Bazı Ahşap Esaslı Levhalarda Kaplama Yapışma Direncinin Belirlenmesi

6 th International Advanced Technologies Symposium (IATS 11), 16-18 May 2011, Elazığ, Turkey Bazı Ahşap Esaslı Levhalarda Kaplama Yapışma Direncinin Belirlenmesi M. Budakçı, M. Akkuş Düzce Üniversitesi, Düzce / Türkiye, mehmetbudakci@duzce.edu.tr, memisakkus@duzce.edu.tr Determinaton The Resistance Of The Veneer Adhesion Strength On Some Wood Based Panels Abstract The aim of this study is to determine the adhesion strength of Scots pine (Pinus sylvestris L.), Sessile oak (Quercus petraea L.), Eastern beech (Fagus orientalis L.) wood veneer and synthetic resin panel (laminate) on 18 mm particle board, medium density fiberboard (MDF) and ply-wood material in different amounts (100, 150, 200 g/m²) which were adhesived with isocyanate glue. The adhesion strength of samples has been determined in accordance with the Turkish Standard (TS) 5339. According to research results, the highest adhesion strength was observed with laminate which were adhesived with 100 g/m² isocyanate glue on ply-wood, the lowest adhesion strength was observed with particleboard which were adhesived with 150 g/m² isocyanate glue on Scots pine veneer. Keywords Wood Veneer, laminate, isocyanate glue, adhesion, wood composite materials Ahşap kaplama ve suni reçine plakalar çeşitli ahşap esaslı levha yüzeylerine farklı yapıştırıcılar kullanılarak yapıştırılırlar. Her durumda kaplamanın uygulanan yüzeye iyi bir şekilde yapışması şarttır [7,8]. Ancak kullanılan malzemelerdeki ve yapıştırıcılardaki yapısal farklılıklar, presleme ve kullanıcı hataları nedeni ile bazen düzensiz yapışma, dalgalanma, kabarma vb. istenmeyen yapışma başarısızlıkları oluşmaktadır. Sektörde kaplama yapıştırmada en çok Üre formaldehit (ÜF) ve Polivinilasetat (PVAc) tutkalı tercih edilmesine rağmen, günümüzde izosiyanat tutkallarının da kaplama yapıştırmada tercih edilebilecek oldukça iyi tutkallar olduğu düşünülmektedir. Bu perspektiften hareketle çalışmanın amacı, 18 mm kalınlığındaki yatık yongalı levha, orta yoğunlukta lif levha (MDF) ve oküme kontrplak malzemelerin yüzeylerine, farklı miktarlarda (100, 150, 200 g/m²) izosiyanat tutkalı uygulayarak yapıştırılmış sarıçam (Pinus sylvestris L.), sapsız meşe (Quercus petraea L.), Doğu kayını (Fagus orientalis L.) ahşap kaplamaları ve suni reçine plakasının (Laminat) yapışma direncini belirlemektir. İ I. GİRİŞ NSAN yaşamında önemli bir yeri olan ağaç malzeme çok geniş bir kullanım alanına sahiptir [1]. Dünya orman varlığının azalmasına karşılık nüfusun hızla artması ve kişi başına düşen orman ürünlerinin tüketiminin de gittikçe yükselmesi ormanların daha iyi değerlendirilmesini zorunlu kılmıştır. Özellikle sentetik yapıştırıcıların bulunması ve üretime katılması ile birlikte orman artıklarını, bazı bitki saplarını ve bitki liflerini değerlendirerek ahşap özelliği taşıyan, fakat ahşap malzeme gibi çalışmayan ahşap esaslı levhalar elde etmeye yöneltmiştir. Bunun sonucu olarak yonga levha, lif levha ve kontraplak levhalar gibi vb. ahşap esaslı levhalar üretilmiştir. Bu levhalar çeşitli işlemlere tabi tutularak kapalı mekânların birçoğunda kullanılır hale getirilmiştir [2]. Ahşap esaslı levhalar (yonga levha, kontrplak, MDF vb.) tek bir ürün olarak mobilya ve dekorasyon endüstrisinde genel