HABER >> Hazırlayan: İzzet ÜNALDI Türkçe konuşan girişimciler TOBB da buluştu TOBB 10. Türkçe Konuşan Girişimciler Eğitim Programı başladı. 24 ülkeden 45 girişimciyi kabul eden TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, Yol haritamız karşılıklı olarak ticareti artırmak olmalı derken, zenginliğin yolunun girişimcilikten geçtiğini anlattı. Hisarcıklıoğlu, Türkiye nin bugün Çin ile İtalya arasında sanayi devi bir ülke olduğunu vurgularken, iş yapabilmek için en önemli unsurun para değil, girişimci ruh olduğunun altını çizdi. 54 EKONOMİK FORUM l Haziran 2010 İ ran, Afganistan, Almanya, Arnavutluk, Azerbaycan, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Irak, Kazakistan, Karadağ, Kırgızistan, Kırım Cumhuriyeti, Kosova, Makedonya, Moldova, Özbekistan, Romanya, Rusya, Sırbistan, Tacikistan, Tataristan, Türkmenistan, Ukrayna ve Yunanistan dan gelen Türkçe konuşan girişimciler, TOBB Birlik Merkezi nde TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu ile buluştu. Hisarcıklıoğlu kabulde yaptığı konuşmada, organizasyonun amacının dünyada Türkçe konuşan iş adamları arasındaki dayanışma ve birlikteliği sağlamak olduğunu belirtti.
HABER TOBB 10. Türkçe Konuşan Girişimciler Eğitim Programı için Türkiye ye 24 ülkeden gelen 45 girişimci TOBB Birlik Merkezi nde M. Rifat Hisarcıklıoğlu ile bir araya geldi. Türkçe Konuşan Girişimciler heyetinden temsilciler Ekonomik Forum a konuştu Ukrayna / Larysa BASKAN Ukrayna da Uluslararası Türk Ukrayna İşadamları Derneğimiz var ve son beş yıl içerisinde 200 e yakın üyemiz oldu. Merkezimiz Kiev de. Bunun dışında iki yılda dört temsilcilik açtık. Üyelerimizin % 95 inin Türk firması olması nedeni ile bizim hizmetimiz daha çok Türk firmalara yönelik. En büyük amacımız tarafları bir araya getirip işbirliği, kaynaşma, dostluk sağlamak. Dostluğun olduğu yerde mutlaka işbirliği ve ticaret de olur. Bizim web sayfamızda günlük olarak üç dilde Ukrayna dan ve tüm dünyadan haberler yer alıyor. Ayrıca bizim derneğimizden ve üyelerimizden haberler mevcut. Her üyemiz ilanını koyabilir. Sitemizin % 50 Ukrayna dan, % 50 Türkiye den ziyaretçisi var. Ukrayna da son zamana kadar Ukraynalı ve Türk iş adamlarını birleştiren tek resmi kuruluş bizdik. Türkiye den devlet heyeti olsun, iş adamı olsun, sivil toplum heyeti geliyorsa Büyükelçilik ve Ticaret Ataşeliği nden sonra mutlaka bizi de bilir. Ukrayna Türkler için çok cazip bir pazar. Birincisi çok yakın komşu ülkeleriz. Ulaşım problemimiz yok. Devletin yatırımcılar için yapması gereken şeyler var. Bunlar olmadan yabancı yatırımcılar zorlanıyor. Buna rağmen resmi rakamlara göre şu an Ukrayna da 500 civarında Türk yatırımcı var. Ama bence çok sayıda şahsi şirket var. Hiç Ticaret Ataşeliğimize gelmeyen şirketler var. Bence gerçek rakam bunun üç katı. Bu insanlar son 15 yılda Ukrayna ya gelip başarılı oldularsa, Ukrayna demek ki cazip bir pazardır. İran / Rasoul Baghban ORANDI İran dan bu programa katıldım. Baraj, sulama işleri ve toplu konut konularında faaliyet gösteren bir şirket sahibiyim. Burada bulunmamın sebebi, sosyal konut projeleri geliştiren şirketlerle işbirliği araştırması yapmak. TOKİ ile ve diğer şirketlerle görüşmek istiyorum. Ben Türk ortaklarla İran da projeler yapmak istiyorum. TOBB un bu organizasyonunu da çok başarılı