Türkiye Uluslararası Kıyaslama* Türkiye Uluslararası Kıyaslama* Ar-Ge Yoğunluğu (%) Bilim, Teknoloji ve Yenilik Alanında Hedeflere Ulaşma Düzeyi Ar-Ge Yoğunluğu (%) 0,56 0,94 5 4 3 2 2,79 2,07 3,29 4,23 1,96 2,38 2023 Hedefi 3,00 1 0,94 2006 2016 0 ABD Çin Japonya G.Kore ABD 28 2016 Ort. OECD Ort. Türkiye Ar-Ge Harcamasının Sektörel Dağılımı (%) Üniversite Üniversite Özel Sektör Özel Sektör 2016 2006 2016 Kaynak: TÜİK (2017), OECD MSTI 2017/1, UNESCO Stat. *Ülke karşılaştırmalarında 2015 yılı değerleri verilmektedir. Özel Sektör Üniversite Kamu 2/29
Türkiye Uluslararası Kıyaslama* Türkiye Uluslararası Kıyaslama* TZE Araştırmacı Sayısı (Bin) Bilim, Teknoloji ve Yenilik Alanında Hedeflere Ulaşma Düzeyi 100 Toplam TZE Araştırmacı (Bin) 2.000 1.619 1.500 1.380 54 2006 2016 Doktora ve Üstü Dereceli TZE Araştırmacı: 27 bin 1.000 500 0 662 356 66 ABD Çin Japonya G.Kore AB 28 2016 Ort. 140 100 OECD Ort. 2023 Hedefi 300 Türkiye TZE Araştırmacıların Sektörel Dağılımı (%) Üniversite Özel Sektör 2016 2006 Kaynak: TÜİK (2017), OECD MSTI 2017/1, UNESCO Stat. *Ülke kıyaslamalarında 2015 yılı değerleri verilmektedir. 2016 Özel Sektör Üniversite Kamu Diğer 3/29
Türkiye Uluslararası Kıyaslama* Uluslararası Kıyaslama* Türkiye Uluslar arası Kıyaslama Bilim, Teknoloji ve Yenilik Alanında Hedeflere Ulaşma Düzeyi 32 Bilimsel Yayın Sayısı (Bin) Milyon Kişi Başına Yayın Sayısı 431 310 Dünya Sıralamasında 53. 18. sırada 15 81 60 26 44 95 32 2006 2016 ABD Çin Japonya G. Kore AB 28 Ort. 2016 OECD Ort. BRICS Ort. Türkiye PCT Patent Başvuru Sayısı Milyon Kişi Başına PCT Başvuru Sayısı 1.012 51.281 345 42.710 43.956 273 Dünya Sıralamasında 21. 40. sırada 269 158 30 13.936 95 1.726 131 4.824 15 1.012 13 2006 2017* ABD Çin Japonya G. G. Kore Kore AB 28 Ort. OECD OECDBRICS Türkiye Türkiye Ort. Ort. Ort. Ort. 2017 Kaynak: ULAKBİM, WIPO* 4/29
Yüzde Türkiye nin Temel Problemleri: Akademide Çıktı Niteliği Türkiye de akademide nitelikli bilgi çıktısı istenilen düzeyde değil. 50% 45% 40% 35% 30% Etki Değeri Yüksek Dergiler Dünya: %44 Etki Değeri Düşük Dergiler TR: %32 25% 20% 15% TR: %21 Dünya: %14 10% 5% 0% İlk %25 lik Dilim İlk %25 İkinci %25 Üçüncü %25 Son %25 Dünya Türkiye Son %25 lik Dilim Dünya ve Türkiye'de Yayınlanan Makalelerin Etkinlik Çarpan Dilimine Göre Yer Aldıkları Yayınların Yüzdesi 5/29
TÜBİTAK ARDEB, TEYDEB, BİDEB ve BİTO Genel Destek Verileri TÜBİTAK ARDEB, TEYDEB, BİDEB ve BİTO bünyesinde 2017 yılında toplam 84.053 proje önerilmiş; 17.122 projenin/kişinin desteklenmesine karar verilmiş; 1,6 milyar TL destek aktarılmıştır. 2017 Yılı Toplam Başvuru ve Destek Sayısı Aktarılan 1,6 Milyar TL lik Desteğin Dağılımı (2018 Sabit Fiyatlarıyla Milyon TL) Başvuru Sayısı Destek Kararı Verilen Proje/Kişi Sayısı Destek Oranı 134 8% 38 2% ARDEB 9.920 1.379 14% ARDEB TEYDEB 3.435 2.094 61% BİDEB 52.751 7.835 15% 532 33% 923 57% TEYDEB BİDEB BİTO 17.947 5.814 32% BİTO Toplam 84.053 17.122 20% 2002 yılında aktarılan tutar 154 milyon TL iken 2017 yılında 11 kat artarak 1,6 milyar TL ye ulaşmıştır. 6/29
