YÖK ULUSAL AKADEMİK ARŞİV PROJESİ EĞİTİM SEMİNERİ AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Sönmez ÇELİK Doğuş Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Merkezi Müdürü scelik@dogus.edu.tr; snmzclk@gmail.com 05.03.2014
Sunum Planı AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Açık Erişim Standartları DSpace Genel Bilgi Sistem Gereksinimleri Kurulum Konfigürasyon (URL, handle, e mail, dil seçimi vb.) Kullanım (üye, bölüm koleksiyon, kayıt, veri yönetimi, ambargo) 05.03.2014 2
Üst Veri Standartları Dokümanların belirli bir yapı içerisinde tanımlanabilmesi, farklı uygulamalar ile kolay iletişim kurabilmesi ve yapısal değişikliklerin bir bütün olarak kendi içerisinde tutulabilmesi için oluşturulmuş veri yapısı modelidir. OAI 2.0 nin desteklediği üst veri standartları: 1) OAI_DC 2) DIDL 3) DIM 4) ETDMS 5) METS 6) MODS 7) OAI ORE 8) QDC 9) RDF 10) MARC 11) UKETD_DC 12) XOAI Driver in desteklediği standartlar: 1) OAI_DC 2) DIDL 3) METS OpenAIRE in desteklediği standartlar: 1) OAI_DC 2) METS 05.03.2014 3
DSpace DSpace açık kaynak kodlu kurumsal arşiv yazılımıdır ve kurum bünyesinde üretilen akademik çıktıların uzun süreli depolanması, koruması, dizinlenmesi ve erişime sunulması gibi amaçlarla kullanılır. Neden DSpace? Dünyaçapında geliştirici vekullanıcılardan oluşanbüyüktopluluk Ücretsiz açıkkaynakkodluyazılım İhtiyaçlarınız için tamamen özelleştirilebilir Eğitim, devlet, özel ve ticari kurumlar tarafından kullanılır Farklı işletim sistemlerine kurulabilir Her çeşit dijital içeriği korurveyönetir Detaylı bilgi için: https://www.yok.gov.tr/web/acikerisim/dspace 05.03.2014 4
DSpace İçin Yazılım ve Donanım Donanım Gereksinimi Sana sunucu için en az 100GB sabit disk ve 4GB geçici bellek Fiziksel sunucu için daha yüksel kapasiteli sabit disk DSpace büyük ölçekli bir kuruluş için kurulacaksa yazılım ve donanım gereksinimleri için fizibilite çalışması yapılmalıdır. Yazılım Gereksinimi: Bir DSpace sunucusu için bazı üçüncü parti yazılımlara ihtiyaç duyulur. DSpace 4.0 sürümü için: 1) OpenJDK 7 2) Apache Maven 3.x 3) Apache Ant 1.8 veya üstü 4) PostgreSQL (Veri Tabanı) 5) Apache Tomcat 7 veya üstü 6) Perl (sadece dspace info.pl için gerekli) 05.03.2014 5
DSpace Kurulumu DSpace farklı yöntemlerle kurabilirsiniz: DSpace dokümantasyonunda önerildiği şekilde https://wiki.duraspace.org/display/dsdoc4x?src=breadcrumbs homepage Örnek kurulum uygulamalarını takip ederek https://www.yok.gov.tr/web/acikerisim/dspace (Centos 6.5 x64 Linux; Ubuntu 12.04 x32 Linux) LiveCD ile http://acikerisim.ankos.gen.tr/dspace 31 sueruemue livecdsi tuerkce dildestei ile kulanma hazr.html Hazır sanal sunucu ile https://www.yok.gov.tr/web/acikerisim/dspace (hazırlanıyor) 05.03.2014 6
Konfigürasyon AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Genel Ayarlar(/dspace/config/) : dspace.cfg Veri tabanı, temel web adresi, e posta, depolama, arama, indeksleme, handle, ambargo, görüntüleme, listeleme, dil, otorite kontrol, istatistik vb. ayarları e posta ayarları (/dspace/config/) : dspace.cfg ##### Email settings ###### başlığı altındaki ayarlar e posta içeriği düzenleme (/dspace/config/emails) emails klasörü altındaki dosyalar Veri giriş formu düzenleme (/dspace/config/): input forms.xml; item submission.xml dosyaları LDAP ayarı (/dspace/config/modules/): authentication ldap.cfg dosyaları 05.03.2014 7
Konfigürasyon AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Logo ve diğer görseller (/dspace/xmlui/webapps/xmlui/themes/mirage/images): dspace logo only.png Sayfa başlığı (/dspace/mxlui/webapps/xmlui/themes/mirage/lib/xls/core): page structure.xls Harmanlama ayarları (/dspace/config/modules/) modules klasörü içindeki dosyalar Sayfa üstü bilgi notu (/dspace/config/): news xmlui.xml Dil seçeneği ekleme (/dspace/config/): dspace.cfg # may be used, e. g: webui.supported.locales = en yerine webui.supported.locales = tr, en 05.03.2014 8
Konfigürasyon AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI Arama Operatörü (/dspace/config/) : dspace.cfg search.operator = OR yerine search.operator = AND Dil dosyası (/dspace/webapps/xmlui/i18n/): messages_tr.xml Ambargo seçenekleri (/dspace/config/) : dspace.cfg #### Embargo Settings #### başlığı altındaki ayarlar css dosyası (/dspace/webapps/xmlui/themes/mirage/lib/css/): style.css Tema seçimi (/dspace/config/): xmlui.xconf (Mirage, Reference, Classic, Kubrick) 05.03.2014 9
