FONKSİYON ÜRETECİ KULLANIM KILAVUZU (FUNCTION GENERATOR) İçindekiler Elektriksel-Fiziksel Özellikler... 2 Kullanım... 3 Uygulama Örnekleri... 7 Şekil Listesi Şekil 1 Fonksiyon üreteci... 2 Şekil 2 Fonksiyon üreteci ön panel... 3 Şekil 3 Güç düğmesi... 3 Şekil 4 Range seçimi... 4 Şekil 5 Fonksiyon seçimi... 4 Şekil 6-20dB genlik ayar düğmesi... 4 Şekil 7 Frekans ince ayar düğmesi... 5 Şekil 8 Dalga şekli, ofset, genlik ayar düğmeleri... 6 Şekil 9 Giriş ve çıkış BNC bağlantı noktaları... 6 Şekil 10 Prob genel görünüm... 6 Şekil 11 Örnek 1 çıkış işareti... 7 Şekil 12 Örnek 2 çıkış işareti... 8 1
Fonksiyon üreteci basit olarak kullanıcılara kare, üçgen ve sinüzoidal dalga oluşturmada kullanılır. Bu dalgaların frekansı 0.2Hz ile 2MHz arasında olabilir. Elektriksel-Fiziksel Özellikler Frekans aralığı 0.2Hz -2MHz Frekans doğruluğu ±%5 VCF giriş 0V - 10V (±1V), 1000:1 frekans ayarı 50 Ω çıkış Dalga Sinüzoidal, üçgen, kare, darbe ve rampa şekli Genlik 20V açık devre, 10V 50Ω empedans Darbe çıkış(ttl uyumlu) Güç gereksinimleri Fiziksel özellikleri DC +10V ile -10V arasında açık devre, +5V ile -5V 50Ω offset empedans 3V sabit genlik açık devre 110VAC/220VAC 50/60 Hz 5 WATT 245x95x280(en*yükseklik*derinlik) 1.5 Kg Şekil 1 Fonksiyon üreteci Genel olarak fonksiyon üreteci power (aç-kapa) düğmesi, 7 adet frekans belirleyici buton, inverter butonu, dalga şekli (kare, üçgen ve sinüs) seçimi için 3 adet buton, genliği değiştirmeyi sağlayan ATT butonu, BNC giriş/çıkış bağlantıları ve frekans butonları ile birlikte kullanılan kontrol düğmesinde oluşmaktadır. Şimdi sırasıyla üretecin üzerindeki buton, düğme ve çıkışları sırası ile tanıyalım. 2
Kullanım Şekil 2 Fonksiyon üreteci ön panel 1 nolu butonun (PWR) basılı olması üretecin açık olduğu anlamına gelir bu durumda butonun hemen solundaki ışık yanıyor olacaktır. Şekil 3 Güç düğmesi 3
3 nolu butonlar (RANGE Hz) frekans ayarı için kullanılır. Sağdan sola doğru 20 Hz ile 2 MHz arasında değişen frekans değerleri elde edebiliriz. Bu butonlardan yalnızca birinin basılı olması gerekmektedir. Şekil 4 Range seçimi 4 numaralı butonlar (FUNCTION) üzerlerinde görüldüğü gibi kare, üçgen ve sinüzoidal dalgalar üretmemizi sağlar. Şekil 5 Fonksiyon seçimi 5 nolu butona (ATT) basıldığı zaman ayarlı olan genlik 1/10 nuna düşer (8V 0.8V). db 20log P 1 P 2 20dB P 1 P 2 = 1 10 Şekil 6-20dB genlik ayar düğmesi 4