bir anlam ifade etmeyeceği gibi, kaliteli bir mobilya üretimi içinde uygun değildir. Ahşap esaslı levhaların mobilya üretiminde ve iç mekân donatı elmanı olarak kullanılması için, levha yüzeylerinin ve levha kenarlarının (cumbalarının) çeşitli kaplamalar ile kaplanması gerekir. Mobilya üretiminde, lambri ve tavan kaplamaları gibi ürünlerin üretiminde kullanılan levhaların kaplanmasında, levhaların fiziksel ve mekaniksel özelliklerini iyileştirmek, dekoratif görüntü sağlamak, ürünün estetik değerini artırmak, ahşap malzemenin doğal görünümünü ve sıcaklığını vermek, levha yüzeylerinde renk ve desen beraberliği sağlamak ve formaldehit açığa çıkmasını önlemek gibi bir çok sebepten dolayı ahşap veya suni reçine plakası (laminat) kaplamalar tercih edilmektedir [3-6]. 169 II. LİTERATÜR ÖZETİ Konu ile ilgili araştırmalar incelendiğinde; Yüksek yapışma direnci istenilen kaplamalı işlerde; MDF veya kontrplak levha yüzeylerine kaplamaların yapıştırılması, zorunlu olmadıkça kontak yapıştırıcının kullanılmaması, PVAc veya ÜF yapıştırıcının tercih edilmesi, bu yapıştırıcıların gereksiz miktarlarda kullanımını azaltmak ve ekonomi sağlamak için metrekareye 150 g uygulanması önerilmiştir [6]. Yonga levha, lif levha (MDF) ve yönlendirilmiş yonga levha (OSB) yüzeylerine radyal ve teğet kesitli çam, kayın ve meşe kaplamalar polivinilasetat (PVAc), üre-formaldehit (ÜF) ve kontak tutkalları ile yapıştırılmış, en yüksek yapışma direncinin yönlendirilmiş yonga levha üzerine üre-formaldehit tutkalı kullanılarak yapıştırılan radyal kesitli kayın kaplamada, en düşük yapışma direncinin ise lif levha üzerine kontak tutkalı ile yapıştırılmış teğet kesitli kayın kaplama elde edildiği bildirilmiştir [4]. Ağaç malzemenin tutkallar ile yapıştırılmasında adezyonun; yüzeyin ıslanabilme yeteneği, penetrasyon, reaksiyon, polimerizasyon, porozite, ph, rutubet derecesi, ektsraktif maddeler, kimyasal etkileşimler, serbest yüzey enerjisi, yüzey alanı ve yapıştırıcı ile temas edecek odun yüzeyi (radyal, teğet, ve boyuna (makta) gibi bir çok faktöre bağlı olduğu belirtilmiştir [9,10,11]. Doğu kayını, sarıçam ve sapsız meşe odunlarından hazırlanan örnekler polimarin (izosiyanat) tutkalı kullanılarak yapıştırılmış, münavebeli kaynatma ve soğuk suda bekletme deneyleri yapıldıktan sonra bu yapıştırıcının kuru veya rutubetli iç ve dış mekanlarda kullanılabileceği açıklanmıştır [12]. Üç tabakalı ve okal tipi yonga levhaların teknolojik özellikleri üzerine yapılan araştırmada; yüzeyleri kayın kaplama ile kaplanmış olan 16, 19 ve 25 mm kalınlığındaki

M. Budakçı, M. Akkuş okal tip (dik yongalı) levhaların direnç özelliklerini artırmak için yapılan deneylerde, yüzeye yapıştırılan kaplamanın levhanın direnç özelliklerini artırdığı belirtilmiştir [13]. Farklı yüzey kaplamaları ile kaplanmış yonga levhalarda teknolojik özelliklerin karşılaştırıldığı çalışmada, levha yüzeylerine kaplanan meşe kaplamanın ve kaplama malzemesinin teknolojik özelliklerine bağlı olarak levhanın fiziksel ve mekaniksel özelliklerinin iyileştiği iddia edilmiştir [14]. Yüzeye dik çekme direncinin tutkal ve tutkallama kalitesini ölçmek için yapıldığı, yüzeye dik çekme direncini artırmak için levha yüzeylerinin kaplama malzemeleri ile kaplanması gerektiği önerilmiştir [15]. Anatomik yapıdan kaynaklanan özellikler ve