KONU SİRKÜLER 2010 / 11 Form Ba-Bs Bildirimlerindeki Uygulama Değişiklikleri Ve Değerlendirmelerimiz 1- Mevcut Uygulamada Gerçekleşen Önemli Değişiklikler Yayımlanan 396 Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (RG:4.2.2010-27483) ile Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Ba) ile Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Bs) bildirimleri uygulamasında önemli değişikliklere gidilmiştir. ÖZETLE; a) Mevcut uygulamadaki her bir ay ve her bir tedarikçi/ müşteri için katma değer vergisi hariç, 8.000 TL olan bildirime konu alış/satış hadleri 5.000 TL na indirilmiştir. b) Mevcut uygulamadaki 8.000 TL lık hadlerin altında kalan alış ve satış bedellerinin bildirildiği, Diğer Mal ve Hizmet Bedeli Toplamı (Tablo III) bölümü Ba-Bs bildirim formlarından çıkartılmıştır. Böylelikle, hadleri aşmayan alış ve satışların topluca bildirimi uygulaması sonlandırılmıştır. c) Bildirim süreleri kısaltılmıştır: Takip eden ayın beşinden sonraki ayın beşi günü saat 24 e kadar olan verilme süresi, takip eden ayın birinci gününden itibaren son günü akşamı saat 24:00 e kadar olmak üzere değiştirilmiştir. Böylelikle yaklaşık 35 gün olan verilme süresi, bir aya düşürülmüştür. d) Noterlerin bildirim yükümlülüğü kaldırılmıştır. Bu değişiklikler Ocak/2010 dönemi bildirim formlarından başlamak üzere yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. 2- Açıklık Getirilen Bazı Hususlar Bu güne kadarki Ba-Bs uygulamasını belirleyen 362 ve 381 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinde yapılan açıklamalardaki eksikliklerden kaynaklanan tereddüt yaratan bazı müphem hususların 396 sıra numaralı VUK Genel Tebliği ile kısmen dahi olsa giderildiği görülmektedir. a) Ödeme kaydedici cihaz fişleri yapılan alış/satışların bildirim hadlerinin tespitinde dikkate alınıp alınmayacağı hususu tereddüt taşımakta idi. 396 sıra numaralı VUK Genel Tebliğinde yer almakta olan Bildirim mecburiyeti bulunan mükelleflerce, belirlenen hadler çerçevesinde yapılan her türlü mal ve/veya hizmet alış ve satışları, bunlara ilişkin
belgenin türüne (Fatura, irsaliyeli fatura, serbest meslek makbuzu, müstahsil makbuzu, gider pusulası, akaryakıt pompalarına bağlı ödeme kaydedici cihaz fişi, sigorta komisyon gider belgesi ve yolcu bileti gibi) bakılmaksızın Ba-Bs bildirim formlarına dahil edilecektir. şeklindeki açıklamadan, hadlerin tespitinde SADECE akaryakıt pompalarına bağlı ödeme kaydedici cihaz fişlerinin dikkate alınacağı, diğer ödeme kaydedici cihaz fişlerinin ise dikkate alınmayacağı anlaşılmaktadır. b) Mal ve/veya hizmet alış/satışlarının bildirilecekleri aylık dönemlerin, bunlara ilişkin belgelerin düzenlenme tarihi dikkate alınarak belirleneceği hususu çok açık bir şekilde vurgulanmıştır. Böylelikle, vesikaların yasal defterlere kayıt tarihine tekabül eden dönemde değil, düzenlendikleri tarihi içeren dönem bildirimine dahil edilmeleri gereği tereddüde yer bırakmayacak şekilde açıklığa kavuşturulmuştur. c) Birden fazla sayfadan oluşan (nakli yekûnlu) faturaların tek fatura olarak kabul edileceği hususuna açıklık getirilmiştir. Buna göre örneğin seri-sıra numaraları birbirini takip eden 10 sayfalık nakli yekunlu satış faturası formun Belge Sayısı bilgisi kısmında tek fatura olarak dikkate alınacaktır. 