KIBRIS TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI BİRLİĞİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ MESLEKİ HİZMET VE DENETİM TÜZÜĞÜ (05.02.1982 - R.G.10 EKIII A.E.51 Sayılı Tüzük) KIBRIS TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI BİRLİĞİ YASASI (12/1976 Sayılı Yasa) Madde 18 Altında Yapılan Tüzük Kıbrıs Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Yetki Kurulu, 12/1976 sayılı Kıbrıs Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kuruluş Yasası nın 18. maddesi uyarınca kendine verilen yetkiyi kullanarak hazırlamış olduğu ve Kıbrıs Türk Federe Devleti Bakanlar Kurulunca onaylanan aşağıdaki Tüzüğü yapar. Kısa İsim 1. Bu Tüzük, Kıbrıs Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Makina Mühendisliği Mesleki Hizmet ve Denetim Tüzüğü olarak isimlendirilir. Amaç 2. Makina Mühendisliği mesleği kapsamına giren mal ve hizmet üretiminde, belirli kurallar getirip mesleki ve bilimsel esaslara uygunluğu sağlıyarak toplum yararına bunun kalitesini arttırmak, makine mühendisliği mesleğinin uygulayıcıları ile bunu satın alan özel veya tüzel kişiler arasındaki iş ilişkilerini esasa bağlayıp karşılıklı hak ve çıkarlarını korumak; makina mühendisliği ile ilgili projelerin hazırlanması ve uygulanmasını kesin denetim altına alıp Yetki Kurulunun bu doğrultudaki görev ve sorumluluklarının sınırlarını belirlemektir. Tanımlar 3. Bu Tüzükte metin başka türlü gerektirmedikçe: Asgari Ücret Tarifesi makina mühendislerinin mesleki hizmet karşılığında alacakları asgari ücreti belirleyen tarifeyi anlatır. Belge Yetki Kurulunca verilen ve ilgili kişinin saptanan çalışma sınırları içinde ve belli bir konuda yetkili olduğunu belirleyen Yetki Belgesini anlatır. İşveren makine mühendisliği hizmetlerini yaptıracak özel veya tüzel kişiyi veya onun yasal vekilini anlatır. K.T.M.M.O.B. Kıbrıs Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğini anlatır. Makina Mühendisleri bu tüzük amaçları bakımından 12/1976 sayılı Yasada tanımı yapılan makina mühendislerini anlatır. 1
Makina Mühendisliği Mesleki Hizmetleri makina mühendisliğini ilgilendiren konularda proje hazırlama, gerekli hesapları yaparak bunlarla ilgili dosya ve evrakları düzenleme, gereğinde bunları uygulama ve uygulama sürecinde mesleki kontrol ve denetimi gerçekleştirme işlerini anlatır. Mesleki Hizmet makina mühendisliği konularını içeren hizmetleri anlatır. Mesleki Kontrol makina mühendisliği ile ilgili bir projenin gerçekleştirilme sürecinde gerekli olan teknik hizmetleri anlatır. Müteahhit makina mühendisi tarafından hazırlanan makina mühendisliği ile ilgili bir projenin fiilen yapımını üstlenen kişiyi anlatır. Oda K.T.M.M.O.B. Makine Mühendisleri Odasını anlatır. Teknisyen resmi olarak belgelendirilmiş bilgi seviyesi itibarıyle makina mühendisine çizim, hesap, proje uygulaması, imalat, montaj ve servis işlerinde yardımcı olarak çalışabilen kişiyi anlatır. Vize bir makina projesini yapan bir makina mühendisinin bu projeyi yapmaya yetkili olup