tmmob makina mühendisleri odası KAYNAK TEKNOLOJİSİ IV. ULUSAL KONGRESİ bildiriler kitabı 24-25 Ekim 2003/Kocaeli Yayın No E/2003/339 s
tmmob makina mühendisleri odası Sümer Sok. 36/1-A 06440 Demirtepe / ANKARA Tel: (312) 231 31 59 Faks: (312) 231 31 65 e-posta: mmo@mmo.org.tr http://www.mmo.org.tr Yayın No: E/2003/339 ISBN: 975-395-653-3 Bu yapıtın yayın hakkı Makina Mühendisleri Odası'na aittir. Kitabın hiçbir bölümü değiştirilemez. MMO'nun izni olmadan kitabın hiçbir bölümü elektronik, mekanik vb. yollarla kopya edilip kullanılamaz. Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Ekim 2003 / Ankara Baskı: Özkan Matbaacılık (0312)229 59 74
KONGRE DÜZENLEME KURULU Melih ŞAHİN Özgür AKÇAM Yaşar ÇELİK Remzi ERİŞLER Cemal MERAN Tamer ÖZBEN NilhanÜRKMEZ İbrahim ÖZÇAKIR Metin ŞEN Mehmet ÖZSAKARYA EyüpGERÇEKÇİOĞLU Serhat GİRGİN Erdinç KALUÇ Çınar ULUSOY Ahmet CERAN Naci ERÇOLAK S.Ahmet KURNAZ Füsun MÜFTÜOĞLU MMO MMO MMO Ankara Şb. MMO Bursa Şb. MMODenizli Şb. MMO Diyarbakır Şb. MMO Edirne Şb. MMO Eskişehir Şb. MMO İstanbul Şb. MMO İzmir Şb. MMO Kayseri Şb. MMO Kocaeli Şb. MMO Kocaeli Şb. MMO Kocaeli Şb. MMO Konya Şb. MMO Mersin Şb. MMO Samsun Şb. MMO Zonguldak Şb. KONGRE YÜRÜTME KURULU Prof.Dr. Erdinç KALUÇ Melih ŞAHİN Özgür AKÇAM Çınar ULUSOY Cemal SİLAN Cem DERİCİOĞLU Nebi ÖZHAN Zeki YAZICI Erhan DEMİR Ercan KAPLAN KONGRE SEKRETERİ Alpaslan GÜVEN (MMO Kocaeli Şube)
KONGRE DANIŞMANLAR KURULU Prof. Dr. Erol AKATA Erol AKGÜLLÜ Prof.Dr. Sabri ALTINTAŞ Prof.Dr. Selahaddin ANIK Prof.Dr. Alpay ANKARA Veli AYKANAT Prof.Dr. Tarık BAYKARA Prof.Dr. Oktay BODUR Prof.Dr. Vural CEYHUN Prof.Dr. Gürel ÇAM Prof.Dr. Levon ÇAPAN Fikret ÇARAL Prof.Dr. Hüseyin ÇİMENOĞLU Prof.Dr. Adnan DİKİCİOĞLU Prof.Dr. Bülent DOYUM Yrd.Doç.Dr.İbrahim ERTÜRK Prof.Dr. Barlas ERYÜREK Zafer FİLİZ Yrd.Doç.Dr. Behçet GÜLENÇ Doç.Dr. Alper GÜLSÖZ Prof.Dr. Nurullah GÜLTEKİN Prof.Dr. Süleyman KARADENİZ Yrd.Doç.Dr. Can KARAHASANOĞLU Prof.Dr. Baki KARAMIŞ Bayram KARAMANLAR Yrd.Doç.Dr. Serdar KARAOGLU Prof.Dr. Recep KILIK Doç.Dr. Adem KURT Seçkin NÜZUMLALI Can ODABAŞ Prof.Dr. Ahmet OĞUR Prof.Dr. Osman T. ÖZKAN Devrim SAYILAN Prof.Dr. Nişan SÖNMEZ Prof. İbrahim UZMAN Doç.Dr. Murat VURAL Ahmet YALVAÇ Doç.Dr. Nurettin YAVUZ Faruk YILDIZ Doç.Dr. Muharrrem YILMAZ Doç.Dr. Selahattin YUMURTACI Prof.Dr. İrfan YÜKLER Prof.Dr. Mehmet YÜKSEL Trakya Üniv. BORUSANA.Ş. B.Ü. GEV KATAMER ODTÜ TEKKON TÜBİTAK MAM Ege Üniv. M. Kemal Üniv. TÜBİTAK MAM COŞKUNÖZA.Ş. İTÜ Met.Müh.Böl. ODTÜ Gazi Üniv. ODTÜ Gazi Üniv. Pamukkale Üniv. YTÜ Mak. Fak. Dokuz Eylül Üniv. YTÜ. Mak.Fak. Erciyes Üniv. ÇEMSAN Dokuz Eylül Üniv. Erciyes Üniv. G.Ü. Eğitim Fak. GEMSAN Kaynak Tek. A.Ş. Sakarya Üniv İstanbul Üniv. BOS YTÜ. Mak. Fak. KOÜ Elekt. Üret. A.Ş. Uludağ Üniv. SİFFA.Ş. KOÜ YTÜ Mak. Fak. Marmara Üniv. Pamukkale Üniv.
