KORKU ÜZER NE J. Krishnamurti
KORKU ÜZER NE J. Krishnamurti Çeviren: Anita Tatlıer
ayna yayınevi: 10 felsefe dizisi: 6 ISBN 975 8297 09 0 Sertifika No: 14748 nisan 2000, istanbul 1. basım nisan 2001, istanbul 2. basım ocak 2003, istanbul 3. basım eylül 2005, istanbul 4. Basım haziran 2009, istanbul 5. basım ubat 2012, istanbul 6. basım Kitabın Özgün Adı: On Fear/J. Krishnamurti Çeviren: Anita Tatlıer Copyright Krishnamurti Foundation Trust Limited and Krishnamurti Foundation of America, 1992. Brockwood Park, Bramdean, Hampshire SO24 0lQ, England. Brockwood Park School, Krishnamurti Study Centre ve di er yayınlar hakkında Krishnamurti Foundation Trust Ltd. e yazarak bilgi edinebilirsiniz. Bu kitâbın Türkçe yayım hakları Ayna Yayınevi ne âittir. Yayınevimizden yazılı izin alınmadan tamamen veya kısmen alıntı yapılamaz, hiçbir ekilde kopya edilemez, ço altılamaz ve yayınlanamaz. Dizgi:. Nurdan Tunca Yayıma Hazırlayanlar: Nurgül Demirdöven/Ahmet Y. Özbilen ç Düzen: Ahmet Y. Özbilen Kapak Tasarım: Murat Efe Montaj/ ç Baskı ve Cilt: Güven Mücellit ve Matbaacılık Tel: 212 445 00 04 Kapak Baskı: Yıltem Matbaacılık Ayna Yayınevi Ca alo lu Yoku u No: 40 Kat: 2 Ca alo lu stanbul Tel: 212 513 80 19 Faks: 212 513 81 09 e mail: ayna@aynayayinevi.com
Korku vardır. Korku hiçbir zamân bir gerçeklik de ildir; etkin im diden ya önce ya da sonradır. Etkin imdide korku var ise, bu korku mudur? Korku oradadır ve ondan kaçı yoktur, ondan kurtulmak olası de ildir. Orada, o gerçek ânda, fiziksel ya da psi ik ba lamda, tehlike ânına kar ı tam bir dikkat vardır. Tam bir dikkat oldu unda korku yoktur. Ama gerçek dikkatsizlik olgusu korkuyu do urur; korku, gerçek olgudan sakındı ınızda, bundan bir kaçı oldu unda ortaya çıkar; o zamân kaçı ın kendisi korkudur. Krishnamurti nin Not Defterinden
çindekiler 9 Önsöz 11 Bombay, 30 Ocak 1982 12 Ojai, 8 Mayıs 1982 14 Bilinenden Özgürlük ten 25 Saanen, 22 Temmuz 1965 27 Saanen, 21 Temmuz 1964 29 Olanaksız Soru dan, Saanen, 3 A ustos 1970 42 Olanaksız Soru dan, Saanen, 2 A ustos 1970 52 Saanen, 25 Temmuz 1972 53 Saanen, 2 A ustos 1962 56 Roma, 7 Nisan 1966 62 Rajghat Okulu nda Ö rencilere Yapılan Konu mâ, 5 Ocak 1954 70 Paris, 22 Mayıs 1966 72 iddetin Ötesi nden, San Diego Eyâlet Okulu, 6 Nisan 1970 77 Bombay, 22 ubat 1961 80 Bombay, 22 Ocak 1978 82 Brockwood Park, 1 Eylül 1979 88 Brockwood Park, 26 A ustos 1986 89 Kartalın Uçu u ndan, Londra, 16 Mart 1969 99 Madras, 7 Ocak 1979 100 Madras, 1 Ocak 1984 104 Mary Zimbalist ile Sohbet, Brockwood Park, 5 Ekim 1984
111 Yeni Delhi, 1 Kasım 1981 114 Ojai, 12 Mayıs 1981 118 Krishnamurti nin Not Defteri nden, Paris, Eylül 1961 133 San Francisco, 11 Mart 1973 138 Saanen, 31 Temmuz 1974 142 Saanen de Son Sohbetler 1985 den 14 Temmuz 1985
