TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI ISSN 1301-1405 Yıl: 23, Sayı: 70, Şubat - Ağustos 2014 http://antalya.imo.org.tr İMO Antalya ve İstanbul Şubelerinin ortaklaşa gerçekleştireceği kongrenin hazırlık çalışmaları sürüyor. 14. Dönem Olağan Genel Kurul Toplantısı ve Seçimleri Tamamlandı Belediye Başkan Adaylarıyla Yerel Seçim 2014 İMO nun talep ve önerileri tartışıldı. 17 Ağustos 2014 Marmara Depreminin 15. Yıldönümü Basın Açıklaması. sayı 70
BİLİŞİM EĞİTİM PROGRAMLARI KURSLARI KURSUN ADI SÜRE YER AUTOCAD 40 saat İMO Bilişim Eğitim Merkezi SAP 2000 30 saat İMO Bilişim Eğitim Merkezi ETABS 30 saat İMO Bilişim Eğitim Merkezi XSTEEL 30 saat İMO Bilişim Eğitim Merkezi STA4CAD 22,5 saat İMO Bilişim Eğitim Merkezi İDECAD 21 saat İMO Bilişim Eğitim Merkezi PROBİNA 21 saat İMO Bilişim Eğitim Merkezi Katılım Şartları: Mühendis, mimar, tekniker olmak ve bilgisayar temel eğitim bilgisine sahip olunmalıdır. Gerekli Bilgiler: Bilgisayar Bilişim Programları Eğitimleri İMO Bilişim Eğitim Merkezi nde en az 10 katılımcı olması halinde açılacaktır. Her kursiyere bir bilgisayar verilecektir. Ayrıntılı bilgi için Şubemiz ile irtibata geçebilirsiniz. TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI Meltem Mahallesi 3808 Sok. No: 10 07030 Muratpaşa - ANTALYA Tel: (0242) 237 57 27-3 hat Faks: (0242) 237 57 31 Gsm: (0533) 658 97 69 http://antalya.imo.org.tr antalya@imo.org.tr /Antalyaimo /Antalyaimo
BULUŞ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ORTAK SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLIĞI EĞİTİM KURUMU İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİM KURUMU Antalya merkezli olan Buluş İş Sağlığı ve Güvenliği Kurumu, İş Sağlığı ve Güvenliği alanında faaliyet göstermekte olup; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) nca yetkilendirilmiş İş Güvenliği Uzmanlığı, İşyeri Hekimliği ve Diğer Sağlık Personeli eğitimlerini teknoloji ve bilimi en iyi şekilde kullanarak, alanında uzman ve tecrübeli eğitici kadrosuyla vermektedir. Kurum bünyesindeki eğiticiler üniversitelerin inşaat-makineelektrik-maden-kimya ve halk sağlığı bölümü öğretim üyeleri, emekli iş müfettişleri ve İş Güvenliği Uzmanlarından oluşmaktadır. İşyerlerine verilmekte olan İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetleri ise yine ÇSGB tarafından yetkilendirilmiş Buluş Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi (OSGB) bünyesinde devam ettirilmektedir. Buluş İş Sağlığı ve Güvenliği, İnşaat Yüksek Mühendisi Ferit Göksu ve İnşaat Mühendisi Ali Ceylan tarafından kurulmuştur. Kurucular 15 yılı aşkın iş hayatı deneyimlerini ve bilgi birikimlerini İş Sağlığı ve Güvenliği alanında devam ettirmektedirler. Ferit Göksu, yurt içi ve yurt dışındaki prestijli projelerde Proje Yöneticisi, İş Güvenliği Mühendisi görevlerinde bulunmuştur. Uluslararası geçerliliği olan ve British Safety Council tarafından verilen "International Certificate in Safety Management" sertifikası ve C sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı Sertifikasına sahiptir. Ali Ceylan, yurt içindeki toplu konut projelerindeki tecrübelerinin yanı sıra, A sınıfı İş Güvenliği Uzmanı olarak İş Sağlığı ve Güvenliği alanında uzmanlık yapmaktadır. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve İlgili Yönetmelikleri gereğince İşverenlerin Diğer Sorumlulukları; İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ nde yer alan ve işverene ait hususlardan bazıları şunlardır; İşverenin iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri ile ilgili yükümlülükleri; MADDE 5 (1) İşveren, işyerlerinde alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin belirlenmesi ve uygulanmasının izlenmesi, iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi, çalışanların ilk yardım ve acil tedavi ile koruyucu sağlık ve güvenlik hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla; çalışanları arasından