3- Tebliğde Düzenlenen Bildirim Usul ve Esasları Sözü geçen 396 Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yapılan açıklamalara göre; 2010/ Ocak bildirim döneminden başlamak üzere, Ba-Bs formlarının bildiriminde uyulacak usul ve esaslar şöyledir. 3.1- Bildirim Verme Yükümlülüğünde Olanlar Ve Olmayanlar 2 Bildirme yükümlülüğü, bilanço esasına göre defter tutan mükellefleri kapsamaktadır. İşletme hesabı esasına göre ve serbest meslek defteri tutanlar bildirim verme yükümlülüğü kapsamı dışında kalmaktadırlar. Bu kapsamda olmak üzere özelliği bulunan durumları şu şekilde özetlemek mümkündür. Bilanço esasına göre defter tutmakta iken, işletme hesabı esasına geçen mükellefler, Bu esasa geçtikleri hesap döneminden itibaren bildirimde bulunmayacaklardır. İşletme hesabına göre defter tutmakta iken, bilanço esasına geçen mükelleflerin, bilanço esasına geçtikleri hesap döneminden itibaren bildirim formu verme zorunlulukları başlamaktadır. Kurumlar vergisinden muaf olan mükellefler, muafiyetten yararlandıkları hesap döneminden itibaren Ba-Bs bildirim formu vermeyeceklerdir. Serbest bölgelerde faaliyet gösteren mükelleflerin de Ba-Bs bildirimi verme yükümlülüğü bulunmaktadır. Söz konusu bildirimler, bu mükelleflerin kanuni merkezleri tarafından, merkez ve şube bilgileri birleştirilerek verilecektir. Ancak, kanuni ve iş merkezi yurt dışında olup, münhasıran serbest bölgede şubesi veya temsilciliği bulunan mükellefler, bildirim formlarında merkez bilgilerini dikkate almaksızın yalnızca serbest bölgede faaliyette bulunan şubelerinin alış/satışlarını bildireceklerdir. Kollektif şirketler ve bilanço esasına göre defter tutan adi ortaklıkların Ba-Bs bildirim formları ortaklık veya şirket adına bunların vergi kimlik numaraları kullanılarak verilecektir.
Birden fazla şubesi bulunan mükelleflerin bildirim formlarının merkez tarafından şube ve merkez bilgileri birleştirmek suretiyle verilmesi gerekmektedir. Noterlere yönelik bildirim yükümlülüğü kaldırılmıştır. Bankalar, Katılım Bankaları, Aracı Kurumlar, Portföy Yönetim Şirketleri, Menkul Kıymet Yatırım Fon ve Ortaklıkları, Reasürans Şirketleri, Emeklilik Şirketleri, Sigorta Şirketleri ve Acenteleri hizmet ve satış işlemlerinde düzenledikleri dekont ve poliçe bilgileri için Form Bs, Bu kurumların kendi aralarındaki işlemler sebebiyle düzenledikleri dekontlar için ise karşı tarafça Form Ba verilmeyecektir. Ancak, bu kurumlar, diğer belgelere dayalı olarak yaptıkları mal ve hizmet alım/satımları için Ba-Bs bildirimi yapacaklardır. Döviz alış-satışı yapan mükellefler ile yetkili müessese izin belgeli ve altın borsasına üye olup kıymetli maden alış-satışı ile uğraşan mükellefler Ba ve Bs bildirim yapmayacaklardır. Ancak, bu kurumlar, diğer belgelere dayalı olarak yaptıkları mal ve hizmet alım/satımları için Ba-Bs bildirimi yapacaklardır. Sigorta şirketleri tarafından yapılan tazminat ödemeleri fatura ile belgelendirilen bir mal veya hizmet alımına dayanıyor ise, bu alımların katma değer vergisi hariç tutarlarıyla Ba bildirim formuna dahil edilmesi gerekmektedir. 