1 2 Kamu istişaresi / TR2010.0315.01/ Şebeke Yönetmeiğinin ENTSO-E ie uyumaştırıması / Exce şabonu yorumarı İgii Yönetmeik Madde Paragraf At Paragraf Yorum sahibinin Tam Adı Yorum sahibinin bağı oduğu kuruuş Şebeke Yönetmeiği 20 2 Erkut ER FICHTNER Şebeke Yönetmeiği e.17.a.1 2 Erkut ER FICHTNER Yan Hizmeter Yönetmeiği MADDE 20 Sekonder Frekans Kontrou Transfer Zorunuuğu [Yeni Madde, EB Şebeke Kodu 34.Madde ie uyumaştırma] 1, 2 ve 3 Nafiz ÖZCAN Orijina metin Önerien metin Gerekçe For this purpose, connection and integration of generation pants with a tota output power of ess than 1500 MW The Maximum Primary Reserve Capacity may not be ess than 2% and more than 10% of the nomina power of the unit (1) Tüze kişier zorunu odukarı seconder frekans contro yediği miktarının tamamını veya bir kısmını, seconder frekans contro servisi imzaamış başka bir tüze kişiden temin edebiir. (2) Sekonder frekans kontro yedeği miktarının başka bir tüze kişiden temin edebimek için, tüze kişi sekonder frekans kontro hizmetini sekonder, frekans kontro hizmet anaşmasına göre sağamaıdır, ve zorunuuğun transfer edidiği tüze kişi Sistem operatörüne MMS you ie gün öncesinde en geç saat 18:30 a kadar bidirmeidir. (3) Sekonder frekans kontroüne iişkin yükümüüğün transferi Sistem İşetmecisi onayı ie birikte yürürüğe girer. For this purpose, connection and integration of generation pants with a tota instaed power of ess than 1500 MW The Maximum Primary Reserve Capacity may not be ess than 1% and more than 10% of the nomina power of the unit Wrong terminoogy Confict with minimum PFC reserve ratio. Pease state that new minimum imit is 1% (1) Üretim faaiyeti gösteren tüze kişier sağamaka yükümü Sekonder Frekans kontro yükümüüğü tıpkı Primer frekans odukarı sekonder frekans kontro rezerv miktarını kendi Kontro yükümüüğünde oduğu gibi Üretim faaiyeti gösteren adarına kayıtı üretim tesiserinden ya da bu Yönetmeikte tüze kişier adarına kayıtı üretim tesiserinden de beirtien usu ve esasar doğrutusunda üretim faaiyeti gösteren karşıayabimeidir. başka bir tüze kişiden sağayabiirer. (2) Sekonder frekans kontro yedeği miktarının kendi adarına kayıtı üretim tesiserinden ya da başka bir tüze kişiden temin edebimek için, kendisi veya tüze kişi sekonder frekans kontro hizmetini sekonder, frekans kontro hizmet anaşmasına göre sağamaıdır, ve zorunuuğun transfer edidiği kendi üretim tesisi veya tüze kişi Sistem operatörüne MMS you ie gün öncesinde en geç saat 18:30 a kadar bidirimeidir. (3) Sekonder frekans kontroüne iişkin yükümüüğün transferi Sistem İşetmecisi onayı ie birikte yürürüğe girer. Yorum tipi Yorumarın doğası Yorum dikkate aındı Technica Editoria Technica Editoria Editorya Cevap ve Gerekçesi Yorum cevabı RfG şebeke kodarı, " nomina güç", " kuruu güç" veya " kuruu kapasite" kavramarı için " Maksimum Kapasite" yi kuanır. Uyumaştırma amaçarı için, şebeke yönetmeiğinde sadece " Maksimum kapasite"kuanıacaktır. Bu yorum ENTSO-E kodu ie uyumaştırıma ie bağantıı değidir ve Türk Yönetmeikerinin mevcut revizyonu kapsamında değidir. Bu yorum, Yönetmeiğin ieride yapıacak başka revizyonunda ee aınacaktır. TEİAŞ için, bir yan hizmet anaşması imzaanması, üretim tesiseri tarafından sağanan tahsis, zamanama ve yedekerin izenmesi için bir ön koşudur. Sekonder frekans kontro hizmet anaşmasına yapıan atıf muhafaza edimeidir.ayrıca, orjina metin, primer frekans kontroü yükümüüğünün transferi ie igii oan 13. Maddenin aynıdır. Önerien Metin Şebeke yönetmeiğinde " nomina güç", " kuruu güç" veya " kuruu kapasite" " Maksimum kapasite" ie değişir. Önerien metin aınmadı. Önerien metin aınmadı. 3 Yan Hizmeter Yönetmeiği MADDE 48 Senkron kompansatör oarak çaışma hizmetinin ücretendirimesi 3 4 Nafiz ÖZCAN (3) Senkron kompanzasyon hizmeti sunumasına iişkin yatırım, işetme, bakım ve Sistem Kuanım ve İşetim Bedei maiyeterini yansıtan ayık senkron kompanzasyon hizmet bedei aşağıdaki formü uyarınca hesapanır. (4) Bu formüde geçen; h Uyguamada yeknesakığın sağanması ve eşit tarafar arasında ayrım gözetimemesini teminen tarafarca üzerinde mutabakata varıan katsayıyı, Senkron Kompanzasyon Hizmeti bedei formüünün Üretim şirketerinin tüm maiyeterini karşıayacak şekide yeniden düzenenmesi uygun oacaktır. Senkron kompansatör hizmeti sunumasına iişkin yatırım, işetme, bakım ve Sistem Kuanım ve İşetim Bedei maiyeterini yansıtan ayık senkron kompansatör hizmet bedeini hesapanmasında kuanıan h katsayısı maiyetin düşük çıkmasına yo açmakta ve pratikte Üreticiar Senkron Kompansatör hizmeti vermeerinden doayı zarara uğramaktadır. Bu nedene Senkron Kompanzasyon Hizmeti bedeinin Üretim şirketerinin tüm maiyeterini karşıayacak şekide yeniden hesapanması uygun oacaktır. Editorya Bu yorum ENTSO-E kodu ie uyumaştırıma ie bağantıı değidir ve Türk Yönetmeikerinin mevcut revizyonu kapsamında değidir. Bu yorum, Yönetmeiğin ieride yapıacak başka revizyonunda ee aınacaktır. Önerien metin aınmadı. 4 5 Eektrik Şebeke Yönetmeiği Eektrik Şebeke Yonetmeigi Annex 17 ANCILLARY SERVICES PERFORMANCE TEST PROCEDURES Ek 17 Yan Hizmeter Performans Test Prosedüreri E.17.A. PRIMARY FREQUENCY CONTROL PERFORMANCE TEST PROCEDURES E.17.B. SEKONDER FREKANS KONTROL PERFORMANS TEST PROSEDÜRLERİ Test Kabu Kritereri Test Kabu Kritereri Nafiz ÖZCAN Toga ARICA Azami Primer Frekans Kontro Rezerv Kapasitesi en az 15 Azami Primer Frekans Kontro Rezerv Kapasitesi en az 15 dakika dakika boyunca Şeki E.17.A.6 de gösterien toeransar boyunca Şeki E.17.A.6 de gösterien toeransar dahiinde dahiinde sürdürüebimeidir. Bu kriter değerendiriirken sürdürüebimeidir. Bu kriter değerendiriirken grafikteki yer grafikteki yer aan veri kayıt noktaarının en az %99 unun aan veri kayıt noktaarının en az %90 nının toerans sınırarı toerans sınırarı dahiinde yer aması yeteri kabu ediecektir dahiinde yer aması yeteri kabu ediecektir (18) TEİAŞ tarafından MYTM de buunan Otomatik Üretim Kontro (AGC) sistemi üzerinden test edien santra/bok/üniteye gönderien ayar değeri uyarınca, primer frekans kontro işetimi devre dışı iken yük ama hızı oranı testinde ( böüm b.2.) ede edien veriere göre ouşturuan santra/bok/ünitede gerçekeşen tepkinin grafiği aşağıdaki Şeki E.17.B.1. de gösterien toeransar dahiinde omak zorundadır. (18) TEİAŞ tarafından MYTM de buunan Otomatik Üretim Kontro (AGC) sistemi üzerinden test edien santra/bok/üniteye gönderien ayar değeri uyarınca, primer frekans kontro işetimi devre dışı iken yük ama hızı oranı testinde ( böüm b.2.) ede edien veriere göre ouşturuan santra/bok/ünitede gerçekeşen tepkinin grafiği aşağıdaki Şeki E.17.B.1. de gösterien toeransar dahiinde omak zorundadır. Yük ama/yük atma sırasında santra/bok/ünite tepkisi band araıkarı ik 90s içerisinde yük amada Pout=Pset +2%xPGN ie -1%xPGN band araığında, yük atmada Pout=Pset -2%xPGN ie +1%xPGN band araığında omaıdır. 