olmadığını, projenin 12/1976 sayılı yasada belirtilen tüzük ve yönetmeliklere uygun olarak yapılıp yapılmadığını belirleyen onayı anlatır. Vize Kurulu makina mühendisliği meslek hizmetleri ile ilgili herhangi bir projenin vize edilme istemi üzerine projeyi incelemek için Oda Yönetim Kurulunca oluşturulan kuruldur. Yasa 12/1976 Sayılı 1976 Kıbrıs Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kuruluş Yasasını anlatır. Yardımcı Kurallar 4. Makine Mühendisliği mesleki hizmet uygulamalarındaki çalışmalara işlerlik, süreklilik ve güvenirlilik kazandırmak amacıyla Makina Mühendisleri Odası Yönetim Kurulunca aşağıdaki Yardımcı Kurullar oluşturulabilir. (1) Mesleki Hizmet Sınav Kurulu: Makina Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu, bu Tüzüğün 12 (1) b maddesinde değinilen sınavlar yapılacağında, her sınav dönemi için, yapılacak sınav konusunda uzmanlaşmış üç makina mühendisini görevlendirir. Sınav Kurulu, soruların hazırlanması ve sonuçların değerlendirilmesinde Yetki Kurulu ve Oda Yönetim Kuruluna yardımcı olur ve gerekli önerilerde bulunur. 2
(2) Mesleki Hizmet Denetim Kurulu: Makina Mühendisleri ile Makine Mühendisliği dalında belge sahibi diğer kişilerin çalışmalarının yürürlükte bulunan kanun, tüzük ve yönetmeliklere, makina mühendisliği meslek gereklerine ve mevcut standatlara uygunluğunu denetler. Mesleki Hizmet Denetim Kurulu, ikisi Yetki Kurulu üyesi diğer ikisi de Oda Yönetim Kurulu tarafından Oda üyeleri arasından seçilen dört makina mühendisinden oluşur. Bu Kurul üyeleri Yetki Kuruluna, denetim Kurulunun oluşturulma amaçlarına uygun olarak ayrı ayrı veya birleşik rapor sunabilirler. (3) Mesleki Hizmet Disiplin Kurulu: Makina mühendisliği meslek uygulamalarıyla ilgili olarak Odaya yapılacak yazılı şikayetler üzerine veya Denetim Kurulunun olumsuz yöndeki raporu üzerine toplanarak şikayet konusunu yürürlükteki esaslar çerçevesinde inceleyip gerekli önlemleri alan bir kuruldur. (a) (b) (c) Disiplin Kurulu aşağıdaki üyelerden oluşur: (i) (ii) (iii) K.T.M.M.O.B. Yönetim Kurulu tarafından, K.T.M.M.O.B. Onur Kurulu üyeleri arasından atanacak bir üye (toplantıya başkanlık yapar) Yetki Kurulu üyesi iki makina mühendisi ve İlgili sahanın müteahhitler veya işverenler örgütü tarafından atanacak bir üye Karar alınırken oyların eşit olması durumunda başkanlık görevini yürüten Onur Kurulu üyesinin ayırıcı oyuna baş vurulur (Başkanın oyu çift sayılır) Disiplin Kurulu; suçlu bulunan kişilere karşı, ikaz, ihtar, geçici veya süresiz belge iptali, belge derecesini düşürme ve para cezası gibi yaptırımlar uygulayabilir. Toplantılar 5. Makina mühendisliği ile ilgili Yetki Kurulu toplantıları en çok 60 gün ara ile bir önceki toplantıda belirlenen tarihte yapılır. Olağanüstü durumlarda Yetki Kurulunun Makina Mühendisliği ile ilgili tüm üyelerine Kurul Başkanı tarafından 48 saat önceden yazılı çağrı yapılarak toplantının yapılması sağlanır. Nisap üç üye ile sağlanır. Nisap sağlanmadığı hallerde toplantı bir hafta sonraya ertelenir. Birleşik Toplantı 6. Yetki Kurulunun makina mühendisliği ile ilgili üyeleri, gerektiğinde Oda Yönetim Kurulu tarafından birleşik toplantıya çağrılabilir. 3