bu Yönetmelikte belirtilen nitelikleri haiz bir veya birden fazla işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personeli görevlendirir. Gerekli nitelikleri haiz olması halinde tehlike sınıfı ve çalışan sayısını dikkate alarak bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir. (2) İşveren, işyerinde gerekli niteliklere sahip personel bulunmaması halinde birinci fıkrada sayılan yükümlülüklerinin tamamını veya bir kısmını, OSGB lerden hizmet alarak yerine getirebilir. (6) İşveren, İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere işyerinden personel görevlendirmek veya OSGB lerden hizmet almak suretiyle bu konudaki yetkilerini devreden işverenin bu hizmetlere ilişkin yükümlülükleri devam eder. (7) İşveren, işyerinde görev yapan işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personeli ile hizmet alınan OSGB lerin İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa göre geçerli yetki belgesi ile görevlendirilmesinden sorumludur. İşverenin sağlık ve güvenlik kayıtları ve onaylı deftere ilişkin yükümlülükleri MADDE 7 (1) İşveren ilgili mevzuatta belirlenen süreler saklı kalmak kaydıyla; a) İşyerinde yürütülen iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerine ilişkin her türlü kaydı, b) İşten ayrılma tarihinden itibaren en az 15 yıl süreyle çalışanların kişisel sağlık dosyalarını, saklar. (2) Çalışanın işyerinden ayrılarak başka bir işyerinde çalışmaya başlaması halinde, yeni işveren çalışanın kişisel sağlık dosyasını yazılı olarak talep eder, önceki işveren dosyanın bir örneğini onaylayarak bir ay içerisinde gönderir. (3) Onaylı defter işyerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri, Genel Müdürlük veya noterce her sayfası mühürlenmek suretiyle onaylanır. (4) Onaylı defter yapılan tespitlere göre iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ile işveren tarafından birlikte veya ayrı ayrı imzalanır. Onaylı deftere yazılan tespit ve öneriler işverene tebliğ edilmiş sayılır. (5) Onaylı defterin asıl sureti işveren, diğer suretleri ise iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi tarafından saklanır. Defterin imzalanması ve düzenli tutulmasından işveren sorumludur. Teftişe yetkili iş müfettişlerinin her istediğinde işveren onaylı defteri göstermek zorundadır. İşverenlerin hizmet aldıkları OSGB lerin veya kendi çalışanları arasından görevlendirdiği işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin yaptıkları işlerle alakalı takip etmesi ve/veya var ise eksiklerle ilgili yapılmasını talep etmesi ve uyarması gerekli konulardan bazıları şunlardır,.her çalışan için bir özlük dosyası oluşturulması ve istenilen evraklarının tamamlatılması,.çalışanların işe giriş muayene formlarının oluşturulması,.tehlikeli veya çok tehlikeli sınıfta yer alan ve mesleki eğitim zorunluluğu bulunan işyerlerinde (yönetmelikle belirlenmiş) çalışanların mesleki eğitimlerinin verdirilmesi,.çalışan temsilcisi/temsilcilerinin belirlenmesi,.risk Değerlendirme ekibinin oluşturulması ve Risk Değerlendirmesinin Yaptırılması,.Acil durum eylem planlarının hazırlanması,.acil durum ekiplerinin oluşturulması;. Arama, kurtarma ve tahliye. Yangınla mücadele. İlk yardımcı.işyerindeki tüm çalışanlara yönelik Yıllık Eğitim Programının oluşturulması, İş Sağlığı ve Güvenliği eğitimlerinin verdirilmesi ve eğitim belgelerinin düzenletilmesi. Eğitimler 4 er saatlik bölümler halinde çok tehlikeli işyerlerinde yılda toplam 16 saat, tehlikeli işyerlerinde yılda toplam 12 saat, az tehlikeli işyerlerinde yılda toplam 8 saat şeklinde planlanmalıdır,.çalışanların periyodik sağlık muayenelerinin yaptırılması,.işletmede gerekli olabilecek gürültü (jeneratör, kompresör vb.),toz vb. ortam ölçümlerinin yaptırılması,.kişisel maruziyet ölçümlerinin yaptırılması,.iş ekipmanlarının ilgili Yönetmeliklere uygunluğunun sağlatılması,.kullanılan iş ekipmanların düzenli periyodik kontrollerinin yaptırılması,.işyerinde patlama riski bulunan bölümler bulunması halinde, patlamadan korunma dokümanının hazırlatılması,.elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu oluşturulması. Buluş İş Sağlığı ve Güvenliği Eski Sanayi Sitesi Cumhuriyet Mah. Duru İş Merkezi 684 Sok. No:26 Muratpaşa Mesleki (Çıraklık) Eğitim Merkezi yanı, Muratpaşa/ANTALYA Tel:0.242.3348088, Faks:0.242.3349099 info@bulusisg.com, www.bulusisg.com
