksi taktirde Balkanlar da yeniden şiddet öne çıkabilir." 9