HALK ELİNDE KÜÇÜKBAŞ HAYVAN ISLAHI ÜLKESEL PROJESİ Dr. Bekir ANKARALI Daire Başkanı 06.03.2014 1
HALK ELİNDE KÜÇÜKBAŞ HAYVAN ISLAHI ÜLKESEL PROJESİ Halk elinde yetiştirilmekte olan küçükbaş hayvanların çeşitli verim özellikleri bakımından ıslah edilmesi, Küçükbaş hayvanları geliştirerek korumak, Projenin uygulandığı bölgelerin coğrafik koşulları yetiştirme modelleri ve yetiştirici tercihi doğrultusunda gelişen genotiplerin potansiyellerinin ortaya çıkarılması, Proje hayvanlarının, morfolojik ve fizyolojik karakterlerinin belirlenmesi.
HALK ELİNDE KÜÇÜKBAŞ HAYVAN ISLAHI ÜLKESEL PROJESİ Yetiştiricilik modellerinin belirlenmesi Kuzu ve oğlakların verim özelliklerini artırmak, Üstün verimli koçlar elde etmek, Halk elinde kayıtlı saf küçükbaş sürüleri oluşturmak, Yetiştiricilerin küçükbaş hayvancılıktan elde ettikleri kazancın artırılmasını sağlamak, Irka özgü yetiştirici birliklerinin kurulmasını teşvik etmek,
HALK ELİNDE KÜÇÜKBAŞ HAYVAN ISLAHI ÜLKESEL PROJESİ 4
HALK ELİNDE KÜÇÜKBAŞ HAYVAN ISLAHI ÜLKESEL PROJESİ 2013 61 İl 153 Alt Proje 22 Koyun 6 Keçi
HALK ELİNDE KÜÇÜKBAŞ HAYVAN ISLAHI ÜLKESEL PROJESİ 2013 Genel Toplam 39 Milyon TL Elit Anaç 44.744 Proje Materyali Elit Yavru 42.001 870.571 Taban Anaç 694.298 Taban Yavru 550.522
HALK ELİNDE KÜÇÜKBAŞ HAYVAN ISLAHI ÜLKESEL PROJESİ Personel Sayıları PROJE PAYDAŞLARI TOPLAM Üniversiteler 24 Öğretim Üyeleri (Proje Lideri) 42 Enstitü/İstasyon Proje Lideri 43 Proje Teknik Eleman Sayısı (Küçükbaş) 148 Proje Uygulanan Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği Sayısı 61
20 475 3027 166 bin 4688 5821 8,3 Bin 75 Bin 12 Milyon 16,4 Milyon 478 Bin 679 Bin 31,7 Milyon 870 Bin 39 Milyon HALK ELİNDE KÜÇÜKBAŞ HAYVAN ISLAHI ÜLKESEL PROJESİ Yetiştirici Sayısı (Kişi) Küçükbaş Hayvan Sayısı (Baş) Destekleme Tutarı (TL) 2005 2006-2010 2011 2012 2013
HALK ELİNDE KÜÇÜKBAŞ HAYVAN ISLAHI ÜLKESEL PROJESİ 160 140 120 100 80 60 Irk/Tip Sayısı İl Sayısı Proje Sayısı 40 20 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
2013 Bazı yetiştiricilerin üretimden vazgeçmesi engellenmiş, kırsal alanda istihdam yaratılmıştır. Projeli yetiştiriciler damızlıkçı işletme özelliklerine kavuşmuş ve damızlık erkek Toklularına kasaplık değerinin iki katını aşan fiyatlarda alıcı bulmuşlardır. Doğan her bir yavru için damızlık değer tahminleri yapılarak damızlığa ayrılmıştır. Birim hayvandan üzerinde durulan verim artışı sağlanmış, yetiştiricilerin geliri artırılmıştır. 10
Islah Bilgi Sistemi TAGEM Islah Bilgi Sistemi kurulmuş olup her alt projeye ait dönemsel veriler bu sisteme yüklenmektedir. Sisteme yüklenen verilerden önemli raporlamalar yapılabilmekte ve projenin gidişi ile ilgili somut bilgiler elde edilebilmektedir. 11
Mevzuat Hayvancılığın Desteklenmesi Hakkında Kararname kapsamında Hayvancılık Desteklemeleri Hakkında Uygulama Esasları Tebliği 12
Darboğazlar Projede yer alan Anaç Koyun/Keçi ve Kuzu/Oğlakların küpelerinin düşmesi bir kimliklendirme sorununu da beraberinde getirmektedir. Damızlık Seçimi Öncesi Kasaplık kuzuların ulusal küpelendirilmesi yapılmadan elden çıkarılması sonucu projeye kayıtlı yetiştiriciler, daha az destekleme ödemesi almaktadır. Elit sürülerin, koç depolarının tüzel kişiliğe ait olmamasından yetiştirici şartlarında, verilerin takibi ve sürdürülebilirliği konusunda problemler oluşmaktadır. Türk-Vet ve KKKS sistemleri sağlıklı çalışmamakta ve verilerin (ölüm, doğum, satış, satın alma vb. ) güncellenmesi, zamanında yapılamamaktadır. Damızlık seçilen hayvanların küpelerinin düşmesi büyük risk oluşturmaktadır. Irkları iyi temsil eden kaliteli damızlık hayvan temininde zorluklar yaşanmaktadır. 13
Darboğazlar Proje materyali sürüler uzun soluklu bir ıslah çalışmasının materyali olduklarından sağlıklarının takibinde bir öncelik hakkına sahip değildirler. Yapağı verimlerinin incelenmesinde verilerin sağlanmasında laboratuvar desteği yetersiz kalmaktadır. En kısa sürede Ulusal Küçükbaş Hayvan Islahı takip programının oluşturulması gerekmektedir. Geçen yıllar içerisinde elde edilen verilerin etkin değerlendirilmesine ihtiyaç vardır. Yürütülen Projelerde görsel bilgiler elde etmeye yönelik çalışmalar yapılmasına ihtiyaç vardır. Bazı Damızlık Yetiştirici Birliklerinin proje hakkında halen bilgi yetersizliği bulunmaktadır. Taban sürülerden elit sürülere hayvan aktarımında özellikle yetiştiricilerin hayvanlarını erken dönemde pazara sevk edişlerinden dolayı sorunlar yaşanmaktadır. 14
Tanıtım Çalışmaları Halk Elinde Ülkesel Küçükbaş Hayvan Islahı Tanıtım Etkinliği 15
TEŞEKKÜRLER www.gsb.gov.tr