Y a p ı D e n e t i m d e M a r k a... www.ugurtuncelyapidenetim.com.tr
T Ü R K İ Y E Ü S T Ü N Z E K A L I L A R V E Ü S T Ü N Y E T E N E K L İ L E R VA K F I A N TA LYA T E M S İ L C İ L İ Ğ İ Ö Ğ R E N C İ S E Ç M E L E R İ 0242 322 51 50-0530 50 55 701 www.yansima.com.tr
Çocuğunuz ÜSTÜN ZEKA LI mı? Bu soruya EVET diyorsanız, kurumumuzda ücretsiz öndeğerlendirme zeka testine bekliyoruz. 0242 322 51 50-0530 50 55 701 www.yansima.com.tr
TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI HABER BÜLTENİ İMTİYAZ SAHİBİ İMO Antalya Şubesi adına Cem OĞUZ 18 Şubat 1935 Antalya İskelesi "Antalya, hiç şüphesiz ki dünyanın en güzel yeridir." SORUMLU YAZI İŞLERİ YÖNETMENİ Rıza ARSLANBAY YAYIM KURULU Haluk SELÇUK Mustafa BALCI Umut TURAN İbrahim KOÇ Nurettin KORKMAZ Ramazan YILMAZ Mehmet Tamer ÖZMEN Süleyman SEYREK BÜLTEN BİLGİLERİ Mesleki Yerel Süreli Yayın Dijital olarak. Üyelere ücretsiz dağıtılır. Şubat - Ağustos 2014 Sayı 70 Yıl 23 Üç Ayda Bir Yayımlanır. > Yazılar yaygın kullanılan kelime işlem programlarından birinde yazılmış olarak CD veya Elektronik Posta ekinde (antalya@imo.org.tr) gönderilmelidir. > Yazılarda kullanılan fotoğraf, grafik, şekil, tablo gibi görsel malzemeler en az 300 dpi çözünürlükte olmalıdır. > Gönderilen yazıların yayımlanıp, yayımlanmayacağına Yayın Kurulu nca karar verilir. > Yayın Kurulu, gönderilen yazılarda dil, anlatım ve yayın tekniği yönünden gerekli düzeltme ve kısaltmalar yapabilir. > Yazılardaki görüşler yazarlara aittir. > Reklamların sorumluluğu reklam veren kuruluşa aittir. > Antalya Bülten de yayımlanan yazılar kaynak gösterilerek kullanılabilir. YÖNETİM ve YAZIŞMA ADRESİ Meltem Mah. 3808 Sok. No:10 07030 Muratpaşa / ANTALYA Telefon: 0242 237 57 27 (3hat) Belgegeçer: 0242 237 57 31 Elektronik Posta: antalya@imo.org.tr Genel Ağ: http://antalya.imo.org.tr TASARIM ve YAYIMA HAZIRLAMA RETMA MATBAA Yeşilova Mah. Serik Cad. (Havalimanı yolu, TEDAŞ karşısı) Göl iş merkezi No: 10 / 3 07200 Muratpaşa - ANTALYA Telefon: (0242) 322 21 11 Belgegeçer: (0242) 322 21 12 www.retma.com.tr YAYIMLAMA TARİHİ Eylül 2014 9
İÇİNDEKİLER Başyazı 3-4 Teknik Yazılar İnşaat Mühendisleri Odası 5 Erzurum Kayak Pisti İncelemesi ve Tespitler 23 Temmuz 2014 / Nejan Huvaj, Erdem Canbay, Necati Atıcı Bizden Haberler III. Su Yapıları Sempozyumu 16 Sonuç Bildirgesi Açıklandı Antalya Yerel Seçim 2014 Talep ve Öneriler 19 15 Ağustos 2014 / Basın Açıklaması 27 1999 Marmara Depreminin 15. Yıldönümü Nedeniyle UNUTMA, UNUTTURMA; DEPREMLER SARSAR, DENETİMSİZLİK YIKAR! Aramıza Yeni Katılan Meslektaşlarımız 30 Şubat - Ağustos 2014 13. Dönem Yönetim Kurulu Çalışma Raporu 5 16 İnşaat Mühendisleri Odası Erzurum Kayak Pisti İncelemesi ve Tespitler 15 Temmuz 2014 tarihinde Erzurum Kiremitliktepe'deki kayak atlama kulelerinin olduğu alanda bir heyelan meydana gelmiştir. 23 Temmuz 2014 tarihinde Nejan Huvaj (ODTÜ), Erdem Canbay (ODTÜ) ve Necati Atıcı (İMO)'dan oluşan ekip olay yerinde İMO adına incelemelerde bulunmuştur. Ekibe Atatürk Üniversitesi Deprem Araştırma Merkezi, Atatürk Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü ile İMO Erzurum Şubesi nden bilim insanları ve meslektaşlarımız eşlik etmiştir. III. Su Yapıları Sempozyumu Sonuç Bildirgesi Açıklandı İMO adına Ankara Şubesi'nin yürütücülüğünü yaptığı III. Su Yapıları Sempozyumu'nun sonuç bildirgesi açıklandı. Sonuç bildirgesinde sempozyum boyunca yapılan sunum, tartışma ve değerlendirmeler sonucu öne çıkan bulgular