90s sonrasında Pout=Pset +1%xPGN ie -1%xPGN band araığında, yük atmada Pout=Pset -1%xPGN ie +1%xPGN omak zorundadır. Mevcut Yönetmeikteki 99% kriteri çok yüksektir. Pratikte yapıan testerde üniteerin bu kriteri sağamaarı mümkün oamamaktadır.her ne kadar set değerinde çaışma sağanabise de,anaog sinyaerin öçümünde çevrese etkenerden kaynakı ouşan anık saınımar, bazı noktaarda öçümün %1'ik bandın dışına taşmasına sebep oabimektedir. Bu sebepe %99 kriteri uyguamada başarıması zor bir kriter oarak üreticieri zoramaktadır. Şebeke frekansını riske Mevzuatın yorumanmasında geçmiş dönemerde yaşanabiecek oası karışıkıkarın önenmesi amacıya ifadenin daha net beirenmesi karışıkığın önüne geçebiecek ve tester sırasında rezerv kapasitesi çaışmaarı daha sağıkı takip ediebiecektir. Ayrıca PFK testeri için kuanımakta oan grafiğin (Aşağıda) benzeri bir grafiğin SFK için de kuanımasını öneririz. Editorya Editorya Bu yorum ENTSO-E kodu ie uyumaştırıma ie bağantıı değidir ve Türk Yönetmeikerinin mevcut revizyonu kapsamında değidir. Bu yorum, Yönetmeiğin ieride yapıacak başka revizyonunda ee aınacaktır. Bu yorum ENTSO-E kodu ie uyumaştırıma ie bağantıı değidir ve Türk Yönetmeikerinin mevcut revizyonu kapsamında değidir. Bu yorum, Yönetmeiğin ieride yapıacak başka revizyonunda ee aınacaktır. Önerien metin aınmadı. Önerien metin aınmadı. 6 7 Eektrik Şebeke Yonetmeigi Eektrik Şebeke Yonetmeigi Madde 22 4 - Ufuk Candar FOYA Madde 50 2 a Ufuk Candar FOYA Sistem arızaarında; 400 kv ik ietim sisteminin bazı böümerinin, aşırı geriim korumasını harekete geçirecek geriim üst sınırı oarak beirenen 450 kv ye kadar aşırı geriime maruz kamasına izin veriebiir Geriim Araığı İşetim Süresi 0.85 pu - 0.90 pu 60 dakika 0.90 pu - 1.118 pu Sınırsız 1.118 pu - 1.15 pu 20 dakika Tabo 6.1: Bu Tabo bir Güç Üretim Modüünün Ağdan bağantısı kesimeksizin Bağantı Noktasındaki nomina değerden sapan Geriimer için çaışabiir oacağı minimum zaman araıkarını göstermektedir. (pu değereri için Geriim esası 66 kv ia 300 kv (bu değerer hariç) arasındadır) Sistem arızaarında; 400 kv ik ietim sisteminin bazı böümerinin, aşırı geriim korumasını harekete geçirecek geriim üst sınırı oarak beirenen 420 kv ye kadar aşırı geriime maruz kamasına izin veriebiir Geriim Araığı İşetim Süresi 0.91 pu - 1.10 pu Sınırsız Tabo 6.1: Bu Tabo bir Güç Üretim Modüünün Ağdan bağantısı kesimeksizin Bağantı Noktasındaki nomina değerden sapan Geriimer için çaışabiir oacağı minimum zaman araıkarını göstermektedir. (pu değereri için Geriim esası 66 kv ia 300 kv (bu değerer hariç) arasındadır) Şebeke Yönetmeiği Ek-6'da Sistem Geriim Sınırarı 400 kv Panama için azami 420 kv-asgari 370 kv verimiştir. 400 kv İşetme için azami 420 kv-asgari 340 kv verimiştir. Madde 22'de bahsedien 450 kv, Ek-6'da tarifenen 400 kv azami İşetme imiterinin üzerinde oup, Madde 22'de verien 450 kv değeri için çaışma koşuarının igii yerere yazıması uygun oacaktır. Şebeke Yönetmeiği Ek-6'da Sistem Geriim Sınırarı 154 kv İşetme için azami 170 kv-asgari 140 kv verimiştir. Madde 50'de bahsedien Geriim Araığı 60 dakika için 0.85 pu - 0.90 pu oup, Ek-6'da tarifenen 154 kv asgari işetme imitinin atındadır; Geriim Araığı sınırsız için 0.90 pu - 1.118 pu oup, Ek-6'da tarifenen 154 kv işetme imiterinin az da osa dışındadır; Geriim Araığı 20 dakika için 1,118 pu - 1.15 pu oup, Ek-6'da tarifenen 154 kv azami işetme imitinin üzerindedir. Editorya Editorya Bu makae, kuanıcıya nomina değerden votajın mümkün oan en faza sapma hakkında kuanıcıya bigi vermektedir.bahsedimesi gerekmektedir. ENTSO-E şebeke kodarına göre, Kuanıcıar,420 kv ve 440 kv arasındaki bağantı noktasında hasar geriimi omadan en az 60 dakika boyunca dayanma yetisine sahip omaıdır. Bu değerin üzerinde bir geriim sapması hainde, kuanıcı tesisini koruma hakkına sahiptir. 154 kv ve 66 kvseviyesindeki geriim araıkarı,iec standartarı ie uyumu hae gemesi için değiştiriecektir. Ayrıca, pu değeri herhangi bir karışıkığı önemek amacıya kv değeri ie değiştiriecektir. Önerien metin aınmadı. Bu sebepe Madde 50'de verien p.u. değereri için çaışma koşuarının yeniden değerendirimesi uygun oacaktır. 8 Eektrik Şebeke Yonetmeigi Madde 50 2 a Ufuk Candar FOYA Geriim Araığı İşetim Süresi 0.85 pu - 0.90 pu 60 dakika 0.90 pu - 1.05 pu Sınırsız 1.05 pu - 1.0875 pu 20 dakika 1.0875 pu - 1.10 60 dakika Tabo 6.2: Bu Tabo bir Güç Üretim Modüünün Ağdan bağantısı kesimeksizin Bağantı Noktasındaki nomina değerden sapan Geriimer için çaışabiir oacağı minimum zaman araıkarını göstermektedir. (pu değereri için Geriim esası 300 kv ia 400 kv arasındadır) Geriim Araığı İşetim Süresi 0.85 pu - 1.05 pu Sınırsız Tabo 6.2: Bu Tabo bir Güç Üretim Modüünün Ağdan bağantısı kesimeksizin Bağantı Noktasındaki nomina değerden sapan Geriimer için çaışabiir oacağı minimum zaman araıkarını göstermektedir. (pu değereri için Geriim esası 300 kv ia 400 kv arasındadır) Şebeke Yönetmeiği Ek-6'da Sistem Geriim Sınırarı 400 kv İşetme için azami 420 kv-asgari 340 kv verimiştir. Madde 50'de bahsedien Geriim Araığı 20 dakika için 1,05 pu - 1.0875 pu oup, Ek-6'da tarifenen 400 kv azami işetme imitinin üzerindedir; Geriim Araığı 60 dakika için 1,0875 pu - 1.1 pu oup, Ek-6'da tarifenen 400 kv azami işetme imitinin üzerindedir. Bu sebepe Madde 50'de verien p.u. değereri için çaışma koşuarının yeniden değerendirimesi uygun oacaktır. Editorya 400 kv geriim araıkarı, herhangi bir karışıkığı önemek amacıya kv değer ie değiştiriecektir. Votage Range(kV) (connection to 400 KV system) Time period for operation (Generators and Demand) Comments 340 360 60 minutes Same as previous requirement in pu(0,85 pu - 0.90 pu) 360 420 Unimited Same as previous requirement in pu(0.90 pu - 1.05 pu) 420 440 60 minutes Same as previous requirement in pu (1.05 pu - 1.1 pu) 9 Votage Range(kV) (connection to 400 KV system) Time period for operation (Generators and Demand) Comments 340 360 60 minutes Same as previous requirement in pu(0,85 pu - 0.90 pu) 360 420 Unimited Same as previous requirement in pu(0.90 pu - 1.05 pu) 420 440 60 minutes Same as previous requirement in pu (1.05 pu - 1.1 pu)