SUNUŞ Makina Mühendisleri Odası, makina mühendisliğinin çok geniş alanı kapsayan uzmanlık dallan ve çalışma alanlarına yönelik çok sayıda etkinlikler düzenleyerek üyelerinin mesleki gelişimlerine katkıda bulunmaktadır. Kaynak teknolojisi alanında olduğu gibi, değişik uzmanlık alanlarına da yönelik olarak yıllardır yapılmakta olan kongre ve sempozyumlarda, sektör ile ilgili tüm kesimler ortak bir amaç doğrultusunda bir araya getirilerek pek çok konu tartışılmakta ve irdelenmektedir. Böylelikle sektör, kendi geleceğini kendisinin belirleyeceği ve yönlendirebileceği süreklilik arz eden bu platformları kullanabilmektedir. Şimdiye kadar gerçekleştirilmiş olan tüm kongrelerimizde olduğu gibi bu kongremizde de amaç, kaynak tekniğindeki ilerlemelerin izlenmesi ve deneyimlerin paylaşılmasının yanı sıra, bu alanda ülkemizde yaşanan sorunların net bir şekilde ortaya konarak çözüm yollarının tartışılmasıdır. Ülkemiz sanayinin gelişebilmesi, uluslararası rekabet ortamında yer edinebilmesi, kaynak teknolojisi alanında dünyada yaşanan gelişmelerin izlenebilmesi ve ülke sanayisine kazandırılması, projeler geliştirilebilmesi ve uygulamaya sokulabilmesi için bu konuda çalışan kişi, kurum ve kuruluşlara önemli görevler düşmektedir. Bugüne kadar yapılan tartışmaların sonucunda ortaya çıkan gerçek, sorunlarımızın temel nedeninin kaynak teknolojisi alanında bir "ulusal birlikteliğin" oluşturulamadığıdır. Bu kongremizin temel amacı, kaynak teknolojisi alanında "ulusal bir örgütlenme" oluşumuna katkı sağlanmasıdır. Makina Mühendisleri Odası olarak; meslek alalarını düzenleme, imar ve sanayi politikalarına yön verme sorumluluğuyla geleneksel hale gelen "Kaynak Teknolojisi IV. Ulusal Kongresi" ni bu kez kaynak teknolojisinin yoğun olarak kullanıldığı bölgelerin merkezinde olması nedeniyle Kocaeli ilimizde düzenlemiş olmanın Kongreye ayrı bir anlam katacağını umut etmekteyiz. Bu bağlamda Odamız adına Kocaeli Şubemiz Sekreteryalığında yürütülen Kaynak Teknolojisi IV. Ulusal Kongresi'nin gerçekleştirilmesini sağlayan Düzenleme Kurulu'na, Yürütme Kurulu'na, Kongre Sekreteryası'na, Danışmanlar Kurulu'na, Kocaeli Şube Yönetim Kurulu ve çalışanlarına, bildiri sunanlara, panelistlere, delege ve izleyici olarak Kongremize katılan değerli meslektaş ve uzmanlarımıza, bildiriler kitabımıza reklam yoluyla katkıda bulunan kuruluşlara teşekkür ederiz. Katkılarınızla sürekli hale gelen Kaynak Teknolojisi Kongresinin beşincisinde birlikte olabilmek umuduyla. TMMOB Makina Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Ekim 2003