çerçevesinde su ve su yapılarıyla ilgili öneriler sıralandı. Şubat - Ağustos 2014 34-61 Kutlama 62-63 Son Yaprak 64 Yazılı Basında İMO 65-66 19 27 Antalya Yerel Seçim 2014 Talep ve Öneriler İnşaat Mühendisleri Odası Antalya Şubesi, bu belgeyle kentlerimizin yönetiminde çağdaş anlayışla kamu yararının, bilimin ve hukukun esas alınması için, seçim süreci ve yerel yönetim anlayışına ilişkin politika, düşünce, uyarı ve önerileri kamuoyu ile paylaşmayı amaçlamaktadır. Meslek alanları ile ilgili ülke gerçeklerini ortaya çıkarmayı tüm bilgi birikimini ülkenin ve halkın yararına kullanmayı temel çalışma ilkesi olarak görmektedir. Kentimizle ilgili meslek alanımızı ilgilendiren sorunlara sahip çıkmaya ve bu sorunların çözümüne yönelik katkı sağlamaya her zaman olduğu gibi bugünde hazırdır. 15 Ağustos 2014 / Basın Açıklaması 1999 Marmara Depreminin 15. Yıldönümü Nedeniyle Unutma, Unutturma; Depremler Sarsar, Denetimsizlik Yıkar! İnşaat Mühendisleri Odası depremi unutmama, unutturmama ısrarını sürdürmektedir. İMO, güvenli ve sağlıklı yapı üretimi sağlanana kadar da depremi unutmamaya, unutturmamaya, siyasi iktidarın görev ve sorumluluğunu hatırlatmaya kararlıdır. Bu salt, yapı üretim sürecinin asli unsuru olan meslek mensuplarının örgütü olmaktan kaynaklanmaktadır; toplumsal, kamusal sorumluluğun bir gereğidir. 10
BAŞYAZI Değerli Meslektaşlarımız, Şube yayın organımız Antalya Bülten 70. Sayısından itibaren internet ortamında sizlere ulaşacak. İMO Yönetim Kurulunca, Oda gelir bütçesindeki azalmalar nedeniyle Tasarruf Tedbirleri Genelgesi yayınlanmış ve titizlikle uygulanması istenmiştir. Tasarruf Tedbirleri Genelgesi ile örgüt içi toplantı, seyahat, konaklama, yemekli toplantılar, personel, yayın, üye erişim, kargo, posta, oda araçları, kırtasiye, kongre, sempozyum, Teknik Gezi, Genç İMO, İKK, çiçek-çelenk, temsil ve ağırlama, eğitim ve eğitici giderlerinde tasarrufa gidilmesi amaçlanmıştır. Şube yayın organımız Antalya Bülten 18 Ağustos 1992 - Ocak 2014 yılları arasında 69 sayı yayınlanmış ve sizlere ulaştırılmıştır. Ancak, Oda Merkezi tarafından yayınlanan Tasarruf Tedbirleri Genelgesi doğrultusunda ve Oda bütçe gelirlerindeki azalma, gelir - gider dengesizliğini azaltabilmek amacıyla Şube yayın organımız Antalya Bülten bundan böyle internet ortamında yayınlanacaktır. Oda ve Şube etkinliklerimiz, basın-yayın faaliyetlerimiz internet sitemiz, facebook ve twitter adreslerimizden sizlere duyurulmaya devam edilecektir. Antalya - Burdur - Isparta Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı ilk olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca 16.09.2013 tarihinde onaylanmış; daha sonra 644 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 7. maddesi uyarınca 15/04/2014 tarihinde revize edilerek kesinleşmiştir. Üst plan kararlarına aykırı alt plan yapılamayacağından Çevre Düzeni Planının uygulama imar planları ile yaratılan çarpık yapılaşmanın durdurulmasın da yararlı olacağına inanıyoruz. Muratpaşa Belediyesinin Kırcami Nazım İmar Planı çerçevesinde yürütmekte olduğu 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı çalışmaları ve Muratpaşa Görsel Değişim Projesi için istemiş olduğu Odamız görüşleri ilgili belediyesine iletilmiştir. 14. Dönem Yönetim Kurulumuzun temel görevi, Odamızın örgütsel varlığına ve meslek alanımıza yönelik saldırılara karşı topyekün savunma ve mücadele hattı oluşturmaktır. Bu temel görevini yerine getirirken, Oda organları ve birimlerinin bütünlüğü ve uyumu esas alınmakta, üyenin Odasına sahip çıkması, Odamızın da üyelerine dönük tüm iş ve işlemlerde kapsayıcılık ve kolaylaştırıcılık hedeflenmektedir. Bu temel görev, amaç ve hedeflerimiz doğrultusunda yaptığımız çalışmalar, bir süredir üyelerimiz, örgütlerimiz ve kamuoyu nezninde oluşturulmaya çalışılan yetkisiz ve işlevsiz bir Oda algısı bilinçli bir şekilde yaygınlaştırılmaktadır. Bazı üyelerimiz tarafından, İmar