Votage Range(kV) (connection to 400 KV system) Time period for operation (Generators and Demand) Comments 340 360 60 minutes Same as previous requirement in pu(0,85 pu - 0.90 pu) 360 420 Unimited Same as previous requirement in pu(0.90 pu - 1.05 pu) 420 440 60 minutes Same as previous requirement in pu (1.05 pu - 1.1 pu) Eektrik Şebeke Yonetmeigi Madde 58 1 a Ufuk Candar FOYA Önerien geriim araığı (Bağantı Noktasında 300 kv ve 400 kv içeren geriim esası) ve işetim için minimum süre aşağıdaki gibidir: Geriim Araığı: 0.85pu - 1.05pu, İşetim süresi: sınırsız Geriim Araığı: 1.05pu - 1.0875pu, İşetim süresi: 60 dakika Geriim Araığı: 1.0875pu - 1.10pu, İşetim süresi: 60 dakika Önerien geriim araığı (Bağantı Noktasında 300 kv ve 400 kv içeren geriim esası) ve işetim için minimum süre aşağıdaki gibidir: Geriim Araığı: 0.85pu - 1.05pu, İşetim süresi: sınırsız Şebeke Yönetmeiği Ek-6'da Sistem Geriim Sınırarı 400 kv İşetme için azami 420 kv-asgari 340 kv verimiştir. Madde 58'de bahsedien Önerien Geriim Araığı 60 dakika için 1,05 pu - 1.0875 pu oup, Ek-6'da tarifenen 400 kv azami işetme imitinin üzerindedir; Geriim Araığı 60 dakika için 1,0875 pu - 1.1 pu oup, Ek-6'da tarifenen 400 kv azami işetme imitinin üzerindedir. Editorya 400 kv geriim araıkarı, herhangi bir karışıkığı önemek amacıya kv değer ie değiştiriecektir. Votage Range(kV) Time period for operation Comments (connection to 400 (Generators and Demand) KV system) 340 360 60 minutes Same as previous requirement in pu(0,85 pu - 0.90 pu) 360 420 Unimited Same as previous requirement in pu(0.90 pu - 1.05 pu) 420 440 60 minutes Same as previous requirement in pu (1.05 pu - 1.1 pu) Bu sebepe Madde 58'de verien p.u. değereri için çaışma koşuarının yeniden değerendirimesi uygun oacaktır. 10 Eektrik Şebeke Yonetmeigi Madde 58 1 a Ufuk Candar FOYA Önerien geriim araığı (Bağantı Noktasında 66 kv ve 300 kv içeren geriim esası) ve işetim için minimum süre aşağıdaki gibidir: Geriim Araığı: 0.85pu - 1.118pu, İşetim süresi: sınırsız Geriim Araığı: 1.118pu - 1.15pu, İşetim süresi: 20 dakika Önerien geriim araığı (Bağantı Noktasında 66 kv ve 300 kv içeren geriim esası) ve işetim için minimum süre aşağıdaki gibidir: Geriim Araığı: 0.91pu - 1.10pu, İşetim süresi: sınırsız Şebeke Yönetmeiği Ek-6'da Sistem Geriim Sınırarı 154 kv İşetme için azami 170 kv-asgari 140 kv verimiştir. Madde 58'de bahsedien Önerien Geriim Araığı sınırsız için 0.85 pu - 0.90 pu araığı, Ek-6'da tarifenen 154 kv asgari işetme imitinin atındadır; Önerien Geriim Araığı sınırsız için 1,1 pu - 1,118 pu araığı, Ek-6'da tarifenen 154 kv azami işetme imitinin üzerindedir; Önerien Geriim Araığı 20 dakika için 1,118 pu - 1,15 pu araığı, Ek-6'da tarifenen 154 kv azami işetme imitinin üzerindedir. Editorya 154 kv ve 66 kvseviyesindeki geriim araıkarı,iec standartarı ie uyumu hae gemesi için değiştiriecektir. Ayrıca, pu değeri herhangi bir karışıkığı önemek amacıya kv değeri ie değiştiriecektir. Bu sebepe Madde 58'de verien p.u. değereri için çaışma koşuarının yeniden değerendirimesi uygun oacaktır. 11 Eektrik Şebeke Yonetmeigi Madde 6 15 d 400/154 kv yıdız-yıdız bağı ototransformatörerin primer ve sekonder sargıarının nötr noktaarı doğrudan toprakanır ve nötr noktaarı şat merkezinin toprakama şebekesine bağanır. 400 kv yi dağıtım sistemine bağayan yıdız üçgen transformatörerin primer sargıarının nötr noktası doğrudan, sekonder sargısı ise toprakama transformatörü üzerinden toprakanır. 154 kv yi dağıtım sistemine bağayan yıdız yıdız tersiyersiz transformatörerin primer sargıarının nötr noktası doğrudan, sekonder sargısının nötr noktası ise nötr direnci veya nötr reaktörü üzerinden toprakanır. 400/154 kv yıdız-yıdız bağı ototransformatörerin primer ve Dağıtım sisteminde kabo yatırımarının neden oduğu sekonder sargıarının nötr noktaarı doğrudan toprakanır ve nötr kapasitif akımarın kompanze edimesi amacı ie, Nötr direnç noktaarı şat merkezinin toprakama şebekesine bağanır. 400 uyguaması yerine Nötr Reaktör uyguamasına geçimesi kv yi dağıtım sistemine bağayan yıdız üçgen transformatörerin primer sargıarının nötr noktası doğrudan, sekonder sargısı ise toprakama transformatörü üzerinden toprakanır. 154 kv yi dağıtım sistemine bağayan yıdız yıdız tersiyersiz transformatörerin primer sargıarının nötr noktası doğrudan, sekonder sargısının nötr noktası ise nötr direnci veya nötr reaktörü üzerinden toprakanır. Bu yorum ENTSO-E kodu ie uyumaştırıma ie bağantıı değidir ve Türk Yönetmeikerinin mevcut revizyonu kapsamında değidir. Bu yorum, Yönetmeiğin ieride yapıacak başka revizyonunda ee aınacaktır. Önerien metin aınmadı. 12 13 14 15 16 Eektrik Şebeke Yonetmeigi Eektrik Şebeke Yonetmeigi Eektrik Şebeke Yonetmeigi Eektrik Şebeke Yonetmeigi Madde 6 15 e Madde 6 17 Madde 6 12 Geçici Madde 10 154 kv sistemi dağıtım sistemine bağayan bir transformatörün sekonder sargısının nötr noktası 1000 A ik direnç veya nötr reaktörü üzerinden toprakanır Sistemde şönt kompanzasyon, şönt reaktörer ve şönt kapasitörere yapıır. Şönt reaktörer 400 kv seviyesinde hem hatta hem de baraya, havai hat omaması durumunda ise baraya bağanabiecek şekide tasaranır. 154 kv seviyesinde baraya bağanabiecek şekide ve 400/158 kv ototrafoarın tersiyer sargıarına bağanabiecek şekide tasaranır. Şönt kapasitörer ise 154 kv transformatör merkezerinin primer veya sekonder tarafındaki baraara tesis ediir. 400 kv sistemde tesis edien şönt reaktörerin standart kapasiteeri 420 kv geriim seviyesinde 72 MVAr, 97 MVAr, 121 MVAr, 145 MVAr, 183 MVAr ve 160-250 MVAr dır.154 kv sistemde tesis edien şönt reaktörerin standart kapasiteeri ise 5 MVAr, 10 MVAr ve 20 MVAr dır. Şönt reaktörer 420 kv ve 170 kv sistem geriimerinde süreki çaışabiecek şekide tasaranır. Şönt reaktörer, ayarı oarak da tesis ediebiir.154 kv transformatör merkezerindeki 154 kv şönt reaktörer ve kapasitörer transformatör merkezinin kısa devre gücü ve harmonik rezonans riskeri hesapanarak tesis ediir. 