Kararlar 7. Madde 5 te konu edilen toplantılarda kararlar salt çoğunlukla alınır. Ancak Bakanlar Kuruluna onay için götürülecek tüzük önerileri üzerinde ve 12 ile 13. maddelerde belirtilen Yetki Belgesi kararlarında en az üç imzanın bulunması gereklidir. Adres 8. Yetki Kurulu, makina mühendisliği dalındaki çalışmalarını K.T.M.M.O.B. merkezinde yürütür. Sekreterlik Hizmeti 9. (1) Yetki Kurulunun makina mühendisliği hizmetleri ile ilgili günlük işlerinin yürütülmesinde kolaylık sağlamak amacı ile Oda Yönetim Kurulu geçici veya daimi bir sekreter atayabilir. Sekreter maaşı da Oda Yönetim Kurulu tarafından saptanarak Oda bütçesinden ödenir. (2) K.T.M.M.O.B. Yönetim Kurulu, Yetki Kurulunun tüm işleri için bir sekreter atadığı takdirde Oda, sekreter masraflarına üye sayısı oranında katkıda bulunur. Bu durumda madde 9 (1) dikkate alınmaz. Toplantı Ücretleri 10. Yetki Kurulu üyeleri ile Yardımcı Kurul üyeleri katıldıkları her toplantı için bir ödenek alırlar. Makina mühendisliği ile ilgili çalışmalar sırasında alınacak ödeneğin miktarı her yıl Oda Yönetim Kurulunca saptanır. Bu ödenekler Makina Mühendisleri Odası bütçesinden karşılanır. Teknisyenlerin Proje uygulama alanları 11. Makina mühendisliği ile ilgili her konuda teknisyenlerin proje uygulama alanları ve kapsamları bir yönetmelikle saptanır ve bu alanlarda çalışacak teknisyenlere madde 12 ve/veya 13 e göre yetki verilir. Yetki Belgeleri 12. (1) Makine mühendisliği ile ilgili herhangi bir projenin yapılıp uygulanışı ve/veya makina mühendisliği mesleği kapsamına giren herhangi bir sistemin periyodik bakım ve tamirinde makina mühendisliğine duyulan güveni sarsmamak, bunu pekiştirmek, bu hizmeti talebeden özel veya tüzel kişi veya kişileri maddi zarara uğratmamak ve bu sistemi kuruluş, bakım ve tamir aşamasında tamamlayan insan unsurunun can güvenliğini sağlamak amacıyle konu ile ilgili müteahhit, teknisyen ve tesisatçıların uygun bir belge ile yetkilendirilmiş olmaları gerekir. Mesleki hizmet sınırlarını ve sorumluluklarını saptayan Yetki Belgeleri bu Tüzüğün Ek 1 inde verilen örneklere uygun olarak düzenlenip aşağıda belirlenen kişilere madde 19 da belirtilen Belge Harcının Oda veznesine yatırılması karşılığında verilir. 4
(a) (b) Odaya kayıtlı makina mühendislerine istem üzerine mühendislik ve müşavirlik bürosu olması koşuluyla sınavsız ve sınırsız kapsamlı Yetki Belgesi verilir. (Ek 1 Örnek 1) Makina mühendislerinin proje yapabilmeleri için Odadan Yetki Belgesi almış olması koşulu aranmaz. Ancak ilgili makina mühendisinin bu Tüzüğün Tanımlar ında tarifi yapılan makina mühendisleri özelliğini taşıması gerekir. Odaya kayıtlı bulunmayan makina mühendisleri K.T.F.D. sınırları içinde proje yapıp bunu uygulayamaz ve mesleki faaliyette bulunamaz. Mesleki Hizmet ile ilgili imalat, montaj, servis ve tamirat işlerinde çalışan