Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Afyon Kocatepe University Journal of Science and Engineering

Benzer belgeler
Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Afyon Kocatepe University Journal of Science and Engineering

TDY 2007 YE GÖRE DEPREM ELASTİK TASARIM İVME SPEKTRUMU

Yeni Deprem Yönetmeliği ve İstinat Yapıları Hesaplarındaki Değişiklikler

D102 d= tarihinde yapılacak olan Proje Kontrol Sınavında (2. Vize) yanınızda sadece. D104 d=120 K109 K kat. 1.

DAYANMA YAPILARININ DBYBHY VE TBDY GÖRE TASARIM KURALLARIN KARŞILAŞTIRILMASI VE TESPİTLER. Levent ÖZBERK İnş. Yük. Müh. Analiz Yapı Yazılım Ltd. Şti.

TBDY-2018: Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği Anlamaya çalışmak

DEPREM YÖNETMELİĞİ 2007 VE TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ İLE UYUMLU ZAMAN TANIM ALANINDA ANALİZ SONUÇLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

2007 ve 2016 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliklerinin Örneklerle Mukayesesi

ÇOK KATLI BİNALARIN DEPREM ANALİZİ

Deprem Kayıtlarının Seçilmesi ve Ölçeklendirilmesi

Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği ve Betonarme Bina Tasarım İlkeleri PROF. DR. ERDEM CANBAY

Farklı Zemin Sınıflarının Bina Deprem Performansına Etkisi

YAPAN: ESKISEHIR G TIPI LOJMAN TARİH: REVİZYON: Hakan Şahin - ideyapi Bilgisayar Destekli Tasarım

DEPREM HESABI. Doç. Dr. Mustafa ZORBOZAN

BETONARME YAPILARDA BETON SINIFININ TAŞIYICI SİSTEM DAVRANIŞINA ETKİSİ

DAYANMA YAPILARININ DBYBHY VE TBDY GÖRE ANALİZ SONUÇLARININ KARŞILAŞTIRILMASI VE TESPİTLER

Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 26(1): 1-6 (2010)

Burulma Düzensizliğinin Betonarme Yapı Davranışına Etkileri

BETONARME ÇERÇEVELERİN DEPREM HESABINDA TASARIM İVME SPEKTRUMU UYUMLU DİNAMİK YÖNTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI

Betonarme Yapıların Davranışının Zaman Tanım Alanında Hesap Yöntemi ile Belirlenmesi

TC. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MF İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ İNM 308 Depreme Dayanıklı Betonarme e Yapı Tasarımı Earthquake ELASTİK DEPREM YÜKLERİ

YAPILARDA BURULMA DÜZENSİZLİĞİ

TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ # YENİLİKLER #

Eşdeğer Deprem Yüklerinin Dağılım Biçimleri

TBDY , 3.,4. VE 7. BÖLÜM KAPSAMINDA BETONARME YAPILARIN HESAP KRİTERLERİ - 1

İTME ANALİZİ KULLANILARAK YÜKSEK RİSKLİ DEPREM BÖLGESİNDEKİ BİR PREFABRİK YAPININ SİSMİK KAPASİTESİNİN İNCELENMESİ

TÜRKİYE DEKİ ORTA KATLI BİNALARIN BİNA PERFORMANSINA ETKİ EDEN PARAMETRELER

1 Mayıs 2003 Bingöl Depreminde Yıkılmış Betonarme Üç Katlı Bir Okul Binasının Statik ve Dinamik Analizi

Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği 2018 e Göre Dayanıma Göre Tasarım Kavramı

RİSKLİ YAPILARIN TESPİT EDİLMESİNE İLİŞKİN ESASLAR. 5- Risk Tespit Uygulaması: Betonarme Bina

Yeni (2018?)deprem yönetmeliğinde yapı performansı. NEJAT BAYÜLKE

TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY) Yayın tarihi: , Resmi Gazete No.:00000

DEPREM KUVVETİNE ESAS SPEKTRAL İVME DEĞERLERİNİN TBDY 2018 ve TDY 2007 ye GÖRE KARŞILAŞTIRILMASI

THE FACTORS AFFECTING TORSIONAL IRREGULARITY IN MULTI-STOREY STRUCTURES

Türk Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY, 2017) Tabanlı Tasarım Spektrumları

KISA KOLON TEŞKİLİNİN YAPI HASARLARINA ETKİSİ. Burak YÖN*, Erkut SAYIN

2018 TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ VE TÜRKİYE DEPREM TEHLİKE HARİTASI İLE İLGİLİ İÇ ANADOLU BÖLGESİ BAZINDA BİR DEĞERLENDİRME.