154 kv transformatör merkezerindeki 25 MVA, 50 MVA, 100 MVA ve transformatörerin sekonder tarafındaki baraya güç faktörünün düzetimesi amacıya 5 MVAr, 10 MVAr ve 2x10 MVAr gücünde şönt kapasitör gruparı ve dinamik Direkt transformasyonun gereki oduğu haerde, 400 kv sistemi dağıtım sistemine bağayan transformatörer 400/33 kv ve 125 MVA oarak tasaranır. Transformatörün sekonderinin üçgen bağı oması durumunda bu transformatörer toprakama transformatörü kuanıarak toprakanır. 154 kv sistemi dağıtım sistemine bağayan bir transformatörün sekonder sargısının nötr noktası 1000 A ik direnç veya nötr reaktörü üzerinden toprakanır. Sistemde şönt kompanzasyon, şönt reaktörer ve şönt kapasitörere yapıır. Şönt reaktörer 400 kv seviyesinde hem hatta hem de baraya, havai hat omaması durumunda ise baraya bağanabiecek şekide tasaranır. 154 kv seviyesinde baraya bağanabiecek şekide ve 400/158 kv ototrafoarın tersiyer sargıarına bağanabiecek şekide tasaranır. Şönt kapasitörer ise 154 kv transformatör merkezerinin primer veya sekonder tarafındaki baraara tesis ediir. 400 kv sistemde tesis edien şönt reaktörerin standart kapasiteeri 420 kv geriim seviyesinde 72 MVAr, 97 MVAr, 121 MVAr, 145 MVAr, 183 MVAr ve 160-250 MVAr dır.154 kv sistemde tesis edien şönt reaktörerin standart kapasiteeri ise 5 MVAr, 10 MVAr ve 20 MVAr dır. Şönt reaktörer 420 kv ve 170 kv sistem geriimerinde süreki çaışabiecek şekide tasaranır. Şönt reaktörer, ayarı oarak da tesis ediebiir.154 kv transformatör merkezerindeki 154 kv şönt reaktörer ve kapasitörer transformatör merkezinin kısa devre gücü ve harmonik rezonans riskeri hesapanarak tesis ediir. 154 kv transformatör merkezerindeki 25 MVA, 50 MVA, 100 MVA ve transformatörerin sekonder tarafındaki baraya güç faktörünün düzetimesi amacıya 5 MVAr, 10 MVAr ve 2x10 MVAr gücünde teknik etüd sonuçarına göre 20 Mvar gücüne kadar şönt kapasitör gruparı ve dinamik kompanzasyon/veya şönt reaktör sistemeri tesis ediir. Şönt kapasitörer, ve şönt Direkt transformasyonun gereki oduğu haerde, 400 kv sistemi dağıtım sistemine bağayan transformatörerin sekonderinin yıdız bağı,400/33 kv ve 125 MVA oarak tasaranır. GEÇİCİ MADDE (10) İetim sisteminde kuanımakta oan 400/33 kv ve 125 MVA yıdız /üçgen bağı mevcut indirici trafoar 01.01.2025 tarihine kadar TEİAŞ tarafında Madde 6(12) da beirtien kriterere uygun hae getiriir Dağıtım sisteminde kabo yatırımarının neden oduğu kapasitif akımarın kompanze edimesi amacı ie, Nötr direnç uyguaması yerine Nötr Reaktör uyguamasına geçimesi Dağıtım sistemindeki kabo yatırımarı nedeniye ouşan kapasitif cezaarın önüne geçimesinin temini amacı ie, şönt kapasitörere iave oarak, şönt rektörerinde tesis edimesi gerektiğini vurguamak amacı ie düzeneme yapımıştır. Şönt reaktör ve şönt kapasitör gruparının gücünün beirenmesi amacı ie, teknik etüd yapıması gerektiğide vurguanmıştır. Dağıtım şirketerinin kaite faktöreri oan SAİDİ SAİFİ hedeferini gerçekeştirimesi için TM er arası yük aktarımının kesintisiz sağanması tedarik sürekiiği açısından önemidir. Bu nedene TEİAŞ ın tüm trafoarının sekonder sargıarının yıdız bağı oması trafoar arası yük aktarımarının kesintisiz yapımasını sağayacaktır. Dağıtım şirketerinin kaite faktöreri oan SAİDİ SAİFİ hedeferini gerçekeştirimesi için TM er arası yük aktarımının kesintisiz sağanması tedarik sürekiiği açısından önemidir. Bu nedene TEİAŞ ın tüm trafoarının sekonder sargıarının yıdız bağı oması trafoar arası yük aktarımarının kesintisiz yapımasını sağayacaktır. Bu yorum ENTSO-E kodu ie uyumaştırıma ie bağantıı değidir ve Türk Yönetmeikerinin mevcut revizyonu kapsamında değidir. Bu yorum, Yönetmeiğin ieride yapıacak başka revizyonunda ee aınacaktır. Bu yorum ENTSO-E kodu ie uyumaştırıma ie bağantıı değidir ve Türk Yönetmeikerinin mevcut revizyonu kapsamında değidir. Bu yorum, Yönetmeiğin ieride yapıacak başka revizyonunda ee aınacaktır. Bu yorum ENTSO-E kodu ie uyumaştırıma ie bağantıı değidir ve Türk Yönetmeikerinin mevcut revizyonu kapsamında değidir. Bu yorum, Yönetmeiğin ieride yapıacak başka revizyonunda ee aınacaktır. Bu yorum ENTSO-E kodu ie uyumaştırıma ie bağantıı değidir ve Türk Yönetmeikerinin mevcut revizyonu kapsamında değidir. Bu yorum, Yönetmeiğin ieride yapıacak başka revizyonunda ee aınacaktır. Önerien metin aınmadı. Önerien metin aınmadı. Önerien metin aınmadı. Önerien metin aınmadı.
17/18/19/20/21 Eektrik Şebeke Yonetmeigi Eektrik Şebeke Yönetmeiği Madde 14 ( yeni madde 28) Geçici Madde 9 İetim sistemine doğrudan bağı tüketicier ve dağıtım isansına sahip tüze kişier tarafından; ayık oarak sistemden çekien endüktif reaktif enerjinin sistemden çekien aktif enerjiye oranı yüzde yirmiyi, ayık oarak sisteme verien kapasitif reaktif enerjinin sistemden çekien aktif enerjiye oranı ise yüzde onbeşi geçemez. (2) Birinci fıkranın uyguanmasında aşağıda yer aan esasar dikkate aınır: a) TEİAŞ transformatör merkezerinde 36 kv ve atı geriim seviyesinden bağı kuanıcıar için; aynı baradan birden faza kuanıcının besenmesi durumunda, kuanıcının sistemden çektiği endüktif veya sisteme verdiği kapasitif reaktif enerjinin aktif enerjiye oranının tespitinde, bu kuanıcının o barada öçüen aktif/reaktif enerjinin topamı aınarak değerendirme yapıır. Ancak, bir transformatör merkezinde aynı kuanıcının bağantısı birden faza ve farkı baraar ie gerçekeşiyor ise değerendirme, kuanıcı için her bir barada ayrı ayrı yapıır. b) İetim sistemine 36 kv üstündeki geriim seviyeerinden tek bir hat ie doğrudan bağı veya birden faza hat ie kuanıcı tesisindeki aynı baraya bağı kuanıcının birden faza öçüm noktası var ise, sistemden çekien endüktif veya sisteme verien kapasitif reaktif enerjinin aktif enerjiye oranının tespitinde, bu öçüm noktaarındaki aktif/reaktif enerjinin topamı aınarak değerendirme yapıır. İetim sistemine 36 kv üstündeki geriim seviyeerinden birden faza hat ie kuanıcı tesisindeki ayrı baraara doğrudan bağı kuanıcının sistemden çektiği endüktif veya sisteme verdiği kapasitif reaktif enerjinin aktif enerjiye oranının tespitinde ise, bu kuanıcının ietim sistemine bağı oduğu her bir bara için ayrı değerendirme yapıır. (3) İkinci fıkradaki esasar çerçevesinde öçüen topam ayık aktif enerji tüketimi dikkate aınarak hesapanan ayık Güç kaitesi izeme sistemi tesis edimeksizin işetmeye aınmış ietim sistemi kuanıcıarı, 1/7/2015 tarihine kadar bu Yönetmeiğin 9, 11 ve 13 üncü maddeerinde beirtien IEC 61000-4-30 A sınıfı öçüm standardına uyumu öçüm ve kayıt cihazarını tesis