AYNI BÖLGEDE BULUNAN YÜKSEK VE ALÇAK KATLI BİNALAR ÜZERİNDEKİ RÜZGAR YÜKLERİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ



Benzer belgeler
Aynı Bölgede Bulunan Yüksek ve Alçak Katlı Binalar Üzerindeki Rüzgâr Yükleri Etkisinin İncelenmesi

YÜKSEK KATLI BİNALARA ETKİYEN RÜZGAR YÜKLERİ SONUCUNDA OLUŞAN DOĞAL HAVALANDIRMANIN HAD ORTAMINDA İNCELENMESİ

Tek ve İki Bina Etrafındaki Rüzgar Etkilerinin Sayısal Olarak İncelenmesi

Farklı Kesitlere Sahip Yüksek Binalar Üzerinde Rüzgar Etkilerinin Sayısal İncelenmesi

İzmir Adnan Menderes Havalimanı Yeni İç Hatlar Terminali ne Etkileyen Rüzgâr Yüklerinin CFD Metotlarıyla Belirlenmesi

Numerical Investigation of the Effect of Needle Tilting Angle on Irrigant Flow Inside the Tooth Root Canal

BİR OFİS İÇİN TERMAL KONFOR ANALİZİNİN HESAPLAMALI AKIŞKANLAR DİNAMİĞİ YÖNTEMİ İLE MODELLENMESİ VE SAYISAL ÇÖZÜMÜ

DÜZ FLAPLI POZİTİF KAMBURA SAHİP NACA 4412 KANAT PROFİLİNİN AERODİNAMİK PERFORMANSININ BİLGİSAYAR DESTEKLİ ANALİZİ

KLİMA SANTRALLERİNDEKİ BOŞ HÜCRELER İÇİN TASARLANAN BİR ANEMOSTAT TİP DİFÜZÖRÜN AKIŞ ANALİZİ

Sıvı Depolarının Statik ve Dinamik Hesapları

Farklı Geometrilere Sahip Olan Binalarda Akış Yapılarının Sayısal ve Deneysel Olarak İncelenmesi

Rüzgâr Hızlarının Bina Etrafındaki Akışa ve Isı Kaybına Etkisinin Farklı Türbülans Modelleriyle Sayısal İncelenmesi

(1052) AHMED MODELİ ÜZERİNDEKİ AKIŞ YAPISININ İNCELENMESİ

45 Eğimli Beşik Çatılı Bina Modeli Üzerinde Rüzgâr Etkileri

DEĞİŞİK HAVA HIZI DEĞERLERİ KULLANILARAK YERDEN ISITMA YAPILAN VE TAZE HAVA VERİLEN BİR OFİS İÇERİSİNDEKİ KONFOR KOŞULLARININ SAYISAL ANALİZİ

TOP NAMLU AĞIZ BASKISI TASARIMININ HESAPLAMALI AKIŞKANLAR DİNAMİĞİ İLE İNCELENMESİ

YAPILARDA BURULMA DÜZENSİZLİĞİ

ANOVA MÜHENDİSLİK LTD. ŞTİ.

A NUMERICAL INVESTIGATION OF AIR FLOW IN AN EMPTY CHAMBER WITH PERFORATED DIFFUSER DESIGNED FOR AIR HANDLING UNITS

BÖLÜM 1: MADDESEL NOKTANIN KİNEMATİĞİ

SES-ÜSTÜ KANARD KONTROLLÜ FÜZELER İÇİN SERBEST DÖNEN KUYRUĞUN ŞEKİL OPTİMİZASYONU

Yüksek Yapılardaki Rüzgar Yüklerinin Hesabı *

YALOVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ UYGULAMALI MÜHENDİSLİK MODELLEMESİ

FÜZE KANADININ SES-ÜSTÜ UÇUŞ KOŞULUNDAKİ AEROELASTİK ANALİZİ

İNSANSIZ HAVA ARACI PERVANELERİNİN TASARIM, ANALİZ VE TEST YETENEKLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Farklı Bina Modellerinde Akış Yapılarının Deneysel Olarak İncelenmesi