Milyon TL* Milyon TL* Sayı Milyon TL* TÜBİTAK Sanayi Destekleri - TEYDEB 4.000 3.500 473 532 3.000 3.320 3.435 2.500 2.094 2.000 1.500 1.120 1.000 123 500 283 0 374 2002 2016 2017 Ö D A Ö: Önerilen Proje Sayısı D: Desteklenen Proje Sayısı A: Aktarılan Tutar 600 500 400 300 200 100 0 500 400 300 200 100 0 Firma Ölçeğine Göre Aktarılan Destek Tutarı Dağılımı 88 35 %72 %28 167 181 266 %61 283 2002 2016 2017 KOBİ Büyük %39 %39 %61 Ölçek ayrımı yapılabilen 1501, 1505, 1507, 1509, 1511 ve 1512 programları verileri kullanılmıştır (2017 yılı toplamı 464 Milyon TL). 600 500 400 300 200 100 0 Program Türüne Göre Aktarılan Destek Tutarı Dağılımı 123 %99 473 %12 %27 532 %11 %25 %44 %43 2002 2016 2017 1501 1507 1511 1509 1512 1513 1601 San-Tez 1505 1602 1503 *2018 yılı sabit fiyatlarıyla 7/29
Milyon TL* Sayı Milyon TL* TÜBİTAK Sanayi Destekleri - ARDEB 10 destek programı ile akademik Ar-Ge, kapasite artırma, ihtisaslaşma ve kamu ihtiyaçlarına destek 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 923 807 9.920 7.848 1.379 22 894 548 1.198 2002 2016 2017 1.000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 Ö D A *2018 yılı sabit fiyatlarıyla Ö: Önerilen Proje Sayısı D: Desteklenen Proje Sayısı A: Aktarılan Tutar 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 Program Türüne Göre Aktarılan Destek Tutarı Dağılımı 923 807 %10 %11 %22 %27 %54 %48 22 2002 2016 2017 1007 1001 1003 Uluslararası 3501 3001 1005 1002 Diğer** *2018 yılı sabit fiyatlarıyla **1010, 1011, 1301 program verileri toplamı 8/29
Sayı Milyon TL* TÜBİTAK Burs ve Etkinlik Destekleri - BİDEB 29 farklı program ile yılda ortalama 15 bine yakın bilim insanı destekleniyor. Yurt İçi Burslar 60.000 159 50.000 52.751 134 40.000 41.793 30.000 20.000 10.000 15.186 9 9.116 7.835 1.001 0 2002 2016 2017 Ö D A Ö: Önerilen Proje Sayısı D: Desteklenen Proje Sayısı A: Aktarılan Tutar 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 Dolaşım ve Yurda Dönüş için Burslar Temel Bilimler Sosyal Bilimler Öncelikli Alanlar Sanayi Odaklı 2017 Yılı Destek Tutarına Göre İlk 5 BİDEB Programı Aktarılan Tutar (Milyon TL)* Genel Toplam İçindeki Oran (%) 2211: Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı 33 24% 2219: Yurt Dışı Doktora Sonrası Araştırma Burs Programı 31 23% 2214-A: Yurt Dışı Doktora Sırası Araştırma Burs Programı 17 13% 2205: Yurt İçi Lisans Burs Programı 12 9% 2204-A: Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması 8 6% İlk 5 Program Toplam 101 76% BİDEB Genel Toplam 134 *2018 yılı sabit fiyatlarıyla 9 9/29