Önsöz 1895 yılında Hindistan da do an Jiddu Krishnamurti, on üç ya ındayken Theosophical Society tarafından gelece i ilân edilen dünyâ ö retmeni olarak seçildi. Krishnamurti kısa zamân içinde güçlü, ödün vermeyen ve sınıflandırılamayan bir ö retmen olarak ortaya çıktı. Sohbetleri ve yazıları herhangi bir özel dîn ile ba ıntılı de ildi. Ne Do u ya ne de Batı ya, ama bütün dünyâya âitti. 1929 yılında kendisine yakı tırılan mesihlik imgesini büyük bir kararlılıkla yadsıdı. Çevresinde olu turulmu geni ve zengin örgütü açık bir biçimde da ıttı. Hakîkatin, yolları olmayan bir ülke oldu unu ve ona her hangi bir biçimsel dîn, felsefe ya da tarîkat aracılı ıyla yakla ılamayaca ını açıkladı. Ya amının kalan bölümünde Krishnamurti, ba kalarının kendisine kabûl ettirme e çalı tıkları guru statüsüne ısrârlı bir biçimde kar ı çıktı. Bütün dünyâda geni dinleyici top luluklarını cezbetme i sürdürdü. Fakat hiçbir yetke iddiâ et medi, kimsenin mürîdi olu unu ârzûlamadı ve her zamân bir birey ile bir ba ka birey olarak konu ma ı ye ledi. Ö retisinin kalbinde bulunan ey ise, toplumda gerçekle ecek bir köklü de i imin, ancak bireysel bilinçlilikte bir dönü üm ile olanaklı oldu uydu. Kendini bilme e duyulan gereksinim ile dînsel ve milliyetçi ko ullanı ların sınırlayıcı, ayırıcı etkilerinin anla ı lı ını vurguladı. Krishnamurti her zamân, içinde hayâl bile edi 9
KORKU ÜZER NE lemeyecek kadar büyük bir enerji barındıran beynin içindeki geni uzay için açıklı ın ivedî gereksinimini gösterdi. Bu ise insâ nın kendisindeki yaratıcılı ın birdenbire bir yay gibi fırla yarak ortaya çıkı ının ve yava yava etki eden bir ilâç gibi halkın geni bir bölümünü etkileyi inin anahtarıydı. Krishnamurti, 1986 da doksan ya ında ölene kadar dünyânın her yerinde sohbetlerini sürdürdü. Sohbetleri, söyle ileri, gazete yazıları ve mektûpları altmı ın üzerinde kitâpta ve yüzlerce kayıtta toplandı. Ö retilerinin bu geni bedenin den, konularına göre sınıflandırılmı bu kitâplar düzenlendi. Her kitâp bizim günlük ya amımız içindeki önceli ine göre odaklanarak olu turuldu. 10
Bombay, 30 Ocak 1982 Birlikte korku konusu üzerine konu aca ız. Ama buna gir meden önce, dinlemek sanatı nı ö renmek gerekti ini dü ünüyorum. Yalnızca konu an de il, karınız ya da kocanız, en sevdi iniz müzik, bir gürültü, a açtaki kargalar nasıl din lenilir? Biz insânları gerçekten dinlemiyoruz, yalnızca rast gele dinliyor ve bâzı sonuçlara varıyoruz ya da açıklamlar arıyoruz, ama gerçekte, bir ba kasının söylediklerini kesin likle dinlemiyoruz. Her zamân ba kalarının söylediklerini yorumluyoruz. Birlikte, son derece karmâ ık korku sorunu üzerine konu ur iken, çok fazla ayrıntıya girmeden korku hareketini bütünü ile ele alacak ve bunu sözel ya da gerçek olarak nasıl anladı ımızı inceleyece iz. Sözcüklerin anla ılı ı ile gerçek korku durumunun anla ılı ı arasında bir fark var dır. Bizler korkuyu soyutlama a, ba ka bir deyi ile korku hakkında bir fikir olu turma a e ilimliyiz. Ama görünü e bakılır ise, kendi öyküsünü anlatan korkunun sesini hiç din lemiyoruz. Birlikte, bütün bu konuları konu aca ız. 11