YÜKSEK RİSKLİ DEPREM BÖLGESİNDEKİ BİR PREFABRİK YAPININ FARKLI YER HAREKETLERİ ETKİSİNDEKİ SİSMİK DAVRANIŞININ İNCELENMESİ

MEVCUT BETONARME BİNALARIN DOĞRUSAL ELASTİK VE DOĞRUSAL ELASTİK OLMAYAN HESAP YÖNTEMLERİ İLE İNCELENMESİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği 2018 e Göre Tasarıma Kısa Bakış Betonarme Sistemlerin Modellenmesi, Analizi ve Boyutlandırılması

Farklı Zemin Koşullarındaki Betonarme Yapıların Davranışının Zaman Tanım Alanında Hesap Yöntemi ile İncelenmesi: 8 Katlı Çerçeve Örneği

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ DERGİSİ Cilt:11 Sayı:2 Yıl: Mayıs 2009 sh

KONSOLA MESNETLİ KOLONUN SÜREKSİZLİĞİNİN TAŞIYICI SİSTEMİN DEPREM DAVRANIŞINA OLAN ETKİSİ

Kirişli Döşemeli Betonarme Yapılarda Döşeme Boşluklarının Kat Deplasmanlarına Etkisi. Giriş

MODELLEME TEKNİKLERİNİN MEVCUT BİNALARIN DEPREM PERFORMANSI ÜZERİNE ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI

Prefabrik yapıların tasarımı, temelde geleneksel betonarme yapıların tasarımı ile benzerdir.

DEPREM YALITIMLI HASTANE TASARIMI UYGULAMASI: ERZURUM SAĞLIK KAMPÜSÜ

Maksimum Azaltılmış Göreli Kat Ötelemelerinin Güncel (DBYBHY2007) ve Yeni Yönetmelik Taslağına (TBDY2016) Göre Mukayesesi

DOĞRUSAL ELASTİK DEPREM HESABI YÖNTEMLERİNİN TABAN KESME KUVVETİ VE GÖRELİ KAT ÖTELEMESİ AÇISINDAN KARŞILAŞTIRILMASI

FARKLI DEPREM İVMELERİNİN BİNA YATAY YÜKLERİNE ETKİSİ

BETONARME TAŞIYICI SİSTEMLER İÇİN 2007 DEPREM YÖNETMELİĞİNDE TANIMLANAN YAPISAL DEPREM GÜVENLİĞİ DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

ÇOK KATLI BETONARME YAPILARIN DİNAMİK ANALİZİ

Perdeli-Çerçeveli Taşıyıcı Sistemli Binalarda Taşıyıcı Sistem Seçiminin Yapı Davranışı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi

Farklı Yöntemler Kullanılarak Güçlendirilmiş Betonarme Binaların Performansa Dayalı Tasarıma göre Deprem Performanslarının Belirlenmesi

DEPREME DAYANIKLI YAPI İNŞAATI SORULAR

Afyonkarahisar da Üretilen Hazır Beton Kalitelerinin Değerlendirilmesi

Beton Sınıfının Yapı Performans Seviyesine Etkisi

Orta Doğu Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

10 - BETONARME TEMELLER ( TS 500)

T.C. MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

BETONARME BĠR OKULUN DEPREM GÜÇLENDĠRMESĠNĠN ĠDE-CAD PROGRAMI ĠLE ARAġTIRILMASI: ISPARTA-KESME ĠLKÖĞRETĠM OKULU ÖRNEĞĠ

NETMELĐĞĐ. Cahit KOCAMAN Deprem Mühendisliği Şube Müdürü Deprem Araştırma Daire Başkanlığı Afet Đşleri Genel Müdürlüğü

İZMİR İLİ BUCA İLÇESİ 8071 ADA 7 PARSEL RİSKLİ BİNA İNCELEME RAPORU

KESİT HASAR SINIRLARININ BELİRLENMESİNDE SARGILAMA DURUMUNUN ETKİSİ

BÖLÜM - 2 DEPREM ETKİSİNDEKİ BİNALARIN TASARIM İLKELERİ (GENEL BAKIŞ)

ANTAKYA MÜZE OTEL TAŞIYICI SİSTEM PROJESİ. İnş.Yük.Müh. Bülent DEVECİ

Yeni Deprem Yönetmeliği Kapsamında Dolgu Duvarlar. Prof. Dr. Erdem Canbay Prof. Dr. Barış Binici

TBDY 2018 e Göre DEPREM ETKİSİ ALTINDA BİNALARIN TASARIM ESASLARI

RİSKLİ BİNALARIN TESPİT EDİLMESİ HAKKINDA ESASLAR 5-Özel Konular

DEPREM BÖLGELERĐNDE YAPILACAK BĐNALAR HAKKINDA YÖNETMELĐK (TDY 2007) Seminerin Kapsamı

DİKEY DOĞRULTUDA KÜTLE DÜZENSİZLİĞİ OLAN YAPILARIN DEPREM ALTINDAKİ DAVRANIŞI

ÇERÇEVE DÜZLEMİ İÇİNDE EKLENEN PERDELERİN BETONARME BİNALARIN YAPISAL ÖZELLİKLERİNE ETKİLERİNİN İNCELENMESİ

DBYYHY 2007 ve DEPREME KARŞI DAYANIKLI YAPI TASARIMI. Onur ONAT Tunceli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli

SAP 2000 İLE BETONARME HESAPLAMA. Hazırlayan: Dr. Onur TUNABOYU Eskişehir Teknik Üniversitesi Müh. Fak. İnşaat Müh. Bölümü