Avrupa Birliği Çerçeve Programlarında Türkiye 7. Çerçeve Programı (2007-2013) Başvuru: 6.153 / Destek: 1.012 Başvuru: 185.489 / Destek: 26.730 Ufuk2020 (2014-2017*) Başvuru: 4.365 / Destek: 412 Başvuru: 144.785 / Destek: 16.493 * 2017 yılı kapsamında açılan toplam 605 çağrı başlığından 535'inin sonucu açıklanmıştır. 10/29
EIS (2016) Normalize Skor Türkiye İnovasyonda Sınıf Atladı (2016) 2016 Avrupa İnovasyon Skor Tahtası: Türkiye İnovasyonda Sınıf Atladı Yıllık performans %39 dan %51 e yükseldi 3.Lig Moderate Innovator 1.0 0.5 4.Lig AB 28 Ort. Modest Innovator 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 0.0 Turkiye Kaynak: Avrupa İnovasyon Skor Tahtası 2016 11/29
Avrupa İnovasyon Skor Tahtası (2017) Avrupa İnovasyon Skor Tahtasına Göre 2016 yılında 32. sıradan 2017 yılında 29. sıraya yükseldi Kaynak: Avrupa İnovasyon Skor Tahtası 2017. Türkiye 2016 yılında «Modest Innovator» sıralamasında en sondayken, 2017 de kendisiyle aynı ligde olan Letonya, Polonya, Macaristan ı geride bırakmıştır. 12/29
Küresel Rekabetçilik Endeksi 2017-2018 ve Türkiye Küresel rekabetçilikte ülkemiz 137 ülke arasında 53. sırada yer almıştır. 13/29
Türkiye nin Temel Problemleri: Sanayide Çıktı Niteliği Ülkemizin yüksek teknoloji grubuna geçiş hedefine odaklanması gerekmektedir. İhracatta Teknoloji Yoğunluklarına Göre Ürün Grupları 2000 (%) Yüksek: 7,8 Orta Yüksek: 20,4 Orta Düşük: 20,5 Düşük: 51,3 2017 (%) Yüksek: 3,8 Orta Yüksek: 34,2 Orta Düşük: 28,7 Düşük:33,3 Mevcut Durum: Türkiye sanayide orta düşük teknoloji grubundan orta yüksek teknoloji grubuna geçiş sürecinde Kaynak: TÜİK, Türkiye'nin İmalat Sanayi İhracatında Teknoloji Gruplarının Payı 14/29
Yüksek Teknoloji İhracatı (Milyar ABD Dolar) Türkiye nin Temel Problemleri: Sanayide Çıktı Niteliği Ülkemizin yüksek teknoloji odağının güçlendirilmesi gerekiyor. 496 Milyar Dolar 2016 Yılında: Yüksek teknolojili sektörlerdeki ihracatımızın imalat sanayindeki ihracatımıza oranı AB ve OECD ortalamasının oldukça altındadır. 153 Milyar Dolar %20 93 Milyar Dolar 118 Milyar Dolar % 3,5 5,8 Milyar Dolar ABD Kaynak: Dünya Bankası Çin Japonya G. Kore Yüksek Teknoloji İhracatı / İmalata Dayalı İhracat (%) Kaynak: TÜİK, Türkiye'nin İmalat Sanayi İhracatında Teknoloji Gruplarının Payı Not: TÜİK verilerin oluşturulmasında OECD tarafından ISIC Rev3 sınıflamasına göre hazırlanan gruplamayı esas al makta olup, Dünya Bankası ise SITC Rev3 sınıflamasını esas almaktadır. Dünya Bankası verilerine göre TR için 2016 yılı değerleri 2,2 Milyar $ (%2). 15/29 AB 28 Ort. OECD Ort. Türkiye
Türkiye nin Ar-Ge ve Yenilik Alanında Temel Problemleri Destek sistemi daha çok girdi odaklı tasarlanmış, çıktılar yeterince iyi ölçülmüyor Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri sonucu ticarileştirme faaliyetleri oldukça zayıf Yüksek teknolojili ürünlerin prototipten üretime geçişine yönelik destekler yetersiz Desteklerde yeterince odaklanma yok TTO ların teknoloji transferi, ticarileştirme faaliyetleri etkin değil Ulusal Ar-Ge