Kanunu ile Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın bazı genelgeleri ve 2 Ağustos 2013 tarih ve 28726 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 6495 sayılı Kanunla yapılan düzenlemenin 73. Maddesinin p) 3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununun; 1)8/ı maddesine yapılan atıflarla mesleki denetim zorunluluğunun kaldırıldığından bahisle, hizmetlerini mesleki denetime sunmayan üyeler hakkında herhangi bir işlem yapılamadığı ifade edilerek, yetkisiz ve işlevsiz bir Oda algısı yaratılmaktadır. Bu algı ve mühendis sayısındaki kontrolsüz artış, mesleğimizi bekleyen tehlikeler, gelecek kaygısı gibi birçok olumsuzluğu da beraberinde getirmiştir. Mesleki denetim kesintiye uğratılarak, denetimsizlik yaygınlaştırılmıştır. Oysa Meslek Odaları; toplumsal sorumluluğu gereği mesleki uygulamaları denetlemekte, mesleki niteliği yükseltmek amacıyla çalışmalar gerçekleştirmekte, üyelerinin sicilini tutmakta, üyeler tarafından gerçekleştirilen mesleki faaliyetleri kayıt altında bulundurmakta, üyeleri- 11
BAŞYAZI nin ayıplı, kusurlu iş yapmasını önlemeye, sahte mühendisliğin önünü almaya çalışmaktadır. Mesleki denetim, meslek ve meslektaş sorunlarının çözümüne katkı koymalıdır. Kendi sorunlarını çözemeyen bir örgüt, ülke ve kent sorunlarını da çözemez. Mesleki denetim sorunu çözülmeden meslek ve meslektaş sorunları çözülemez. Meslek mensuplarının müşterek ihtiyaçları karşılanamaz; mesleki faaliyetleri kolaylaştırılamaz; mesleğin genel menfaatlerine uygun olarak gelişimi sağlanamaz; meslek mensuplarının birbirleriyle ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlük ve güven hakim kılınamaz; meslek disiplinini ve ahlakı korunamaz; bütün teşebbüs ve faaliyetler üyelerden kopuk olmaya devam eder. Kanunlar, yönetmelikler, ilgili mevzuatımız kağıt üzerinde kalır, konuşmalar, kararlar, uygulamalar yetersiz kalır. Mesleki denetim sorunu çözülmeden; Odamıza kayıtlı meslek mensuplarından TMMOB Kanunu ve ilgili mevzuatına aykırı hareketleri görülenlerle meslekle alakalı işlerde gerek kasten gerekse ihmal göstermek suretiyle zarara sebebiyet veren veya akdettiği mukavelelere riayet etmeyen veyahut meslek şeref ve haysiyetini (ihlal edenlere) muhil durumları tespit olunanlara ceza verilmesinde eksiklikler, yetersizlikler olur. Odamız, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının noteri olarak algılanmaya başlar. Bu algıyı yıkmak ve üyelerimizin menfaatine yeni bir Oda algısı oluşturmak gerekir; Şöyle ki: Meslek Odalarınca uzun yıllardır sürdürülen mesleki denetim uygulaması, nitelikli proje ve hizmet üretimini amaçlayan, hukuki dayanaklara sahip, her şeyden önce odalar ile üyeleri arasında bağlayıcılığı olan bir düzenlemedir. Ancak, mimarlık mühendislik hizmetlerinin standart dışı, düşük nitelikli üretilmesini, hatta yetkisiz, meslek dışı elemanlara yaptırılmasını ve bu yolla haksız ve aşırı kâr etmeyi düşünen çevreler bu uygulamayı kaldırmak veya etkisiz hale getirmek istemektedirler. İlgililerin yapılan şikayetleri değerlendirirken veya şikayetlerle ilgili olarak işlem yapılırken bu çevrelerin amaçları doğrultusunda hareket etmesi düşünülemeyeceğinden, Odalarca yapılan mesleki denetim uygulamalarının; nitelikli proje ve hizmet üretimini amaçlayan, yasal dayanaklara sahip, her şeyden önce Meslek Odaları ile üyeleri arasında bağlayıcılığı olan bir düzenleme olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Öncelikle mesleki denetimin meslek odalarının kökleşmiş bir işlevi olduğu ve güçlü yasal dayanakları bulunduğunun hatırdan çıkarılmaması gerekir. 27.01.1954 tarihli 6235 sayılı Türk Mühendis Mimar Odaları Birliği Kanunu uyarınca, Türkiye de mühendislik ve mimarlık meslekleri mensupları mesleklerinin icra edebilmeleri ve meslekle ilgili işlerle meşgul olabilmeleri için ihtisasına uygun bir odaya kaydolmak ve üyelik vasfını muhafaza etmek mecburiyetindedirler. 