GEBZE PLASTİKÇİLER ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ İnönü Mahallesi Balçık Köyü Yolu Üzeri Gebze / KOCAELİ ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ MERKEZİ ATIKSU ARITMA TESİSİ FAALİYETİ İŞ AKIM ŞEMASI VE PROSES ÖZETİ 1
1. İŞLETME BİLGİLERİ Kocaeli İli,Gebze İlçesi, İnönü Mahallesi, Balçık Köyü Yolu Üzerinde, tapunun 306 ada, 33 parsel numarasında kayıtlı, 9.155,88 m 2 yüzölçümlü alan üzerinde, 1.178,00 m 2 yüzölçümlü kullanıma sahip alanda yer almaktadır. İşletme GEPOSB Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi olarak faaliyet göstermekte olup, Emisyon, Atıksu ve Tehlikeli Madde Deşarjı yönünden 11/10/2012 tarihli ve 160 nolu Çevre İzin Belgesi alınmıştır. İşletme yukarıda belirtilen adreste bina sahibi olarak faaliyet göstermektedir. Gebze Plastikçiler Organize Sanayi Bölgesi(GEPOSB) tarihçesine bakacak olursak; Ocak 1990 tarihinde Plastik Sanayicileri Toplu İşyeri Yapı Kooperatifi olarak kurulmuş ve Ocak 2001 yılında 44 sicil numarasıyla Karma OSB tüzel kişiği kazanmıştır. 2. MERKEZİ ATIKSU ARITMA TESİSİ İŞLETME FAALİYETİ GEPOSB Merkezi Atıksu Arıtma Tesisine Çevre Bakanlığının Proje Onayı Genelgesi kapsamında 07 Ekim 2005 tarih ve 11628 sayılı yazı ile Çevre Bakanlığı tarafından proje onayı yapılarak inşaatına başlanmıştır. İnşaat çalışmalarının tamamlanması sonrasında 26.07.2007 tarih ve 2007/25 numarasıyla Kocaeli Çevre ve Orman Müdürlüğünden deşarj izni alınmıştır. Yeni mevzuat kapsamında Emisyon, Atıksu ve Tehlikeli Madde Deşarjı yönünden 11/10/2012 tarihli ve 160 nolu Çevre İzin Belgesi alınmıştır. 2
3 - AKIŞ ŞEMASI EVSEL+EVSEL NİTELİKTEKİ ENDÜSTRİYEL ATIKSU (GEPOSB KATILIMCISI) EVSEL+EVSEL NİTELİKTEKİ ENDÜSTRİYEL ATIKSU (VİDANJÖR KABULÜ) KABA IZGARA Izgara Atığı İNCE IZGARA İNCE IZGARA Kum Atıkları Yağ ve Gres Atıkları KUM TUTUCU YAĞ TUTUCU DEBİMETRE KOKU GİDERİM ÜNİTESİ BİYOFİLTRE DENGELEME TANKI Emisyon SÜZÜNTÜ SUYU TERFİ SİSTEMİ BİYOLOJİK REAKTÖRLER ÇAMUR TERFİ SİSTEMİ DEŞARJ SİSTEMİ ÇAMUR YOĞUNLAŞTIRMA TANKI DEŞARJ RÖGARINA DEŞARJ/DEREYE DEŞARJ BELT PRES BESLEME SİSTEMİ ÇAMUR SUSUZLAŞTIRMA SİSTEMİ NUMUNE ALMA CİHAZI ÇAMUR BERTARAF TESİSİNE GÖNDERİM Susuzlaştırılmış Çamur Arıtılmış Su 3
GEPOSB Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi 9.155,88 m 2 taşınmaz üzerinde 1.178,00 m 2 alana sahiptir. Bu ünitede atıksuların arıtma işlemi gerçekleştirilmektedir. 3.1- TASARIM BİLGİLERİ Gebze Plastikçiler Organize Sanayi Bölgesi Merkezi Atıksu Arıtma Tesisinde katılımcı firmalardan kaynaklanan evsel ve evsel nitelikteki endüstriyel atıksuların arıtımı gerçekleştirilmektedir. Merkezi Atıksu Arıtma Tesisinde kullanılmayan atıl kapasitenin değerlendirilmesi amacıyla, 01.02.2011 tarihinden itibaren Atık Yönetimi Arıtma Sanayi ve Ticaret Ltd.Şti firmasına tesis işletme hakları devir işlemi yapılmış olup, bu tarihten itibaren firmanın kontrolünde tesise bölge dışından mevcut atıl kapasitenin doldurulması amacıyla vidanjör kabulü yapılmaktadır. 