ve Yenilik Strateji Belgesi eksik Son kullanıcı projelerde olmadığında ürün doğrulama yapılamıyor, teknoloji tabanlı ürün pazarda yer bulamıyor Teknoloji tabanlı erken aşama girişim sermayesi fonları yeterli değil Uluslararası Ar-Ge işbirliklerine yönelik ülke ve alan planlaması mevcut değil Büyük bütçeli Ar-Ge konsorsiyum projelerine yönelik ara çıktılar üzerinden kontrol noktaları oluşturulmasına izin veren aşamalı destek sistemi bulunmuyor Destek programlarında yüksek teknoloji ile orta yüksek teknoloji arasında ayırt edicilik bulunmuyor 21/29
Türkiye nin Ar-Ge ve Yenilik Alanında Temel Problemleri Büyük şirketler ile KOBİ ler arasında teknolojik yetkinlik anlamındaki bilgi asimetrisi mevcut Odak alanlarda yetkin insan kaynağı kritik kitlelerini harekete geçirecek programlar az, destekler bireylere yönelik Destekler çok disiplinli çok ortaklı Ar-Ge işbirliklerini özendirici değil Özel sektörde temel bilim mezunlarına talep az «Son Kullanıcı» ile etkileşim içinde «Büyük Çaplı Projeler» yaygın değil Kritik alanlarda sektörlerin ihtiyacını karşılayacak doktoralı personel eksik Teknoloji şirketlerine danışmanlık, mentörlük yapacak arayüzlerin artırılması gerekli Kamu destek ve teşviklerinde yüksek teknolojili ürün yeterince ayırt edici değil Yetkinlik ve IK ihtiyaç analizleri yapılmıyor ya da düzenli aralıklarla tekrarlanmıyor Standartlara uyum ölçümü konusunda test ve sertifikasyonlar genelde yurtdışından yüksek maliyetli 22/29
Dünyadaki Gelişme Eğilimlerine Örnekler Müşteri odaklı ve işbirlikleriyle yapılan Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri Üretim süreçleri dağıtık ve firmalarda belli bir alana artan uzmanlaşma Şirketlerin yönetişim biçimleri ile Ar-Ge ve yenilik çıktıları arasında korelasyon yüksek (Mentörlük) Bilimin sınırında öncül araştırmalara yönelik destek programları Ar-Ge sonuçlarının ticarileştirilmesi çalışmalarına özel vurgu Dünya da yerlileştirme trendi yayılıyor. Erken aşama girişim sermayesinde TGB ler, TTO lar vb. yapıları içine alan bir ekosistem yaklaşımı yayılıyor. Strateji belgelerinde ulusal çapta odaklanma ve mega projeler Sektörler arası mobil insan kaynağı hareketliliği aracılığıyla bilgi transferi Araştırmacıları kümeleyen ihtisaşlaşan mükemmeliyet merkezleri * OECD Yenilik Platformu Rekabet öncesi işbirliği ağlarında araştırma altyapıları ve/veya kamu araştırma merkezleri ağın merkezinde 23/29
2018 Yılı ve Ötesi Temel Strateji: Araştırma, Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Ekosisteminde Ulusal Hedeflere Odaklanmış Nitelikli Bilgi ve Nitelikli İnsan Nitelikli Bilgi: Ürün Geliştirme Teknoloji Geliştirme Uygulamalı Bilim ve Araştırma Değer zinciri boyunca bilginin sistematik akışına izin verecek araçlar (Son kullanıcı etkileşimi önemli) Odaklı bilgi üretimi Hedeflere Erişim/Çıktı bazlı aşamalı destek Temel Bilimsel Araştırma Nitelikli İnsan: Bireylerin desteklenmesi değil kritik kitlenin oluşturulması Kurumsal bazda tetikleme Sektörler arasında (üniversite-sanayi) bilgi akışını sağlayacak insan kaynağı hareketliliği 24/29