6235 sayılı TMMOB Kanunu ve ilgili yönetmelikler gereğince ilgili meslek odasına kayıtlı meslek mensuplarının; proje müellifliği üstlenebilmeleri için İşyeri (Büro) Tescil Belgesi almaları, süresi dolan tescil belgelerini yeniletmeleri, ürettikleri projelerini mesleki denetime sunarak proje sicil kaydı yaptırmaları, şantiye şefliği üstlenecek meslek mensuplarının şantiye şefliği sicil kayıtlarını bildirmeleri, süreli veya süresiz mesleki kısıtlılığının bulunmaması gerekmektedir. Meslektaşlarımızın; mesleki ve toplumsal ilişkilerinde, mesleki etik kurallarına uygun davranışlarının yüceltilmesi, aksine davrananlara yaptırım uygulanması için örgütsel olanaklar artırılacaktır. Şubemiz; toplumsal sorumluluk, üye ilişkileri ve katılım, yerel yönetimler-kamu kurumları ve üniversitelerle ilişkiler, kent ve çevre sorunlarına karşı duyarlılık, çalışma ve ilgi alanlarındaki zenginlik, eğitim, bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmaları, üyelerin mesleki davranışlarını takip, temsilciliklerimizle ilişkiler, ortak ya da merkezi kararlara uyum, mali yapısı ve ilişkileri bağlamındaki etkinlik, hareket ve tutumları sürekli olarak izleyecektir. Mesleki denetim, oda ile üyesi arasındaki hukuki bir bağdır. Mesleki denetim, mesleki faaliyetlerin kayıt altına alınmasıdır. Mesleki denetim araç değil amaçtır. Odamıza, mesleğimize sahip çıkmak için mesleki denetim öncelikli görevimizdir. Anayasanın 135. Maddesi kapsamında 6235 sayılı Kanun ile kurulmuş kamu kurumu niteliğindeki meslek odamızın geleceği için üyelerimizi üye aidatlarını ödemeye Odamıza ve mesleğimize sahip çıkmaya çağıyoruz. Saygılarımızla. 12
TEKNİK YAZILAR İnşaat Mühendisleri Odası Erzurum Kayak Pisti İncelemesi ve Tespitler 23 Temmuz 2014 Hazırlayanlar: Nejan Huvaj, Erdem Canbay, Necati Atıcı 15 Temmuz 2014 tarihinde Erzurum Kiremitliktepe'deki kayak atlama kulelerinin olduğu alanda bir heyelan meydana gelmiştir. 23 Temmuz 2014 tarihinde Nejan Huvaj (ODTÜ), Erdem Canbay (ODTÜ) ve Necati Atıcı (İMO)'dan oluşan ekip olay yerinde İMO adına incelemelerde bulunmuştur. Ekibe Atatürk Üniversitesi Deprem Araştırma Merkezi, Atatürk Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü ile İMO Erzurum Şubesi nden bilim insanları ve meslektaşlarımız eşlik etmiştir. Yükseklikleri 20, 40, 60, 95 ve 125 metre olan beş kayakla atlama kulesi 2010 yılının sonlarında tamamlanmış ve 7 Ocak 2011'de hizmete açılmıştır. 2011 Kış Oyunları sonrasında yalnızca bir kaç kez kullanılan kayakla atlama kuleleri, 9 Temmuz 2014 günü Kayak Federasyonu tarafından yaz kayağı atlamalarına açılmıştır. Atlama kulelerinin heyelan olmadan önceki durumu Şekil 1'de görülmektedir. Alınan bilgiler ve alanda yapılan gözlemlere dayanan tespitler aşağıda özetlenmiştir. Şekil 1. Kayakla atlama kulelerinin olduğu bölgenin heyelan olmadan önceki görünümü 13
TEKNİK YAZILAR Heyelan bölgesi ile ilgili tespitler: - Yapılan saha incelemelerine göre 15 Temmuz 2014 günü meydana gelen heyelan nedeniyle beş atlama kulesinin iniş rampaları yıkılmış ve tamamen kullanılamaz hale gelmiştir (Şekil 2 ve Şekil 3). Kulelerde ise bir hasar gözlenmemiştir. Şekil 2. Heyelan sonrası iniş rampalarındaki hasar Şekil 3. İniş rampalarında meydana gelen yapısal hasarlara örnekler 14
TEKNİK YAZILAR - Atlama kulelerinin yapıldığı bölgede hem imara (plana) esas hem de parsel bazlı zemin etütlerinin yapıldığı tarafımıza iletilmiştir. Zemin etüt raporları incelenmek üzere mahkeme bilirkişi heyetleri tarafından talep edilmiştir. Devam eden mahkeme bilirkişi çalışmaları nedeniyle atlama kuleleri ve iniş rampaları ile ilgili herhangi bir proje/çizim/rapor vs. elde edinilememiştir. - İlk incelemelere göre heyelanın dairesel kayma şeklinde gerçekleştiği tespit edilmiş ve heyelanın ayna kısmında, düşeyde 5-6 metreye varan bir kot farkı ve zemin deplasmanı görülmüştür. Heyelan etmiş kahverengi dolgu malzemesinin