Ege de dinginliğin durağı FOÇA İzmir in yanı başında bulunan Foça, sükûnet ve dinginliği sevenler için ideal beldelerden biri. Eski ve Yeni Foça olarak ikiye ayrılmış olan belde, Ege nin güzelliklerinin tadını çıkarmak için bütün özelliklere sahip. YAZI VE FOTOĞRAFLAR Seda Meşeli Allard 34 /// SEALIFE /// NİSAN 2012 SEALIFE /// NİSAN 2012 /// 35
Foça, İzmir e en yakın sahil kasabalarından biri. Yakın olmasına yakın ama bir o kadar da uzak sanki. Büyük şehirlerde asla bulamayacağınız sakinliği alıp kendi kimliği yapmış ama öyle çok da uzak kalamam ben kalabalıklardan deyip bir ayağı metropolde olsun isteyenleri de kırmamış. Ben de İzmir de kalışımı fırsat bilip bu iki adım ötedeki, hep methini duyduğum tatil kasabasına doğru yola çıkıyorum. Bu arada hatırlatmakta fayda var: Burada eskiden yerleşimin olduğu Eski Foça dan bahsediyorum. Bir de Yeni Foça var hemen yakında. Adı üstünde, yeni kurulmuş, daha çok yazlıklarla dolu bir yerleşim yeri Yeni Foça. İzmir-Çanakkale yolunda Eski Foça tabelasını görür görmez yepyeni bir maceranın başladığını söylüyor içimdeki ses. Şehrin karmaşasından sıyrılmanın ilk işaretleri olan yol boyunca uzayan tarlalar, bağlar, bahçeler, korkunç beton yapılaşmanın buralara pek uğramadığını fısıldar gibiler Foça yollarındakilere. Narince kıvrılan yolda ilerledikçe yükseklik artıyor ve bir süre sonra, asıl varmayı hedeflediğim yer hiç kendini saklamadan, tüm görkemiyle gözlerimin önünde beliriveriyor: Foça ve çevresindeki adalar bir hoş geldin selamı çakıyorlar uzaktan. Tepeyi inerken ikinci bir sürpriz çıkıyor karşıma: İndiğim yokuşun sol tarafındaki tepenin üzerinde yarı yıkık durumdaki yel değirmenleri gösteriyorlar kendilerini, sırtlarında bir yük gibi taşıdıkları yılların yorgunluğu daha ilk görüşte yüzlerinden okunuyor. İlk selamı almanın verdiği mutlulukla bu sefer manzaranın sahibine doğru inmeye başlıyorum yavaşça. Yaklaştıkça netleşen denizin üzerinde irili ufaklı balıklar misali sallanan yatlar, hiç aceleye getirmeden ağlarını denize sallayan balıkçılar, güneşin hiçbir demini ıskalamamak için limanda bir oraya bir buraya koşuşturan çocuklar önümdeki resme canlılık katıyor ve bende bir an önce orada olma isteği uyandırıyorlar. 36 /// SEALIFE /// NİSAN 2012
Tepeyi indiğimde beni şehrin sembolü fok heykelleri karşılıyor. Fok balığı şehri anlamındaki Phokaia zamanla Foça olmuş ve beldenin adına dönüşmüş, güçlü bir gönül bağı var foklarla Foça arasında anlayacağınız. Yalnız sanılmasın ki, fokların Foça sevgisi tükenmiş, eskilerde kalmış Şu anda da koruma altında bulunan bir grup fok balığı Foça nın Siren Kayalıkları bölgesinde yaşamaya devam ediyor. Yukarıdan yetenekli bir ressamın elinden çıkmış etkileyici bir tablo gibi gözüken Foça yı bir de yakından, sokaklarında bizzat dolaşarak tanımak istiyorum. Özenle yenilenip, belki de eski halinden daha güzel bir hale gelmiş. Ege mimarisinin nadide örnekleri eski taş evler, bulunduğum coğrafyayı bana hatırlatmak için sık sık önüme çıkıyorlar. Bu yapılarda en çok hoşuma giden, evlerin kapılarının kaldırımla aynı hizada değil de, birkaç basamak üstünde bulunması. Genelde iki parçalı ahşap panjurların ve çeşitli motiflerle süslü kapıların, duvarların rengiyle olan uyumu, bu yıllar öncesine ait evlere ayrı bir zarafet katıyor. Sokaklar dar, ne bir araba gürültüsü ne de büyük şehirlerde alışık olduğumuz hava kirliliği, sadece huzur ve sükûnet hakim bu deniz kokulu sokaklara. Köşe başına konmuş bir sokak çeşmesi kesiyor yolumu, gelen geçen kana kana içsin de can bulsun diye suyunu cömertlikle sokakla paylaşıyor. M.