etmeke yükümüdür. Bu yükümüüğünü yerine getirmeyen kuanıcıara, bu Yönetmeiğin 9, 10, 11, 12 ve 13 üncü maddeerinde beirtien sınır değererin aşımasına iişkin bağantı ve sistem kuanım anaşmaarının igii hükümeri doğrutusunda işem tesis ediir. Reaktif enerjinin kompanzasyonu MADDE 14- (1) İetim sistemine doğrudan bağı tüketicier ve dağıtım isansına sahip tüze kişier tarafından; ayık oarak sistemden çekien endüktif reaktif enerjinin sistemden çekien aktif enerjiye oranı yüzde yirmiyi, ayık oarak sisteme verien kapasitif reaktif enerjinin sistemden çekien aktif enerjiye oranı ise yüzde onbeşi geçemez. (2) Birinci fıkranın uyguanmasında aşağıda yer aan esasar dikkate aınır: a) TEİAŞ transformatör merkezerinde 36 kv ve atı geriim seviyesinden bağı kuanıcıar için; aynı baradan birden faza kuanıcının besenmesi durumunda, kuanıcının sistemden çektiği endüktif veya sisteme verdiği kapasitif reaktif enerjinin aktif enerjiye oranının tespitinde, bu kuanıcının o barada öçüen aktif/reaktif enerjinin topamı aınarak değerendirme yapıır. Ancak, bir transformatör merkezinde aynı kuanıcının bağantısı birden faza ve farkı baraar ie gerçekeşiyor ise değerendirme, kuanıcı için her bir barada ayrı ayrı yapıır. b) İetim sistemine 36 kv üstündeki geriim seviyeerinden tek bir hat ie doğrudan bağı veya birden faza hat ie kuanıcı tesisindeki aynı baraya bağı kuanıcının birden faza öçüm noktası var ise, sistemden çekien endüktif veya sisteme verien kapasitif reaktif enerjinin aktif enerjiye oranının tespitinde, bu öçüm noktaarındaki aktif/reaktif enerjinin topamı aınarak değerendirme yapıır. İetim sistemine 36 kv üstündeki geriim seviyeerinden birden faza hat ie kuanıcı tesisindeki ayrı baraara doğrudan bağı kuanıcının sistemden çektiği endüktif veya sisteme verdiği kapasitif reaktif enerjinin aktif enerjiye oranının tespitinde ise, bu kuanıcının ietim sistemine bağı oduğu her bir bara için ayrı değerendirme yapıır. (3) İkinci fıkradaki esasar çerçevesinde; a) Öçüen topam ayık aktif enerji tüketimi dikkate aınarak hesapanan ayık ortaama güç miktarının; Güç kaitesi izeme sistemi tesis edimeksizin işetmeye aınmış ietim sistemi kuanıcıarı,31/12/2015 tarihine kadar bu Yönetmeiğin 9, 11 ve 13 üncü maddeerinde beirtien IEC 61000-4-30 A sınıfı öçüm standardına uyumu öçüm ve kayıt cihazarını tesis etmeke yükümüdür. Bu yükümüüğünü yerine getirmeyen kuanıcıara, bu Yönetmeiğin 9, 10, 11, 12 ve 13 üncü maddeerinde beirtien sınır değererin aşımasına iişkin bağantı ve sistem kuanım anaşmaarının igii hükümeri doğrutusunda işem tesis ediir. Dağıtım şirketerinin yönetiminde oan şebekeye özeike yeni düzenemeer kapsamında güneş,rüzgar, hidroik kaynakı isanssız üretim tesiseri bağanmaktadır. Kararı rejimde çaışamayan bu tür üretim tesiserinin özeike mevsimse değişikikerden doayı bağı odukarı şebekeye tedarik edecekeri enerji değişkenik göstermektedir. Mevsimse değişikikerden doayı, Yönetmeiğin mevcut haindeki 14. Maddesinin 3. fıkrasında tanımanan maksimum demant değerinin, sadece hesapamanın yapıacağı aydaki maksimum demant değeri yerine, hesapamanın yapıacağı aydan geriye dönük 12 ayık dönemin maksimum demantı omasının teknik açıdan daha uygun oacağı önerimektedir. Ayrıca TEİAŞ tarafından yeni tesis edierek kısmen devreye aınmış oan trafoarın düşük yükenmesi, orta geriim sistemdeki üreticierin mevsimse enerji üretimeri sonucu TEİAŞ merkezerinin düşük yükere yükenmesi, TEİAŞ tarafından trafo merkezerinde sıcak yedek oarak çaıştırıması sonucu düşük yükenmeer.vb. nedenere 1000 kw ık ayık ortaama güç değerinin atında reaktif ceza uyguamasından muaf tutuması önerimektedir. Mevcut Reaktif Ceza Hesapama kıavuzunda TEİAŞ trafo merkezerine müstaki hat ie bağı üreticierin anaşmaarını TEİAŞ ie yapmış omaarı hainde üretim tesisi sayacının değereri hesapamaarda dikkate aınırken, anaşmanın dağıtım isansı sahibi tüze kişisi ie yapıması hainde üretim tesisinin sayaç değereri hesapamaarda dikkate aınmamaktadır. TEİAŞ barasına direk bağı üretim tesiserinin TEİAŞ veya dağıtım isansı tüze kişi kuanıcısı omasının reaktif ceza hesapamaarında farkıığı omamaıdır. Zira bağantı noktasında fizikse bir değişikik söz konusu değidir. Bu nedene TEİAŞ barasına bağı üretim tesiserinin sayaç TEİAŞ merkezerinde güç kaite cihazarı montajarının yapımasının yanı sıra aynı yönetmeikte beirtien SCADA atyapısı için gereki oan fider konum bigierinin aınmasına dair kritererin TEİAŞ tarafından henüz beirenmemiş oması, aynı zamanda bu çaışmaarın sahada uyguanması sırasında pananan sürenin çeşiti nedenere uzayabieceği, anaizör montaj çaışmaarı, igii teekominikasyon kurum ve kuruuşarının habereşme atyapısının tesisi ve ietişim cihazarının tesis amacıya 2015 yıı sonuna kadar sürenin uzatıması uygun oacaktır. Bu yorum ENTSO-E kodu ie uyumaştırıma ie bağantıı değidir ve Türk Yönetmeikerinin mevcut revizyonu kapsamında değidir. Bu yorum, Yönetmeiğin ieride yapıacak başka revizyonunda ee aınacaktır. Bu yorum ENTSO-E kodu ie uyumaştırıma ie bağantıı değidir ve Türk Yönetmeikerinin mevcut revizyonu kapsamında değidir. Bu yorum, Yönetmeiğin ieride yapıacak başka revizyonunda ee aınacaktır. Önerien metin aınmadı. Önerien metin aınmadı. 22 Eektrik Şebeke Yönetmeiği Madde 18 1 TEİAŞ a ait bir çıkış dağıtım fideri kesicisinin açma süresi, ietimden dağıtıma indirici transformatörerin kısa devre dayanım süresi, transformatörün söz konusu fider üzerinden maruz kadığı kısa devre sayısı ve dağıtım merkezi ie TEİAŞ merkezi arasında meydana geebiecek en yüksek faz arası kısa devre akımı dikkate aınarak TEİAŞ tarafından beirenir. Kuanıcıarın TEİAŞ barasına bağı oan ik dağıtım merkezerine ait bir dağıtım fideri arızasında dağıtım fiderine ait röenin çaışması ve kesicinin açma süresi dahi omak üzere azami arıza temizeme süresi, faz-toprak arızaarı için azami 1,0 saniye, faz-faz arızaarında ise en yüksek kısa devre akımı için 0,14 saniyedir. 