tesisatçı, müteahhit ve teknisyenlerin çalışabilecekleri konu ve sınırları saptayıp belgelendirebilmek için sınavlar açılır ve başarılı olanlara uygun kapsamlı Yetki Belgesi verilir. (Ek I Örnek 2 ). (2) Yetki Belgeleri bir yıl sürelidir. Süre bitiminde Odaya başvurularak madde 19 da belirtilen Belge Vize Harcı yatırılıp yenilenebilir. (3) İki yıl üst üste yenilenmeyen belgeler iptal edilir. Sınavsız yetki belgesi verilmesi 13. Teknik öğrenim yapan lise dengi veya lise üstü teknik okul mezunlarına diploma, eğitim ve öğrenim programlarına uygun kapsamda sınavsız Yetki Belgesi verilebilir. Sınavlar 14. Madde 12 de anlatılan belgeleri almak için başvuruda bulunan adayların bilgi ve yeteneklerini saptamak amacıyla yılda en fazla iki defa sınav yapılır. (1) Sınav tarihinden iki ay önce Mesleki Hizmet Sınav Kurulu atanır. (2) Sınav tarih ve yerleri ile başvuru şekil, tarih ve yerleri en az bir ay önceden iki yerel gazetede ayrıntılı biçimde ikişer gün yayınlanarak duyurulur. (3) Sınav Kurulunun gereken teknik hazırlıkları tamamlayabilmesi için başvurular en geç sınav gününden on gün önce son bulmalıdır. (4) Sınavlar sırasında adaylar, sınav kurallarına kesinlikle uymakla yükümlüdürler. Aksi davranışta bulunanlar sınavı terketmek zorunda bırakılırlar ve sınav harçları iade edilmez. (5) Sınav harcı her yıl Oda Yönetim Kurulunca saptanır ve sınav için başvuru yapılırken ödenir. 5
Makina Mühendislerinin yetki ve sorumlulukları 15. (1) Makina Mühendisleri Odasına üye olan makine mühendisleri bu Tüzük ve ilgili diğer Tüzük ve Yönetmeliklerin kapsamına ve madde 12 ye uygun olarak makina mühendisliği ile ilgili her hangi bir projeyi hazırlama, imzalama ve mesleki kontrollük yapmaya yetkili ve sorumludurlar. (2) Makina mühendisliği mesleğiyle ilgili bir konuda proje yapan, bunu uygulayan, mevcut bir sistem için değişiklik projesi veya ek proje yapıp bunu uygulayan veya mesleki konuları inceleyip rapor düzenleyen makina mühendisleri Kıbrıs Türk Federe Devleti nde yürürlükte bulunan Yasa, Tüzük ve Yönetmeliklere uymakla yükümlüdürler. Proje Konuları 16. Her türlü konut, hotel, motel, fabrika ve inşaatın ısıtma, soğutma, havalandırma ve sıhhi tesisatları ile Makina Mühendisliği Meslek Hizmetleri kapsamına giren fabrika ve tesisin kuruluşu, tadili ve genişletilmesi ancak projeye bağlı olarak yapılabilir. Proje Sözleşmesi 17. Makina Mühendisliği ile ilgili bir projeyi hazırlamadan önce ilgili makina mühendisi işveren ile bir proje sözleşmesi imzalar. Oda tarafından hazırlanan örnek kullanılarak yapılan bu proje sözleşmesinin içeriğine, konu ile ilgili iş tamamlanıncaya kadar her iki taraf da uymakla yükümlüdür. Sözleşmeye taraflarca kabul edilen özel hükümler eklenebilir. Proje Vizesi 18. Makina mühendislerinin, meslek sınırları içinde yaptıkları konu ile ilgili herhangi bir projeyi Odaya vize ettirme zorunluluğu vardır. Odaya vize ettirilmemiş projeler Kıbrıs Türk Federe Devletinde kesinlikle uygulamaya konamaz. Konması halinde projeyi yapan