TOA06 SÜRÜKLENME KANALLI TAŞKIN YATAKLARDA MİNİMUM TAŞKINLAŞMA HIZININ BELİRLENMESİ

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ LİSANS EĞİTİM-ÖĞRETİM PLANI (NORMAL VE İKİNCİ ÖĞRETİM)

MENFEZ ÇIKIŞ HIZININ MAHAL İÇİNDEKİ ISIL KONFOR ŞARTLARINA ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Yrd. Doç. Dr. Tolga DEMİRCAN. Akışkanlar dinamiğinde deneysel yöntemler

TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR

Abs tract: Key Words: Meral ÖZEL Nesrin İLGİN

Bir Taşıt Modeli için Hava Direnç Katsayısına Etki Eden Boyutların ve Akış Kontrol Uygulamalarının Nümerik Yöntemle İncelenmesi

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ MÜFREDATI

Bernoulli Denklemi, Basınç ve Hız Yükleri Borularda Piezometre ve Enerji Yükleri Venturi Deney Sistemi

Hesaplamalı Akışkanlar Dinamiği (HAD)

İSTANBUL BOĞAZI SU SEVİYESİ DEĞİŞİMLERİNİN MODELLENMESİ. Berna AYAT. İstanbul, Türkiye

DÜZENLİ AKINTI DURUMUNDA TABANA OTURAN VE YARI GÖMÜLÜ ELİPTİK BİR SİLİNDİR ETRAFINDAKİ AKIMIN SAYISAL İNCELENMESİ

BİR OFİS ODASINDAKİ TERMAL AKIŞIN KIŞ ŞARTLARINDA SAYISAL OLARAK İNCELENMESİ

Derin Çekme İşlemi Üzerine Kalıp Geometrisinin Etkisinin Sonlu Elemanlar Analizi

AERODİNAMİK KUVVETLER

UZAYSAL VE DOLU GÖVDELİ AŞIKLARIN ÇELİK ÇATI AĞIRLIĞINA ETKİSİNİN İNCELENMESİ

ÇİFT CİDARLI CEPHELERDEKİ AKIŞ VE ISI TRANSFERİNİN SAYISAL ANALİZİ

Karadeniz Teknik Üniversitesi

İZMİR İÇME SUYU SİSTEMİ KAÇAK AZALTMA PİLOT ÇALIŞMASI

BİR OTOMOBİL KABİNİ İÇERİSİNDE ISITMA SÜRECİ İÇİN FARKLI HAVA HIZI KULLANIMININ SAYISAL ANALİZİ

Bozcaada'da CFD Programı Kullanarak Bir Rüzgâr Enerji Santralinin Potansiyelinin Belirlenmesi

KLİMA CİHAZI ÜFLEME ÇIKIŞ AÇISININ ISIL KONFOR ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN NÜMERİK OLARAK İNCELENMESİ

ÇOK KATLI BİNALARIN DEPREM ANALİZİ

Mekanik Karıştırıcıların Hesaplamalı Akışkanlar Mekaniği ile Sayısal Modellenmesi

Şekil 1. DEÜ Test Asansörü kuyusu.

Karadeniz Teknik Üniversitesi

Sistem Dinamiği ve Simülasyon

2004 Üniversitesi Y. Lisans İnşaat Mühendisliği İzmir Yüksek 2008 Teknoloji Enstitüsü Doktora İnşaat Mühendisliği Ege Üniversitesi 2015

MAK 210 SAYISAL ANALİZ

Ön şart D. Kodu Dersin Adı T U L AKTS MAT101. English for Academic Reading & Speaking I İngilizce Akademik Okuma ve Konuşma I

DEĞİŞİK BİNA MODELLERİ İÇİN AKIŞ ALANLARININ DENEYSEL VE SAYISAL OLARAK İNCELENMESİ

SANTRİFÜJ POMPANIN KANATLI VE KANATSIZ DİFÜZÖRÜNDEKİ AKIŞIN SAYISAL İNCELENMESİ

Burulma Düzensizliğinin Betonarme Yapı Davranışına Etkileri

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

Fiziksel bir olayı incelemek için çeşitli yöntemler kullanılır. Bunlar; 1. Ampirik Bağıntılar 2. Boyut Analizi, Benzerlik Teorisi 3.