buluyorum. Ben Türkçeyi Türk televizyonlarından öğrendim. İran ve Türkiye komşu olduğu gibi kültürleri de yakın ancak şöyle bir sorun var. Türk televizyonları, Türkiye nin yapısını, yaşam tarzını kültürünü tam tanıtamamış. İranlılar, Türkleri televizyonlardan çok farklı tanıyor. Buraya gelince görüyoruz gerçek bu değil. Türk halkının yüzde 90 ı çok düzgün, iyi bir aile yaşantısı var. Türkiye de de İran ı çok farklı biliyorlar. Kadınlar çarşafa sarınmış, hiçbir medeniyet yok sanıyorlar. Bir de bizi Arap kültürüyle karıştırıyorlar. Bizim kültürümüz Fars kültürüdür. Bence kültür bakanlıkları bunu halletmeli. İş adamı olarak Türkiye ye gelirken ulaşım sorunu yaşıyoruz. Karayoluyla da hava yoluyla da Örneğin havaalanındaki kapılarda en sondaki kapıyı bize veriyorlar. Türkiye ye gelirken vize almıyoruz. Benim duyduğuma göre, Atatürk, İranlılardan vize almayacaksınız demiş. Bir de İran ile tren yolunun mutlaka düzeltilmesi lazım. Herkes zengin olmak ister. Onun yolu da ticaretten geçer. Alıp satacaksın ki para kazanabilesin diyen TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, girişimciliğin önemine dikkat çekti. Sovyetler Birliği örneğini veren Hisarcıklıoğlu, dünyanın iki büyük süper gücünden birisi olan Sovyetler Birliği nin kurşunla, silahla değil, girişimci eksikliği nedeniyle yıkıldığını ifade etti. BÜTÜN DÜNYAYA SANAYİ MALI SATAR HALE GELDİK Özbekistan / Alisher KASIMOV Özbekistan da Grup Şirketleri temsil ediyorum. Bir çikolata ve bisküvi fabrikam var. Ayrıca peynir ve tereyağı fabrikam var. Bir de mühendislik danışmanlık üzerine bir şirketimiz bulunuyor. Biz Türk makinelerini Özbekistan a getiriyoruz. Aynı zamanda yabancı şirketler için pazar araştırması yapan bir şirketimiz var. Benim amacım Türkiye ile Özbekistan arasında bu makinelerin ticaretinde köprü olabilmek. Benim beklentilerim çok. Hükümetlerden çok beklentilerim var. Büyük bir ticaret odası kurmayı hedefliyoruz. Her türlü desteği kabul etmeye hazırız. Aklımızda olan ise TOBB gibi bir teşkilatın kurulması. Çin, Hindistan ve İsrail in başka ülkelerde kendi dilhaziran 2010 k EKONOMİK FORUM 55
HABER Bosna-Hersek / Mirza MUHASILOVIC Birçok firmanın temsilcisi olarak geliyorum. Bu firmaların ilgi alanı yatırım ve gayrimenkul. Türkiye ile son 20 yıldır çalışmaktayım. Bu 20 yıl boyunca da edindiğim tecrübelerle ortak sorunların ne olduğunu iyi biliyorum. Türkiye ye gelmeden önce kimi toplantılara katılma fırsatım oldu. Bu toplantılarda iki ülke arasındaki problemler tam olarak teşhis edildi. Söz konusu olan, Türkiye ile Bosna-Hersek arasındaki ticari ilişkilerin düşüşte olduğu ifade edildi. Küresel krizden dolayı Türkiye nin Bosna-Hersek e ihracatında % 20 düşüş kaydedilmişse, bu düşüş Bosna Hersek te % 50 ye varır. TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu nun da söylediği gibi bir ülkenin gücü, onun ticari gücüyle paralellik taşımaktadır. İki ülke arasındaki ticari problemin esası altyapı ve iletişim tam olarak oturmamış. Görüyorum ki TOBB, bu sistemin yerine oturtulabilmesi için gerçekten en doğru adres. Önünüze iyi bir sistem konulduğunda, her iki ülkenin ticari adamları bu sistemin iyi olduğunun farkına varırlar ve sistem yürümeye başlar. Politik alanda her iki ülke politikacıları da üzerlerine düşenleri yaptılar. Anlaşmalar imzalandı. Fakat