3.2- Bildirime Konu Alış/Satışlar Ve Hadler Bildirim haddi 2010/Ocak döneminden başlamak üzere aylık 5.000 TL olarak yeniden belirlenmiştir. Buna göre, bir kişi veya kurumdan katma değer vergisi hariç 5.000 TL ve üzerindeki alışlar Ba, satışlar ise Bs formu ile bildirilecektir. Bu haddin altında kalan alış ve satışlar ise bildirilmeyecektir. Zira hadlerin altındaki alış ve satışların bildirildiği Tablo III alanı formlardan çıkarılmış bulunmaktadır. 3 Hadlerin hesabında, her türlü mal ve/veya hizmet alış ve satışları, bunlara ilişkin belgenin türüne (Fatura, irsaliyeli fatura, serbest meslek makbuzu, müstahsil makbuzu, gider pusulası, akaryakıt pompalarına bağlı ödeme kaydedici cihaz fişi, sigorta komisyon gider belgesi ve yolcu bileti gibi) bakılmaksızın Ba-Bs bildirim formlarına dahil edilecektir. Tebliğdeki açıklamadan anlaşıldığı kadarıyla, akaryakıt pompalarına bağlı ödeme kaydedici cihaz fişi dışındaki ödeme kaydedici cihaz fişleri ile yapılan alış ve satışlar bildirim kapsamı dışında kalmaktadır. Her ne kadar Tebliğdeki açıklamadan, akaryakıt pompalarına bağlı ödeme kaydedici cihaz fişi ile satış yapanların bunları Bs formu ile bildirecekleri şeklinde bir anlam çıksa da, pompa cihaz fişlerini topluca faturaya dönüştürmeyen akaryakıt istasyonlarının satış yaptıkları mükellefleri nasıl saptayacakları ve bunları Bs formuna nasıl dahil edecekleri sorusu cevapsız kalmaktadır. Görüşümüze göre, Tebliğdeki bu açıklama akaryakıt pompalarına bağlı ödeme kaydedici cihaz fişi ile yapılan alışların Ba formlarına dahil edileceği şeklinde anlaşılmak durumundadır. Aylık 5.000 TL olarak belirlenen bildirime dahil etme haddinin tespitinde aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır. Şubesi bulunan mükelleflerin haddin tespitinde şube ve merkez bilgilerini birleştirmeleri gerekmektedir. Özel matrah şekline tabi işlemlerde katma değer vergisi dahil tutar dikkate alınacaktır.
Özel tüketim vergisine tabi işlemlerde özel tüketim vergisi dahil tutarlar dikkate alınacaktır. Belgelerde gelir vergisi tevkifatına da yer verilen hallerde tevkifattan önceki brüt tutarlar dikkate alınacaktır. Fatura düzenlenmek suretiyle alıcıya/satıcıya yansıtılan vade veya kur farkı gelirleri/giderleri de haddi haddin hesabında dikkate alınacaklardır. Alış iadeleri söz konusu kişi ve kuruma yapılan satış olarak dikkate alınacaktır. Satış iadeleri söz konusu kişi ve kurumdan yapılan alış olarak dikkate alınacaktır. Mükelleflerin, döviz büroları ve yetkili diğer kuruluşlardan yapmış oldukları döviz alışsatışlarını Ba ve Bs bildirim formlarına dahil etmelerine gerek bulunmamaktadır. 3.3- Bildirim Dönemi, Süresi ve Verilme Esasları İşlemlerin bildirilecekleri aylık dönemler, bunlara ilişkin belgelerin düzenlenme tarihi dikkate alınarak belirlenecektir. Kayıt tarihinin bir önemi bulunmamaktadır. İthalat işlemlerinin form Ba ile bildirilmesinde Gümrük Beyannamesi giriş tarihi, ihracat işlemlerinin form Bs ile bildirilmesinde ise, fiili ihracatın gerçekleştiği tarih dikkate alınacaktır. Serbest bölgelerde faaliyette bulunan mükelleflerin yurt içine yaptıkları satış işlemlerinin form Bs ile bildirilmesinde serbest bölge işlem formu tarihi ve tutarı dikkate alınacaktır. Bildirimlerin takip eden ayın birinci gününden itibaren son günü akşamı saat 24:00 e kadar gönderilmesi gerekmektedir. Buna göre örneğin, 2010/Ocak dönemine ilişkin bildirimlerin en geç 28 Şubat 2010 günü saat 24:00 e kadar verilmesi gerekmektedir. 