English for Academic Reading & Speaking I İngilizce Akademik Okuma ve Konuşma I. Introduction to Civil Engineering İnşaat Mühendisliğine Giriş

Fotoğraf Albümü. Zeliha Kuyumcu. Mesnetlerinden Farklı Yer Hareketlerine Maruz Kablolu Köprülerin Stokastik Analizi

ÇOK KATLI BİR BİNA ETRAFINDAKİ RÜZGAR AKIŞININ OLUŞTURDUĞU YÜZEY BASINÇLARININ DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ

DOĞAL GAZ YAKITLI BİR YANMA ODASINDA HAVA VE YAKIT SICAKLIKLARININ SICAKLIK, ENTALPİ VE ENTROPİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN İNCELENMESİ

Dairesel Kesitli 90º Dirsekteki Akışın Üç Boyutlu Sayısal İncelenmesi

GERİ BASAMAK AKIŞININ NÜMERİK ANALİZİ

YAPILARIN ZORLANMIŞ TİTREŞİM DURUMLARININ ARAŞTIRILMASI

Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite

HAVALANDIRMALI BİR KANALDAKİ ELEKTRONİK ELEMANIN DOĞAL KONVEKSİYONLA SOĞUTULMASININ SAYISAL OLARAK İNCELENMESİ

AEOLUS: Rüzgara Karşı Yarışmak. ECN Wind Energy - Aerodynamics Hüseyin Özdemir

DİNAMİK - 7. Yrd. Doç. Dr. Mehmet Ali Dayıoğlu Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Bölümü

English for Academic Reading & Speaking I İngilizce Akademik Okuma ve Konuşma I. Introduction to Civil Engineering İnşaat Mühendisliğine Giriş

THE FACTORS AFFECTING TORSIONAL IRREGULARITY IN MULTI-STOREY STRUCTURES

T.C. NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DERS LİSTESİ

45 EĞİME SAHİP BEŞİK VE KIRMA ÇATILAR ÜZERİNDEKİ RÜZGÂR YÜKLERİNİN DENEYSEL İNCELENMESİ

İTME ANALİZİ KULLANILARAK YÜKSEK RİSKLİ DEPREM BÖLGESİNDEKİ BİR PREFABRİK YAPININ SİSMİK KAPASİTESİNİN İNCELENMESİ

BĐSĐKLET FREN SĐSTEMĐNDE KABLO BAĞLANTI AÇISININ MEKANĐK VERĐME ETKĐSĐNĐN ĐNCELENMESĐ

«Jant Kolu Arkası Boşluğunun Parametrik Tasarımı ve Optimizasyonu» «Parametric Modelling and Optimization Of The Spoke Back Side Cavity»

UÇAK MÜHENDİSLİĞİ MÜFREDATI

AKARSULARDA KİRLENME KONTROLÜ İÇİN BİR DİNAMİK BENZETİM YAZILIMI

BİR RÜZGÂR TÜRBİNİNİN DEĞİŞİK KOŞULLARDAKİ DİNAMİK DAVRANIŞLARININ İNCELENMESİ

Dr. EMRE ALPMAN Doçent, Makine Mühendisliği Bölümü Marmara Üniversitesi, İstanbul, Türkiye

BÖLÜM 4: MADDESEL NOKTANIN KİNETİĞİ: İMPULS ve MOMENTUM

Dr. Öğr. Üyesi Seda KIRMACI ARABACI

ÖZGEÇMİŞ. 7. Yayınlar 7.1. Uluslararası hakemli dergilerde yayınlanan makaleler (SCI & SSCI & Arts and Humanities)

