AEL.MF.08 AEL.MF.14 MONOFAZE ELEKTRONİK ELEKTRİK SAYACI TANITIM VE KULLANMA KILAVUZU 0122 TS EN ISO 9001
İÇİNDEKİLER Bölüm Adı Sayfa No Giriş 1. Sayacın Teknik Özellikleri 1 2. Ana Fonksiyonlar 2 3. Sayacın Yapısı Ve Çalışma Prensibi 3 4. Sayacı Çalıştırma 3 5. LCD Ekran Bilgileri 4-5-6 6. Bağlantı Şeması 7 7. Montaj Ölçüleri ve Mühür Planı 7 8. RS485 Bilgi Çıkışı 8 9. AT uygunluk Beyanı 9 GİRİŞ Türkiye Elektrik Dağıtım Şirketi (TEDAŞ) tarafından elektrik tasarrufunu teşvik ve çok tarifeli elektrik satışını düzenlemek amacı ile yayınlanan şartnameye ve AB tarafından yayınlanan, yeni yaklaşım mevzuatları kapsamında bulunan 2004/22/AT Ölçü Aletleri Yönetmene uygun, aktif elektrik enerjisini ve çekilen maksimum gücü ölçen ve bu verileri LCD ekranda gösterebilen, yaz-kış ileri saat uygulamalarını otomatik olarak gerçekleştiren, istenilen bilgi ve programları hafızada tutan, istenildiğinde bu bilgilere ulaşılabilen, ileri teknoloji ile üretimi yapılmış olan elektronik elektrik sayaçlarının teknik bilgileri bu kullanma kılavuzunda tarif edilmiştir. KÖHLER A.Ş. DİKKAT! SAYACIN MONTAJINDAN ÖNCE BU KULLANIM KILAVUZUNU DİKKATLE OKUYUNUZ. Sayacın montajı sadece ehliyetli uzman personel tarafından yapılmalıdır. Montajda gerilim bulunan kısımlara kesinlikle dokunulmamalıdır. Sayacın montajında ve demontajında enerji mutlaka kesilmelidir. KÖHLER Elektronik Sayaçları üstün teknoloji ürünüdür. Tüm teknik bilgi ve belgeler firmanın fikri mülkiyetindedir. Çoğaltılamaz, üçüncü kişilerce kullanılamaz. Bu kitap sayaç hakkında özet bilgiler verir. Kullanılacak sayaç tipinin şebeke ve tesise uygunluğunu uzman personele kontrol ettirilmelidir. Aksi halde yanlış sayaç seçimi ve bağlantıdan dolayı sayacınız zarar görür. Bu durumdaki sayaçlar garanti kapsamında değerlendirilemez. Sayaç ekranında görülen bilgiler TEDAŞ tarafından belirlenmektedir. Sayaç parametre ayarları ve bakımı kullanıcı tarafından yapılamaz. Sayaç Parametre ayar işlemleri ve bakımı sadece TEDAŞ yetkili personel tarafından yapılmaktadır.
1. SAYACIN TEKNİK ÖZELLİKLERİ Model adı AEL.MF.14 (Tek yönlü) - AEL.MF.08 (Çift Yönlü) Sayaç tanımı 1 fazlı, 2 telli, 4 tarifeli, demantmetreli, bina dışı, aktif elektronik elektrik Sayacı Doğruluk sınıfı (TS EN 50470-1) Sınıf A veya B Referans voltajı (U n ) 230 V Çalışma gerilim aralığı 50 V (Minimum) 330V (Maksimum) Referans frekans (F n ) 50 Hz ±%5 Başlangıç akımı (I st ) 0,02 A (0,04.Itr) Minimum akım (I min ) 0,25 A Geçiş akımı (I tr ) 0,5 A Referans akım (I n ) 5 A Maksimum akım (I max ) 90 A IP sınıfı IP54 (Bina dışı) Bağıl nem oranı %95 Çalışma sıcaklığı -40 ºC, +70 ºC (3K7) Devreye bağlama şekli Doğrudan bağlanan Mekanik çevre sınıfı M1 (2004/22/AT Yönetmeliğine göre) Elektromanyetik çevre sınıfı E2 (2004/22/AT Yönetmeliğine göre) Kullanım ortamı Yoğuşmasız nem ortamında Gerilim devresi güç tüketimi 2W, 10 VA Akım devresi güç tüketimi 4 VA Güç Faktörü 0 ~ ±1 Darbe gerilim dayanımı 