makineler ile işlenmeden dolayı, odun yüzeyleri poroz bir yapıya sahip olduğu, odun yüzeyi ile yüzey kaplama maddesi arasındaki alanın artırılması ile adezyon özelliklerinin iyileştirilebildiği belirtilmiştir [16]. Ağaç türü ve tutkal çeşidine göre eğilme direnci; kayın odununda polimarin tutkalı ile en yüksek, çam odununda Kleberit 303 tutkalı ile en düşük bulunmuştur [17]. Kenarlarına polimarin tutkalı ile Doğu kayını (Fagus orientalis L.) masiflenmiş ve yüzeyleri kaplanmış lif levha ve yonga levhalara uygulanan eğilme direnci deneyinde; yükleme anında ve yük kaldırıldıktan sonra kalıcı sehimlerin daha az olduğu, lif levhadan hazırlanan rafların yonga levhadan hazırlanan raflara göre daha iyi sonuç verdiği bildirilmiştir [18]. Şerit yongalı levha yüzeylerinin ahşap kayın kaplama ile kaplandıktan sonra eğilme ve çekme dirençleri araştırılmış, çalışma sonucunda yüzeye kaplama malzemesinin levhanın eğilme ve çekme direnç özelliklerini artırdığı bildirilmiştir [19]. A. Taşıyıcı Yüzey III. MATERYAL VE METOT Bu çalışmada, ülkemizde yaygın kullanımı ve üretiminin yapılmasından dolayı taşıyıcı yüzey olarak, 1. sınıf 18 mm kalınlığında yatık yongalı levha, orta yoğunluktaki lif levha (MDF) ve oküme kontrplak kullanılmıştır. [20,21,22]. B. Yapıştırıcı Deney numunelerinin hazırlanmasında mobilya ve dekorasyon sektöründe yaygın kullanımı olan izosiyanat tutkalı tercih edilmiştir. Tutkalın yoğunluğu 20 C de 1,11±0,02 g/cm³, 25 C de viskozitesi 3300-4000 cps, ph derecesi 7 dir. C. Kaplama Araştırmada taşıyıcı yüzeylerinin kaplanmasında, 0,6 mm kalınlığındaki sarıçam (Pinus sylvestris L), Doğu kayını (Fagus orientalis L.), meşe (Quercus petraea L.) ahşap kaplamaları ile yine sektörde sıkça kullanılan 0,9 mm kalınlığındaki parlak yüzeyli suni reçine plakası (laminat) tercih edilmiştir. Ahşap kaplama levhalarının lif yönlerinde radyal ve teğet ayrımına gidilmeden rasgele olarak seçim yapılmıştır. D. Deney Örneklerinin Hazırlanması Taslak olarak kesilen ahşap kaplama, laminat ve taşıyıcı yüzey malzemeleri, iklimlendirme dolabında TS 5339 da belirtilen esaslara göre 20 2 C sıcaklık ve 170 % 65 3 bağıl nem şartlarında değişmez ağırlığa ulaşıncaya kadar bekletilmişlerdir [23]. Daha sonra ahşap kaplamalar ve laminat malzeme, taşıyıcı yüzeylere üretici firmaların önerileri doğrultusunda farklı miktarlarda izosiyanat tutkalı kullanılarak yapıştırılmıştır. Örneklerin yapıştırılma şartları Tablo 1 de gösterilmiştir. Yapıştırıcı İzosiyanat Tablo 1. Örneklerin yapıştırılma şartları Uygulanan Yapıştırıcı Miktarı (±10 g/m 2 ) 100 150 200 Yapıştırma işleminde uygulanan yapıştırıcı miktarı 0,01 g. hassasiyetteki analitik terazi ile kontrol edilerek ±10 g/m 2 aralığını aşamayacak şekilde sürülmüştür. İzosiyanat tutkalı tutkal sürme merdanesi ile yüzeye sürülmüş, sadece taşıyıcı levha yüzeylerine uygulanmıştır. Yapıştırma işlemlerinin tümü hidrolik preste gerçekleştirilmiştir. Preslenen taslakların doğrudan güneş ışığı almayan ve hava dolaşımının olduğu laboratuar şartlarında üç hafta süre ile bekletilerek tam kurumaları sağlanmıştır. Daha sonra taslak parçalar gruplandırılarak, TS 5339 e göre 120 120±0,1mm olarak ölçülendirilmiştir [23]. 