0,14 saniye, aşırı akım röeerinin ani akım röe koordinasyon değeridir. TEİAŞ a ait bir çıkış dağıtım fideri kesicisinin açma süresi, ietimden dağıtıma indirici transformatörerin kısa devre dayanım süresi, transformatörün söz konusu fider üzerinden maruz kadığı kısa devre sayısı ve dağıtım merkezi ie TEİAŞ merkezi arasında meydana geebiecek en yüksek faz arası kısa devre akımı ve dağıtım şirketinin röe koordinasyonu dikkate aınarak TEİAŞ ve Dağıtım Şirketerinin karşııkı oarak mutabakatı ie beirenir. Kuanıcıarın TEİAŞ barasına bağı oan ik dağıtım merkezerine ait bir hat dağıtım fideri arızasında hat dağıtım fiderine ait röenin çaışması zamanı faz-toprak arızaarı için azami 1,0 saniye, faz-faz arızaarında ise en yüksek kısa devre akımı için 0,14 saniyedir. Yönetmeiğin Madde 18-7 mevcut hai ie kendi içerisinde çeişkii oduğundan sistem işeticisi ve sistem kuanıcıarı tarafından farkı değerendirimekte ve mutabakat sağanamamaktadır. Bu yorum ENTSO-E kodu ie uyumaştırıma ie bağantıı değidir ve Türk Yönetmeikerinin mevcut revizyonu kapsamında değidir. Bu yorum, Yönetmeiğin ieride yapıacak başka revizyonunda ee aınacaktır. Önerien metin aınmadı. 23 Eektrik Şebeke Yönetmeiği Madde 18 7 TEİAŞ transformatör merkezerinin orta geriim barasındaki bara giriş, kupaj, transfer, hat fideri de dahi omak üzere tüm orta geriim fidererindeki; bara ayırıcı, kesici kontak bigierine uaşımasına, igii dağıtım şirketinin taebi hainde TEİAŞ tarafından izin veriir. TEİAŞ transformatör merkezerinin orta geriim barasındaki bara TEİAŞ Merkezerindeki ayırıcı ve kesici kontak bigieri, Dağıtım giriş, kupaj, transfer, hat fideri de dahi omak üzere tüm orta Şirketerinin SCADA sistemerine veri sağaması nedeniye, geriim fidererindeki; bara ayırıcı, kesici kontak bigierine TEİAŞ merkezerindeki ayırıcı ve kontak bigierindeki arızaarın uaşımasına, igii dağıtım şirketinin taebi hainde TEİAŞ TEİAŞ tarafından ivediike giderimesi önemidir. tarafından izin veriir. Söz konusu TEİAŞ Merkezerinin ayırıcı ve kesici kontak bigierindeki arızaarın, Dağıtım Şirket yetkiierince TEİAŞ yetkiierine ietidiği andan itibaren TEİAŞ tarafından 24 saat içerisinde gideriir. Bu yorum ENTSO-E kodu ie uyumaştırıma ie bağantıı değidir ve Türk Yönetmeikerinin mevcut revizyonu kapsamında değidir. Bu yorum, Yönetmeiğin ieride yapıacak başka revizyonunda ee aınacaktır. Önerien metin aınmadı. 24 25 for pubic consutation for pubic consutation 5 49 2 b) - 1) 54 2 c) In the LFSM-U mode the Power Generating Modue sha be capabe of providing a power increase up to its Maximum Capacity With regard to fast acting additiona reactive Current injection in case of asymmetrica fauts the Reevant Network Operator in coordination with TEIAS sha have the right to introduce a requirement for asymmetrica Current injection In the LFSM-U mode the Power Generating Modue sha be capabe of providing a power increase up to its Maximum Avaiabe Capacity With regard to fast acting additiona reactive Current injection in case of asymmetrica fauts the Reevant Network Operator in coordination with TEIAS sha have the right to introduce a requirement for asymmetrica Current injection adapted to the technica capabiities of the specific generation technoogy This capabiity is reated with the wind which has to be avaiabe Depending the Generation technoogy imitations appy. Technica Technica Madde 49(2) " LFSM-U modunda Aktif Güç Frekans tepkisinin gerçek sevkiyatı, Güç Üretim Modüünün bu tepki tetikendiği andaki işetim ve ortam koşuarına bağıdır..." ibaresi mevcuttur. Üretim teknoojisi ie igii ( Güç Üretim Modüü ve Senkron Güç Üretim Modüü)öze şartar için bir ayırım dikkate ve uyguamaya RFG Şebeke koduna göre aınmıştır. Önerien metin ENTSO-E RfG kodu ie karşıaştırıdığında TEİAŞ'ın hakarını azatmaktadır. Metinde değişikik yok Önerien metin aınmadı. 26 27 28 29 for pubic consutation for pubic consutation for pubic consutation 54 3 b) 55 2 a) 55 3 f) without exceeding the designed transient rated vaues, at the eves to reach 100% of the nomina current if required...to insta a feature in the contro system which operates the Power Park Modue so as to suppy addittiona Active Power to the Network in order to imit the rate of change of Frequency foowing a sudden oss of infeed. With regard to power osciations damping contro, if required by TEIAS, a Power Park Modue sha be capabe of contributing to damping power osciations. The votage and reactive power contro characteristics of Power Park Modues sha not adversey affect the damping of power osciations. without exceeding the designed transient rated vaues, at the eves to reach 100% of the nomina current if required considering the generaton technoogy capabiities..to insta a feature in the contro system which operates the Power Park Modue at Point of Common Connection (PCC) so as to suppy addittiona Active Power to the Network in order to imit the rate of change of Frequency foowing a sudden oss of infeed. With regard to power osciations damping contro, if required by TEIAS, a Power Park Modue sha be capabe of contributing to damping power osciations as part of Anciary Services agreement. The votage and reactive power contro characteristics of Power Park Modues sha not adversey affect the damping of power osciations. Depending the Generation technoogy the response capabiities are different.annex 18 ast paragraph of section E.18.2 to be updated as this point This carifies that the requirement refers to the power pant eve and its interface with PCC This is an extra feature that has to be considered by the Power Pant Owner Technica Fundementa Technica Editoria Technica Fundementa Bu yorum ENTSO-E kodu ie uyumaştırıma ie bağantıı değidir ve Türk Yönetmeikerinin mevcut revizyonu kapsamında değidir. Bu yorum, Yönetmeiğin ieride yapıacak başka revizyonunda ee aınacaktır. Sentetik Ataeti sağamak için, bir inverter`s kontro edimesi gerekidir. Önerien metin kontro sisteminin Bağantı Noktasındaki koşuarı dikkate adığı yansıtmaıdır. Gene oarak, güç saınımarı sönümeme kontroü tüm C tipi PPM için gereki değidir. Yine de, bu nokta, bağantı sürerecinde TEİAŞ tarafından taep edidiği takdirde, projenin erken evreerinde proje geiştiricisi tarafından dikkate aınmaıdır. TEİAŞ tarafından taep edidiği takdirde, gücü saınımarı sönümeme kontrou bağantı için bir ön koşudur, yardımcı hizmet değidir. Önerien metin aınmadı...bağantı noktasında ani bir besenme kaybını takibenfrekans değişim oranının sınırandırıması için, Şebekeye ek Aktif gücün sağanması için kontro sistemine Power Park Modüünü çaıştıran bir özeik yereştirimesi. Güç saınım sönümeme kontroü ie igii oarak, bağantıdan önce TEİAŞ tarafından taep edidiği takdirde, Power Park Modü güç saınımarı sönümemesine katkıda buunacak kapasitede omaıdır. Power Park Modüerinin, geriim ve reaktif güç kontro özeikeri güç saınımarı sönümünü oumsuz etkiememeidir.