altında açık gri/kirli beyaz renkli doğal bir malzeme görünmektedir (Şekil 4 ve Şekil 5). Şekil 4. Heyelanda kahverengi dolgu malzemesi ve açık gri renkli doğal malzeme Şekil 5. Heyelanda kahverengi dolgu malzemesi ve açık gri renkli doğal malzeme - Alandaki kahverengi dolgu malzemesi ile dolgu altında görünen kirli beyaz/açık gri renkli doğal (tüflü?) malzemeden az miktarda örselenmiş örnekler alınmış ve örnekler üzerinde ODTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Zemin Mekaniği Laboratuvarı nda indeks/tanımlama deneyleri yapılmıştır. Her iki malzemede de birer kere yapılan ve ASTM standartlarına göre gerçekleştirilen elek analizi, hidrometre ve kıvam limitleri deneylerine göre elde edilen sonuçlar Tablo 1'de görülebilir. Her iki malzeme de ince dane oranı %20-25 civarında olan siltli kum (SM) olarak sınıflandırılmıştır. Tablo 1. ODTÜ İnşaat Mühendisliği Zemin Mekaniği Laboratuvarında Yapılan indeks deneyleri Deneyler Elek analizi: Çakıl yüzdesi (% > 4.75 mm) Kum yüzdesi (0.074 mm < % < 4.75 mm) İnce dane yüzdesi (% < 0.074 mm) Hidrometre deneyi: Kil dane boyu yüzdesi (% < 0.002 mm) (bütün numunede) Atterberg kıvam limitleri Likit limit (LL, %) Plastik limit (PL, %) Plastisite indisi (Ip, %) USCS zemin sınıflandırma Kahverenkli dolgu malzemesi 10 70 20 2 35 29 6 SM, Siltli kum (ince daneli kısım ML) Açık gri renkli doğal malzeme 2 73 25 37 37 0 (plastik değil) SM, Siltli kum (ince daneli kısım ML, plastik değil) 15
TEKNİK YAZILAR - İniş rampalarının 40 cm kalınlığında betondan oluştuğu (Şekil 2, Şekil 6 ve Şekil 7a) ve bu betonun yamaç üzerine yerleştirildiği gözlenmiştir. Betonun altında ince ve bir metreden kısa demirlerin belirli aralıklarla zemine düşey olarak (bir nevi çivi şeklinde) yerleştirilmiş olduğu tarafımıza iletilmiş olup arazide bu demirler tarafımızca görülmemiştir. 40 cm kalınlığındaki betonun tabanına yatay olarak demir serilmesi ve üzerine beton dökülmesi şeklinde oluşturulduğu, beton içinde demir olmadığı gözlenmiştir (Şekil 7a). Şekil 6. Zemin üzerine yerleştirilen 40 cm kalınlığında beton iniş rampası (a) (b) Şekil 7. (a) Zemin üzerine 40 cm kalınlığında yerleştirilen beton iniş rampası ve betonun alt kısmındaki demirler, (b) iniş rampasında yapay çim altındaki betonda zemin hareketlerinden kaynaklı çatlaklar 16
TEKNİK YAZILAR - İniş rampalarında heyelandan önceki son bir ay içinde de çeşitli zemin hareketlerinden dolayı betonda çatlaklar oluştuğu ve bunların onarıldığı öğrenilmiştir. Arazi incelemeleri sırasında betonda çatlaklar görülmüştür (Şekil 7b). Kayak Federasyonu Genel Koordinatörü Nur Erden, bir gazeteye yaptığı açıklamada "... 9 Temmuz 2014'te biz toplantıdayken, pistte ufak bir kabarcık olduğunu belirttiler sadece. O dönem çok yoğun bir yağış olmuştu. Kabarcığın da yağmurdan olduğunu kaydettiler. Ancak herhangi bir sallantı hissedilmedi" demiştir. - İniş rampalarının yer aldığı yamaçta, kazı ile teraslama ve dolgu yapma suretiyle yamaca gereken kübik parabol şeklinin verildiği tarafımıza iletilmiştir. Ayrıca kayak atlama pistinin batı tarafında, atlayışları etkilememesi için rüzgârı kesmek amacıyla, yamaca yaklaşık 8-10 m kadar dolgu toprak yığılarak rüzgâr bariyeri yapıldığı görülmüştür (Şekil 8). Şekil 8. Heyelan olmadan önceki zamanlardan bir görüntü. İniş rampalarının sağ tarafında rüzgârı kesmek için kahverengi dolgu toprak yığılarak oluşturulan rüzgâr bariyeri görülmektedir. - Rampaların bulunduğu şevde drenaj önlemlerinin eksik olduğu göze çarpmıştır. Kafa hendeği, kuşaklama hendekleri, kenar hendekleri vb. açısından oldukça yetersizdir. Şeve yukarı doğru bakıldığında, şevin üst kısımlarında, sağ tarafta, içi beton kaplı olmayan, zeminden oluşan ufak bir doğal hendek oluşturulduğu görülmüştür. Bunun yakınında içi beton kaplı kısa bir hendek mevcuttur. Ancak yapılan ilk saha incelemelerinde edinilen izlenim drenaj önemlerinin yetersiz olduğu yönündedir. - Atlama platformunu taşıyan çelik gövde ve diğer çelik yapılar için tekil temeller kullanılmıştır (Şekil 9). Kulelerin temellerinin radye temel olduğu öğrenilmiştir. 17