4 kaplama çeşidi, 3 taşıyıcı yüzey ve 3 yapıştırıcı miktarı için 10 ar adet olmak üzere 4x3x3x10 deneme desenine göre 360 adet örnek hazırlanmıştır. Yapışma direnci deneyinden önce, ahşap kaplama yüzeylerinde düzgün bir yapışma yüzeyi elde etmek için ilk olarak 80 kum, sonra 100 kum zımpara ile perdah işlemi yapılmıştır. Zımparalanan yüzeylerdeki tozlar, deney öncesinde yumuşak kıllı bir fırça ve vakum tekniği ile temizlenmiştir. Daha sonra örnekler, yapıştırma ve hazırlık aşamasında meydana gelen rutubet farklılıklarını gidermek için 20 2 C sıcaklık ve % 65 3 bağıl nem şartlarında değişmez ağırlığa ulaşıncaya kadar tekrar bekletilmiştir. Örnekler, paslanmaz krom nikelli çelikten üretilmiş ve yapışma yüzey düzgünlüğü 1,05 µm olan deney silindirinin alt yüzeyine 150 ± 10 g/m2 hesabı ile epoksi yapıştırıcı sürülerek kalıp yardımıyla yapıştırılmıştır. Bu işlemleri yaparken uygulanan basıncın levha yüzeyine dik olmasına ve ortalama 1,5 kgf/cm2 (0,15 N/mm 2 ) basınç uygulanmasına dikkat edilmiştir. Örnekler bu kalıpta 24 saat süreyle kurumaya bırakılmıştır. Yüzeyine silindir yapıştırılmış olan örnekler, sıkma kalıbından çıkartıldıktan sonra TS 5339 e göre Şekil 1 deki kesici yardımıyla deney silindiri çapında ve kaplama kalınlığı kadar (taşıyıcı yüzeye kadar) kesilmiştir. Bu işlem, yalnızca deney silindiri yapıştırılan alanın kopartılmasına olanak sağlamıştır. Kesilen daire şekilli bölgenin alanı 1000 mm 2 olarak hesaplanmıştır [23]. E. Yapışma Direnci Deneyi Pres Basıncı (N/mm 2 ) Pres Süresi Pres Tabla Sıcaklığı ( 0 C) TS 5339 e hazırlanan örneklerin yapışma direnci deneyleri, 0,1 kn hassasiyetteki hidrolik Bond Test cihazıyla yapılmıştır [23, 24]. Örnek üzerine yerleştirilen deney cihazının çekme kuvveti, 1 kgf den fazla olmayan 0,8 24 saat 20

Bazı Ahşap Esaslı Levhalarda Kaplama Yapışma Direncinin Belirlenmesi sabit bir hızla artırılmış ve deneyin 60 saniye içerisinde gerçekleştirilmesine dikkat edilmiştir [23]. Deneylerden elde edilen kopma kuvvetlerine aşağıdaki eşitlikler uygulanarak kaplama yapışma direnci hesaplanmıştır. ve yapıştırıcı miktarı faktörlerinin yapışma direncine etkileri ve bu faktörlerin karşılıklı etkileşimleri belirlenmiştir. Duncan testi ve LSD (en küçük önemli fark) kritik değerler yardımıyla karşılaştırmalar yapılmış, farklılığın hangi faktörlerden kaynaklandığı sorgulanmıştır. Ơy = P max N/mm 2 (1) A Burada; Ơy = Kaplama yapışma direnci (N/mm 2 ) P max = Kopma anındaki kuvvet (N) A = Çekme yüzeyinin alanı (1000 mm 2 ) dir (23). Şekil 2. Bazı örnek yüzeylerinin deney sonrası makroskopik görüntüleri F. İstatistiksel Yöntem İstatistiksel değerlendirmeler için MSTATC istatistik paket programı kullanılmış, çoklu varyans analizi ANOVA testleri sonucunda taşıyıcı yüzey, kaplama çeşidi Şekil 1. Deney silindiri yapıştırılan örnek ve taşıyıcı yüzeye kadar kesilmesi [3]. IV. BULGULAR VE TARTIŞMA Ahşap kaplama ve suni reçine plaka (laminat) yapıştırıcılarının yapışma direnci ölçümlerinin çoklu varyans analizi (ANOVA) sonuçları Tablo 2 de verilmiştir. Tablo 2. Yapışma direnci varyans analizi sonuçları. Faktör Serbestlik Kareler P Ortalama Kare F Değeri Derecesi Toplamı =0.05 Taşıyıcı yüzey (A) 2 110,563 55,281 1388,0339 0,0000 Kaplama çeşidi (B) 3 17,146 5,715 143,5043 0,0000 Etkileşim (AB) 6 4,575 0,762 19,1448 0,0000 Tutkal miktarı (C) 2 2,951 1,475 37,0462 0,0000 Etkileşim (AC) 4 0,326 0,082 2,0491 0,0873* Etkileşim (BC) 6 2,947 0,491 12,3320 0,0000 Etkileşim (ABC) 12 9,845 0,820 20,5997 0,0000 Hata 324 12,904 0,040 Toplam 359 83,603 *: Anlamsız Varyans analiz sonucuna göre taşıyıcı yüzey- tutkal miktarı etkileşimi (AC) istatistiksel olarak α=0,05 hata payına göre anlamsız, diğer faktör ve etkileşimleri ise anlamlı çıkmıştır. Daha sonra LSD kritik değeri kullanılarak taşıyıcı yüzey düzeyinde yapılan Duncan testi karşılaştırma sonuçları Tablo 3 de verilmiş, buna ait grafik Şekil 3 de gösterilmiştir. Tablo 3. Taşıyıcı yüzey Duncan testi karşılaştırma sonuçları (N/mm 2 ). Taşıyıcı yüzey Yonga Levha Lif Levha Kontrplak x HG x HG x HG 1,493 C 2,100 B 2,848 A* LSD ± 0,1606 171

M. Budakçı, M. Akkuş Şekil 3. Taşıyıcı yüzey karşılaştırma sonuçları Tablo sonucuna göre yapışma direnci en yüksek kontrplakta, en düşük yonga levhada elde edilmiştir. MDF ve kontrplağın masif ağaç malzemede olduğu gibi yüksek değerde mekanik ve teknolojik özelliklere sahip olması, masif ağaç malzemede görülen budaklık, çürüklük, lif kıvrıklığı, çarpılma, çatlama vb kusurlardan arındırılmış olması [25,26] yapışma direncinde artırıcı bir özellik olarak açıklanabilir. Yonga levhadaki düşük yapışma direncinin ise, kohezyon kuvvetinin MDF ve kontrplağa oranla daha az oluşundan kaynaklandığı düşünülmektedir. Yonga levhanın üretim prosedürüne bakıldığında odun veya odunlaşmış (lignoselülozik) diğer bitkisel hammadde yongalarının sentetik reçine tutkalları yapıştırılmasıyla elde edilmiş olması, yongalar arasındaki iç boşluk hacminin MDF ve kontrplağa oranla fazla oluşu, kohezyon kuvvetini azaltmış dolayısı ile adezyon kuvveti de bu malzemelere oranla düşük çıkmış olabilir. Ayrıca, izosiyanat tutkalının daha poroz yapıya sahip olan yonga levha yüzeyi tarafından emilmesi, kaplama malzemesi ve yonga levha yüzeyi arakesitinde kalan tutkal miktarının yetersizliği yapışma direncinin düşük çıkmasındaki etkili faktörler arasında sayılabilir. Buna ilave olarak MDF (2,9 µm) ve kontrplağın (2,6 µm) yüzey düzgünlüğünün yonga levhaya (5,7 µm) oranla fazla oluşu da spesifik adezyonu artırarak yapışma direncini artırmış olabilir. Kaplama çeşidi Duncan testi karşılaştırma sonuçları Tablo 4 de verilmiş, buna ait grafik ise Şekil 4 de gösterilmiştir. Kaplama çeşidi düzeyinde yapılan karşılaştırmada en yüksek yapışma direnci Laminatta elde edilmiş, sarıçam, Doğu kayını ve sapsız meşe kaplama arasında fark gözlenmemiştir. Laminat malzeme, sapsız meşe kaplamasına oranla % 19,4; sarıçam kaplamasına oranla % 24,4; Doğu kayını kaplamasına oranla % 28,8 daha iyi yapışma direnci gösterdiği tespit edilmiştir. Literatürde düzgün yüzeyli malzemelerin yapıştırılmasında yeterli basınç uygulandığında, tutkalın bir yüzeyden diğer yüzeye transferi eşit olmakta ve yapışma direncinin en iyi sonucu verdiği belirtilmektedir [27,28]. Tablo 4. Kaplama çeşidi Duncan testi karşılaştırma sonuçları (N/mm 2 ). Kaplama çeşidi Çam Kayın Meşe Laminat x HG x HG x HG x HG 2,020 B 1,951 B 2,104 B 2,513 A* LSD ± 0,1855 Şekil 4. Kaplama çeşidi karşılaştırma sonuçları. 172