bunun sonucunda ticari iletişim henüz başlamış değil. Biz çok büyük bir pazar olmasak da Türkiye nin Avrupa ya açılımında temel basamak olduğumuzu düşünüyoruz. Türkçe konuşan girişimcilere hitap eden TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, girişimciliğin yanında yüreklerin de bir ve beraber atması gerektiğini dile getirdi. Karadağ / Senad OKCU Ben Karadağ ı temsilen buradayım. Son iki yıldır Karadağ da Türkiye den gelen firmaların danışmanlığını ve çevirmenliğini yapıyorum. Karadağ üç yıllık mazisi olan, yeni fakat çok bakir bir ülke. 650 bin nüfusuyla çok küçük bir ülke olabilir fakat dağlar, deniz, göller her şey var. Turistik bir bölge. Sanayisi turizm. Birkaç fabrika var. Bunun dışında maden olarak çok büyük yatırımları yok. Bu alanda turizm ile birlikte inşaat da paralel gittiği için, Türk müteşebbisleri oraya çekmek istiyoruz. Her iki ülke arasındaki ilişkiler büyükelçilikler aracılığıyla sürüyor. Karadağ Büyükelçimizin de çok büyük destekleri var. Fahri olarak ben de destek vermeye çalışıyorum. Ben ilk ve ortaokulu Türkiye de okudum. Benim için bu bir zenginlik, iki ülkem var diyebilirim. Azerbaycan / Samir HÜSEYNOV Ben Azerbaycan dan katıldım. Reklam şirketi sahibiyim. Ayrıca açık hava reklamcılığı, reklam panoları, reklam malzemelerinin satışı ve reklam ışıklandırma sistemleriyle ilgilenen bir şirketin sahibiyim. Gördüğüm kadarıyla gezinin amacı, Türkiye dışında yaşayan iş adamlarını bir araya getirmek ve aynı zamanda orada Türk şirketlerinin tanıtılması ve işadamlarının arasında bir bağlantının sağlanması. Azerbaycan ile Türkiye arasında zaten bir işbirliği mevcut. Benim söylemek istediğim, Türkiye nin ve Azerbaycan ın diğer ülkelerdeki tanıtma problemleri. Türkiye için bir problem olmadığını düşündük ama buraya geldiğimizde aynı şeylerin Türk şirketleri için de geçerli olduğunu öğrendik. Kendilerini yeteri kadar diğer ülkelerde tanıtmamışlar. Buraya gelinceye kadar mesela, biz Afganistan ve Irak sokaklarında tankların yürüdüğünü ve oralarda iş görmenin hiç mümkün olmadığını düşünürdük. Buraya gelince anladık ki oralara da şirket açabiliriz. İletişimin daha iyi kurulması gerekir. Örneğin iki ülke arasında mobilya, gıda ve beyaz eşya alanında güzel işbirlikleri var. Türkiye ile Azerbaycan zaten birbirine çok yakın kapı komşusu. Herhangi bir sorun yok. lerini konuşan insanlar nedeniyle önemli bir güce sahip olduğuna değinen Hisarcıklıoğlu, Buradaki yol haritamız karşılıklı olarak ticareti artırmak olmalı. Sadece Türkiye ile değil, kendi aranızdaki ticareti de artırmalısınız ifadesini kullandı. 30 yıl önce Türkiye nin ihracatının 3 milyar dolar olduğunu hatırlatan M. Rifat Hisarcıklıoğlu, Bugün 132 milyar dolar ihracat yapıyoruz. Bütün dünyaya sanayi malı satar hale geldik dedi. Girişimci ruhun önemine vurgu yapan Hisarcıklıoğlu, Bizim girişimcilerde sermaye filan da yoktu. Ancak devlet koyduğu kurallarla önümüzü açtı. Bugün Avrupa da kullanılan her üç beyaz eşyadan birisi Türkiye de üretiliyor. ABD ye otomobil gönderiyoruz. Türk müteahhitler dünya çapında yıllık 22-23 milyar dolarlık iş alıyor. Bakın Türkiye ye 27 milyon turist geliyor. Bizim tecrübelerimizden yararlanın diye konuştu. TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, girişimciliğin yanında yüreklerin de bir ve