ANTALYA YÖRESİNDEKİ DÜZENSİZ BETONARME BİNALARIN DEPREM DAVRANIŞLARININ İRDELENMESİ

BİNALARIN BİRİNCİ DOĞAL TİTREŞİM PERİYODUNUN YAKLAŞIK OLARAK BELİRLENMESİ* Approximate Determinatıon Of First Natural Vibratıon Period Of Buildings *

Deprem etkisindeki betonarme binaların taşıyıcı sistem maliyetine yapısal düzensizliklerin etkisi

BETONARME BİNALARIN FARKLI HESAP YÖNTEMLERİNE GÖRE PERFORMANS SINIRLARININ İNCELENMESİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

TDY 2007 de Kullanılan Farklı Zemin Sınıfları İçin Performans Değerlendirme Yöntemleri Üzerine Bir Araştırma

Ders 1.2 Türkiyede Barajlar ve Deprem Tehlikesi

GÜZ DÖNEMİ YAPI STATİĞİ 1 DERSİ PROJE RAPORU

Çok Katlı Yapılarda Elverişsiz Deprem Doğrultuları

DEPREM ETKİSİ ALTINDA BİNALARIN TASARIMI İÇİN ESASLAR

Nautilus kalıpları, yerinde döküm yapılarak, hafifletilmiş betonarme plak döşeme oluşturmak için geliştirilmiş kör kalıp sistemidir.

Betonarme Yapılarda Perde Yeri Seçiminin Yapısal Davranışa Etkisinin İncelenmesi

Erdal İRTEM-Kaan TÜRKER- Umut HASGÜL BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ MÜH. MİM. FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜH. BL.

Deprem Etkisindeki Betonarme Binalarda Yumuşak Kat Düzensizliğine Perde Duvar Etkisi

Orta Doğu Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

MAKSİMUM YER İVMESİ VE HIZI İLE YER DEĞİŞTİRME TALEBİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ARAŞTIRILMASI

MEVCUT BİNALARDA DEPREM PERFORMANSLARININ AYRINTILI İNCELEME YÖNTEMLERİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

İtme Sürme Yöntemi İle İnşa Edilmiş Sürekli Ardgermeli Köprülerin Deprem Tasarımı. Özgür Özkul, Erdem Erdoğan, Hatice Karayiğit

Gazbeton Duvar ve Döşeme Elemanları ile İnşa Edilen Az Katlı Konut Binalarının Deprem Güvenliği*

Tek Katlı Prefabrik Sanayi Yapıları İçin Hasar Görebilirlik Eğrileri *

MEVCUT PERDELİ BETONARME BİR YAPININ DOĞRUSAL OLMAYAN YÖNTEMLE DEPREM PERFORMANSININ BELİRLENMESİ

DOKUZ KATLI TÜNEL KALIP BİNA SONLU ELEMAN MODELİNİN ZORLAMALI TİTREŞİM TEST VERİLERİ İLE GÜNCELLENMESİ

RİSKLİ BİNALARIN DEĞERLENDİRİLMESİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

YAPISAL ÖZELLİKLERİ FARKLI BA BİNALARIN PERFORMANSA DAYALI ANALİZİ

RYTEİE E GÖRE DOLGU DUVAR ETKİSİNİ DİKKATE ALAN BASİTLEŞTİRİLMİŞ YÖNTEMİN İRDELENMESİ

BETONARME BİNALARDA DOLGU DUVARLARIN DEPREM ETKİSİ ALTINDAKİ DAVRANIŞININ İNCELENMESİ YÜKSEK LİSANS TEZİ. Kadir Erkan UYSAL

PERDE DUVARLI MODEL BİR BİNANIN DİNAMİK DAVRANIŞINA YÖNELİK PARAMETRİK ÇALIŞMA

Transkript:

Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Afyon Kocatepe University Journal of Science and Engineering AKÜ FEMÜBİD 18 (2018) 015602 (1028-1035) AKU J. Sci.Eng.18 (2018) 015602 (1028-1035) DOİ: 10.5578/fmbd.67739 Araştırma Makalesi / Research Article Türkiye Bina Deprem Yönetmeliğine (TBDY2019) Göre Afyonkarahisar İçin Deprem Yüklerinin Değerlendirilmesi Veli BAŞARAN Afyon Kocatepe Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü, Afyonkarahisar. e-posta: vbasaran@aku.edu.tr Geliş Tarihi:24.04.2018 ; Kabul Tarihi: 28.11.2018 Anahtar kelimeler Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği; Türkiye Deprem Tehlike Haritaları; Eşdeğer Deprem Yükü; Afyonkarahisar Özet Bu çalışmada, yeni Deprem Tehlike Haritaları ve Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY2019) esasları ile Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik (DBYBHY2007) esaslarına göre hesaplanmış eşdeğer deprem yüklerideğerlendirilmiştir. Hesaplamalarda5 ve 10 katlı referans betonarme çerçeve modelleri kullanılmıştır. Afyonkarahisar Merkez için her iki yönetmelik şartlarına göre referans çerçeve modelleri üzerinden eşdeğer deprem yükleri elde edilmiştir. TBDY2019 a göre hesapyapılırkendd-2 deprem yer hareketi düzeyi ile ZA, ZB, ZC, ZD ve ZE yerel zemin sınıfları dikkate alınmıştır. DBYBHY2007 e göre hesapta ise 2. derece deprem bölgesi olan Afyonkarahisar Merkeziçin etkin yer ivme katsayısı 0.30 ve Z1, Z2, Z3, Z4 yerel zemin sınıfları için eşdeğer deprem yükleri hesap edilmiştir. Yerel zemin sınıfına göre elde edilen sonuçlar karşılaştırılarak deprem yüklerinin değişimi incelenmiştir.her iki çerçeve modeli için TBDY2019 a göre hesabı yapılan eşdeğer deprem yüklerinin DBYBHY2007 e göre azaldığı görülmüştür. Evaluation of Seismic Loads for Afyonkarahisar According to Turkish Seismic Code (TSC2019) Keywords Turkish Seismic Code; Seismic Hazard Map of Turkey; Equivalent Seismic Load; Afyonkarahisar Abstract In this study, equivalent seismic loads calculated according to new seismic hazard map of Turkey, Turkish Seismic Code 2007 (TSC2007) and 2019 (TSC2019), were evaluated. 5-storey and 10-storey reference reinforced concrete frame models were used in the calculations.equivalent earthquake loads of reference frame models were obtained according to the requirements of both seismic codes for Afyonkarahisar Center.DD-2 earthquake ground motion level and ZA, ZB, ZC, ZD, ZE site classes wereconsidered when calculating according to TSC2019.According to TSC2007, equivalent earthquake loads are calculated for the 0.30 effective ground acceleration coefficient and Z1, Z2, Z3, Z4 site classes.the results obtained considering site classes were compared and the variation of earthquake loads was investigated.for both frame models, it was seen that the equivalent earthquake loads calculated according to TSC2019 decreased compared to DBYBHY2007. Afyon Kocatepe Üniversitesi 1. Giriş Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY2019) ve Türkiye Deprem Tehlike Haritası 2018 yılında Resmi Gazetede yayınlanmıştır.yenilenen Türkiye Deprem Tehlike Haritasına göre 46 il merkezinin deprem tehlikesi düşürülmüş, 6 il merkezinin deprem tehlikesi yükseltilmiştir. Eski haritada Türkiye topraklarının %47 si en tehlikeli kısımda yer almaktayken yeni haritada bu oran %17 olarak güncellenmiş, yine eski haritada Türkiye nüfusunun %43 ü en tehlikeli alan olarak tanımlanan bölgede

bulunurken yeni haritada bu veri %27 olarakbelirlenmiştir. En tehlikeli alan verileri bina sayılarına göre de güncellenmiş, eski haritada binaların %44 ü en tehlikeli alanda gözükürken yeni haritaya göre bu oran %26 ya düşürülmüştür (IntKyn. 1). Yeni yönetmelik ile beraber tasarım ve hesaplar için harita spektral ivme katsayıları (S S, S 1), deprem tasarım sınıfları (DTS), yerel zemin etki katsayıları (F S, F 1), bina yükseklik sınıfları (BYS), bina performans düzeyleri, dayanıma göre tasarım (DGT), şekil değiştirmeye göre değerlendirme vetasarım (ŞGDT), dayanım fazlalığı katsayısı (D) ve etkin kesit rijitliği gibi yeni kavramlar tanımlanmıştır. Ayrıca, yapısal olmayan bina elemanlarının, önüretimli betonarme bina taşıyıcı sistemlerinin, hafif çelik bina taşıyıcı sistemlerinin, ahşap bina taşıyıcı sistemlerinin, yüksek bina taşıyıcı sistemlerinin, yalıtımlı bina taşıyıcı sistemlerinin deprem etkisi altında tasarım esasları ve düzenli yerinde dökme betonarme binalar için basitleştirilmiş tasarım kuraları eklenmiştir. Literatür incelendiğinde yeni deprem yönetmeliği ile ilgili çalışmalar sınırlıdır. Tunç ve Tanfener (2016),2007 ve 2019 deprem yönetmeliklerini mukayese ederek, betonarme bir bina üzerinde yapılan analitik çalışma ile tasarımsal farklılıkları ortaya koymuşlardır.analiz sonucunda, etkin rijitlik katsayılarının kullanılması ile bina salınım periyodu ve çatı maksimum yer değiştirmesinin arttığı, taban kesme kuvvetlerinin azaldığı görülmüştür. Çeken vd. (2017), 1996 yılında yürürlüğe giren ve halen yürürlükte olan Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasının yenilenmesi amacıyla başlatılan Türkiye Sismik Tehlike Haritasının Güncellenmesi başlıklı projede üretilen Türkiye Deprem Tehlike Haritaları hakkında bilgi vererek, interaktif web uygulamasını tanıtmışlardır. Demir ve Kayhan (2017), Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği ile uyumlu zaman tanım alanında analiz için kullanılabilecek ivme kaydı setlerini armoni araştırması algoritmasına dayanan bir yaklaşım kullanarak elde etmişlerdir. Uygulamada örnek olarak, DD-1 ve DD-2 deprem düzeyleri ile ZB ve ZC zemin sınıflarını dikkate almışlardır. Bu çalışmada, 5 ve 10 katlı referans çerçeve modelleri üzerinden Afyonkarahisar Merkez için TBDY2019 ve Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik (DBYBHY2007) esaslarına göre hesaplanmış eşdeğer deprem yüklerideğerlendirilmiştir. TBDY2019 a göre hesap yapılırken Afyonkarahisar Merkezin 59 mahallesi için, DD-2 deprem yer hareketi düzeyi ile ZA, ZB, ZC, ZD ve ZE yerel zemin sınıfları dikkate alınmıştır. DBYBHY2007 e göre hesapta ise 2. derece deprem bölgesi olan Afyonkarahisar Merkez için etkin yer ivme katsayısı 0.30 ve Z1, Z2, Z3, Z4 yerel zemin sınıfları için eşdeğer deprem yükleri hesap edilmiştir. Yerel zemin sınıfına göre elde edilen sonuçlar karşılaştırılarak deprem yüklerinin değişimi incelenmiştir. 2. Materyal ve Metot 2.1. Çalışmada kullanılan çerçeve modelleri Çalışmada 5 ve 10 katlı, her iki doğrultuda 5 açıklıklıbetonarme binaların iç aks çerçeveleri referans model olarak kullanılmıştır.çerçeve açıklıkları 4.00 m, kat yükseklikleri ise 3.00 m dir. Tasarım ve modelleme DBYBHY2007, TBDY2019, TS500 ve TS498 e uygun olarak yapılmıştır. Referans çerçevelere ait taşıyıcı sistem modelleri Şekil 1 de verilmiştir. 5 katlı çerçeve modeli 10 katlı çerçeve modeli Şekil 1. Referans çerçeve modelleri. Deprem yüklerinin hesabında kullanılan çerçeve kütleleri ve hakim doğal titreşim periyotları SAP2000 yapısal analiz programı ile belirlenmiştir. 1029

