REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No Hazırlayan: Onaylayan: Onaylayan: Tesis Yönetimi ve Güvenliği Kurulu Adem Aköl Kalite Konseyi Başkanı Sinan Özyavaş Kalite Koordinatörü 1/6
1. AMAÇ Bu talimatın amacı, kimyasal malzeme depolarında düzenleme yapılmasında standart bir yöntem belirlemektir. 2. KAPSAM Kimyasal madde depolama alanlarındaki tüm depolama faaliyetlerini kapsar. 3. SORUMLULAR Depo sorumluları bu talimatın uygulanmasından sorumludur. 4. TANIMLAR 5. UYGULAMA 5.1. Kimyasal maddenin bulunduğu depolar kilit altında tutulur. Anahtar depo sorumlusu tarafından muhafaza edilir. 5.2. Depolara yetkili olmayan kişiler giremez. 5.3. Kimyasal madde deposunun karanlık ve serin olması sağlanır. Isı ve nem takibi günlük olarak Isı Nem Kontrol Formu aracılığı ile depo sorumlusu tarafından takip edilir ve kayıt altında tutulur. Kimyasal depoların ısısı 18 20 0 C arasında olmalıdır. 5.4. Güneş ışığı ve nemli ortamlarda kimyasalların bozulmaları ve tehlike oluşturan etkileşimlere sebep olmaları nedeni ile depolardaki neme dikkat edilmelidir. % 40 70 arası değerler kabul edilebilir sınırlardadır. 5.5. Zararlı kimyasal malzeme ve ürünlerin konulduğu depolar, depolanan maddenin oluşturabileceği zararlar göz önüne alınarak; gerekli ısı, izolasyon, yıldırımdan korunma, havalandırma, alarm, yangın söndürme gibi sistemler ile donatılır. 5.6. Maddelerin saklanmasında, satın alınan firmanın önerdiği koşullar dikkate alınır. Bu nedenle depolardaki kimyasal maddeler orijinal ambalajlarında saklanır. 5.7. Depolarda bulunan raflar ısıya dayanıklıdır. 5.8. Raflar düşme tehlikesine karşı duvara/yere sabitlenir. 5.9. Depolama raflarının üzerine izin verilebilecek güvenli en fazla depolama miktarı yazılmıştır. 5.10. Cam türü, kolay kırılabilir ambalajlarda bulunan kimyasal maddeler göz hizasında depolanmıştır. 5.11. Kolay alev alabilen kimyasallar diğer tutuşabilir malzemelerden mümkün olan en uzak mesafede depolanmıştır. 5.12. Zehirli ve çok zehirli kimyasallar ile patlayıcı özellik taşıyan maddeler birbirinden bağımsız bölüm ve/veya kabinlerde depolanmaktadır. 5.13. Tehlikeli maddenin nerede saklandığına ilişkin bir Kimyasal Madde Depo Planı deponun içinde görülebilir bir yere asılmıştır. 2/6
5.14. Tüm tehlikeli kimyasallar için rehber niteliğinde Tehlikeli Madde Güvenlik Formu tasarlanmıştır. 5.15. Rafa çürütücü maddeler konulacağında, raf yapışkan bir koruyucu ile kaplanır. 5.16. Raflarda aynı türdeki kimyasal maddelerin açılmamış şişesi varsa şişeler birbiri arkasına konur. 5.17. Mümkünse, baş yüksekliğinin üstündeki raflardan kaçınılır. Kimyasal maddelerin bu yüksekliğin üzerinde depolanma zorunluluğu varsa, merdiven olmalı ve bu bölgedeki şişeler tek elle kaldırılacak büyüklükte olmalıdır. 5.18. Tehlikeli kimyasal maddelerin depolanmasında kimyasal depolama matrisi kullanılmalıdır. Tablo-1. TABLO-1 / KİMYASAL DEPOLAMA MATRİSİ 5.19. Depolama İşleminde Uyumlu-Uyumsuz Maddelerin 4 Aşamada Tespit Edilmesi 5.19.1. Tehlike Sınıflaması: Mevcut kimyasalların etiketlerinden yararlanarak tehlike sınıflarını belirleyin. Bazı kimyasallar birden fazla tehlike sınıfında yer alabilir, böyle bir durumda bu kimyasala ait Güvenlik Bilgi Formu na bakılarak öne çıkan tehlike sınıfı belirlenmelidir. (ör: Yanıcı, patlayıcı, toksik vb.) 3/6