beraber atması gerektiğini dile getirdi. ETKİLİ GÜÇ BİRLİKTE HAREKET EDEREK OLUR Einstein ın Tek başına güç sadece kendisiyle sınırlıdır. Etkili bir güç ise ancak birlikte hareket ederek olur sözünü hatırlatan TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu Bizim kültürümüzde bir söz vardır: Birlikte rahmet, bereket, ayrılıkta azap vardır. Birbirimizi seveceğiz. Eksiklerimizi aramayacağız ifadesini kullandı. TOBB un uluslararası alanda çok önemli görevler üstlendiğini de anlatan Hisarcıklıoğlu, konuklara 56 EKONOMİK FORUM l Haziran 2010
HABER Bulgaristan / Fikret BayramVELİ Ben Bulgaristan dan katıldım buraya. İnşaat sektöründe çalışıyorum. Genelde tekstil sektörüyle çalışmıştım sonra inşaat sektörüne girdim. Altyapıda su ve kanalizasyon modüllü arıtma sistemleri yapıyorum. Altyapı inşaatları alanında uzmanlaşmış şirketlerle tanışmak ve işbirliği yapmak istiyorum. Onun dışında konut müteahhitliği yapıyorum. İlk defa katılıyorum çok beğendim. İstanbul u ve Bursa yı biliyorum ama Ankara yı çok beğendim. Ankara kadar güzel bir şehir Türkiye de yok. Yollarınız, yeşilliğiz hayranlık uyandırıyor. Böyle olduğunu bilmiyordum. Ankara tam bir Avrupa şehri. Burada bazı görüşmeler yapma imkânımız olacak. Biz kendimiz Türk üz. Yabancı değiliz. Burada bizim için çalışmak kolay. Türkiye ye gelince kendimi babamın evine gelmiş gibi hissediyorum. Burada akrabalarımız da var. Böyle bir organizasyona ilk katılışım. Çok iyi buldum. Güzel bir kaynaşma oldu. DEİK, TOBB ETÜ ve TEPAV gibi kuruluşların çalışmalarından yararlanabileceklerini hatırlattı. Konuşmasının ardından TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, konuk girişimcilere katılım belgelerini verirken, konuklar da Hisarcıklıoğlu na yöresel çizgiler taşıyan hediyeler takdim etti. HEYETİN PROGRAMI İKİ HAFTA TOBB Genel Sekreteri Mustafa Saraçöz ile de bir araya gelen konuk heyet, yaptıkları çalışmalarla ilgili bilgi sundu. TOBB Genel Sekreteri Saraçöz de toplantıda aynı dili konuşan girişimciler arasında bir entegrasyon oluşturmayı hedeflediklerini belirtti ve yaklaşık iki hafta sürecek programla ilgili görüşlerini ifade etti. Bu yılın sonuna kadar yaklaşım 400 girişimciyi konuk edeceklerini belirten Saraçöz, konuklara ilk kez izledikleri TOBB Genel Kurulu na ilişkin değerlendirmelerini de sordu. Konuk girişimciler ise Genel Kurul ortamından çok etkilendiklerini ve çok başarılı bulduklarını belirtti. Eğitim programı süresince heyetin TOBB, TOBB ETÜ, Dış TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, TOBB 10. Türkçe Konuşan Girişimciler Eğitim Programı na Arnavutluk tan katılan Erinda Zhupani ye katılım belgesini verirken. Almanya / Salih KARATEPE Almanya daki sektörüm otomobil yan sanayi. Bosch ve Daimler e ve onun yan şirketlerine mal yapıyoruz. Ben Almanya piyasasını gayet iyi biliyorum. Aynı zamanda Uluslararası Türk Ticaret Merkezi nin genel başkanlığını yapıyorum. Sadece kurucu üyemiz olarak 46 kişiyle beraber yola çıktık ve kısa sürede 86 kişiyi yakaladık. KOSGEB e bağlı işletmelerimizin bu bağlamda bir çalışmaya ihtiyacı olduğunu bir kez daha gördüm. Bizim için çok olumlu geçiyor. Orada fuar çalışmalarımız var. Bu konuyla ilgili Stuttgart Konsolosluğumuz da destek veriyor. Buraya gelmemizin en büyük faydası, hem bizim insanımızı daha yakından