30 31 32 33 34 35 for pubic consutation for pubic consutation for pubic consutation for pubic consutation Draft Anciary Services Draft Anciary Services Draft baancing and settement 263 1 d) Annex 18 18.2 2 Annex 18 18.2 2 Annex 18 18.4 1 43 1-47 1-24 4 b Annex 18 sha be effective on the twentieth day foowing that of its pubication and sha ony appy to Existing Power Park Modues based on the wind energy connected to the distribution system having instaed capacity of 10MW and above as from the day of expiration of a 3 year period foowing the date of pubication of this This transient state shoud reach to the maximum reactive current support vaue within 60ms with 10%error margin This transient state shoud reach to the maximum reactive current support vaue within 60ms with 10%error margin The wind turbines shoud provide the frequency ranges and operating periods specified in the Artice 11 of this However, wind power based generation faciities sha be workabe at each point for the power factor vaues that are within the imits stated in Eectricity Market Grid Code. Annex 18 sha be effective on the twentieth day foowing that In Annex 18 Section E.18.1 it is mentioned that the reguation of its pubication and sha ony appy to Existing Power Park appies both to distribution and transmission connected Modues based on the wind energy connected to the distribution power pants and transmission system having instaed capacity of 10MW and above as from the day of expiration of a 3 year period foowing the date of pubication of this This transient state shoud reach to the maximum reactive current support vaue within 60ms after detection with 10%error margin This transient state shoud reach to the maximum reactive current support vaue within 60ms after detection with 10%error margin However, wind power based generation faciities sha be workabe at each point for the power factor vaues that are within the imits stated in Annex 18 of Eectricity Market Grid Code. Wind power based generation faciities that has anciary Wind power based generation faciities that have anciary service agreement with TEIAS regarding reactive power service agreement with TEIAS regarding reactive power contro contro sha not get paid in return for participating reactive sha not get paid in return for participating reactive power power contro indicated within the frame of Eectricity contro indicated within the frame of Annex 18 of Eectricity Market Grid and other generation faciities sha Market Grid and other generation faciities sha not not get paid in return for participating reactive power get paid in return for participating reactive power contro contro between 0.85 power factor of over-excited operation between 0.85 power factor of over-excited operation and 0.95 and 0.95 power factor of under-excited operation. power factor of under-excited operation. The foowing generation faciities sha be exempted from The foowing generation faciities sha be exempted from the the obigation of being a baancing entity, but may become a obigation of being a baancing entity, but may become a baancing entity upon the request of reated market baancing entity upon the request of reated market participant participant and the acceptance of such request by the and the acceptance of such request by the System Operator System Operator: considering the technica capabiities of generation unit: Depending the Generation technoogy the response capabiities are different and are reated on the event detection Depending the Generation technoogy the response capabiities are different Reference to the correct artice sha be done Wind based faciities sha compy with Annex 18 Depending the Generation technoogy there are capabiity imitations Technica Editoria Yes Technica Technica Fundementa Fundementa Technica Editoria Yes Technica Editoria No Technica Editoria No Technica İk metinde hata. Yeni metin için öneri yok. Yeni metin için öneri yok. İk metinde hata. Ony Existing wind based faciities sha compy with Annex 18. New wind based faciities sha compy with Part IV Section 1 of the Eectricity Market Grid Code. Initia wording appies to both Existing and new wind based faciities. Sadece mevcut rüzgar enerjisine dayaı tesiser Ek 18 ie uyumu omak zorunudur.yeni rüzgar enerjisine dayaı tesiser Eektrik Piyasa yönetmeiğinin IV. Böümünün sha. kısımı ie uyumu omaıdır. Orjina metin, hem mevcut hem yeni rüzgar enerjisine dayaı tesiseri kapsıyor. Dengeeme birimi oarak kabu edimesi için, üretim tesiseri, teknoojisi ne oursa osun,dengeeme ürünü için gereki oan şartarı sağamaıdır ( özeike sekonder yedek aktivasyonu ie igii oan şartar) Ek 18 yayımı takip eden yirminci günde yürürüğe girer ve sadece 10MW kuruu güç ve üstüne sahip, ietim ve dağıtım sistemine bağı mevcut rüzgar enerjisine dayaı Power Park Modüerine,bu yönetmeiğin yayımanmasından itibaren 3 yıık sürenin bitiminden itibaren uyguanır. Rüzgar türbüneri, bu yönetmeiğin 34. maddesindeki beirtien frekans araıkarını ve işetim süreerini sağamaıdır. Proposed wording not introduced. TEİAŞ ie yan hizmeter anaşması oan rüzgar enerjisine dayaı üretim tesiserine, reaktif güç kontroü ie igii oarak, Eekkrik piyasa yönetmeiği çerçevesinde oan reaktif güç kontroüne katıımı karşıığında ödeme yapımamaıdır, ayrıca diğer üretim tesiserine de 0.85 aşırı ikazı ve 0.95 düşük güç faktörü arasındaki reaktif güç kontroüne katıımarı karşıığında ödeme yapımamaıdır. Önerien metin aınmadı. 