Her kat kendi içinde rijit diyafram olarak tanımlanmıştır.tbdy2019 a göre hesaplamalarda kolon ve kirişler için etkin kesit rijitlikleri kullanılmıştır. Referans çerçeve modellerine ait bilgiler Çizelge 1 ve Çizelge 2 de verilmiştir. Çizelge 1.TBDY2019 a göre referans çerçevelere ait bilgiler. 5 Katlı Çerçeve 10 Katlı Çerçeve Beton Sınıfı C25/30 C25/30 Kiriş Ebatları 25x50 cm 30x60 cm Kolon Ebatları 50x50 cm 60x60 cm Bina Kullanım Sınıf (BKS) 3 3 Deprem Tasarım Sınıfı (DTS) 1,2 1, 2 Bina Yükseklik Sınıfı (BYS) 6 4 Taşıyıcı Sistem Davranış Katsayısı (R) 8 8 Dayanım Fazlalığı Katsayısı (D) 3 3 Hareketli Yük Kütle Kat. Katsayısı (n) 0.30 0.30 Hakim Doğal Titreşim Periyodu (TP (X) ) 0.63 s 1.03 s 1. Moda Ait Kütle Katılım oranı 0,81 0,80 2. Moda Ait Periyot 0.19 s 0.33 s Yerel Zemin Sınıfı ZA, ZB, ZC, ZD, ZE Çizelge 2.DBYBHY2007 e göre referans çerçevelere ait bilgiler. 5 Katlı Çerçeve 10 Katlı Çerçeve Beton Sınıfı C25/30 C25/30 Kiriş Ebatları 25x50 cm 30x60 cm Kolon Ebatları 50x50 cm 60x60 cm Bina Önem Katsayısı (I) 1.0 1.0 Etkin Yer İvme Katsayısı (AO) 0.30 0.30 Taşıyıcı Sistem Davranış Katsayısı (R) 8 8 Hareketli Yük Kütle Kat. Katsayısı (n) 0.30 0.30 Doğal Titreşim Periyodu (T1X) 0.44 s 0.72 s 1. Moda Ait Kütle Katılım oranı 0,83 0,81 2. Moda Ait Periyot 0.14 s 0.23 s Yerel Zemin Sınıfı Z1, Z2, Z3, Z4 2.2. DBYBHY2007 e göre eşdeğer deprem yükü hesabı Referans çerçevelerin DBYBHY2007 e göre toplam eşdeğer deprem yükü (V t) Denklem 1 ile belirlenmiştir. V t = WA(T 1) R a (T 1 ) 0.10 A O I W (1) Yukarıdaki denklemde, W binanın deprem hesabına katılan toplam ağırlığını; A(T 1),birinci doğal titreşim periyoduna karşı gelen spektral ivme katsayısını;r a(t 1), deprem yükü azaltma katsayısını; A O, etkin yer ivmesi katsayısını;i, bina önem katsayısını göstermektedir.z1, Z2, Z3 ve Z4 yerel zemin sınıfları için 5 ve 10 katlı çerçevelerin toplam eşdeğer deprem yükü (V t) hesap edilmiştir. 2.3. TBDY2019 a göre eşdeğer deprem yükü hesabı Referans çerçevelerin TBDY2019 a göre toplam eşdeğer deprem yükü (V te (X) ) Denklem 2 ile hesaplanmıştır. V te (X) = mt S ar (T P (X) ) 0.04 mt I S DS g (2) Verilen denklemde, m t binanın toplam kütlesini; S ar(t P (X) ), binanın hakim doğal titreşim periyodu(t p (X) )gözönüne alınarak hesaplanan azaltılmış tasarım spektral ivmesini; S DS, kısa periyot için tasarım spektral ivme katsayısını; I, bina önem katsayısını; g, yerçekimi ivmesini ifade etmektedir. Azaltılmış tasarım spektral ivmesi (S ar(t)) hesabında Denklem 3 kullanılmıştır. S ar (T) = S ae(t) R a (T) (3) Burada,yatay elastik tasarım spektral ivmesi S ae(t) DD-2 deprem yer hareketi için Denklem 4 ile deprem yükü azaltma katsayısını R a(t) ise Denklem 5 ile belirlenmiştir. S ae (T) = (0.4 + 0.6 T T A ) S DS (0 T T A ) S ae (T) = S DS (T A T T B ) S ae (T) = S D1 T (T B T T L ) S ae (T) = S D1T L T 2 (T L T) (4) Yatay tasarım spektrumu köşe periyotları T A ve T B, S DS ve S D1 e bağlı olarak hesaplanmıştır. T L sabit yerdeğiştirme bölgesine geçiş periyodu 6 s olarak tanımlanmıştır. 1030