3.1.1- Tasarım Debisi GEPOSB Merkezi Atıksu Arıtma Tesisinin nihai debisi 3.000 m3/gün kabul edilmiştir. Tesisin fiziksel üniteleri ve çamur arıtma sistemleri 3.000 m 3 /gün ve biyolojik arıtma ise 1.500 m 3 /gün olarak dizayn edilmiş ve imalatları gerçekleştirilmiştir. Tesisin 2 kademede yapılması planlanmış olup 2. etapta sadece 2 adet havuz yapılması yeterli olacaktır. Fakat gelişen teknoloji nedeniyle tesisin 2 etabı için farklı alternatifler değerlendirilmektedir. 3.1.2- Tasarım Kirlilik Yükleri Tesisin tasarımdaki ana kirlilik yükleri olarak KOI değeri 1.500 mg/l, BOI değeri 750 mg/l olarak kabul edilmiştir. Azot, fosfor ihtiyacı ile ilgili olarak mevcut fabrikalardan gelen yüklerin yeterli olacağı kabul edilmiştir. Atıksu arıtma tesisi dizayn değerleri aşağıdaki tabloda özetlenmiştir; Birim I. KADEME II.KADEME Q, debi m 3 /gün 1500 3000 KOI, Kimyasal Oksijen İhtiyacı mg/lt - kg/gün 1500-2250 1500-4500 BOI 5, Biyolojik Oksijen İhtiyacı mg/lt - kg/gün 750-1125 750-2250 Yağ-gres mg/lt - kg/gün 100-150 100-300 Toplam Azot mg/lt - kg/gün 70-105 70-210 Toplam Fosfor mg/lt - kg/gün 10-15 10-30 Toplam Arsenik mg/lt - kg/gün 3-4,5 3-9 Toplam Siyanür mg/lt - kg/gün 1-1,5 1-3 Toplam Kurşun (Pb) mg/lt - kg/gün 2-3 2-6 Toplam Kadmiyum (Cd) mg/lt - kg/gün <0,1-0,15 <0,1-0,30 Toplam Krom (Cr) mg/lt - kg/gün <2-3 <2-6 Toplam Civa (Hg) mg/lt - kg/gün <0,2-0,3 <0,2-0,6 Toplam Bakır (Cu) mg/lt - kg/gün <2-3 <2-6 Toplam Nikel (Ni) mg/lt - kg/gün <3-4,5 <3-6 Toplam Çinko (Zn) mg/lt - kg/gün <5-7,5 <5-15 Toplam Kalay (Sn) mg/lt - kg/gün <5-7,5 <5-15 Toplam Gümüş (Ag) mg/lt - kg/gün <5-7,5 <5-15 Florür (F - ) mg/lt - kg/gün <15-22,5 <15-45 Demir (Fe) mg/lt - kg/gün <10-15 <10-30 ph 6-9 6-9 Askıda Katı Madde, AKM mg/lt - kg/gün 350-525 350-1050 Anyonik Yüzey Aktif Maddeler (Deterjan) mg/lt Biyolojik olarak parçalanması TSE ye uygun olmayan maddeler olmayacaktır. 4
3.1.3- Arıtılmış Su Kalitesi: Arıtılan atıksu 31 Aralık 2004 tarih ve 25687 no lu Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği Tablo 19 a uygunluk sağlamaktadır. 3.1.4- Deşarj Yeri ve Özellikleri: Bölgemiz atıksu arıtma tesisinden arıtılan Evsel + Evsel Nitelikteki Endüstriyel Atıksular kapalı kanal sistemi ile alıcı ortama verilmektedir. GEPOSB Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi deşarj suları OSB sınırından geçmekte olan Yumrukaya deresi aracılığı ile Dilderesine deşarj edilmektedir. 3.2- PROSES AÇIKLAMASI 3.2.1- Seçilen Arıtma Teknolojisi Gebze Plastikçiler Organize Sanayi Bölgesinden kaynaklanan atıksuların bir kısmı bölgenin geniş bir alana yayılmış olması ve yükselti farkları nedeniyle bir ara terfi merkezine gelmekte, buradan dalgıç pompalar yardımıyla terfi ettirilmekte ve kotun kurtardığı noktadan itibaren tekrar serbest yüzeyli akım ile Merkezi Atıksu Arıtma Tesisine gönderilmektedirler. Ara Terfi Ön Arıtma Sistemi Sepet Izgara Dengeleme- Terfi Tankı Merkezi Atıksu Arıtma tesisine gelen