ve uygulama alanına koyan kişi aleyhinde madde 4 (3) te sözü edilen Disiplin Kurulu tarafından gereken yasal işlemler yapılır. Herhangi bir projenin vize edilebilmesi için: (1) Projenin, Odaya kayıtlı bir makina mühendisi tarafından hazırlanması, (2) Projeyi hazırlayan makina mühendisi hakkında Disiplin Kurulunca alınmış herhangi bir engelleme kararı bulunmaması, (3) Projenin bir kopyasının Odaya verilmiş olması, (4) Madde 19 da belirtilen Proje Vize Harcının Oda veznesine yatırılmış olması gerekmektedir. 6
Harçlar 19. Makina mühendisliği mesleği ile ilgili olarak Yetki Belgesi, Yetki Belgesi Vizesi ve Proje Vize Harçları aşağıdaki gibidir. Oda Yönetim Kurulu, Yetki Kurulunun da görüşünü alarak belirlenen harçları günün koşullarına uygun olarak yeniden düzenleyip Bakanlar Kurulunun onayına sunabilir. (1) Belge Harcı : 1500.- TL (2) Belge Vize Harcı : 1000.- TL (3) Proje Vize Harcı : 1000.- TL den daha az olmamak kaydıyle proje maliyet keşfinin binde biri. Gelirler 20. Madde 19 da belirtilen harçlar ile sınav harçları Oda Saymanı tarafından toplanıp Oda bütçesinin ilgili kalemine gelir olarak kaydedilir. Yetki Kurulu ve diğer Kurulların harcamalrı 21. Yetki Kurulu ve diğer kurulların, makina mühendisliği ile ilgili çalışmaları sırasında gerekli görülen harcamalar Oda Bütçesinden karşılanır. Asgari Ücret 22. Makina mühendisleri yapacakları mesleki hizmetler karşılığında alacakları ücretleri bu Tüzük altında yapılacak olan Makina Mühendisleri Odası Asgari Ücret Esasları Yönetmeliğinde belirtilen tarifelerdeki ücretlere uygun olarak tahsil ederler. Ücretlerin kapsamı 23. Bu Tüzüğün 27. Maddesine uygun olarak hazırlanacak Asgari Ücret ve Esasları Yönetmeliği ne uygun olarak alınacak ücret, makina mühendislerinin, iş verenin istemlerini karşılayabilecek biçimde mesleki kurallara bağlı olarak yaptığı her türlü teknik çalışma ve harcamalarının karşılığıdır. Proje Vize Kurulu 24. (1) Makina mühendisliği mesleği ile ilgili herhangi bir projenin vizelenmesi için Odaya başvuruda bulunulduğu zaman, Oda Yönetim Kurulu, Odanın üyeleri arasından proje konusunda yeterli bilgi sahibi iki makina mühendisini yazılı olarak konuyu incelemekle görevlendirir. (2) Oda Yönetim Kurulunca Vize Kurulu için görevlendirilen makina mühendisleri buna en geç 15 gün içinde olumlu veya olumsuz yazılı yanıt vermekle yükümlüdürler. (3) Vize Kurulu için önerilen makina mühendisi bu görevi reddettiğini yazılı olarak Oda Yönetim Kuruluna bildirdiği zaman yerine bir başka üye görevlendirilir. 7
(4) Oda Yönetim Kurulu birden fazla Vize Kurulu oluşturabilir ve farklı tipteki projeler için farklı kurulu görevlendirir. (5) Vize Kuruluna önerilecek makina mühendisleri Kamu Görevlileri ve Kamu İktisadi Teşebbüslerinde çalışanların dışından ve Odaya kayıtlı üyeler arasından seçilir. (6) Zorunlu hallerde bilgisinden yararlanılmak için Vize Kuruluna önerilen Kamu Görevlisi veya Kamu İktisadi Teşebbüslerinde çalışan makina mühendislerine Odaca ücret ödenmez. (7) Vize