R a (T) = R I (T > T B ) R a (T) = D + ( R I D) T T B (T T B ) (5) Yukarıdaki denklemde, Rtaşıyıcı sistem davranış katsayısı, D ise dayanım fazlalığı katsayısıdır.tasarım spektral ivme katsayıları S DS ve S D1 in hesabında Denklem 6 kullanılmıştır. Bu denklemde, S S kısa periyot harita spektral ivme katsayısını, S 1 1.0 saniye periyot için harita spektral ivme katsayısını, F S kısa periyot bölgesi için yerel zemin etki katsayılarını, F 1 1.0 saniye periyot için yerel zemin etki katsayılarını belirtmektedir. S DS = S S F S S D1 = S 1 F 1 (6) F S ve F 1 yerel zemin etki katsayıları, yerel zemin sınıfı (ZA, ZB, ZC, ZD, ZE) ve harita spektral ivme katsayılarına (S S, S 1) bağlı olarak TBDY2019 daverilen tablolar dikkate alınarak hesap edilmiştir. Harita spektral ivme katsayıları (S S, S 1), spektral büyüklüklerin 50 yılda aşılma olasılıkları ve buna karşı gelen tekrarlanma periyotlarını ifade eden yer hareketlerini niteleyen dört farklı deprem yer hareketi düzeyi (DD-1, DD-2, DD-3,DD-4) için Türkiye Deprem Tehlike Haritalarında tanımlıdır (IntKyn. 2). Afyonkarahisar Merkez için 59 farklı nokta, DD-2 deprem yer hareketi düzeyi ile ZA, ZB, ZC, ZD ve ZE yerel zemin sınıfları için Türkiye Deprem Tehlike Haritaları dikkate alınarak eşdeğer deprem yükleri hesap edilmiştir.türkiye Deprem Tehlike Haritaları İnteraktif Web Uygulamasına ait görüntü Şekil 2 de verilmiştir. 3. Bulgular Şekil 2.Türkiye Deprem Tehlike Haritaları İnteraktif Web Uygulamasına ait görüntü sonucunda elde edilen eşdeğer deprem yükleri (V te) çerçeve ağırlıklarına (W) oranlanmıştır. Yerel zemin Afyonkarahisar Merkez, DD-2 deprem yer hareketi düzeyi ile ZA, ZB, ZC, ZD ve ZE yerel zemin sınıfları dikkate alınarak, TBDY2019 a göre referansçerçevelerin 59 farklı nokta için eşdeğer deprem yükleri hesap edilmiştir. Sonuçların sağlıklı bir şekilde yorumlanabilmesi için, hesaplar sınıflarına göre referans çerçeveler için hesaplanan (V te/w) oranları Şekil 3 ve 4 de görülmektedir. Şekil veçizelgelerde, 5 katlı çerçeve modelleri 5K, 10 katlı çerçeve modelleri 10K olarak ifade edilmiştir. 1031