6 nolu kontrol düğmesi (MULTIPLIER) hassas derecede frekans değerleri elde etmeyi kolaylaştırır. Bu kontrol düğmesi 2 nolu butonlarla birlikte kullanılır. Bu düğme olmasaydı yalnızca 1 Hz, 10 Hz ve 1 MHz gibi değerler elde edebilirdik ama bu düğmenin kullanılması ile ara değerler elde edebiliriz. Örneğin kontrol düğmesi 1,2 yi gösterirken 1 K ya bastığımız zaman 1200 Hz elde etmiş oluruz (1,2 * 1000 Hz). Şekil 7 Frekans ince ayar düğmesi 7 nolu çıkıştan 50Hz lik, yaklaşık 2Vp-p lik sinüs akımı çıkar. 8 nolu çıkıştan tekli sinüs akımı çıkar 9 nolu kontrol düğmesi (OFFSET ADJ) ofset değerini belirler. Ofset değerini değiştirmek için düğmeye basmanız gerekmektedir. Ofset DC gerilimin ortalama değeridir. 10 nolu parça uygulanan giriş gerilimine göre frekans değeri ayarlamakta kullanılır (+10V frekans değerini 1000 kat küçültmekte, -10V frekans değerini 1000 kat artırmakta kullanılabilir) 11 nolu parça TTL uyumlu çıkış için kullanılır. 3 nolu butonlar (RANGE) ve 6 nolu düğme (MULTIPLIER)) ile darbe genişliği ve frekans değerleri ayarlanabilir. 12 nolu kontrol düğmesi ( AMPL), genlik ayarlamak için kullanılır. Normal durumda iken (basılı durumda) 0V 10V arasında genlik değerleri elde ederiz. Düğmenin kendimize doğru çekilmesi durumunda ise 0V 1V arasında daha hassas genlik değerleri elde ederiz (0.1V, 0.5V, 0.8V gibi). 5
Şekil 8 Dalga şekli, ofset, genlik ayar düğmeleri 13 nolu parça kare, üçgen, sinüzoidal, rampa ve darbe dalga şekillerini maksimum 20V tepeden tepeye (Açık devre) verebilen 50Ω empedanslı çıkıştır. Şekil 9 Giriş ve çıkış BNC bağlantı noktaları BNC bağlantılarına takılan prob için uç tanımları; siyah: referans, kırmızı: çıkış. Şekil 10 Prob genel görünüm 6
Uygulama Örnekleri Örnek 1 2.5 KHz lik 0.5 DC ofsetli 0.2V maksimum genlikli sinüzoidal işaretin üretilmesi. İzlenilmesi gereken adımlar; Dalga şeklinin belirlenmesi Frekans ayarlama Genlik ayarlama DC ofset ayarlama Şimdi bu adımları sırasıyla gerçekleştirelim Fonksiyon butonlarından (4 nolu butonlar) sinüs işareti seçilir. RANGE butonlarından(2 nolu butonlar) 10K ya basılır sonra MULTIPLIER (6 nolu buton) 0.25 e getirilir. İstenilen genlik değeri küçük bir genlik olduğu için genlik düğmesi (AMPL) çekili şekilde kullanılarak 0.2V değeri hassas bir şekilde ayarlanır. DC ofset ayarlamada DC ofset düğmesi çekili olarak sinyalin ortalama değeri 0.5V olana kadar artırılır. Bu işlemler sonrası osiloskopta gördüğümüz şekil aşağıdadır. Şekil 11 Örnek 1 çıkış işareti (0.2 V/DIV, 0.2 ms/div) 7
Örnek 2 3 KHz lik 2V DC ofsetli 5V genlikli kare dalganın elde edilmesi. Bir önceki uygulamadaki adımları tekrarlayalım Fonksiyon butonlarından kare dalga seçilir. RANGE butonlarından 10K ya basılır sonra MULTIPILIER (6 nolu düğme) düğmesi 0.3 e getirilir. Genlik 0V 10V arasında olduğu için AMPL düğmesinin çekilmesine gerek kalmadan 5V genlik değeri ayarlanır. DC ofset ayarlamada DC ofset düğmesi çekili olarak sinyalin ortalama değeri 2V a gelene kadar artırılır. Uygulamanın sonucu 5 V/DIV, 0.33 ms/div için aşağıdadır. Şekil 12 Örnek 2 çıkış işareti 8