Değer Zincirinde Çıktı Odaklı Yapılara Destek-1 Akademi Sanayi THS 1 THS 2 THS 3 THS 4 THS 5 THS 6 THS 7 THS 8 THS 9 Ar-Ge Stratejisi (Havacılık firması) Örn. MEMS/NEMS Özel sektör Ar-Ge Merkezlerine Kritik Teknolojilerin Transferi -TÜBİTAK Ar-Ge Desteği- (Sağlık firması) (Otomotiv firması) Örn. Otomotiv *Araştırma Üniversiteleri ve Kamu Araştırma Enstitüleri, 6550 Yeterlilik Verilen Altyapıları T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI 25/50 25/29
İki Fazlı Destek Değer Zincirinde Çıktı Odaklı Yapılara Destek-2 Faz 1 Çıktı Faz 2 Çıktı Faz-1: İşbirliği ve Ağ Kurma Desteği Stratejik Araştırma Planı Stratejik Ortaklıklar Faz-2: Büyük Çaplı Ar-Ge Desteği Stratejik Teknoloji/Ürün Bilgi Paylaşımı 5746 Kapsamındaki Özel Sektör Ar-Ge Merkezlerine Kritik Teknolojilerin Transferi (Havacılık firması) Örn. MEMS/NEMS TÜBİTAK Mükemmeliyet Merkezi Desteği (Sağlık firması) (Otomotiv firması) 26/29
Sanayi Yenilik Ağı Modeli İki Fazlı Destek Teknoloji Üssü ve Özel Endüstri Bölgelerindeki Sanayi İşbirliği Ağlarına Destek Faz 1 Çıktı Faz 2 Çıktı Arayüz Destekleri Faz-1: İşbirliği ve Ağ Kurma Desteği TÜBİTAK TEYDEB Ürün/Tema Yol Haritası Stratejik Ortaklıklar Stratejik Ürün Destekleri Faz-2: Büyük Çaplı Ar-Ge Desteği TÜBİTAK TEYDEB Stratejik Ürün Stratejik Teknoloji Bilgi Paylaşımı 1) 5746 Ar-Ge Merkezi olan sanayi kuruluşlarının işbirliği ağları desteklenecek 2) Teknoloji üssü ve Özel endüstri bölgelerindeki işbirliği ağlarına öncelik tanınacak Müşteri Müşteri Son Kullanı cı Yan Tedarik Firması B Yan Tedarik Firması A Büyük Firma Yan Tedarik Firması C Üniv. Üniv. TTO HUB Üniv. TGB 27/29
Sanayi Doktora Programı ve Sanayi Kürsüleri Özel sektör Ar-Ge ve Tasarım Merkezleriyle Üniversiteler arasında kuvvetli bir bağ kurulması Üniversitelerde Sanayi Destekli Kürsüler Oluşturulması Ar-Ge Merkezi bulunan firmaların (5746) üniversitelerde kürsü oluşturmasının teşvik edilmesi Bu kürsüdeki öğretim üyesinin araştırma bütçesinin bir kısmı firma tarafından karşılanması Aynı öğretim üyesinin münhasıran bu firma için araştırma yapması Sanayi Doktora Programı Odak sektörlerde, Sanayinin dijital dönüşümünde ihtiyaç duyulan alanlarda Üç alt program: 1) Özel sektörde halihazırda istihdam edilen insan kaynağının doktora yapmasının sağlanması 2) Sanayiye yönelik yeni doktoralı insan kaynağı yetiştirilmesi 3) Aynı sektörde birbirinin rakibi olabilecek firmaların rekabet öncesi işbirliği yaklaşımı ile gerçekleştirecekleri projelere yönelik doktoralı insan kaynağının geliştirilmesi 28/29