Nokta sayısı fazla ve değerler birbirine yakın olduğu için grafiklerin anlaşılabilmesi amacıyla maksimum ve minimum değerler dikkate alınarak seçilen 15 nokta grafiklerde verilmiştir. Şekil 3. 5 katlı çerçeve modeli için yerel zemin sınıflarına göre (VtE/W) oranları Şekil 4. 10 katlı çerçeve modeli için yerel zemin sınıflarına göre (VtE/W) oranları Referans çerçevelerin, 59 nokta için TBDY2019 ve yerel zemin sınıflarına göre hesaplanan (V te/w) oranlarının minimum, maksimum, ortalamave standart sapma değerleri Çizelge3 de verilmiştir. Çizelge 3.TBDY2019 a göre hesap edilen(vte/w) oranlarının minimum, maksimum, ortalama ve standart sapma değerleri 5 Katlı Çerçeve 10 Katlı Çerçeve Min. Maks. Ort. Standart Sapma Min. Maks. Ort. Standart Sapma ZA 2.82 3.10 2.91 0.05 1.73 1.90 1.78 0.03 ZB 2.82 3.10 2.91 0.05 1.73 1.90 1.79 0.03 ZC 5.28 5.81 5.45 0.10 3.24 3.57 3.35 0.06 ZD 7.90 8.56 8.12 0.12 4.85 5.25 4.98 0.08 ZE 12.31 12.93 12.53 0.12 7.56 7.94 7.69 0.07 Şekil 3, 4 ve Çizelge 3 genel olarak incelendiğinde Afyonkarahisar Merkezde TBDY2019 a göre hesap edilen 59 noktanın eşdeğer deprem yüklerinde aynı yerel zemin sınıfları ve çerçeve modelleri için 1032

dikkate değer bir değişiklik görülmemiştir. 5 katlı çerçeve modeli ile 10 katlı çerçeve modelinin deprem yükleri karşılaştırıldığında, bütün zemin sınıfları için periyot artışına bağlı olarak 10 katlı çerçeve modelinin deprem yükleri 5 katlı çerçeve modeline göre yaklaşık %39 azalmıştır. Referans çerçevelerin, 2. derece deprem bölgesi olan Afyonkarahisar Merkez için DBYBHY2007 ve yerel zemin sınıflarına göre hesap edilen (V te/w) oranları Çizelge 4 de verilmiştir. 1.26, 1.35, 1.35; 10 katlı çerçeve için ise yine sırasıyla 1.26, 1.74, 2.0 kat artış meydana gelmiştir. TBDY2019 a göre hesap edilen eşdeğer deprem yüklerinin, 5 ve 10 katlı çerçevemodellerinde ZA yerel zemin sınıfına göre diğer zemin sınıfları için değişimi Şekil 5 de verilmiştir. Çizelge 4.DBYBHY2007 e göre hesap edilen (VtE/W) oranları 5 Katlı Çerçeve 10 Katlı Çerçeve Z1 6.92 4.68 Z2 8.72 5.89 Z3 9.38 8.15 Z4 9.38 9.38 Çizelge 4 incelendiğinde DBYBHY2007 için 10 katlı çerçeve modelinin deprem yükleri 5 katlı çerçeve modeline göre Z1 ve Z2 zemin sınıfında yaklaşık %33, Z3 zemin sınıfında %13 azalmıştır. Z4 zemin sınıfı için bir değişiklik olmamıştır.aynı çizelgeden deprem yüklerinin zemin sınıfına göre değişimi değerlendirildiğinde, 5 katlı çerçeve için Z1 zemin sınıfına göre Z2, Z3 ve Z4 zemin sınıflarında sırasıyla Şekil 5. ZA zemin sınıfına göre eşdeğer deprem yüklerinin değişimi Şekil 5 incelendiğinde, deprem yüklerinde iki çerçeve modeli için ZA yerel zemin sınıfına göre ZB, ZC, ZD ve ZE zemin sınıflarında sırasıyla, 1.0, 1.88, 2.79 ve 4.31 kat artış görülmüştür. 5 ve 10 katlı çerçeve modelleri için TBDY2019 ve DBYBHY2007 e göre hesap edilmiş eşdeğer deprem yüklerinin karşılaştırılması Şekil 6-7 de verilmiştir. TBDY2019 a göre hesapta 59 noktanın yerel zemin sınıfları için ortalama değerleri kullanılmıştır. Ayrıca, TBDY2019 deki ZA, ZB, ZC, ZD ve ZE yerelzeminsınıflarınındbybhy2007 deki karşılıklarısırasıyla Z1, Z1, Z2, Z3 ve Z4 olarak kabul edilmiştir. Şekil 6. 5 katlı çerçeve modeli için eşdeğer deprem yüklerinin karşılaştırılması 1033