4 Beyannamesini elektronik ortamda vermek zorunda olan mükellefler, bildirim formlarını da elektronik ortamda vermek zorundadırlar. Bunların elden veya posta ile verdikleri bildirim formları hiçbir şekilde kabul edilmeyecektir. Vergi dairesi değişen mükellefler, bildirim formlarını en son bağlı oldukları vergi dairesine göndereceklerdir. Konuya ilişkin bazı özellikli durumlar ise şöyledir: Mükellefiyetin terki halinde bildirim formları, işin bırakıldığı tarihi izleyen ayın son günü akşamına kadar verilmek zorundadır. Mükellefin ölümü halinde, bildirim formlarını verme sürelerine, VUK nun 16. maddesi hükmü uyarınca üç ay eklenecektir. Tasfiyeye giren veya tasfiyesi devam eden mükellefler, bildirim formlarını, tasfiye süresince aylık dönemler halinde vermeye devam edeceklerdir. Tasfiye sonunda bildirimler tasfiye kararının tescil edildiği tarihi izleyen ayın son günü akşamına kadar verilecektir. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 18 ve 19 maddelerine göre gerçekleşen birleşme, devir ve tam bölünmelerde, bu işlemlerin gerçekleştiği döneme ilişkin münfesih kurum bildirimleri devir alan kurum(lar) tarafından, işlemin gerçekleştiği ayı takip eden ayın son günü akşamına kadar verilecektir.
Tebliğde belirtilen usul ve esaslar, 2010/Ocak dönemine ilişkin verilecek bildirimlerden başlamak üzere uygulamaya girmiş bulunmaktadır. Dolayısıyla 2010/Ocak dönemi bildirimi 5 Mart 2010 tarihine kadar değil, 28 Şubat 2010 günü saat 24 e kadar verilmek durumundadır. 3.4- Bildirimlerin Doldurulma Esasları Bildirimler Türk Lirası (TL) olarak doldurulacak ve kuruş bilgileri gösterilmeyecektir. Bir kişi veya kurumdan yapılan alış ve/veya satışlarda birden fazla belge olması halinde kuruş ihmali belge bazında değil, belgelerin toplam tutarı üzerinden yapılacaktır. Birden fazla sayfadan oluşan (nakli yekûnlu) faturalar tek fatura olarak kabul edilecektir. Bildirim formlarında alıcı veya satıcının vergi kimlik numarası, ithalat işlemlerinde 1111111111, ihracat işlemlerinde ise 2222222222 olarak kodlanacaktır. Bir kişi veya kurumun birden fazla şubesinden yapılan mal ve/veya hizmet alımları/satımları, muhasebe sistemi gereği ayrı ayrı takip edilse bile, birleştirilerek Ba-Bs bildirim formunda tek satır olarak gösterilecektir. Bildirim verme yükümlülüğü bulunan, ancak tüm alış ve satışları 5.000 TL lık haddin altında kalan mükellefler, söz konusu formları Tablo II dışındaki tüm bilgileri doldurmak suretiyle vermek zorundadırlar. Ba-Bs bildirim formlarının Tablo II bölümlerinin doldurulması sırasında kullanılacak "ülke kodu" bilgileri Tebliğ ekinde yer almaktadır. 4- Cezai Uygulama 5 4.1. Bildirimlerin Süresinde veya Tam Olarak Verilmemesi Bildirim formlarını bu Tebliğde belirlenen süreler içinde vermeyen, eksik veya yanıltıcı bildirimde bulunan mükellefler hakkında 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 355. maddesi hükmü uyarınca özel usulsüzlük cezası uygulanacaktır. Özel usulsüzlük cezası, 2010 yılı için 1.000,- TL olarak belirlenmiştir. Cezai işlemin uygulanmasında, Ba ve Bs bildirim formları tek bir form olarak değerlendirilecek ve tek özel usulsüzlük cezası kesilecektir. 