6 kv ESD voltaj dayanımı Temaslı: 8 kv Havadan: 15 kv Sayaç sabiti 1600 imp/kwh LCD ekran 6+3 Dijit 300-4800 (IEC 62056 21) Haberleşme hızı (Optik Port) OSOS Uyumlu veya Uyumlu Olmayan Sayaçlar Haberleşme hızı (RS485) 300-4800 (IEC 62056-21) OSOS Uyumlu Olmayan Sayaçlar Haberleşme hızı (RS485) 9600-9600 OSOS Uyumlu Olan Sayaçlar Arayüz birimi Optik Port, RS485 Sistem pili ömrü 10 yıl Gerçek zaman saati pil ömrü 10 yıl Sayacın raf ömrü 4 yıl Zaman saati hassasiyeti 0,5sn/gün (oda sıcaklığında) (TS EN 62054-21) Veri depolama kapasitesi 1 Yıl İlgili standartlar TS EN 50470-1, TS EN 50470-3 Referans Şartlarda Ölçüm Hata Sınırı Akım Aralığı Güç Faktörü Hata Sınır Değeri (%) I min I < I tr 1 ± 1,5 I tr I I max 0,5 ind.1..cap 0,8 ± 1 (1)
2. ANA FOKSİYONLAR Ölçüm: Sayaç 4 tarifede toplam aktif enerji ölçümü yapar. Sayacın Programlanması: Zaman dilimleri ve tarifeler programlanabilir. Gün içinde 8 ayrı zaman dilimi belirlenebilir ve her bir zaman dilimi 4 tarifeden birine eşlendirilip seçilebilir. Ayrıca hafta içi, Cumartesi ve Pazar günleri için ayrı ayrı tarifelendirme yapabilecek özelliğe sahiptir. Sayaçta tarih ve saat, tarife bilgileri, klemens kapağı açıldıktan sonra yalnızca yetkili TEDAŞ personeli tarafından değiştirilebilir. Sayacın Okunması: 12 aya ait faturalama bilgileri, toplam tüketilen enerji miktarları, klemens kapağı açılma bilgileri, 6 aya ait demant bilgileri ile üst kapak ilk açılma tarihi sayaçtan optik portla okunabilir. Kendi Kendine Arıza Bulma Özelliği: Sayaç, içindeki devreleri sürekli kontrol ederek aşağıdaki arıza tiplerini ekran menüsünde gösterir. 1 Üst Kapak Açık Uyarısı 2 Sistem Pili Zayıf Uyarısı Saat Hatası Klemens Kapağı Açık Uyarısı Saat Pili Zayıf Uyarısı Klemens Kapağı Ve Üst Kapak Açma Kapama Kayıt Etme Özelliği: Üst Kapağın açılması durumunda, ilk açılma tarihini kayıt eder. Klemens kapağının açılması durumunda, her ay için ilk açılma tarihini ve o ay içindeki toplam açılma sayısını kayıt eder. Kapak açılma tarihi ve adedi bilgileri son 12 ay için bellekte saklanır. Haberleşme: Sayaç üzerinde bulunan optik port üzerinden optik okuyucu ile alınan bilgiler, taşınabilir bilgisayara (endeksöre) aktarılarak veri transferi sağlanır. Sinyal Çıkışı: Sayaç üzerinde, tüketilen aktif enerjiyi göstermek için bir adet LED mevcuttur. Bu ledin yanıp sönme sayısı sayacın Imp/kWh değerini gösterir. 1600 Imp/kWh: 1600 kez yanıp sönme = 1kWh Yaz/ Kış İleri Geri Saat Ayarı: Sayaç yaz/kış ileri geri saat uygulamasını otomatik olarak gerçekleştirir. Elektrik Kesik İken Display Çalıştırma: Elektrik kesildiği zaman sayaç üzerinde bulunan buton yardımı ile istenilen bilgi LCD ekrana çağrılabilir ve optik porttan okuma yapılabilir. (2)