36 37 38 39 40 Yan Hizmeter Yönetmeiği 20 1 Emre Berki Dengeeme ve Uzaştırma Yönetmeiği Dengeeme ve Uzaştırma Yönetmeiği Dengeeme ve Uzaştırma Yönetmeiği Dengeeme ve Uzaştırma Yönetmeiği 9 c Emre Berki 4 Emre Berki 39 7 Onur Kıtay [Yeni Madde, ENTSO- E Eektrik Dengeeme Şebeke Kodu 23. Madde ie uyumaştırma 2 Onur Kıtay Akenerji Eektrik Akenerji Eektrik Akenerji Eektrik Akenerji Eektrik Akenerji Eektrik (1) Tüze kişier zorunu odukarı seconder frekans contro yediği miktarının tamamını veya bir kısmını, seconder frekans contro servisi imzaamış başka bir tüze kişiden temin edebiir. (2) Sekonder frekans kontro yedeği miktarının başka bir tüze kişiden temin etdebimek için, tüze kişi sekonder frekans kontro hizmetini sekonder, frekans kontro hizmet anaaşmasına göre sağamaıdır, ve zorunuuğun transfer edidiği tüze kişi Sistem operatörüne MMS you ie gün öncesinde en geç saat 18:30 a kadar bidirmeidir. c) Yenienebiir enerjinin Dengeeme ve Uzaştırmaya katıması koayaştırımaıdır. Gün içi piyasası kapı kapanış zamanı: Fizikse tesimatın bir saat öncesini, (7) TEİAŞ, maksimum ve minimum fiyatar için başangıç değeri sunacak veya maksimum ve minimum fiyatarda düzeneyici onay için değişikik yapacaktır. (2) Gerçek zamanı Dengeeme Kapasitesi sağama sözeşmesi oan Dengeeme Hizmeti Sağayıcısı, temin edien Dengeeme Enerjisi hacim tekiferini, gerçek zamanı dengeeme hüküm ve koşuarına uygun oarak, tekabü eden ürüner zaman süresi için ve gerçek zaman Dengeeme Enerjisi Kapanış Saatininden önce, ibraz etmeidir. Gerçek zamanda ouşabiecek arıza haerinde sekonder tutuamaması durumunda, yükümüüğün devri mümkün omaıdır. Maddedeki zaman kısıtı daha esnek bir şekide tekrar düzenenmeidir. Mevcut maddenin YEKDEM ie uyumu bir şekide neteştirimesi gerekidir. İki maddedeki zaman diimeri uyumu hae getirimeidir. (Gün için piyasası işemeri sonucunda fizikse tesimattan 1 saat önce gün içi piyasası kapanırken, kgüp ve dgp tekiferi değişikiğine Fizikse tesimattan 1.5 saat öncesine kadar izin verimektedir.) Mevcut yönetmeikte santraerin SFK hizmeti teknik atyapısı sağaması zorunu, fakat hizmete katıımı Gün öncesinde Sekonder taimatı aındığı esnada zorunu hae gemektedir. Ekenen 20. maddede, yükümüüğün 18:30'a kadar devri gereki esnekiği yaratmamaktadır. Ekenen madde öneri niteiğinde gibi gözükmektedir. Ancak bu önerinin yöntemi YEKDEM ie uyumu ve hangi şartarda sağanacağı açıkanmaıdır Madde 53/ı ie çeişmektedir.(ı) Bir saate iişkin gerçekeşen eşeşmeer sonucunda piyasa katıımcıarı dengeeme güç piyasasına daha önce sunmuş odukarı tekif miktararını ve KGÜP erini fizikse tesimattan bir buçuk saat öncesine kadar günceer. Ekenen 7.fıkranın, mevcut 6. fıkra ie benzer oduğu görümüştür. EKenen yeni fıkranın gerekçesi ve 6.fıkradan farkı açıkanmaıdır. Dengeeme Güç Piyasası'na katıımın zorunu oup omayacağı neteştirimeidir ve bir sözeşme imzaanacaksa bu sözeşme şirket bazında mı yoksa üretim birimi bazında mı oacak? Bu konuar açık ifadeere beirtimeidir. Yes Bu yorum, gün öncesi 18:30 dan gerçek zamana daha yakın operasyona izin vererek sekonder frekans kontro yükümüükerinin transfererine esnekik getirmeyi hedefemektedir. Bu yorum ENTSO-E kodu ie uyumaştırıma ie bağantıı değidir ve Türk Yönetmeikerinin mevcut revizyonu kapsamında değidir. Bu yorum, Yönetmeiğin ieride yapıacak başka revizyonunda ee aınacaktır. Yenienebiir enerji kaynakarının dengeemeye katıımı bu aşamadatürk Yönetmeikerine getirimediği için, ENTSO-E dengeeme kodunda, dengeemenin gene bir ikesi oduğu hade, bu değişikiğin iptaini öneririz. Bu yorum geçeridir. Yönetmeiğin 53. Madde i paragrafı uyaranmaıdır. Paragraf 7, paragraf 6 da ön görüdüğü gibi fiyat imiterindeki herhangi bir değişikiğin düzeneyici tarafından onayanması gerektiğini beirtiyor. Bu yorum geçeridir. Gerçekten de düzeneyici onayının Piyasa İşetmecisi tarafından istenmesi gerekmektedir, TEİAŞ tarafından deği. Değişikik uyarandı. Yan Hizmeter Yönetmeiği Madde 17 hükümerine göre, gerçek zamanı dengeeme (sekonder frekans kontro hizmeti) katıımı, bu maddede beirtien niteikere sahip üretim tesiseri için zorunudur. Bu yükümüük, TEİAŞ tarafından işetien tahsis sürecine katımak üzere TEİAŞ ie sekonder frekans kontro hizmet anaşması imzaanmasını içerir. Önerien metin aınmadı. İpta : "c) Yenienebiir enerji kaynakarının dengeeme ve uzaştırmaya katıımı koayaştırımaıdır." 53 ı) Bir saate iişkin gerçekeşen eşeşmeer sonucunda piyasa katıımcıarı dengeeme güç piyasasına daha önce sunmuş odukarı tekif miktararını ve KGÜP erini fizikse tesimattan bir buçuk saat öncesine kadar günceenir. 39 (7) Piyasa işetmecisi TEIAS, maksimum ve minimum fiyatar için başangıç değeri sunacak veya maksimum ve minimum fiyatarda düzeneyici onay için değişikik yapacaktır. Metinde değişikik yok 41 Dengeeme ve Uzaştırma Yönetmeiği [Yeni Madde, ENTSO- E Eektrik Dengeeme Şebeke Kodu 23. Madde ie uyumaştırma 3 Onur Kıtay Akenerji Eektrik (3) Gerçek zaman Dengeeme Kapasite tedarik sürecine katıan tüm Dengeeme Hizmeti Sağayıcıarı, tedarik sürecinin kapanış saatinden önce, dengeeme Kapasitesi hacim tekiferini ibraz etmei ve bunarı günceeme hakkı omaı.1 Ocak 2017 tarihinden itibaren, dengeeme Kapasitesi tekif fiyatarını, tedarik sürecinin kapanış saatinden önce günceeme hakarı oacaktır. Bu maddede beirtien DGP tekif fiyatı günceeme hakkı neye göre veriecek? Tekif günceeme için aranacak herhangi bir kriter oacak mı? Oacaksa bu kriterin doğruuğu nası kontro ediecek? Bu DGP tekif fiyatı günceeme hakkı, Eektrik piyasası Dengeeme kodu tarafından Dengeeme Hizmeti sağayıcıarına verimiştir. Türkiyede, TEİAŞ, Türkiye'de, TEİAŞ bu hakkı etkii kımak için 1 Ocak 2017 öncesinde geçeri yönetmeik hükümerine ekemek zorunda oacaktır. Metinde değişikik yok 42 43 Tasak İhae Kuraarı Madde 2.01 4 Sinan Tokmar Dengeeme ve Uzaştırma Yönetmeiği Madde 9.f Sinan Tokmar Akenerji Eektrik Akenerji Eektrik TEİAŞ ve ESO EAD ve TEİAŞ ve IPTO arasındaki Yıık ihae'ye ek oarak, Saatik İhae için de madde ekenebiir enterkonnekteer üzerindeki, takvim yıının ik günü saat 00:00 da başayıp, takvim yıının son günü saat 24:00 de biten eektrik transferi için FİH ere uygun oarak yapıan yıık İhaeer; f) TEIAŞ kendisi gerçek zamanı dengeeme hizmeti sunmaz. Gerçek zamanı dengeeme Sistem İşetmecisi tarafından yürütüür ve sistem işetmecisi oarak da TEİAŞ tanımanmış. Mevcut tanım maddesinin ve Madde 9.f'in anam karmaşası yaratmayacak şekide tekrar düzenenmesi gerekidir. Hem katiimciar hem de TEİAŞ için ekstra geir imkanı Yorum aakaı. Ancak, saatik ihaeeri gün öncesi piyasa mekanizmaarının bir parçası ve ihae kuraarına dahi değidir. Böye bir ihae, Eektrik Piyasası Dengeeme Yönetmeiğinin bir parçası oarak öngörümüştür. Gerçek zamanı dengeeme, sistem İşetmecisi oarak TEİAŞ tarafından gerçekeştiriir. Rea time baancing is performed by TEIAS as System Operator. Madde 9f e göre, TEİAŞ, bu gerçek zamanı dengeeme için aynı zamanda bir Dengeeme Servis Sağayıcısı oamaz(tersine, bazı AB ükeerinde, TSO'ar kendi depoama tesiserine sahiptir ve kendi kendi uusa düzenemeeri,kendi tesiseri ie dengeeme tekiferi sunmaarını mümkün kıar). Metinde değişikik yok Metinde değişikik yok 44