BÜYÜK ORANDA ŞEKİL DEĞİŞTİREBİLEN KANAT YÜZEYLERİNİN AERODİNAMİK YÜKLER ALTINDAKİ DAVRANIŞLARI

YÜKSEK FROUDE SAYILARINDA ÇALIŞAN HİDROFOİLLER ÜZERİNDE SERBEST SU YÜZEYİ ETKİSİ ÖZET

AKDENİZ BÖLGESİ İÇİN ISITMA VE SOĞUTMA DERECE- SAAT DEĞERLERİNİN ANALİZİ

BÖLÜM 2. FOTOVOLTAİK GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLERİ (PV)

Perdeli-Çerçeveli Taşıyıcı Sistemli Binalarda Taşıyıcı Sistem Seçiminin Yapı Davranışı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi

Mühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

ÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1. Y. Doç. Dr. Güray Doğan

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl. Teknik Eğitim Fakültesi, Makina Eğitimi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Makina Eğitimi A.B.

Uzay Çatı Sistemlerinin ANSYS Paket Programı Kullanılarak Statik Analizi

Klima Santralleri için Tasarlanan Bir Kesik Koni Delikli Difüzörlü Boş Hücredeki Hava Akışının Sayısal Olarak İncelenmesi

Güçlendirme Alternatiflerinin Doğrusal Olmayan Analitik Yöntemlerle İrdelenmesi

ÇAPRAZ AKıŞLı RÜZGÂR TÜRBINI BAŞARıMıNıN İNCELENMESI

ÖZEL EGE LİSESİ EGE BÖLGESİ OKULLAR ARASI MATEMATİK YARIŞMASI 1.AŞAMA KONU KAPSAMI

YÜKSEK HIZLI İŞ MİLLERİNİN TERMAL MODELLEMESİ

Transkript:

_ 1567 AYNI BÖLGEDE BULUNAN YÜKSEK VE ALÇAK KATLI BİNALAR ÜZERİNDEKİ RÜZGAR YÜKLERİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ Barış Burak KANBUR Ali PINARBAŞI Ali İhsan KOCA ÖZET Bu çalışmada, İstanbul da kentsel dönüşüm çerçevesinde son dönemlerde göze çarpan yüksek katlı binalara etkiyen rüzgar yüklerinin etkileri incelenerek, yüksek ve alçak katlı binaların rüzgardan dolayı olan etkileşimleri sayısal olarak gözlemlenmek istenmiştir. İncelemede Ansys Fluent Hesaplamalı Akışkanlar Dinamiği (HAD) paket programı kullanılmış olup, analiz sonucunda, binaların çevresinde bölgelerdeki türbülans kinetik enerji, basınç ve hız değişimleri perspektif olarak çıkarılarak, meydana gelen değişimlerin kaynağı yorumlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Rüzgar Yükleri, HAD, Yüksek Katlı Binalar, Kentsel Dönüşüm. ABSTRACT In this study, the affect of wind loads was investigated numerically, within the framework of urban regeneration in Istanbul to observe the effects of wind loads acting on striking high-rise buildings, highand low-rise buildings their interactions. Ansys Fluent Computational Fluid Dynamics (CFD) software package program is used in this examination, areas of turbulent kinetic energy, pressure and velocity variations results analyzed in perspective and evaluated the changes in the source. Key Words: Wind loads; CFD, High residental buildings, Urban transformation. 1. GİRİŞ Değişen yaşam koşulları sonucunda insanların kentlerdeki yerleşim tercihleri farklılaşmaya başlamıştır. Özellikle ülkemiz gibi gelişmekte olan ülkelerde, insanların yaşam alanları yıllar geçtikçe değişmektedir. İstanbul başta olmak üzere büyükşehirlerin çoğunda, yüksek katlı binalar inşaa edilmekte ve gün geçtikçe bu binaların sayısı artmakta, yani yüksek katlı binalarda yaşayan insanların sayısında artışlar olmaktadır. Yüksek katlı binaların yaygınlaşması, bu binalara etkiyen aerodinamik etkilerin incelenmesinin önemini arttırmaktadır. Özellikle belirli alanda yoğunlaşan yüksek katlı binaların, birbiri üzerine farklı rüzgar yönleri ve hızları sonucunda oluşturdukları yükler önem kazanmaktadır. Bunun yanı sıra, alçak katlı binaların, yüksek katlı binalardan ne derece etkilendiği bir önem arz etmektedir. Alçak katlı binalardaki insanların, yüksek yapıların çevresindeki düzensizliklerden dolayı olumsuz etkiler altında kalması insanların sağlık durumunu etkileyeceğinden, yüksek katlı yapılar üzerindeki yük analizleri, sadece yüksek yapılar için değil, aynı zamanda kendi çevresindeki yapılar için de önemlidir. Bütün bu etkiler