LCD Ekran Optik Haberleşme 3. SAYACIN YAPISI VE ÇALIŞMA PRENSİBİ 3.1. Sayacın Yapısı Sayacın gövdesi ve kapakları IP54 Bina Dışı standardına uygun, tamamen sızdırmazdır. Üstün nitelikli alev yürümez plastikten yapılmıştır. Bütün elektronik komponentler özel PCB kart üzerine dizilmiş ve bu kartlar sayaç gövdesine monte edilmiştir. Klemens Kapağı, sayaç takıldıktan sonra TEDAŞ yetkili personeli tarafından mühürlenir. 3.2. Çalışma Blok Diyagramı Hat Girişi R N Buton Güç Katı RTC A/D Gerilim Dönüştürücü LCD Sürücü Gerilim Örneklemesi Mikro İşlemci Flash Bellek Akım Örneklemesi A/D Akım Dönüştürücü Haberleşme Arayüzü Hat Çıkışı R N Test Çıkışı 4. SAYACI ÇALIŞTIRMA Sayaç Monte edilip enerji verildiği zaman normal olarak çalışır ve LCD ekrana görüntü gelir. 4.1. Fonksiyonların Kontrolü Sayaç Monte edildiği zaman elektrik bağlantılarının doğru olup olmadığı kontrol edilmelidir. Sayaç yerine doğru olarak monte edildikten sonra klemens kapağı vidası sıkıştırılır. LCD ekranda yanıp sönen 2. Kilit işareti, ilk okumadan sonra kaybolacaktır. Eğer bu olmaz ise klemens kapağı doğru bağlanmamış veya vidası tam sıkılmamıştır. 4.2. LCD Ekranın Çalışması Sayacın çalışmaya başlamasıyla auto-display modu devreye girer. Ekranın her bir menüsü 5 saniye ekranda kalır ve otomatik olarak kendinden sonraki bilgi menüsüne geçer. Sayacın üzerindeki butona basıldığı zaman ekran çağırma modu devreye girer ve ekrandaki bilgi 1 dakika boyunca ekranda kalır. 1 dakika sonra yeniden auto-display moduna geçer. (3)
5. LCD EKRAN BİLGİLERİ LCD Ekran üzerindeki sembol ve bilgilerin tanımlaması aşağıdaki gibidir 1 2 Üst Kapak Açık Bu sembol üst kapak açılma durumunu gösterir. Kapalı olduğu halde sembol yanıp sönüyor ise daha önceden müdahale edilip kapağın açıldığını ifade eder. Sürekli ekranda görünmesi halinde ise üst kapak açık konumdadır. Klemens Kapağı Açık Bu sembol klemens kapağı açılma durumunu gösterir. Kapalı olduğu halde sembol yanıp sönüyor ise daha önceden müdahale edilip kapağın açıldığını ifade eder. Sürekli ekranda görünmesi halinde ise kapak açık konumdadır. Sayaç okunduktan sonra sembol kaybolur. Saat Hatası: Saat normal olarak çalışmıyorsa bu sembol görülür. Sistem Pili: Sistem Pili gerilimi düşük ise bu sembol görülür. Saat Pili: Saat Pili gerilimi düşük ise bu sembol görülür. Tarife Göstergesi: Sayacın kullanımda olduğu saatteki tarife dilimini gösterir. Ekranda o anda okunan tarife bilgisini gösterir. Aktif Enerji birimini gösterir. (4)
5.1 Ekran Liste Örneği Tarih Menüsü Saat Menüsü Toplam Aktif Enerji T1 Tarifesindeki Aktif Enerji T2 Tarifesindeki Aktif Enerji T3 Tarifesindeki Aktif Enerji T4 Tarifesindeki Aktif Enerji (5)
Toplam Verilen Aktif Enerji T- (AEL.MF.08 çift yönlü sayaç için) Ay İçindeki Maksimum Demant Demant Tarihi Demant Saati Seri Numarası Program Versiyonu Test Ekranı Sayacın Enerji Kayıtları Tek Yönlü Çift Yönlü AELMF14 (Sınıf B) AELMF08 (Sınıf B) Alınan Aktif Enerji (+T) 1.8.0 1.8.0 Verilen Aktif Enerji (-T) 1.8.0 2.8.0 (6)