atıksular, aşağıda ana hatları başlıklar halinde verilen bu raporun içinde proses tarifleri yapılan ünite ve birimlerde arıtılarak deşarj edilmektedir. OSB den kaynaklanan atıksuyun özellikleri, arıtma tesisi için ayrılan yerin sınırlı oluşu ve işletme esnekliği sebebiyle Uzun Havalandırmalı Ardışık Kesikli Aktif Çamur Sistemi en uygun teknoloji olarak kabul edilmiştir. Bu sistem başlıca: Fiziksel Ön Arıtma Sistemi Dengeleme - Terfi Sistemi Kompakt Izgara ve Kum Tutucu Sistemi Dengeleme- Terfi Tankı Terfi Pompaları Dalgıç Mikser Biyolojik Arıtma Ünitesi Biyolojik Reaktör Havalandırma Sistemi Boşaltım Sistemi Çamur Uzaklaştırma ve Susuzlaştırma Sistemi 5
Çamur Yoğunlaştırma Tankı Belt pres Kireç Dozlama Sistemi Katyonik Polielektrolit Dozlama Sistemi Arıtma Tesisinde Oluşabilecek Kokuların Giderim Sistemi birimlerini ihtiva etmektedir. 3.2.2- Proses Tarifi Kompakt Ön Arıtma Tesisi ve Belt Pres Binalarına Air Scrubber Sistemi Arıtma tesisi için çalışma prensibi aşağıda verilmiştir; Dengeleme tankına atıksu şebekesinden döşenen hat ile atıksu tesise alınmaktadır. Tesis fiziksel üniteleri günde 3.000 m 3 /gün atıksu alabilme kapasitesine sahip olup, bu değer dizayn değeri olarak kabul edilmiştir. Fiziksel ve çamur arıtma üniteleri 3.000 m 3 /gün, biyolojik arıtma 1.etap için 1.500 m 3 /gün olarak dizayn edilmiştir. Tesise giren atıksu, bir adet manuel temizlemeli kaba ızgaradan geçirilerek, içerdiği kaba katı atıklardan ayrılmaktadır. Izgaradan ayrılan katı atıklar bir konteyner içerisinde toplanmaktadır. Kaba ızgaradan geçen atıksular kompakt ön arıtma tesisine girmektedir. Kompakt ön arıtma ünitesi tamamen otomatik olarak çalışan bir sistemdir. Kompakt ön arıtma ünitesi ince ızgara, kum tutucu ve yağ tutucu ünitelerinden oluşmaktadır. Izgarada tutulan katı atıklar, kum tutucuda tutulan kumlar helezonlar ile susuzlaştırılmış olarak konteynerler içerisine alınmaktadır. Kompakt ön arıtma ünitesinden çıkan atıksuların debisi hat üzerinde bulunan elektromanyetik debimetre ile ölçülecek ve tesise giren atıksu miktarının tespiti yapılmaktadır. Kompakt üniteden çıkan atıksular dengeleme tankına cazibe ile alınmaktadırlar. Dengeleme tankı, dalgıç mikserler ile karıştırılarak homojenizasyonun ve oluşabilecek çökelmelerin engellenmesi sağlanmaktadır. Dengeleme tankında bulunan iki asil ve bir yedek olan 3 adet dalgıç pompa ile biyolojik reaktörlerin çalışma durumlarına göre otomatik veya manuel olarak atıksuyun terfi işlemi gerçekleştirilmektedir. Biyolojik reaktörler paralel çalışan iki adet ardışık kesikli sistemde işletilen reaktörlerden oluşmaktadır. Biyolojik reaksiyonların olması için gerekli çözünmüş oksijen, tanklara biri yedek olmak üzere toplam üç adet hava üfleyiciden(blower) sağlanan basınçlı hava, sirkülasyon pompaları aracılığı ile atıksu basma hattına takılı olan ejektör sistemine verilmesi ile hava ve suyun karışımının temini ile olmaktadır. Tanklarda oluşan mikroorganizma popülasyonu