_ 1568 göz önüne alındığında, yüksek yapılar üzerine etkiyen aerodinamik etkilerin incelenmesinin önemi, birden fazla alanda insanları ilgilendirmektedir. Roberson ve Crowe [1] türbülanslı akış şartı için, bir binadaki basınç dağılımlarını deneysel olarak incelemişlerdir. Ahmad ve Kumar [2], alçak binalardaki rüzgar yüklerini incelemiştir. Aynı yazarlar (Ahmad ve Kumar) [3], [2] numaralı çalışmadaki aynı alçak binalar için, geometrinin basınç üzerine etkisini incelemişlerdir. Aygün ve Başkaya [4], çok katlı bir bina etrafındaki rüzgar akışının oluşturduğu yüzey basınçlarını deneysel olarak incelemişlerdir. Mendis ve arkadaşları [5], yüksek katlı binalardaki rüzgar yükünü, Avustralya şartlarına göre deneysel ve sayısal olarak incelemişlerdir. Holmes ve arkadaşları [6], Asya-Pasifik bölgesindeki 15 farklı bölge için, yüksek, orta ve düşük katlı binalardaki rüzgar yüklerini araştırmışlardır. Şafak [7], rüzgar yükü için statik ve dinamik yük hesaplarının ana yaklaşım ve kabullerinden bahsetmiştir. Huang ve arkadaşları [8], yüksek çelik konstrüksiyonlu binalardaki rüzgar yüklerinin Hesaplamalı Akışkanlar Dinamiği (HAD) vasıtasıyla sayısal analizini yapmışlardır. Liang ve arkadaşları [9], yüksek ve dikdörtgen binalardaki dinamik burulmaya etki eden rüzgar yüklerini deneysel olarak incelemişlerdir. Huang ve Chen [10], eş frekanslı basınç ölçümleri temel alınarak uzun binalardaki rüzgar ve statik yüklerini incelemiştir. Tominaga ve arkadaşları [11], belirli bir bölge içindeki binaların çevresindeki rüzgar etkileri HAD yöntemi ile incelemiştir. Huang ve arkadaşları [12], yüksek katlı binalar için, rüzgar yükünün RANS metodu ile analizini ve kinematik simülasyonu incelemiştir. Cheung and Liu [13], çalışmalarında yüksek katlı binalardaki havalandırma işleminin HAD analizini yapmışlardır. Blocken ve arkadaşları [14], Eindhoven Teknik Üniversitesi binalarını HAD ortamında modelleyerek, birbirleri üzerine etkiyen yükleri HAD analizi ile incelemişlerdir. Bu çalışmada, İstanbul il sınırları içerisinde, yüksek katlı yapıların sık ve birbirine yakın olduğu, aynı zamanda alçak katlı binaların, yüksek yapıların çevresinde bulunduğu bir bölge olan Şişli Cevahir AVM ve etrafındaki yüksek katlı yapıların bulunduğu bölge oluşturulmuş, bu bölge HAD yöntemi ile rüzgar yükleri açısından incelenmiştir. ANSYS FLUENT paket programı kullanılarak yapılan bu analizde, yüksek katlı yapıların etrafında oluşan basınç kayıpları, hız değişkenleri ve türbülans kinetik enerji ifadeleri başta olmak üzere çeşitli özellikler incelenmiştir. 2. SAYISAL YÖNTEMİN İNCELENMESİ VE UYGULANMASI Bu çalışmada, ANSYS Fluent paket programı içerisinde, bölge için ideal çözüm ağları oluşturulmuş, analiz koşulları ve çözüm yöntemleri arasından, uygun olduğuna karar verilen çözüm yöntemi seçilerek bir analiz verilmiştir. Çalışmada analizi yapılacak olan alan, Şekil 1 ve 2 de uydu görüntüsü verilen bölge seçilmiştir.