Kurulu, projenin genel doğruluğuna ve teknik çizimin esaslara uygunluğunu kontrol eder. (8) Vize Kurulunda görev alan makina mühendislerine verilecek ücretleri Oda Yönetim Kurulu saptar. Bu ücret hiçbir durumda yürürlükte olan asgari ücretin altında olamaz. Ek Örnekleri 25. Tüzük maddelerinde bu Tüzüğe ekli olduğu belirtilen belge örnekleri bu Tüzüğün ayrılmaz ve bölünmez bütünü sayılır.yetki Kurulu sözkonusu belge örneklerini ve örnekler üzerindeki bilgileri değişen koşullarda gereksinimleri karşılayacak şekilde değiştirebilir; eklemeler ve çıkarmalar yapabilir; bunlara yardımcı veya hizmet gereği diğer belge örnekleri saptayabilir. Değiştirilen veya yeni düzenlenen her belge örneği Bakanlar Kurulu onayından sonra Resmi Gazete de yayınlanır. Belge örnekleri üzerinde gelişi güzel değişiklikler yapılamaz. Bilirkişi Ücretleri 26. Makina mühendisliği meslek hizmetleri ile ilgili Asgari Ücret ve Esasları Yönetmeliği hazırlanıp Bakanlar Kurulu tarafından onaylanarak yürürlüğe girinceye kadar bilirkişi ücretleri Oda Yönetim Kurulu tarafından saptanır. Bu Tüzüğün altında hazırlanacak Yönetmelikler 27. K.T.M.M.O.B. Yetki Kurulu, bu Tüzüğün uygulanmasını sağlamak ve özellikle bu Tüzüğün Yönetmeliklerle işlerlik kazanacağı tüm konularda Bakanlar Kurulunun onayından sonra yürürlüğe girebilecek yönetmelikler yapmağa yetkilidir. Yürürlüğe Giriş 28. Bu Tüzük, Resmi Gazete de yayınlandığı tarihten başlayarak yürürlüğe girer. 8
EK I ÖRNEK I 12/76 SAYILI K.T.M.M.O.B. KURULUŞ YASASI KIBRIS TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI BİRLİĞİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ MESLEKİ HİZMET VE DENETİM TÜZÜĞÜ MAKİNA MÜHENDİSİ YETKİ BELGESİ (MADDE 12 ) Resim Yetki Belge No : Adı / Soyadı : Tarihi : Adresi : K.T.F.D. Kimlik Kartı No Oda Kimlik Kartı No Diploma / Mezuniyet Belge No :. :.. :. Tarihi :... Yukarıda kimliği yazılı Makina Mühendisi Odamıza üye olup Kıbrıs Türk Federe Devleti sınırları içerisinde Makina Mühendisliği Meslek Hizmetleri ile ilgili herhangi bir projeyi yapma, uygulama ve mesleki kontrolluk yapmaya yetkilidir. Bu Belge veriliş tarihinden başlayarak bir yıl geçerlidir. Makina Mühendisleri Odası Başkanı K.T.M.M.O.B. Yetki Kurulu adına. 9
EK 1 ÖRNEK 2 12/76 SAYILI K.T.M.M.O.B. KURULUŞ YASASI KIBRIS TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI BİRLİĞİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ MESLEKİ HİZMET VE DENETİM TÜZÜĞÜ ( MADDE 12 ve 13 ) TEKNİSYENLİK / MÜTEAHHİTLİK / TESİSATCILIK BELGESİ Resim Tarihi :. Yetki Belgesi No :... Adı Soyadı : (Bay / Bayan). Adresi :.. K.T.F.D. Kimlik Kartı No :. Diploma / Belge /Sertifika No : Tarihi :.. Yukarıda kimliği belirtilen şahıs../../19.. tarihinde diplomaları incelendikten sonra / yapılan sınavda teorik ve pratik bilgileri yeterli düzeyde bulunduğundan..konusunda olarak yetkilendirilmiştir. Bu belge veriliş tarihinden başlayarak bir yıl geçerlidir. *Lüzumsuz olanı çiziniz. Makina Mühendisleri Odası Başkanı K.T.M.M.O.B. Yetki Kurulu adına. 10