Bazı Ahşap Esaslı Levhalarda Kaplama Yapışma Direncinin Belirlenmesi Bu bağlamda laminat malzemenin diğer üç kaplamaya oranla yapışma yüzeyindeki boşluk miktarının az oluşu, dolayısı ile yapışma yüzeyinde yeterli miktarda yapıştırıcının bulunması ve spesifik adezyonun artışı daha iyi yapışma performansı göstermesinde etkili olmuş olabilir. Literatürde ahşap kaplama malzemesi tür ve kalınlığının yonga levha yüzeyine dik çekme direncine etkili olmadığı ifade edilmektedir [29]. Ancak araştırmada kaplama çeşidi farklılığının yapışma direnci değerlerine etki ettiği belirlenmiştir. Yapıştırıcı miktarı Duncan testi karşılaştırma sonuçları Tablo 5 de verilmiş, buna ait grafik Şekil 5 de gösterilmiştir. Tablo 5. Yapıştırıcı miktarı Duncan testi karşılaştırma sonuçları (N/mm 2 ). Yapıştırıcı miktarı (g/m 2 ) 100 150 200 x HG x HG x HG 2,020 B 2,198 A 2,223 A* LSD ± 0,1606 Şekil 5. Yapıştırıcı miktarı karşılaştırma sonuçları Tutkal miktarı düzeyinde yapılan karsılaştırmada yüzeye 150 ve 200 gr/m² izosiyanat tutkalı uygulaması arasında fark gözlenmemiş, en yüksek yapışma değeri bu miktarlarda elde edilmiştir. Metrekareye 200 g uygulaması metrekareye 100 g uygulaması ile karşılaştırıldığında % 10,5 daha iyi sonuç vermiştir. Taşıyıcı yüzey-kaplama çeşidi-yapıştırıcı miktarı faktörlerinin karşılıklı etkileşimlerini belirlemek için yapılan Duncan testi karşılaştırma sonuçları Tablo 6 da verilmiş, buna ait grafik Şekil 6 da gösterilmiştir Tablo 6. Taşıyıcı yüzey-kaplama çeşidi -yapıştırıcı miktarı düzeyinde Duncan testi karşılaştırma sonuçları (N/mm 2 ). Faktör ABC** Yonga Levha Lif Levha Kontraplak 100 (g/m²) 150 (g/m²) 200 (g/m²) x HG x HG x HG Çam 1,260 MN 1,200 N 1,500 KLMN Kayın 1,240 MN 1,500 KLMN 1,300 LMN Meşe 1,520 J-N 1,540 J-N 1,500 KLMN Laminat 1,620 I-N 1,880 H-M 1,860 H-N Çam 1,940 HIJKL 1,960 HIJKL 2,240 EFGHI Kayın 1,880 H-M 2,080 GHIJK 2,180 F-K Meşe 1,860 H-N 2,080 GHIJK 2,020 HIJK Laminat 2,080 GHIJK 2,420 DEFGH 2,460 DEFGH Çam 2,040 GHIJK 3,180 BC 2,860 CDE Kayın 2,200 FGHIJ 2,700 CDEFG 2,480 DEFGH Meşe 2,740 CDEF 2,900 BCD 2,780 CDEF Laminat 3,860 A* 2,940 BCD 3,500 AB LSDI ± 0,5564 **: A: Taşıyıcı yüzey, B: Kaplama çeşidi, C: Yapıştırıcı miktarı (g/m 2 ) 173

M. Budakçı ve M. Akkuş Şekil 6. Taşıyıcı yüzey-kaplama çeşidi-yapıştırıcı miktarı karşılaştırma sonuçları Tablo 6 ya göre en yüksek yapışma direnci, kontrplak yüzeyine metrekareye 100 g izosiyanat tutkalı uygulanarak yapıştırılmış laminatta, en düşük yonga levha yüzeyine metrekareye 150 g izosiyanat tutkalı uygulanarak yapıştırılmış kayın kaplamada elde edilmiştir. Bu durumun laminat, kontrplak ve izosiyanat tutkalı arasındaki yüksek miktarda kovalent bağ oluşumu ile gerçekleştiği düşünülmektedir. Literatürde izosiyanat tutkal özelliklerinin temelde -NCO gruplarının reaktivitesine dayandığı ve odun selülozunun hidroksil grupları ile üretan köprüleri kovalent bağlar oluşturduğu şeklinde açıklanmaktadır [30]. tutkalın kaplamalı işlerin yapıştırılmasında ÜF ve PVAc tutkallarını aratmayacak alternatif bir yapıştırıcı olduğu sonucunu ortaya çıkarmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda, mobilya ve dekorasyon elemanlarında yüksek yapışma direnci istenilen ahşap kaplama veya laminat kullanılarak yapılacak kaplamalı işlemlerde; MDF veya kontrplak levha yüzeylerine kaplama yapıştırılması ve izosiyanat tutkalının gereksiz miktarlarda kullanımını azaltmak, ekonomi sağlamak için metrekareye 150 g uygulanması önerilebilir. R? V. SONUÇ Araştırma sonuçlarına göre, izosiyanat tutkalı ile yapıştırılmış sarıçam, sapsız meşe, Doğu kayını ve laminat kaplamaların yapışma direncine; taşıyıcı