_ 1569 Şekil 1. Paket Programda Modellenecek Bölgenin Uydu Görüntüsü Şekil 2. Rüzgar Yönlerinin Uydu Görüntüsü Üzerinden Tarifi 2.1. Bölgenin Modellenmesi Bölgenin uydudan alınan görüntüleri ve ölçekli haritalara göre binalar arası mesafelere göre ölçüler belirlenmiş ve geometriler oluşturulmuştur. Alçak katlı binaların birbirleri arasındaki mesafeleri ve ara sokakların genişlikleri genel geometriye göre ihmal edilebilecek kadar küçük olduğundan, alçak katlı binaların birbirleri arası mesafesi ve ara sokaklar ihmal edilerek, alçı katlı binaların bulunduğu bölgeler tek bir katı hacim gibi gösterilmiştir. Design Modeller modülünde hazırlanan bölgenin yakından görünümü Şekil 3 de görülmektedir. Analizi yapılacak bölge, kendisinden belirli bir ölçüde büyük olan bir dikdörtgen prizma hacmin içinde oluşturulmuştur. Prizmanın 4 farklı yanal yüzeyi farklı rüzgar yönlerini temsil edecektir ve bu yüzeylerden rüzgar hızları uygulanabilecektir.

_ 1570 Şekil 3. Dikdörtgen Prizma Hacmi İçerisinde Analizi Yapılacak Bölgenin Oluşturulması Bölge modellendikten sonra incelenmesi gereken her bir katı hacim için çeşitli harfler atanmıştır. Bu harfler, analiz aşamasında, bölgelerdeki değişkenleri görmemiz amacıyla bize kolaylık sağlayacaktır (Şekil 4). Şekil 4. İncelenecek Bölgelerin Harflendirilmesi Harflendirilen bu hacimlerin yükseklik değerleri Tablo 1 de gösterilmiştir.

_ 1571 Tablo 1. İncelenecek Bölgedeki Bina Yükseklikleri Bölge Adı Yükseklik (m) Bölge Adı Yükseklik (m) A 20 H 30 B 170 I 6 C 140 J 12 E 120 K 12 F 160 L 10 G 20 M 15 N 12 O 15 2.2. Çözüm Ağı Oluşturulan geometrinin analizi için, geometriyi, düzgün bir şekilde örmesi için bir çözüm ağına ihtiyaç vardır. Bu çözüm ağı farklı metotlarla ANSYS Meshing modülünde oluşturulabilir. Bu çalışmada da ANSYS Meshing modülünde bir çözüm ağı oluşturulmuş ve ağ kalitesi de istenen kalite sınırları içerisinde elde edilmiştir. Şekil 5 ve Şekil 6 da, geometriye uygulanan ağların sırasıyla izometrik ve alttan görünümü gösterilmiştir. Şekil 5. Analiz Yapılacak Hacmin Çözüm Ağı Uygulanmış Genel Görüntüsü

_ 1572 Şekil 6. Hacmin Alt Kısmında, Binaların Yoğun Olduğu Bölgedeki Çözüm Ağları 2.3. Analiz Çözüm ağının uygulanmasından sonra, ANSYS Fluent paket programı içerisinde analiz işlemine hazır hale gelmiştir. Modeli düşündüğümüzde, hacmin üzerine farklı yönlerden gelecek olan rüzgar hızları ve bu hızların etki ettiği yönler en önemli iki parametredir. Rüzgar hızları için, Türkiye Rüzgar Enerjisi Potansiyel Atlası (REPA) haritası referans alınmıştır. REPA nın 100 m yükseklikteki hız değerlerini verdiği Türkiye haritası değerlendirildiğinde, (Şekil 7) İstanbul bölgesi için bir hız değeri okunabilmektedir. Şekil 7. 100m Yükseklikte Türkiye Geneli Rüzgar Hızları, REPA atlası[15]