Handle (Kulp) AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI http://hdl.handle.net/11147/25 Handle uygulaması hakkında detaylı bilgi: http://sonmezcelik.blogspot.com.tr/2013/05/dspacede kulp handle ve kulp sunucu.html Handle uygulamasını daha sonra düşünüyorsanız /dspace/config/dspace.cfg dosyasında aşağıdaki düzenlemeyi yapınız: # to use your site's URL, eg. handle.canonical.prefix = ${dspace.url}/handle/ yerine handle.canonical.prefix = ${dspace.url}/handle/ handle.canonical.prefix = http://hdl.handle.net/ yerine # handle.canonical.prefix = http://hdl.handle.net/ handle.prefix = 123456789 yerine # handle.prefix = 123456789 05.03.2014 10
DSpace Mirage Ara Yüzü 05.03.2014 11
Sisteme Giriş AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI 05.03.2014 12
DSpace Kullanım Araçları 05.03.2014 13
Bölüm Oluşturma 05.03.2014 14
Bölüm Yetkilerini Düzenleme 05.03.2014 15
Koleksiyon Oluşturma 05.03.2014 16
Koleksiyonda Yetkilendirme 05.03.2014 17
Bireysel Kullanıcı Kaydı 05.03.2014 18
Bireysel Kullanıcı Kaydı 05.03.2014 19
Doğrulama Mesajı 05.03.2014 20
Profil Oluşturma 05.03.2014 21
Yetkili Tarafından Kullanıcı Kaydı Açma 05.03.2014 22
Profil Oluşturma 05.03.2014 23
Bilgilendirme Mesajı 05.03.2014 24
Kayıt Girişi AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI 05.03.2014 25
Kayıt Girişi Bölüm Seçimi AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI 05.03.2014 26
Kayıt Girişi AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI 05.03.2014 27
Kayıt Girişi AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI 05.03.2014 28
Kayıt Girişi AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI 05.03.2014 29
Kayıt Girişi AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI 05.03.2014 30
Kayıt Girişi AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI 05.03.2014 31
Bilgilendirme Mesajı 05.03.2014 32
Kontrol ve Yayınlama 05.03.2014 33
Kontrol ve Yayımlama 05.03.2014 34
Kontrol ve Yayımlama 05.03.2014 35
Bilgilendirme Mesajı 05.03.2014 36
Görüntüleme AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI 05.03.2014 37
Veri Düzeltme AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI 05.03.2014 38
Gönderici Atama İptal 05.03.2014 39
Erişim Sınırlama AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI 05.03.2014 40
Erişim Sınırlama Ayarı 05.03.2014 41
Erişim Sınırlama Durumu 05.03.2014 42
Düzenleme AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI 05.03.2014 43
Düzenleme AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI 05.03.2014 44
Düzenleme AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI VE DSPACE YAZILIMI 05.03.2014 45
DSpace, OpenDOAR, ROARMAP ve OpenAIRE e kayıt DSpace e Kayıt: DSpace kurulumu tamamlanıp yayın yapacağı alan adı (domain) kesinleştikten sonra. http://registry.duraspace.org/register repository OpenDOAR: Kurumsal açık arşiv sitelerinin listesini veren ve içerikleri üzerinde toplu arama yapamaya aracılık eden bir dizindir. http://www.opendoar.org/suggest.php ROARMAP: Tüm akademik konu alanlarında yayınlanmış serbest erişimli dijital kaynakları toplu olarak bir arada sunan ve AB Araştırma Komisyonu tarafından desteklenen bir işbirliği projesidir. http://roarmap.eprints.org/ 05.03.2014 46
OpenAIRE Uyumluluk Testi http://www.openaire.eu:8380/dnet validator openaire/welcome.action DSpace OpenAIRE uygumluluğuhakkında daha fazla bilgi: http://acikerisim.ankos.gen.tr/belgeler/dspace_openaire_uyumlulugu.pdf 05.03.2014 47
İstatistik : İlk 10 05.03.2014 48
İstatistik : Detaylı General Overview Archive Information Items Viewed (more than 20 times) All Actions Performed Words Searched (more than 5 times) Averaging Information Log Level Information Processing Information 05.03.2014 49
Bilgi / Tecrübe Paylaşımı Tartışma Listeleri: ANKOS Açık Erişim Tartışma Listesi ankos-ae@ankos.gen.tr DSpace Genel Tartışma Listesi https://lists.sourceforge.net/lists/listinfo/dspace-general DSpace Teknik Tartışma Listesi https://lists.sourceforge.net/lists/listinfo/dspace-tech Web Sayfaları ANKOS Açık Erişim ve Kurumsal Arşivler Web Sayfası http://acikerisim.ankos.gen.tr/ YÖK Ulusal Akademik Arşiv Projesi http://acikerisim.yok.gov.tr DSpace Web Sayfası http://www.dspace.org/ 05.03.2014 50
DİKKATİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM Sönmez ÇELİK Doğuş Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Merkezi Müdürü scelik@dogus.edu.tr; snmzclk@gmail.com 05.03.2014 51