Şekil 7. 10 katlı çerçeve modeli için eşdeğer deprem yüklerinin karşılaştırılması Şekil 6incelendiğinde,5 katlı çerçeve modeli için TBDY2019 a göre hesapta yerel zemin sınıfları dikkate alındığında Afyonkarahisar Merkezde eşdeğer deprem yüklerinin DBYBHY2007 e göre ZA, ZB, ZC, ZD zemin sınıfları için sırasıyla yaklaşık %58, %58, %37 ve %13 azaldığı; ZE zemin sınıfı için ise %34 arttığı görülmektedir. ZA, ZB, ZC ve ZD zemin sınıflarında deprem yükleri azalmasına rağmen, ZE zemin sınıfındaki artış; DBYBHY2007 e göre deprem hesabında Z3 ve Z4 zemin sınıfında çerçeve periyodunun spektrum eğrisinde yatay kol üzerinde kalmasından kaynaklanmaktadır. Şekil 7 değerlendirildiğinde ise, 10 katlı çerçeve modeli için TBDY2019 a göre hesapta yerel zemin sınıfları dikkate alındığında Afyonkarahisar Merkezde eşdeğer deprem yüklerinin DBYBHY2007 e göre ZA, ZB, ZC, ZD ve ZE zemin sınıfları için sırasıyla yaklaşık %62, %62, %43, %39 ve %18 azaldığı görülmektedir. 4. Sonuçlar Referans çerçeve modelleri üzerinden Afyonkarahisar Merkez için TBDY2019 ve DBYBHY2007 esaslarına göre hesaplanmış eşdeğer deprem yüklerinin değerlendirilmesine ait sonuçlar aşağıda verilmiştir. TBDY2019 a göre hesap edilen 59 noktanın eşdeğer deprem yüklerinde aynı yerel zemin sınıfları ve çerçeve modelleri için dikkate değer bir değişiklik görülmemiştir. TBDY2019 a göre 5 katlı çerçeve modeli ile 10 katlı çerçeve modelinin deprem yükleri karşılaştırıldığında, bütün zemin sınıfları için 10 katlı çerçeve modelinin deprem yükleri 5 katlı çerçeve modeline göre yaklaşık %39 azalmıştır. Bu azalma DBYBHY2007 için Z1, Z2, Z3 ve Z4 zemin sınıflarına göre %0-33 aralığında değişmektedir. TBDY2019 a göre deprem yüklerinde iki çerçeve modeli için ZA yerel zemin sınıfına göre ZB, ZC, ZD ve ZE zemin sınıflarında sırasıyla, 1.0, 1.88, 2.79 ve 4.31 kat artış görülmüştür.dbybhy2007 de ise Z1 e göre Z2, Z3 ve Z4 için sırasıyla; 5 katlı çerçevede 1.26, 1.35, 1.35 ve 10 katlı çerçevede 1.26, 1.74, 2.00 kat artış hesaplanmıştır. TBDY2019 a göre yerel zemin sınıfları arasında ki deprem yüklerinin değişimi çerçeveden bağımsız ve DBYBHY2007 e göre belirgin bir şekilde artmıştır. 5 ve 10 katlı referans çerçevelerin doğal titreşim periyotları DBYBHY2007 e göre sırasıyla 0.44 s ve 0.72 s, TBDY2019 a göre ise 0.63 s ve 1.03 s olarak hesap edilmiştir. Kolon ve kirişler için etkin kesit rijitliklerinin kullanılması ile periyotlarda artış olmuştur. Her iki çerçeve modeli için TBDY2019 a göre hesapta eşdeğer deprem yüklerinin yerel zemin sınıfları dikkate alındığında DBYBHY2007 e göreazaldığı görülmüştür. TBDY2019 a göre hesapta 5 katlı çerçeve modeli için yerel zemin sınıfları dikkate alındığında Afyonkarahisar Merkezde eşdeğer deprem yüklerinin DBYBHY2007 e göre ZA, ZB, ZC, ZD zemin sınıfları için sırasıyla yaklaşık %58, %58, %37 ve %13; 10 katlı çerçeve modeli için ise ZA, ZB, ZC, ZD ve ZE zemin sınıfları için 1034

sırasıyla yaklaşık %62, %62, %43, %39 ve %18 azaldığı görülmüştür. Kaynaklar Çeken, U., Dalyan, İ., Kılıç, N., Köksal, T.S. ve Tekin, B.M., 2017. Türkiye deprem tehlike haritaları interaktif web uygulaması. 4. Uluslararası Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, Eskişehir. Demir, A. ve Kayhan, A.H., 2017. Türkiye bina deprem yönetmeliği taslağı ile uyumlu zaman tanım alanında analiz için gerçek ivme kaydı setlerinin elde edilmesi. 4. Uluslararası Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, Eskişehir. Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik, 2007, TC. Bayındırlık Bakanlığı, Ankara. Sap2000, 2014, Yapısal Analiz Programı, Versiyon 19.2.0, ComputersandStructuresInc., Berkeley, California. TS 498, 1997, Yapı Elemanlarının Boyutlandırılmasında Alınacak Yüklerin Hesap Değerleri, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara. TS 500, 2000, Betonarme Yapıların Tasarım ve Yapım Kuralları, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara. Tunç, G. ve Tanfener, T., 2016. 2007 ve 2016 Türkiye bina deprem yönetmeliklerinin örneklerle mukayesesi. 3. Ulusal Yapı Kongresi ve Sergisi Teknik Tasarım, Güvenlik ve Erişilebilirlik, Ankara. Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği, 2018, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Ankara. İnternet kaynakları 1-http://www.afad.gov.tr, (18.04.2018) 2-https://tdth.afad.gov.tr, (18.04.2018) 1035