İÇİNDEKİLER I.OTURUM Onarım Kaynağında Hasar Analizinin Önemi 1 B. ERYÜREK, A. DÎKÎCÎOĞLU Ostenitik Paslanmaz Çelik Bir Dirsekte Korozyon Hasarının İncelenmesi 13 M. BAYDOĞAN, M.K. ŞEŞEN, H. ÇİMENOĞLU Gemi Saclarına Uygulanan Kaynaklı Bağlantıların Mekanik Özelliklerinin İncelenmesi 19 T. AY, U. ÖZSARAÇ, S. ASLANLAR Gemi İnşaatında Kalın Çelik Sac Kaynak Bağlantılarının İşletme Mukavemeti 31 H. ÖZDEN II.OTURUM Sürtünme Karıştırma Kaynağındaki Gelişmeler 47 G. ÇAM Sürtünme Karıştırma Kaynaklı Bir Al-Alaşımının İçyapı ve Mekanik Karakterizasyonu 65 H. ATAOĞLU, S. MISTIKOĞLU, G.ÇAM Sürtünme Karıştırma Kaynağı İle Alüminyum Alaşımlı Levhaların Birleştirilmesi ve Elde Edilen Kaynaklı Bağlantıların Özellikleri 77 M.K. KÜLEKÇİ, A. ŞIK Alüminyum Malzemelerin Sürtünme Karıştırma Kaynağında Kaynak Hızının Birleşebilirliğe Etkisi 89 A. KURT, M. ÖZDEMİR, M. BOZ III.OTURUM Sürtünme Karıştırma Kaynağında Kullanılan Takımlardaki Gelişmeler 103 Ş. MERT, E. KALUÇ Atık Parçaların Değerlendirilmesinde Sürtünme Kaynak Yönteminin Kullanılması Üzerine Bir Çalışma 117 H.E. AKATA, M. ŞAHİN, M.T. İPEKÇİ Difüzyon Kaynaklı TiAl Alaşımının İçyapı ve Mekanik Özelliklerinin İncelenmesi 127 G. İPEKOĞLU, M.KOÇAK, G.ÇAM Difüzyon Kaynaklı TİAI-Tİ6A14V Alaşımlarının İçyapı ve Mekanik Karakterizasyonu -147 U. ÖZDEMİR, M. KOÇAK, G. ÇAM IV.OTURUM Robotik Kaynak Sistemleri ve Gelişme İstikametleri 167 S. YUMURTACI, T. MERT
Plastik Malzeme Kaynağının Memleketimizdeki Uygulamaları ve 0nemi 179 S. ANIK, A. OĞUR, Ç. KARAKAYA Yapıştırma Tekniği İle Birleştirmede Parça Geometrisinin Mekanik Özelliklere Etkisi 191 Y. KAÇMAZ, U. ÖZSARAÇ, S. ASLANLAR Kapasitö'r-Deşarj Kaynaklama Tekniği İle Seramiklerin Birbirine Bağlanması 199 S. TURAN, D. TURAN, LA. BUCKLOW, E.R.WALLACH V.OTURUM Farklı Kalınlıktaki Malzemelerin Elektrik Direnç Dikiş Kaynağı Uygulamaları 215 S. ANIK, A.OĞUR, M. VURAL, Ç. KARAKAYA Direnç Nokta Kaynaklı Galvanizli YDDA Çelik Sacların Statik ve Dinamik Dayanımı Üzerine Çekirdek Çapının Etkisi 223 A. AKKUŞ, M. VURAL Otomobil Saclarının MIG/MAG Kaynağında Gaz Karışımlarının Yorulma Dayanımı özelliklerine Etkisi 233 A. ŞIK, İ. ERTÜRK, E. KALUÇ VI.OTURUM Tozaltı Kaynağı İle Spiral Dikişli Boru Üretiminde Akım Şiddeti İle Tel Ergime Hızı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi 247 K. ŞİRİN, Ş.Y. ŞİRİN, E. KALUÇ Petrol ve Doğalgaz Boru Hatlarının Yapımında Kullanılan Süpermartenzitik Paslanmaz Çelikler ve Kaynak Edilebilirliği 257 E. TABAN, E. KALUÇ Kaynaklı Kolon Kiriş Bağlantılarının Sismik Yük Altındaki Davranışının Sonlu Elemanlar Analizi 269 S. SANIK, M. VURAL, H.T. YALÇIN Kaynak Ağız Formunun ve Parça Kalınlığın Distorsiyona Etkisinin Sonlu Elemanlar Yöntemiyle Analizi 283 M. VURAL, A. AKKUŞ P91 Malzemelerde Ön-Tav ve Kaynak Sonrası Gerilim Gidirme Isıl İşleminde Sıcaklık Farklılıklarının Kaynak Üzerindeki Etkilerine Genel Bakış - I 295 S. BARAN BURAT