tanıma ve TOBB un çalışmalarını daha iyi öğrenmek oldu. TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi nin (ETÜ) güzel çalışmalar yaptığını duymuştuk. Onları görme şansını yakaladık. Buradaki konuşmalar bizim yarım olan bilgilerimizi tamamladı. Kırgızistan / Temirlan Sarlybek UULU Kırgızistan da mobilya sektöründe çalışan bir şirketim var. Türkiye de mobilya sektöründe çalışan birkaç büyük şirketin Orta Asya temsilcisiyiz. Türkiye deki üniversitelerden mezun olup da Kırgızistan da kendi işlerini kuran arkadaşlar toplanarak Kırgızistan da Egemenlik adında bir dernek kurduk. Biz arkadaşlarla toplanıp Kırgızistan ekonomisi için gerekli olan bazı oluşumları yaratma peşindeyiz. Kırgızistan da organize sanayi bölgeleri kurmak, TOBB gibi bir kuruluşla, iş dünyasını siyaset ve bürokrasi karşısında korumak istiyoruz. Bu tip oluşumları temellendirme sürecindeyiz. Buradaki seminerler ve temaslarımız çok yararlı oldu. TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ve TOBB Genel Sekreteri Mustafa Saraçöz ile de görüştük ve kendilerinden destek alacağımıza söz aldık. Kırgızistan da 2005 yılında bir siyasi kriz yaşandı. Bu sene de bir siyasi kriz var. Dışarıdan bakınca büyük güçlerin siyasi oyunu gibi gözükebiliyor ama içerden bakınca çok önemli sorunlar var. En önemli sorun da, Kırgızistan da üretim ve ticaretin organize edilememesidir. İş adamlarının siyaset ve bürokrasi karşısında cansız ve güçsüz olması, değişen dünyadaki ticaretine, değişime ayak uyduramamasıdır. Biz de dernek olarak bunlara öncülük yapmaya çalışıyoruz. Haziran 2010 k EKONOMİK FORUM 57
HABER Özbekistan / Alisher KHAMIDOV Taşkent ten geliyorum. Kimyasal sektöründe çalışıyorum. Kimyasal maddeler, endüstri boyaları, petrol ve gaz arındırma maddeleri, emici ve katalizör maddelerin genel ticareti ile uğraşan şirkette üst düzey yöneticiyim. Ağartma toprağı teknolojisine sahip firmalarla, doğal gazı kükürtten arındırmak için kullanılan katalizör ile ham petroldeki su oranının azaltılması için kullanılan katalizörü üreten firmalar ile görüşmeleri yapmak amacındayım. Daha çok pamuk yağı üreten fabrikalarla çalışıyoruz. Özbekistan da 49 tane pamuk yağı üreten fabrika var. Özbekistan da bir fabrikamız var ama Türkiye den teknoloji getirmek istiyoruz. Kendi ülkemizde arındırma toprağı üretmek istiyoruz. Ortaklık arıyoruz. Bunun yanı sıra çeşitli madenlerimiz var. Özbekistan da Rusya dan kalma çok büyük bir fabrika var. Onu çalıştıracağız ancak teknoloji eksikliğimiz var. Burada bazı görüşmeler yapma imkânımız oldu. Türkiye ile Özbekistan ın asırlardır hem ekonomik hem kültürel ilişkileri var. Bu organizasyon çok güzel ve verimli oldu. Ben Türkiye de Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi nde okumuştum. Geçen hafta TOBB Genel Kurulu na da katıldık. Binlerce iş adamını ve Türkiye nin Başbakanını gördük. Çok etkilendik. TOBB un bu kadar büyük olduğunu bilmiyordum. Burada tanıştığımız arkadaşlarımızla da çok iyi bir diyalogumuz ve kaynaşmamız oldu. Bulgaristan / Timur HALİLOV Ben eğitimimi Türkiye de, Kayseri Erciyes Üniversitesi nde tamamladım. Bulgaristan dan yolcu taşımacılığı, su üretimi, otelcilik ve turizm ile uğraşan bir şirketler grubunu temsilen geliyorum. Aynı zamanda Türk-Bulgar Ticaret ve Sanayi Odası İcra Kurulu Başkanı olarak