_ 1573 REPA haritasına göre İstanbul için belirlenen hız değerleri, 100 m yükseklik için geçerli olduğundan, bizim modelimizdeki 100m üzeri yüksekliğe sahip binalar için hız değerleri aşağıdaki formülasyon ile bulunabilir [16]. (1) = yerden z seviyesindeki rüzgar hızı (m/s) = seviyesinde referans rüzgar hızı (m/s) = bulunacak rüzgar hızının ( ) estiği yükseklik (m) = rüzgar yönündeki pürüzlülük uzunluğu (m) = referans ( hızı ile esen rüzgarın) yüksekliği (m) Pürüzlülük uzunluğu ( belirlenmiştir [7]. ) şehir merkezleri ve 15 m üzeri yapılarla katlı alanlar için 1 (bir) olarak REPA Türkiye haritası referans alındığında; 100 m referans yükseklik ve o yükseklikteki haritadan okunan hız değerleri değerlendirildiğinde Şekil 8 de ki yüksekliğe göre değişiklik gösteren hız grafiği elde edilir. Şekil 8. İstanbul İli İçin Hız-Yükseklik Grafiği Hız değerinin elde edilmesinin ardından, yönlerin de tayin edilmesiyle analiz aşamasına geçilmiştir. Rüzgar hızının, türbülanslı olduğu Şekil 8 de elde görülen parabolik eğriden bir ortalama hız değeri belirlenerek ve belirlenen ortalama hız değeri için model boyutuna göre Reynolds sayısı hesaplanarak anlaşılmıştır. Rüzgar hızı, analizlerde 4 farklı yönden (Kuzeybatı, Kuzeydoğu, Güneybatı ve Güney Doğu) verilmiştir. Bu yönlerden esen rüzgarın türbülanslı model HAD analizi ise Large Eddy Simulation (LES) yöntemi ile yapılmıştır.

_ 1574 HAD analizinde, süreklilik denklemi ve her 3 kartezyen koordinat doğrultusu için momentum denklemleri; Süreklilik Denklemi: x y z u v w 0 (2) x yönünde momentum denklemi: 2 2 2 u u u p u u u u v w 2 2 2 x y z x x y z (3) y yönünde momentum denklemi 2 2 2 v v v p v v v u v w 2 2 2 x y z y x y z (4) z yönünde momentum denklemi 2 2 2 w w w p w w w u v w 2 2 2 x y z z x y z (5) 2,3,4 ve 5 numaralı temel denklemler HAD analizinin temelini oluştururken, LES modeli, türbülanslı, daha doğru bir analiz yapılmasını sağlar. Rüzgarın hızının oluşturduğu akış türbülanslı bir akış olduğu için, bu akışın incelenmesini sağlayan türbülans kinetik enerji denklemi aşağıdaki gibi verilmiştir. (6) LES türbülans modeli, gerçeğe daha yakın sonuçlar vermekle birlikte, zamana bağlı olması ve RANS a göre çok daha çözüm ağı gerektirdiğinden analizi daha çok zaman almakta ve endüstriyel uygulamalarda RANS a göre daha az tercih edilmektedir. Bu çalışmada, binalar etrafındaki değişimleri daha iyi görmek ve daha doğru sonuçlar almak için LES türbülans modeli kullanılmıştır. Çalışmada, binalar etrafındaki basınç, hız ve türbülans kinetik enerjileri, farklı yönlerden etki eden rüzgar hızların göre incelenmiştir. 4. ANALİZ SONUÇLARININ İNCELENMESİ Analiz sonuçları ANSYS CFD Post modülünde incelenmiştir. Kuzeydoğu, Kuzeybatı, Güneydoğu ve Güneybatı yönlerinde, basınç, türbülans kinetik enerji ve hız değerleri incelenmiştir. Analiz edilen geometri göz önüne alınarak, yerden 5 m yükseklikte ve yerden 100 m yükseklikte incelemeler yapılmıştır. Bu çalışmada A,M,K,L,O ve N geometrilerinin arasında bulunan C,B,G,E,F,H,I ve J geometrilerinin birbirleri etrafında olan değişimleri incelenmiştir.