5.19.2. ph Değeri: Mevcut kimyasalları ph değerine göre ayırmaya devam edin. Asidik ve bazik maddeler bir arada depolanamaz. ph< 4: Asidik ph 4-10: Nötr ph >10: Bazik 5.19.3. Genel Kimyasal Yapı: Maddelerin genel kimyasal yapıları organik ve inorganik olarak ikiye ayrılır. Ayrımı yapan kişilerin bu konuda bilgileri yetersizse dikkat edilecek husus organik kimyasalların formülasyonunda Karbon (C) atomunun bulunduğunu bilmeleri olacaktır. Bu ayırım özellikle aşındırıcı ve oksitleyici kimyasalların depolanmasında büyük önem taşımaktadır. 5.19.4. Maddenin Halleri: Maddeleri katı ve sıvı olmak üzere sınıflandırın, Katı ve sıvı maddeleri bir arada depolamayın. Bu durum özellikle sızma veya dökülme gibi durumlarda tehlikenin sınırlandırılması açısından önemlidir. 5.19.5. Örnek Kimyasal Adı Tehlike Sınıfı ph İnorganik / Organik Katı / Sıvı Sülfirik asit Aşındırıcı Asidik İnorganik Sıvı Etil alkol Yanıcı Nötr Organik Sıvı İzopropanol Yanıcı Nört Organik Sıvı 5.20. Tutuşabilir ve yanıcı sıvılar, yangına karşı korumalı dolap veya raf vb. yerlerde saklanır. 5.21. Kullanılacak kimyasal maddeler; satın alınan maddenin miktarı kullanılma süresine uygun olmalıdır (çoğu zaman yıllık alımlarda, minimum stokun bir yıllık kullanıma uygun olması gibi). Depolama olanaklarının sınırlı olduğu yerlerde sık sık alım yapılır. 5.22. Bütün kimyasal maddelerin üzerinde üretim tarihi ve son kullanma tarihi olmalıdır. Kimyasal maddelerin son kullanma tarihi yakın olan önce kullanılacak şekilde depolanır. 5.23. Raflar tehlikeli madde sınıf sembolleri belirterek etiketlenir. Tablo-2. 4/6
TABLO-2 / ULUSLAR ARASI KİMYSAL MADDE SEMBOLLERİ 5/6
5.24. Kimyasal maddeler anlaşılacak şekilde açık ve Türkçe olarak etiketlenir. Yapılan solüsyonlarda en azından uygun tehlike işaretlerini ve adını üzerinde bulundurulur. 5.25. Depo ve dolaplar, içinde bulunan maddelerin oluşturduğu tehlikeye göre etiketlenir. (Örneğin, kolay alev alan sıvılar ve radyoaktif maddeler gibi.) 5.26. Dökülmeler beton veya taş tabanın kapıdan içeriye doğru meyilli yapılmasıyla önlenir. Depodan dışarıya doğru kimyasal madde akışı olmaz. 5.27. Depo içerisinde elektrikli ısıtıcılar bulunmaz. 5.28. Havalandırma, iklimleme vb. gibi elektrik motoru gerektiren durumlarda kullanılan sistemin kıvılcım çıkartmayan türden olmasına dikkat edilir. 5.29. Riski kaynağında önlemek üzere depo içerisinde yanmaya sebep olacak kıvılcım oluşturan çalışmalar yapılmaz. (Örn. Kaynak, demir kesme, kesim işlemler vb.) 5.30. Depo alanında dökülme ve saçılmalarda kullanılacak temizleme kiti bulundurulur. 5.31. Dökülme ve saçılmalarda alana müdahale edecek görevlilerin kullanabileceği özel kıyafetler bulundurulur. (Nükleer - Biyolojik Kimyasal ) 5.32. Depolarda soğuk ışık kaynaklı tepe lambaları bulundurulur. 5.33. Son kullanma tarihi için üretici firma önerileri ve gerekiyor ise Enfeksiyon Kontrol Kurulu nun önerileri uygulanır. 5.34. Dökülme durumunda ilk müdahaleler depoda hazır bulundurulan ekipman ile yapılır. 6. İLGİLİ DOKÜMANLAR 6.1. Kimyasal Madde Depo Planı 6.2. Isı-Nem Kontrol Formu 6.3. Tehlikeli Madde Güvenlik Formu 6/6