görev yapmaktayım. Buraya üç ana hedefle geldim. Birincisi buradaki arkadaşlarla kaynaşmak, ikincisi başta TOBB ve iştirakleri olmak üzere buradaki kuruluşlarla iyi bir işbirliği başlangıcı yapmak, üçüncü olarak da buradaki şirketlerle işbirliği yapmayı düşünüyorum. Buradaki önemli bir amacım da; Türk-Bulgar Ticaret ve Sanayi Odası olarak, bir girişimimiz hakkında bilgi vermek ve istişare etmek. Biz Bulgaristan da ilki kurulan Türk Ticaret Merkezi nin bir kısmı olarak Balkanlarda, Güneydoğu Avrupa da dernekleşen, gerek oda gerek dernek olarak faaliyet gösteren Türk iş adamlarının bir araya geldiği bir platform oluşturma çabasındayız. Bu konuda başta TOBB ve DEİK olmak üzere hukuki altyapının hazırlanması ve yapılaşma konusunda lojistik destek alarak, bu fikri tanıtmak istiyoruz. Bu konuda Başkan Hisarcıklıoğlu na bilgi verdik. Onun desteğini istiyoruz. Ticaret Müsteşarlığı, KOSGEB, TİKA ve DEİK gibi çok sayıda kurumu tanıma fırsatı bulacağını anlatan Saraçöz, bununla birlikte organize sanayi bölgeleri, fuarlar ve müzelerin de ziyaret programı içerisinde yer aldığını dile getirdi. Öte yandan Dışişleri Bakanlığı, Devlet Bakanlığı ve Dış Ticaret Müsteşarlığı temsilcileri de heyete hitaben birer konuşma yaptı. TÜRKÇE KONUŞAN GİRİŞİMCİLER HEYETİ ONURUNA GALA YEMEĞİ İki haftalık eğitim programı çerçevesinde, TOBB un konuğu olan Türkçe Konuşan Girişimciler onuruna bir gala yemeği düzenlendi. İş dünyası, sivil toplum 58 EKONOMİK FORUM l Haziran 2010 kuruluşları ve bürokrasiden konukların da yer aldığı yemekte, konuk girişimciler program çerçevesindeki konularla ilgili bilgi alışverişinde bulunma imkânı da buldu. Konuk girişimciler, Ankara ve İstanbul da iş dünyası ile ilgili sunumların yanı sıra, birçok sanayi bölgesi ve iş yeri ziyaretinde de bulundu. Programın ilk haftasında Ankara da çeşitli etkinliklere katılan konuk heyete TOBB un çalışmaları ile Türkiye ekonomisi ve iş dünyasıyla ilgili bilgi sunuldu. Prof. Dr. Ramazan Aktaş ın Girişimcilik nedir? konulu dersini dinleyen Türkçe Konuşan Girişimciler heyeti, TOBB salonunda İGEME tarafından sunulan iş yönetim sistemi konulu sunumu da takip etti. Ankara Ticaret Odası nı (ATO) ziyaret eden heyet, çeşitli firmalarla iş görüşmeleri yapma fırsatı da buldu. Türkiye deki yatırım olanakları konusunda uzmanlarca bilgilendirilen girişimciler, TOBB ETÜ ve Dış Ticaret Müsteşarlığı na da giderek incelemelerde bulundu. Heyetin Ankara programı içerisinde ayrıca; OSTİM ve Ankara 1. OSB ve iş yeri ziyaretleri, Türkiye nin Dış Politikası konulu konferans, TİKA ziyareti ve alış-veriş merkezi gezileri yer aldı. Konuk heyet Beypazarı Ticarıt Odası ve Beypazarı Belediye Başkanının davetini kabul ederek Beypazarı nı ziyaret ettikten sonra karayolu ile İstanbul a ulaştı. Bir haftalık İstanbul programı içerisinde de şehrin tarihi yerlerinin görülmesi, fuar gezileri, İstanbul Sanayi Odası (İSO), İstanbul Ticaret Odası (İTO) ziyareti ve ikili görüşmeler, meslek komiteleri ile toplantı, DEİK ziyareti ve bilgilendirme toplantısı, iş konseyleri ile temaslar ve çeşitli fabrikalarda incelemeler gibi etkinlikler yer aldı. TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, TOBB 10. Türkçe Konuşan Girişimciler Eğitim Programı na Afganistan dan katılan Jamshid Saeydi ye katılım belgesini verirken.