Sağlık Çalışanı Güvenliği Konusunda Türkiye deki Çalışmalardan Örnekler Dr. Özlem Kurt Azap Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD Sağlık Çalışanlarının Sağlığı Çalışma Grubu 1
Sunum Planı Genel bakış Mevcut yasal düzenlemeler ve organizayon Yürütülen çalışmalar Literatürden seçmeler 2
Genel bakış 3
Türkiye deki hastanelerin sayısı 4
Kişibaşı hekime başvuru sayısı 5
Türkiye deki sağlık çalışanlarının sayısı 6
22 Mayıs 2014, Resmî Gazete, Sayı : 29007 SAĞLIK MESLEK MENSUPLARI İLE SAĞLIK HİZMETLERİNDE ÇALIŞAN DİĞER MESLEK MENSUPLARININ İŞ VE GÖREV TANIMLARINA DAİR YÖNETMELİK 48 ünvan ve görev tanımı mevcut 7
Sağlık çalışanlarının karşılaştıkları riskler Biyolojik riskler: TB, Hepatit, HIV/AIDS, SARS, KKKA Kimyasal riskler: Kemoterapi ilaçları, gluteraldehit, etilen oksit Fiziksel riskler: Radyasyon, gürültü, kayma ve düşme!! Ergonomik riskler: Ağır kaldırma Yangın ve patlama riskleri: Alkol, oksijen Elektrik riskleri: Yıpranmış elektrik kabloları 8
Türkiye de sağlık alanındaki veriler (SGK) Yıl İş kazası sayısı Meslek hastalığı sayısı 2009 83 2 2010 100 0 2011 123 1 2012 131 5 2013 443 0 9
10
Mevcut yasal mevzuat ve organizasyon 11
Hasta ve Çalışan Güvenliğinin Sağlanmasına Dair Yönetmelik- Nisan 2011 12
Çalışan Güvenliğinin Sağlanması Genelgesi- Mayıs 2012 13
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu- Haziran 2012 14
İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği- Aralık 2012 15
Tehlike Sınıfları Tebliği- Mart 2013 Q 29 Mart 2013 CUMA Resmî Gazete Sayı : 28602 TEBLİĞ Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından: İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN İŞYERİ TEHLİKE SINIFLARI TEBLİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ MADDE 1 26/12/2012 tarihli ve 28509 sayılı Resmî Gazete de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliğinin Ek-1 inde yer alan İşyeri Tehlike Sınıfları Listesi ekteki şekilde değiştirilmiştir. MADDE 2 Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer. MADDE 3 Bu Tebliğ hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür. 86 İnsan sağlığı hizmetleri 86.1 Hastane hizmetleri 86.10 Hastane hizmetleri İNSAN SAĞLIĞI VE SOSYAL HİZMET FAALİYETLERİ 86.10.04 Kamu kurumları tarafından verilen insan sağlığına yönelik özel ihtisas gerektiren yataklı hastane hizmetleri (kadın doğum, onkoloji, kemik, ruh ve sinir hastalıkları hastaneleri, vb.) Çok Tehlikeli 86.10.05 Kamu kurumları tarafından verilen insan sağlığına yönelik yataklı hastane hizmetleri (devlet üniversite hastaneleri dahil, özel ihtisas hastaneleri ile dişçilik, ambulansla taşıma, tıbbi laboratuvar test faaliyetleri hariç) Çok Tehlikeli 86.10.12 Özel sağlık kurumları tarafından verilen insan sağlığına yönelik özel ihtisas gerektiren yataklı hastane hizmetleri (kadın doğum, onkoloji, kemik, ruh ve sinir hastalıkları hastaneleri, vb.) Çok Tehlikeli 86.10.13 Özel sağlık kurumları tarafından verilen insan sağlığına yönelik yataklı hastane hizmetleri (özel veya vakıf üniversite hastaneleri dahil, dişçilik, ambulansla taşıma, tıbbi laboratuvar testleri faaliyetleri hariç) Çok Tehlikeli 16
Sağlık Bakanlığı ve Çalışan Sağlığı Güvenliği 17
Sağlık Bakanlığı ve Çalışan Sağlığı Güvenliği 18
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü 19
Yürütülen çalışmalar 20
21
Sağlık Bakanlığı ve Çalışan Sağlığı Güvenliği 22
23
24
25
Sağlık Bakanlığı ve Çalışan Sağlığı Güvenliği 26
27
28
Sağlık Bakanlığı- Beyaz Kod Uygulaması 29
Beyaz Kod verileri (Ocak 2013-Ekim 2013) Poliklinikler 39% Tetkik ve Görüntüleme Birimi 3% 112 İstayonu / olay yeri 11% Acil Servis 23% Sözel/Fizik sel Şiddet 32% Sözel Şiddet 68% Klinikler, Servis 19% Diğer Ameliyathane 4% / Yoğun Bakım 1% 666 Şiddet vakasının, 306 sının eğitim araştırma hastanelerinde, 158 sinin devlet hastanelerinde, 75 inin 112 Acil Yardım Ambulanslarında, 45 inin aile sağlığı merkezlerinde, 41 inin üniversite sağlık kuruluşunda, 35 inin Ağız ve Diş Sağlığı Merkezlerinde 30
31
Türk Tabipleri Birliği Şiddet Çalışma Grubu 32
33
Sağlık Çalışanlarının Sağlığı Çalışma Grubu 34
35
36
37
38
HASUDER- Sağlık çalışanlarının sağlığı çalıştayları 39
40
41
HİSAM 42
Ankara Tabip Odası Meslek Hastalıkları Konseyi 43
Literatürden seçmeler 44
Sağlık çalışanlarının karşılaştıkları riskler Biyolojik riskler: TB, Hepatit, HIV/AIDS, SARS, KKKA Kimyasal riskler: Kemoterapi ilaçları, gluteraldehit, etilen oksit Fiziksel riskler: Radyasyon, gürültü, kayma ve düşme!! Ergonomik riskler: Ağır kaldırma Yangın ve patlama riskleri: Alkol, oksijen Elektrik riskleri: Yıpranmış elektrik kabloları 45
Literatür taraması 46
47
Kendi sağlığımızı önemsiyor muyuz? 988 sağlık çalışanı ile Ankara da yapılan bir çalışmada % 64 ü en az bir kez yaralanmış % 28 i koruyucu malzeme kullanmamış % 67 si tıbbi yardım almamış Am J Infect Control 2005; 33: 48-52. 48
Eskişehir, 139 hemşire %76 sında iğne batma öyküsü mevcut % 69 u bildirmemiş %32 si aşışı değil %5 i standart önlemlere uymuş 49
50
712 veterinerlik çalışanı 84 ü (%11.8) mesleksel bruselloz 51
52
53
Katılan çalışan sayısı: 92 Sorulan soru sayısı: 42 54
82 sağlık çalışanı, Ankara Sorun yaşayanların oranı %32 - %74 55
Trabzon, 18 aile ve toplum sağlığı merkezi, 418 hemşire, 156 hekim, 123 diğer sağlık çalışanı Başta hemşireler olmak üzere tüm sağlık çalışanları çalışma koşullarının iş sağlığı yönünden yetersiz olduğunu belirtmekte 56
57
58
SONUÇ YERİNE 59