Teknoloji Tabanlı Erken Aşama Girişimcilik Teknoloji tabanlı erken aşama girişimciliğe yönelik sürdürülebilir girişim sermayesi ekosistemi etkinleştirilmeli Başlangıç Firması Büyüme Olgunlaşma Teknoloji Tabanlı Erken Aşama Girişimcilik Desteği TÜBİTAK Girişim Sermayesi Fonu Modeli TTO/TGB/AA (LP) TTO/TGB/AA (LP) TTO/TGB/AA (LP) Hazine Müsteşarlığı Girişim Sermayesi Fonu* Diğer Yatırımcılar (LP ler) Katma Değer: * Yüksek risk içeren erken aşama girişimciliğe yönelik finansman kaynak miktarını artırmak * Ar-Ge sonuçlarının daha hızlı ve kolay şekilde ticarileştirilmesi * Girişim Sermayesi Ekosistemindeki Oyuncu Sayısını Artırmak * Değer Zincirinde Bilgi Transferinden Sorumlu TGB, TTO ve AA larda Ticarileştirmeye İlişkin Tecrübe Birikimi sağlamak Teknoloji Tabanlı Başlangıç ve Erken Aşama Girişimleri 1 Teknoloji Tabanlı Başlangıç ve Erken Aşama Girişimleri 2 * Orta/uzun vadede TGB ler, TTO lar ve AA ların Uzmanlaşmış Girişim Sermayesi Fonlarının Oluşması 29/29
Odak sektörler ve Sanayinin dijital dönüşümü Küresel BTY Yarışında Daha Güçlü Konum Stratejik Uluslararası Ar-Ge Projeleri Küresel Lider Ülkelerle Hedef Odaklı Ar-Ge İşbirlikleri Sanayinin Ar-Ge Temelli Teknoloji İhtiyaçlarını Karşılayacak Uluslararası İşbirlikleri «Ortağını Bul Da Gel» Odak sektörlerde yeni gelişen teknolojilerde Önde gelen Ülkelerle Uluslararası Ar-Ge işbirlikleri (Yüksek bütçe, yüksek etki) Yurtdışından teknoloji transferi gereken konularda işbirlikleri Kalkınma Odaklı Stratejik Ar-Ge İşbirlikleri Gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerle kalkınma odaklı işbirliği ve teknoloji transferi Diplomasi Odaklı Ar-Ge İşbirlikleri Dış Politika hedefleri kapsamında işbirliğinin stratejik olarak algılandığı ülkeler ile Ar-Ge yi bir araç olarak kullanıp iletişime geçilmesi 30/29
Ön hedefler- Çıktıların Takibi- Etki Analizi İhtisas Alanlı Program Yönetimi TÜBİTAK ın İhtisas Alanlı Program Yönetimine Geçişi Ar-Ge ve yenilik destek süreçlerinin ve çıktılarının odak sektörlere etkisi de dikkate alınarak izlenmesi ve yönetilmesi süreci Örneğin: Yarı İletken Elektronik Portföyü Program Proje Portföy Program Örn. Bu alandaki IK bursları Örn. Güdümlü Sanayi Desteği ve/veya Akademi Desteği Örn. Bu alanda bilimsel farkındalığın geliştirilmesi projesi Destekleyici Unsurlar: İnsan, Teknoloji, Süreç 31 31/29
180 Günlük Eylem Planı: TÜBİTAK Eylem Önerileri Politika/Tedbir Tamamlanma Tarihi Sanayi Doktora Programı oluşturulacak. 30 Haziran 2018 Üniversitelerde Sanayi Destekli Kürsüler oluşturulacak. 31 Aralık 2018 Üniversitelerin (araştırma üniversiteleri) araştırma odaklı ihtisaslaşmalarına yönelik Ar-Ge destek programı oluşturulacak. 30 Haziran 2018 Teknoloji tabanlı erken aşama girişimciliğe yönelik girişim sermayesi fonu desteği oluşturulacak Ar-Ge ve yenilik destek süreçlerinin ve çıktılarının odak sektörlere etkisi de dikkate alınarak izlenmesi sürecinin iyileştirilmesi amacıyla İhtisas Alanlı Program Yönetimine geçilecek 30 Haziran 2018 31 Aralık 2018 32
TEŞEKKÜRLER