Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe 1. ofspor! Sciences 2003, 14 (2), 38-66 BEDEN EGiliMi ÖGRElMENLERiNiN BEDEN EGiliMi VE SPORA ilişkin FELSEFi GÖRÜŞLERi Gıyasettin DEMIRHAN Hacettepe Üniversitesi, Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu ÖZET Araştırmanın amacı, beden eğitimi öğretmenlerinin beden eğitimi ve spora ilişkin felsefi görüşlerini incelemektir. Araştırmaya 349 beden eğitimi öğretmeni (121 kadın, 228 erkek) katılmıştır. Veriler, beşli dereceleme ölçeği şeklinde hazırlanan Likert tipi ölçekle toplanmıştır. Güvenirlik, ölçeğin, 30 kişilik gruba 15 gün ara ile iki kez verilmesiyle saptanmıştır. Güvenirtik hesaplanmasında sınıfiçi korelasyon katsayısı ku/lamlmıştır. Güvenirtik katsayılan 0.60 ile 0.89 arasında değişmektedir. Verilerin analizinde Tekrarlı Ölçümlerde Varyans Analizi, Tukey HSD ve LSD testi ku/lani/mıştır. Cinsiyet ve hizmet yi/ina göre bazı değişkenlere ilişkin görüşler arasında istatistiksel farkldık bulunmuştur (p<0.05). Araştırma sonuçlanna göre, beden eğitimi öğretmenlerinin bazı felsefi akımlara ilişkin olarak farklı görüşlere sahip olduklan söylenebilir. Anahtar Kelimeler: Eğitim, Kültür, Felsefe, Beden eğitimi ve spor felsefesi, Beden eğitimi öğretmeni. PHYSICAL EDUCAT10N TEACHERS ' PHILOSOPHICAL VIEWS TOWARD PHYSICAL EDUCAT10N AND SPORT ABSTRACT The purpose of this study was to investigate the physical educatian teachers' philosophical views toward physical educatian and sport. 349 physical educatian teachers (121 female, 228 male) participated in this study. Using a Likert type questionnaire was administrated for data co/lection. The test-retest was made for questionnaire reliability. Intraciass correlation technique was used for retiability analysis. Reliability coefticient values Geliş tarihi : 05.02.2003 Yayına kabul tarihi : 26.09.2003 38
Beden Eğ it imi Öğretm enlerinin Felsefi Görüşleri ranged from 0.60 to 0.89. Repeated Measu re ANOVA, Tukey HSD and LSD tests were used data analysis. Significant differenc e was found betw een some variables by gender and profession age (p<0.05). The results show that the p hysical education teachers have ditierence views towards som e philosoph ical app roachs. Key words: Education, Culture, Philosoph y, Physical edu cation and sport philosoph y, Physical education teacher. GIRIŞ Insan biyolojik, kültürel ve toplumsal özellikleri olan bir varlıkt ır. Insanın hava, su, yeme, dinlenme, fiziki güven ve cinsel gereksinimlerini giderme konularındaki dürtüleri organizmayı harekete geçirir. Bunlar biyolojik özelliklerdir. Sinir sistemi ve zihinsel güçleri sayes inde de yaşamı kolayl aştırmak ve daha anlamlı kılmak için davranış örüntüleri kazanarak kültürel özell iklere sahip olur. Kültür, insanların birbirleriyle ve çevreyle etkileşimlerinin örgütlenik ve birikik ürünleridir (Ertürk, 1979, s.5). Kültür kazanımı kültürleme ile olanakl ıd ır. Kültürleme bir eğitim etkinliğid ir. Insanlar birlikte ya şamaya başladıklarında kültürlerne i ş i tek boyutluluktan çok boyutlu luğ a taşmı ştır. Önce leri, ö ğ re ne n ki ş i anne ve b ab a s ın ı örnek al ırken, zamanla, özellikle de, devleti n olu şumuyla sistem li bir kültüri e meye u ğram ı şt ır. Bu kültürlernede devlet ya da örgütlü topluluk yetiştirec e ği insan tipini önceden belirleme çabası içine gir mişti r. Böylece, dünyaya ve evrene bakı ş ile y aş am tarzı ve insan yet iştirme konularında far klı bakış açıları oluşmuş, toplumlar bu bakış a çılarından etkil enmişler ve kend i eğ itim sistemleri ile alt sistemlerini kurmuşlardır. Böylece bireyler içinde bu lunduk ları sistem çerçevesinde eğitim görmüşler ve toplumsalla ş m ışlardır. Genel anlamda eğitime, k işi l er in insanıaşmasına yard ımc ı olma ş e klinde yaklaşı labilir (Kuçuradi, 1988, s. 35) ancak değişik eğitim tanımlarının o l d u ğ u da yadsınamaz. Değişik tanımların yapı l ması doğaldır. Çünkü, farklı toplumların ve insanların yaşama bakışları ile gelecek kuşaklarda yaratmak istedikleri dav ranış değişiklikleri farklılık göstermektedir. Bu nedenle, eğitimin bireyden bireye, ülkeden ülkeye, çağdan çağa, insan davranışlarını yöneten değerden de ğ ere d eğişim gösterdiği söylenebilir. Sistematik olarak ince lendiğinde farklı l ık l ar ın, felsefi ya kl a ş ım l a r ve bunları n e tk ile diğ i po litik bakış açıları ile il i ş k ili o ldu ğu söy lenebilir. Yayg ın kabul gören felsefi yakl a şım lar; ideali zm, realizm, pragmatizm, nat ü ralizm, varoluşçuluk ve diyalektik mat eryalizmdir. Idealist/ere göre eğitim ; insanın bilinçlice ve özgürce tanrıya ul aşma k için sürdürdüğü bitevi çabalardır. Zihin sel ve ruhsal etkinl ikler gerçek me rkezdir. K iş inin ideal karakteri eğ itim i n nihai hedefidir. Kültürel miras ve gelenek önem taş ır. Realistlere göre eğitim; yeni kuşağa kültürel mirası aktararak, onlan topluma hazırlama sürecidir. Insanı en 39