TEKNİK YAZILAR (a) (b) Şekil 9. Atlama platformu ve diğer metal yapıların tekil temelleri - Heyelan nedeniyle çeşitli yerlerde zemin hareketlerinin devam ettiği tarafımızca tespit edilmiş (Şekil 10 ve Şekil 11) ve mevcut çatlakların ise biraz daha açıldığı araziyi daha önce görmüş olan yanımızdaki Erzurumlu arkadaşlar tarafından da işaret edilmiştir. Ayrıca 23 Temmuz 2014 tarihinde sondajlara başlamış olan firma elemanlarının ve tesislerdeki çalışanların belirttiğine göre 23 Temmuz 2014 tarihinden önceki son dört gün içinde şev üst kısmındaki bir çatlağı gözleyerek bu çatlağın 4 gün içinde yatayda 4 cm, düşeyde 0.5 cm açıldığı tespit edilmiştir. (a) (b) (c) Şekil 10. Şevin üst kısımlarındaki zemin hareketleri ve çatlaklardan görüntüler 18
TEKNİK YAZILAR (a) (b) Şekil 11. Zemin hareketleri nedeniyle şevin üst kısımlarında beton kaplama alanlarda oluşan çatlaklardan görüntüler - Yazılı basında yer alan çeşitli spekülasyonların doğru olmadığı ve bilgi kirliliğine yol açtığı düşünülmektedir. Örneğin heyelan sebebi olarak "tepedeki ağaçların kesilmesi"; "şevin üst kısmında yer alan iki adet su göletinin yapılması ve bu nedenle şevin üst kısmına ağırlık yüklenmiş olması"; "bu iki göletin tabanından zemine su sızması" vb sebeplerin gerçekçi olmadığı düşünülmektedir. Göletler, heyelanın meydana geldiği şev kesiminin 100 metre kadar arka çapraz kısmında yer almaktadır (Şekil 12). Göletlerde sızdırmazlık sağlanamaması durumunda sızacak olan suyun atlama kulelerinin olduğu tarafa doğru ulaşmasının olası olmadığı düşünülmektedir. Göletler tepedeki zemin kazılarak yapılmıştır; bir diğer deyişle aynı hacim içine, birim hacim ağırlığı yaklaşık 20 kn/m³ olan zemin yerine birim hacim ağırlığı 10 kn/m³ olan su gelmiştir, bu nedenle şevin tepesine göletlerin ağırlık yüklenmesi söz konusu değildir. Şekil 12. Şev tepesindeki göletlerin heyelan bölgesine göre konumu 19
TEKNİK YAZILAR - Bölgede halen sondajlar açılmakta olup, her sondaja zemin yanal hareketlerini ölçmek için inklinometre cihazının yerleştirileceği öğrenilmiştir. Bölge ile ilgili bilgiler: - MTA'nın 1/1.350.000 ölçekli jeoloji haritasına göre incelenen bölgede genel olarak kuvaterner yaşlı sedimenter kayalar, ayrılmamış karasal kırıntılılar mevcuttur. Gürbüz ve Gülbaş (1999) çalışmasında bölgedeki volkanik birimler ve kirli beyaz renkli tüf ve tüfitler ile ilgili bilgi verilmektedir. Şekil 13'de MTA jeoloji haritasında bölgedeki faylar da görülebilmektedir. Şekil 13. Erzurum şehir merkezinde Kiremitliktepe'deki atlama kulelerinin bulunduğu bölge daire ile gösterilmiştir. (http://www.mta.gov.tr/v2.0/bolgeler/van/images/haritalar/erzurum eoloji.png) - Kayak atlama kuleleri Erzurum şehir merkezinde Kiremitliktepe'de yer almakta olup, 2'inci derece deprem bölgesindedir (Şekil 14). 20
TEKNİK YAZILAR Şekil 13. Erzurum ili deprem bölgeleri ve diri faylar - Heyelanın meydana geldiği yere yakın (< 15 km) aktif faylar mevcuttur (Şekil 14). Alınan bilgilere ve son dört yıl içinde yerleştirilen/güncellenen ölçüm aletlerinden gelen verilerin 24 saat aralıksız toplandığı kayıtlara göre yakın zamanda kayda değer büyüklükte bir yer hareketi ölçülmemiştir. - Atlama kulelerinin yer aldığı bölgenin görüntüleri Google Earth'te 18 Kasım 2005, 1 Haziran 2009, - 3 Haziran 2012, 16 Temmuz 2013 tarihlerinde mevcuttur (Şekil 15). Bölgenin eski görüntülerinde Kiremitliktepe'de şu anda kulelerin bulunduğu tepede ve tepenin batı kısımlarında yer yer yüzeylenen beyaz bir doğal malzeme/zemin görülmektedir. Google Earth görüntülerinde kayak atlama bölgesindeki inşaat safhaları (yamaçta kazı/dolgu vb.) veya yamaçta herhangi bir eski heyelan belirtisi (çatlak vb.) görülmemiştir. 18 Kasım 2005 1 Haziran 2009 21