çözünmüş oksijenin yardımıyla atıksuyun içerdiği organik kirliliği metabolize edip kısmen karbondioksite parçalayarak, kısmen de yeni mikroorganizmalar üreterek arıtımı sağlamaktadır. Havalandırma tankı dizaynında, organik kirlilik gideriminin yanında, nitrifikasyon ve denitrifikasyon reaksiyonlarını sağlamaya yönelik değişikliklerin çok kolaylıkla uygulanabilmesine olanak sağlayacak şekilde dizayn yapılmıştır. Tanklara verilecek olan hava miktarı, her tankta bulunan çözünmüş oksijen kontrol cihazı tarafından 6
kontrol edilmekte ve bu sayede fazla hava verilmesinin önüne geçilerek enerji tasarrufu sağlanmaktadır. Biyolojik reaktörler aynı zamanda sistemleri gereği çöktürme tankı olarak çalışmaktadırlar. Biyolojik reaksiyonlar sonucunda oluşan mikroorganizma toplulukları (flokaktif çamur) belirlenen bekleme süresi içerisinde çökeltilecektir. Çökeltme süresinin sona ermesi ile açılan deşarj vanaları vasıtasıyla biyolojik reaktörlerden atıksular üst kotlardan başlayarak aşağıya doğru ve aktif çamur seviyesine ulaşmayacak şekilde yüzer savak vasıtası cazibe ile deşarj edilmektedir. Biyolojik reaksiyonlarla mikroorganizma üremesi sonucu oluşan fazla çamur, biyolojik reaktörlerin içerisinde bulunan dalgıç tip çamur pompaları ile çamur yoğunlaştırma tankına pompalanmaktadır. Çamurun şartlandırılması amacıyla çamur yoğunlaştırma tankına kireç ilavesi yapılmakta ve tank içerisinde bulunan karıştırıcı ile sağlanan karışım ile çamurda tam bir karışım sağlanmaktadır. Bu sayede daha yoğun bir çamur çıkışı elde edilebilmektedir. Çamur yoğunlaştırma tankında yükselen seviye nedeniyle taşma olmaması için savaklanarak toplanan süzüntü suları bir rögarda toplanmakta ve buradan da pompa vasıtası ile dengeleme tankına geri basılmaktadır. Çamur yoğunlaştırma tankında yoğunlaşmış olan çamur biri yedek olmak üzere 2 adet değişebilir debi ayarlı olarak çalışabilen monopomp ile tanktan alınarak mekanik çamur susuzlaştırıcıya gönderilecektir. Çamur susuzlaştırıcı ekipmanı olarak belt pres kullanılmıştır. Belt prese girmeden önce çamur flokülasyonunu sağlamak için dozaj pompası ile katyonik polielektrolit statik miksere dozlanmakta ve burada çamur ile karışımı temin edilmektedir. Polielektrolit ve kireç Belt Presin bulunduğu yerde bulunan otomatik hazırlama ünitelerinde hazırlanmaktadır. Belt pres çıkışında susuzlaştırılmış çamur kek halinde konveyör vasıtası ile konteynere yüklenmektedir. Konteynere yüklenen çamur ilgili mevzuata göre bertaraf tesislerine düzenli olarak gönderilmektedir. Belt pres ünitesinde oluşan çamur süzüntü suları bir rögarda toplanarak pompa aracılığı ile dengeleme havuzuna geri döndürülmekte ve tekrar arıtmaya alınmaktadır. 7
4. RESİM VE FOTOĞRAFLAR 1.İşletme Resim 1.1 Tesisin Dış Görünüşü 1 Resim 1.2 Tesisin Dış Görünüşü 2 8
2. Ünite, Makine ve Ekipmanlar Resim 2.1 Tesisin İç Görünüşü 1 Resim 2.2 Tesisin İç Görünüşü 2 9
Resim 2.3 Tesisin İç Görünüşü 3 Resim 2.4 Tesisin İç Görünüşü 4 10