Ojai, 8 Mayıs 1982 Milyonlarca yıldır bu dünyâ üzerinde ya ayan, teknolojik açıdan geli mi bir zekâya sâhip insânların; sava ların, in sânların birbirlerini öldürü lerinin ba lıca sebeplerinden biri olabilecek bu son derece karmâ ık korku sorunundan kur tulmak için zekâlarını neden kullanmadıklarını sorgulama ı istiyoruz. Ne dünyâya yayılan dînler, ne gurular, ne kurtarı cılar, ne de idealler bu sorunu çözebildiler. Öyle ise, dı güç lerin her ne kadar yüceltilmi, propaganda aracılı ı ile halka tanıtılmı olursa olsun insânın bu korku sorununu çözebili i olası de ildir. Korku sorununu bütün yönleri ile sorguluyorsunuz, ara tı rıyorsunuz ve irdeliyorsunuz. Belki de korku düzene ini öyle çok benimsedik ki, bundan uzakla ma ı bile istemiyo ruz. Peki, korku nedir? Korkunun olu umunu destekleyen etkenler nelerdir? Tıpkı bir ırma ın ola anüstü hacmini sa layan irili ufaklı sayısız akıntıda, dereciklerde oldu u gibi, korkuyu ortaya çıkaran, korkunun ola anüstü gücüne sâhip ufak akıntılar nelerdir? Korkunun sebeplerinden biri kar ı la tırmak mıdır? Kendini bir ba kası ile kar ıla tırmak. Ku kusuz öyle. Kendinizi kimse ile kar ıla tırmadan bir ya am sürdürebilir misiniz? Söylemek istedi imi anlıyor musunuz? Kendinizi ideolojik, psi ik, hattâ fiziksel açılardan bir ba kası ile kar ıla tırdı ınızda, onun gibi olma a çalı ırken, ola 12
KORKU ÜZER NE mamak korkunuz da vardır. Bu gerçekle tirmek iste idir, ama gerçekle tirme e yetkin olamayabilirsiniz. Kar ıla tı rının oldu u yerde, kaçınılmaz olarak korku vardır. Dolayısı ile insân, tek bir kar ıla tırı yapmaksızın, güzel ya da çirkin, haklı ya da haksız olup olmadı ına ili kin kesin likle hiçbir kar ıla tırıya gitmeden, kendini birtakım ideal lere, bâzı de er kalıplarına yakınla tırmadan ya anıp ya anamayaca ını sorgular. Bu kar ıla tırı lar sürekli devâm eder. Bunun korkunun sebeplerinden biri olup olmadı ını soruyoruz. Buna ku ku yok. Kar ıla tırının oldu u yerde ise uygunluk göstermek, öykünmemek kaçınılmazdır. Öyle ise kar ıla tırı ın, uygunluk sa layı ın ve öykünü ün korkuyu destekleyici sebepler oldu unu söylüyoruz. nsân psi ik açı dan kar ıla tırmadan, öykünmeden ya da uygunluk göster meden ya ayabilir mi? Elbette ya ayabilir. Bunlar korkuyu destekleyen etkenler ise ve siz korkunun sona erdirili i ile ilgileniyorsanız, bu, içsel ba lamda kar ıla tırının olmadı ını ça rı tırır ve bu da dönü ümün olmadı ı anlamına gelir. Kar ıla tırının gerçek anlamı, daha iyi, daha yüce, daha soylu oldu unu dü ündü ünüz eye dönü mek anlamına gelir. Dolayısı ile kar ıla tırmak, dönü mek demektir. Bu, korkunun etkenlerinden biri midir? Bunu kendiniz ke fet mek zorundasınız. Bunların korkunun etkenleri oldu u do ru ise, zihin, bu etkenlerin korkuyu ortaya çıkardı ını görüyor ise, bunların algılanı ı, destekleyici sebepleri sona erdirir. Mide a rınıza yol açan fiziksel bir sebep oldu unda, bunun sebebinin bulunu u ile birlikte bu a rınız da sona erer. Benzer biçimde, herhangi bir sebebin oldu u yerde bir son da vardır. 13