6. BAĞLANTI ŞEMASI AEL.MF.08 ve AEL.MF14 monofaze sayaçların faz ve nötr kovanlarının iç çapı 6,3mm dir. Bu sayaç, 90 Amperlik bir hatta bağlanacaksa, hattın kablosunun bakır ve iletken kısmın kesitinin en az 25 mm² olması gerekmektedir. Sayaç RS485 çıkışları 32 sayacın paralel okuyabilecek şekilde düzenlenmştir. Bu sayede bilgisayara bağlı bir RS485 çeviriciye 32 sayaç paralel bağlanarak okuma yapılabilir. Paralel bağlama Sayacın A terminalleri ile B terminalleri birbirine bağlanarak yapılır. A lar A ya, B ler B ye bağlanır. Birden fazla sayaca ulaşmak için RS485 tuşu üzerinde bulunan seri numaraları kullanılır. Sorgu sırasında /?XXXXXXXX! (CR) (LF) yapısı kullanılır. XXXXXXXX: Sekiz haneli sayaç seri numarasıdır. 7. MONTAJ ÖLÇÜLERİ VE MÜHÜR PLANI (7)
8. RS485 BİLGİ ÇIKIŞI 2002 yılından günümüze ürettiğimiz bütün kombi sayaçlarımızda standart olarak sunduğumuz RS485 çıkışı, o günden bu günümüze ve gelecek için uzaktan okuma altyapısını desteklemekte olup, GPRS, PSTN, PLC gibi okuma sistemlerinin tamamına olanak tanımaktadır. (B) Terminali: RS485 B Çıkışı (A) Terminali: RS485 A Çıkışı Sayaç RS485 çıkışları sayacı paralel okuyabilecek şekilde düzenlenmiştir. Bu sayede, bilgisayara bağlı bir RS485 çeviriciye, 32 sayaç paralel bağlanarak okuma yapılabilir. Paralel bağlama, B terminalleri birbirine A terminalleri de birbirine bağlanarak yapılır. RS485 tuşu üzerinde bulunan birden fazla sayaca ulaşmak için sayaçların seri numaraları kullanılır. Sorgu sırasında /?XXXXXXXX! (CR) (LF) yapısı kullanılır. XXXXXXXX: sekiz haneli sayaç seri numarasıdır. Optik Port Okuma Logları : Örnek ; (11:25:35.796) Baud rate is changed to 300 (11:25:35.906) >/90102583! [CR] [LF] (11:25:36.171) /AEL4<1>AEL.MF.14 [CR] [LF] (11:25:36.781) > [ACK] 4 [CR] [LF] (11:25:37.062) [ACK] (11:25:37.062) Baud rate is changed to 4800. (11:25:37.078) [SOH]R2 (STX) 0.0.0 () [ETX]1 (11:25:37.125) [STX] 0.0.0(04005627)[ETX]1 (11:26:05.180) > [SOH]B0)[ETX] q (11:26:05.250) [ACK] RS485 Okuma Logları : Örnek ; (11:25:35.796) Baud rate is changed to 300 (11:25:35.906) >/90102583! [CR] [LF] (11:25:36.171) /AEL5<1>AEL.MF.14 [CR] [LF] (11:25:36.781) > [ACK] 051 [CR] [LF] (11:25:37.062) [ACK] (11:25:37.062) Baud rate is changed to 9600. (11:25:37.078) [SOH]R2 (STX) 0.0.0 () [ETX]1 (11:25:37.125) [STX] 0.0.0(04005627)[ETX]1 (11:26:05.180) > [SOH]B0)[ETX] q (11:26:05.250) [ACK] (8)
9. AT UYGUNLUK BEYANI (9)
KÖHLER ELEKTRİK SAYAÇLARI SAN. VE TİC. A.Ş. ADRES VE TELEFONLARI MERKEZ: Bankalar Yanıkkapı Tenha Sok. Uçarlar Han No:8 Karaköy 34420 İSTANBUL / TÜRKİYE Tel: (0212) 256 8190 (6 Hat) Fax: (0212) 256 8197 256 8198 www.kohlersayac.com.tr FABRİKA: Akçaburgaz Mah. 58. Sok. No:3 Esenyurt İSTANBUL / TÜRKİYE Tel: (0212) 886 2639 (Pbx) Fax: (0212) 886 8694 e-mail: kohlerfabrika@kohlersayac.com.tr BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ ANKARA Sanayi Caddesi Kuruçeşme Sokak No. 3/3 Ulus Ankara Tel : +90 312 310 36 18 (Pbx) Fax : +90 312 310 36 20 ADANA Çınarlı Mahallesi Dr.Ali Menteşoğlu cad. Müge Apt. Kat.1 No.26 D3 Seyhan/ Adana Tel : +90 322 352 75 70-07 Fax : +90 322 352 13 19