yüzey ve uygulanan yapıştırıcı miktarının etkili olduğu tespit edilmiştir. Ahşap esaslı levha yüzeylerine yapıştırılacak olan ahşap kaplama ve laminatın yapışma direnci değerleri farklı olmasından, kaplama çeşidi seçimi yaparken, mobilyanın niteliğine, kullanılacağı mekanın özelliğine, kalitesine ve yüzey görüntüsüne (desenine) bakılması, yüksek yapışma direnci istenilen yüzeylerde sırasıyla laminat, meşe, çam ve kayın kaplamanın seçilmesi önerilebilir. Taşıyıcı yüzey düzeyinde en yüksek yapışma direnci kontraplakta, en düşük ise yonga levhada elde edilmiştir. Kontraplak, orta yoğunluktaki lif levhaya (MDF) oranla % 35,6, yatık yongalı levhaya oranla ise % 90,7 daha iyi yapışma direnci gösterdiği belirlenmiştir. Tutkal miktarı düzeyinde en yüksek yapışma direnci 200 g/m² de, en düşük 100 g/m² de görülmüştür. Elde edilen bulgular sonucunda metrekareye 200 g ve 150 g uygulamaları arasında yapılan karsılaştırmada yapıştırma direnç değeri etkisinin önemsiz çıkması malzemede ekonomi sağlamak açısından 150 g uygulamasını ön plana çıkarmaktadır. Literatürde kaplamalı işlerin yapıştırılmasında yapışma direnci bakımından Üre formaldehit (ÜF) ve Polivinilasetat (PVAc) tutkalı kullanımının ön plana çıktığı belirtilmektedir [3-8]. Ancak, özellikle dış ortamlarda kullanılacak mobilya ve dekorasyon elemanlarının üretiminde tercih edilmesi, rutubeti yüksek malzemeler ile kullanılabilmesi, formaldehit emisyonu probleminin olmaması gibi faydalı özellikleri, bu 174 AÇIKLAMA Bu çalışma, Düzce Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyon Başkanlığınca desteklenmiştir. Proje No: BAP - 2005-06.01.227. KAYNAKLAR [1] Berkel, A, Ağaç Malzeme Teknolojisi, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi, İstanbul, 1970. [2] Özen, R., Yonga Levha Endüstrisi Ders Notları, Karadeniz Teknik Üniversitesi.Orman Fakültesi, Trabzon, Giriş, 1 2, 1980. [3] Budakçı, M., Ahşap Kaplama ve Suni Reçine Plaka (Laminat) Yapıştırıcılarının Yapışma Direncinin Belirlenmesi, Düzce Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyon Başkanlığı, Proje No: BAP - 2005-06.01.227, Düzce. 2008. [4] Kılıç, İ., Bazı Ahşap Esaslı Levhalarda Kaplama Yapışma Direncinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2006. [5] Güller, B., Odun Kompozitleri, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Isparta, Seri: A-(2), 135-160, 2001. [6] Budakçı M., The determination of adhesion strength of wood veneer and synthetic resin panel (laminate) adhesives, Wood Research, 55 (2), 125-136, 2010. [7] Selbo, M.L., Adhesive Bonding of Wood Material, U.S. Department of Agriculture Forest Service, Technical Bulletin No:1512, Washington, DC. 1975. [8] Vick, C.B., Adhesive Bonding of Wood Materials, In: Wood Handbook, Wood as an Engineering Material, U.S. Department of Agriculture Forest Products Laboratory, Madison, WI., 1999. [9] Rowell, R.M., 1995, Chemical Modification of Wood for Improved Adhesion In Composites, In: Proceedings of Wood Adhesives, USDA Forest service, Forest Products Society, Madison, Wisconsin. [10] Mahlberg, R., Niemi, H.M., Denes, F., and Rowell, R.M., Effect of Oxygen and Hexamethyldisiloxane Plasma on Morphology, Wettability and Adhesion Properties of Polypropylene and Lignocellulosics, International Journal of Adhesion and Adhesives, 18, pp. 283-297, 1998. [11] Winfield, P.H., Haris, A.F., Hutchinson, A.R., The use of flame ionisation technology to improve the wettability and adhesion