4.2. Bildirimlerin Düzeltilmesi Mükellefler elektronik ortamda gönderip onayladıktan sonra, bildirimlerinde hata veya eksiklik bulunduğunu tespit etmeleri halinde, bunları yeniden düzenleyerek göndermek suretiyle düzeltme yapabilirler. Ba ve Bs bildirim formlarından herhangi birinde hata yapıldığının belirlenmesi halinde, sadece hata yapılan bildirim formunun düzeltilerek gönderilmesi gerekmektedir. Düzeltme işlemlerinde, hatalı veya eksik olarak düzenlenmiş bulunan bildirim formları tamamen iptal edilmekte ve düzeltmeleri içerecek şekilde düzenlenerek verilen bildirim formu geçerli kabul edilmektedir. Dolayısıyla, düzeltme amacıyla düzenlenen bildirim
formlarının, daha önce bildirimde bulunulmamış gibi tüm alış-satış bilgilerini içerecek şekilde doldurulması gerekmektedir. Bildirimlerin verilme süresi içerisinde yapılan düzeltmelerde herhangi bir ceza uygulanmayacak olup, bu süre geçtikten sonra yapılan düzeltmelerde ise, düzeltilen her bir form için ayrı ayrı olmak üzere Vergi Usul Kanununun mükerrer 355. maddesi hükmü uyarınca işlem yapılacaktır. Elektronik ortamda verilme zorunluluğu getirilen bildirim veya formlara ilişkin olarak süresinden sonra düzeltme amacıyla verilen bildirim ve formların, belirlenen sürelerin sonundan itibaren 10 gün içinde verilmesi halinde özel usulsüzlük cezası kesilmez, takip eden 15 gün içinde verilmesi halinde ise kesilmesi gereken özel usulsüzlük cezası 1/2 oranında (2010 yılı için 500 TL) uygulanır. 5- Değerlendirmelerimiz Sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleme ve kullanma fiillerini saptama, mükelleflerin vergi beyanlarının çapraz kontrolü ve nihayetinde kamu denetimine veri ambarı oluşturmak amaçları ile ihdas esilmiş bulunulan form Ba-Bs bildirim uygulamasına ilişkin başlıca değerlendirmelerimiz şu şekildedir. Belirli bir haddin altında kalan alış ve satışların topluca bildirildiği Tablo III alanının formlardan çıkarılması mükelleflerin işini kolaylaştırıcı olumlu bulunan bir değişikliktir. Elinde olmayan nedenlerle mükelleflerin eline geç ulaşan vesikalar, bildirimler yönünden hala önemli bir sorun teşkil etmektedir. Geç gelen her bir vesika için düzeltme bildirimi yapılması gereği ve ayrıca düzeltmeler için ayrı ayrı özel usulsüzlük cezasına muhatap kalınması mükellefleri sıkıntıya sokan önemli konulardan bir tanesidir. Görüşümüze göre, VUK nun mükerrer 355. Maddesinde yapılacak bir değişiklik ile vesikaların düzenlenme tarihinden itibaren en fazla 3 aylık süre içinde düzeltme bildirimlerine dahil edilmesi halinde ceza uygulanmaması sağlanmalıdır. Görüşümüze göre, işlem yapılan mükelleflerin açık unvan veya adlarının formlara açık bir şekilde yazdırılması, bir yandan mükelleflerin ticari sırrı niteliğinde sayılabilecek, diğer yandan ise işletme şerefiyesinde önemli bir yer tutan müşteri listelerinin deşifre olmasına neden olmaktadır. Görüşümüze göre, bu formlarda sadece işlem yapılan mükelleflerin vergi sicil numaraları alınmakla yetinilmesi dahi bu olumsuzluğu tamamen olmasa dahi bir ölçüde önleyebilecektir. 6 396 Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğine ve eklerine bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz. Saygılarımızla ÖNER BAĞIMSIZ DENETİM VE YMM A.Ş. 06.02.2010