Ö. 11. yüzyılda kurulmuş olan Foça, M.Ö. 9. yüzyılda İonyalılar ın yerleşmesiyle genişleyip zenginleşmiş. Phokaialılar, yani Herodot un Uzun deniz yolculuğuna çıkan ilk Anadolulular olarak nitelendirdiği zamanın Foçalıları, vaktin ileri teknolojisine sahip gemileriyle Ege, Akdeniz ve Karadeniz içlerinde koloniler kurmuşlar. Foça da ilk yerleşim, bugün Küçük ve Büyük Deniz denilen koyları birbirinden ayıran yarımada üzerinde olmuş. 13. yüzyılda Çakabey in egemenliğine giren Foça, bundan bir asır kadar sonra da Fatih tarafından Osmanlı topraklarına katılmış. Tam da bu tarihi onaylar gibi Foça nın sokakları eskinin ruhunu taşıyor. Çok eskilere ait bir duvar kalıntısı çıkıyor önüme kimi zaman ya da kemerli bir sur kesiyor yolumu. Farklı halkların etkileriyle yoğrulmuş Foça da, gerçekten de tarihi yapı ve eserler beldenin Yukarıdan bakıldığında yetenekli bir ressamın elinden çıkmış etkileyici bir tablo gibi gözüken Foça yı bir de yakından, sokaklarında dolaşarak tanımak gerek. /// 38 /// SEALIFE /// NİSAN 2012
Farklı halkların etkileriyle yoğrulmuş Foça da, tarihi yapı ve binalar beldenin her bir yanına dağılmış. /// her bir yanına dağılmışlar. Geçmişten bugüne gelmiş yapılardan ilk gözüme çarpan heybetli duruşuyla şehre ayrı bir güzellik katan kale oluyor. Fatih zamanında inşa edilmiş, şehrin savunması için kullanılan kalenin en sağlam kalmış bölümü Beşkapılar, zamanın kayıkhanesiymiş. 1994 yılında restore edilmiş Beşkapılar, Osmanlı Foça sını hayal etmeme biraz da olsa olanak sağlıyor. Foça nın neresinde olursam olayım, değişmeyen bir şey var adımlarımı belirleyen: Deniz. Beldenin kaderinde birincil rol oynamış, seneler boyu kim bilir hangi denizcileri sırtında taşımış uçsuz bucaksız deniz, şimdi de minik balıkçı teknelerine açmış kollarını. Ege insanına has hayattan keyif alma sanatının gerçek hayattaki yansıması gibi duran ağlarıyla meşgul balıkçılar, bisikletleriyle kordon boyunu turlayan Foçalı gençler genel manzarayı oluşturuyorlar. Akşam vakti gelip çatıyor ve benim de karnım acıkmaya başlıyor. Bildiğimiz deniz ürünleri, kıyı boyunca sıralanan restoranların hiç şüphesiz göz bebeği. Bunun dışında yöre mutfağına ait yoğurtlu balık da Foça da deneyebileceğiniz değişik tatlardan. Foça ya has lezzetleri denemek için kıyıdaki restoranları tercih edebilirsiniz tabii ama fiyat biraz daha uygun olsun derseniz, Foça nın geniş meydanından denizin ters yönüne ilerleyebilirsiniz. Her ne kadar Foça nın merkezindeki deniz suyu çok temizse de, Eski Foça ve Yeni Foça arasındaki nefes kesen koylar denizin koynuna atlamak için birebir. Foça, gürültülü bar sokaklarının ya da geceleri sonu gelmez eğlencelerin adresi değil kesinlikle. Dinginlik ve bir balıkçı kasabasında hayatın sakin ritmini hissetmeyi dileyenlerin yeri. Eğer siz de kalabalıklar bana göre değil diyorsanız, düşün bir an önce Foça yollarına. 40 /// SEALIFE /// NİSAN 2012