Bazı Ahşap Esaslı Levhalarda Kaplama Yapışma Direncinin Belirlenmesi properties of wood, International journal of adhesion and adhesives, 21, pp. 107-114, 2001. [12] Özçifçi, A., Özen, R., Altınok, M., Determine of strength joint of polimarin adhesive in boiling, cold and hot water conditions of wooden materials. Proceeding of the XI World Forestry Congres, p 57, 13-22, Antalya, 1997. [13] Göker, Y., Kantay, R. ve Kurtoğlu, A.,, Üç Tabakalı ve Okal Tipi Yonga Levhaların Teknolojik Özellikleri Üzerine Araştırmalar, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi, Yayın No: 367, İstanbul, 111 112, 1984. [14] Akkılınç, H., Farklı Yüzey Malzemeleriyle Kaplanmış Yonga Levhalarda Teknolojik Özelliklerin Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 1 11, 53 56, 1998. [15] Özdemir, T., Mutfak Mobilyası Üretiminde Kullanılan Yüzey Kaplama Malzemelerinin Yonga Levha Kalitesi Üzerine Etkileri, Yüksek Mühendislik Tezi Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, 1996. [16] Järvelä, P.K., Tervala, O., and Järvelä, P.A., Coating Plywood with A Thermoplastic, International Journal of Adhesion and Adhesives, 19, pp.295-301, 1999. [17] Özçiftçi. A., Yonga Levha ile Hazırlanan Mobilya Köşe Birleştirmelerine Ait Mukavemet Özelliklerinin Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 16, 1995. [18] Atar, M., Mobilya Endüstrisinde Hareketli Ahşap Dolap Rafların Sabit Yükler Altındaki Sehimleri, Yüksek Lisans Tezi, G.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1994. [19] Altınok. M., Şerit Yongalı Levhalar Düz, Çıtalı, Kama Dişli Birleştirmeler ve Kaplama İşleminin Eğilme ve Çekme Direncine Etkileri, Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Politeknik Dergisi, 1 (3 4): 33 40, 1998. [20] TS 2129, "Odun Lifi ve Yonga Levhalar", (Terimler ve Tarifler), T.S.E., Ankara, 1975. [21] TS EN 12369-1, "Ahşap Esaslı Levhalar Yapısal Amaçlı Tasarım İçin Karakteristik Değerler", T.S.E., Ankara, 2005. [22] TS 21280, EN 313-2, Kontrplâk - Sınıflandırma ve terimler Bölüm 2, Terimler, TSE, Ankara, 2005. [23] TS 5339, "Kaplama Yapışma Mukavemetinin Tayini", T.S.E., Ankara. 1987. [24] Bond Test Cihazı, 2006, Kullanım kılavuzu. [25] Küreli, İ., Yonga ve Lif Levhaların Islak Mekanlarda Kullanma İmkanları Üzerine Araştırmalar, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 17 36, 1996. [26] Özen, R., Lif Levhaların Fiziksel ve Mekaniksel Özellikleri ve Bunlara Tesir Eden Faktörler, İ.Ü.Orman Fak.Dergisi, Seri B, Cilt 25, Sayı 2, S.49-84, 1975. [27] Altınok. M., Yonga ve Lif Levhalarda Ahşap Kaplama İle Kama Dişli ve Çıtalı Boy Birleştirmelerin Eğilme direncine etkileri, Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Politeknik Dergisi, 2 (4): 65 71. 1999. [28] Eckelman, C.A., Brief Survey of Wood Adhesives, FNR Report 154. Purdue University Cooperative Extension Service. West Lafayette, IN., 1999. [29] Nemli. G., Yüzey Kaplama Malzemeleri ve Uygulama Parametrelerinin Yonga Levha Teknik Özellikleri Üzerine Etkileri, Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, 3, 138 139, 2000. [30] http://www.webhatti.com/genel/242595-ahsap- endustrileri-icindiizosiyanat-yapistiricilari.html. 175