foça REHBERİ Ulaşım İzmir-Çanakkale yolunda devam ederken önce Eski Foça tabelası çıkacak karşınıza, buradan sapınca yaklaşık yirmi beş kilometre sonra Eski Foça ya varacaksınız. Eğer istikametiniz Yeni Foça ysa Eski Foça yazan tabelanın olduğu yoldan sapmadan, yedi kilometre kadar daha Yeni Foça yazısını görene dek ilerlemeniz gerekiyor. Otobüsle gelenler için İzmir ile Eski Foça ve Yeni Foça arasında ayrı ayrı olmak üzere yaklaşık yarım saatte bir karşılıklı seferler bulunuyor. Diğer büyük şehirlerden de önemli otobüs firmalarının seferleri bulunuyor. Ayrıca Eski Foça-Yeni Foça hattında düzenli olarak Yeni Foça Birlik tarafından seferler yapılıyor. Eski Foça dan Hanedan Koyu na kadar olan plajlara kadar yazın kış aylarına göre daha sık olmak üzere her saat başı dolmuşlar kalkıyor. Pratik Bilgiler Foça ya gidip de ünlü sakızlı dondurmasını tatmadan sakın dönmeyin. Ayrıca Foça nın sakız aromalı türk kahvesi de dostlarınıza götürebileceğiniz şirin bir hediye olabilir. Foça nın midye dolmaları da tıpkı dondurması kadar ünlü ve mutlaka bir denenmeyi hak ediyor. Boyutları bildiğimiz midye dolmalardan daha küçük olan midyeler, sahil kenarında birçok restoranda satılıyor. Yemek & Konaklama Siren Pansiyon Foça merkezde denize elli metre mesafedeki Siren Pansiyon, temiz, özenli odaları ve güleryüzlü hizmetiyle dikkat çekiyor. Ayrıca pansiyonun muhteşem bir deniz manzarasına sahip terası, Foça yı bir de yukarıdan görmek isteyenleri asla hayal kırıklığına uğratmayacak cinsten. www.sirenpansiyon.com İsmetpaşa mah. 161 Sokak, No:13 Foça/İzmir 0232 812 26 60 İyon Pansiyon Bir kez ziyaret edenin mutlaka geri dönmeyi dilediği İyon Pansiyon da deniz gören eski taş odalarda ya da bahçeye bakan odalarda konaklamak İDO İle İstanbul dan İzmİr e ulaşım mümkün. Denize elli adım mesafede bulunan pansiyonun öne çıkan özelliği işletmecilerin sıcakkanlı oluşları ve misafirlerini ellerinden geldiğince rahat ettirme gayretleri. www.iyonpansiyon.com İsmet Paşa Mahallesi, 198 Sokak, No: 8 Foça/İzmir 0232 812 14 15 Kokoloz Cafe Eski bir Yunan depo-evin restore edilmesiyle oluşturulmuş kafe, iki arkeolog tarafından işletiliyor. Kafe, hoş müzikleri ve samimi atmosferiyle bir evin sıcaklığına sahip. Atatürk Mah, 194 Sokak, No:14, Foça/İzmir 0232 812 52 55 Bandırma üzerinden: İDO nun İstanbul Yenikapı dan Bandırma ya her gün hızlı feribot seferleri var ve 2 saat sürüyor. Bandırma-İzmir arası duble yol ile 272 km ve yaklaşık 4 saatte kat ediliyor. İDO feribotları sayesinde Bandırma üzerinden İzmir e ulaşım 6 saat sürüyor. Bursa üzerinden: İDO nun İstanbul Yenikapı dan Bursa ya her gün hızlı feribot seferleri düzenleniyor ve 1 saat 30 dakika sürüyor. Bursa-İzmir arası duble yol ile 338 km ve yaklaşık 4 saat 30 dakikada ulaşılıyor. İDO feribotları sayesinde Bursa üzerinden İzmir e ulaşım sadece 6 saatte sağlanıyor. Yalova üzerinden: İDO nun İstanbul Yenikapı ve Pendik ten her gün hızlı feribot seferleri mevcut. Yenikapı-Yalova 1 saat 15 dakika, Pendik ten ise 45 dakika sürüyor. Yalova-İzmir arası 393 km ve sadece 5 saat 30 dakika sürüyor. İDO feribotları ile Yenikapı-Yalova üzerinden İzmir e ulaşım 6 saat 45 dakika ve Pendik- Yalova üzerinden 6 saat 15 dakika sürüyor. 42 /// SEALIFE /// NİSAN 2012