_ 1575 4.1. Hız Değişimlerinin İncelenmesi Rüzgarın oluşturduğu hava akımı binanın yan yüzleri ve çevresi tarafından vortex kümeleri ile sarmalanır. Vorteksler değişken olarak, rüzgarın binaya çarptığın yüzeyin yanal yüzleri ile, akımın yüzeyden ayrıştığı bölgede meydana gelmektedir. Dolayısıyla vortexlerin yaratığı dinamik yükler de değişken yönlü olup rüzgar akış yönüne dik doğrultuda etkiler. Vorteks yukleri çok belirgin ve dar bir frekans bandında etkidiği için sinuzoidal bir yük olarak tanımlanabilirler. Vorteks yüklerinin frekansı, binanın rüzgara dik doğrultudaki doğal frekansına yakın ise yüksek binalarda bu doğrultuda büyük genlikli titreşimler oluşabildiği gibi, büyüklüğü aynı zamanda rüzgar yönü ile de değişim gösterdiği bilinen bir gerçektir. 5 ve 100 m yüksekliklerdeki hız değişimleri sırasıyla Şekil 9 ve 10 da verilmekte olup, kuzeydoğudan esen rüzgar durumu için, M ile A geometrisi arasında hız değerlerinin maksimum olduğu görülmektedir. (Şekil 9) Ayrıca, A ile C geometrisinin arasındaki bölgede de hız değeri maksimum değerini almaktadır. Kuzeybatıdan esen rüzgar incelendiğinde ise, I geometrisinin ortasından başlayarak; A,I ve N geometrilerinin baktığı bölgede ve sonra da A geometrisinin kuzeybatıya bakan tarafına paralel olarak gidecek şekilde, hızlardaki artış görülmektedir. Güneydoğu ve güneybatı bölgesi için genel olarak hız artışının önemli bir derecede arttığı ve azaldığı görülmemiştir. Kuzeydoğu Kuzeybatı Güneydoğu Güneybatı Şekil 9. 5m Yükseklikte Hız Değişimlerinin İncelenmesi

_ 1576 Kuzeydoğu Kuzeybatı Güneydoğu Güneybatı Şekil 10. 100 m Yükseklikte Hız Değişimi Kuzeydoğudan esen rüzgar durumunda, F geometrisi çevresinde, E geometrisi etrafında hızların düşük olduğu, B ve C geometrilerinin kuzeydoğu ve güneybatıya bakan yüzeylerinde ise hızların yüksek değerler aldığı görülmektedir. (Şekil 10) Kuzeybatıdan esen rüzgar için; F ve E geometrilerinin güneybatıya bakan yüzeylerinin çevresinde hızların düştüğü, B ve C geometrilerinin kuzeybatı ve güneydoğuya bakan yüzeylerinde ise hız değerlerinin yükseldiği gözlemlenmektedir. Güneydoğu yönünden esen rüzgar incelendiğinde, minimum hız değerleri, tüm bina geometrilerinin kuzeybatıya bakan kısımlarında meydana gelmiştir. Diğer yönlerdeki hız değişimleri çok büyük değişimler göstermemekle birlikte düzenli hız değerlerine sahip oldukları söylenebilir. Güneybatıdan esen rüzgara bakıldığında; F geometrisi başta olmak üzere diğer tüm geometrilerin kuzeydoğuya bakan yüzeyleri ve çevrelerinde hızların düştüğü gözlemlenmektedir.

_ 1577 4.2. Türbülans Kinetik Enerji Değişimlerinin İncelenmesi Şekil 12 ve 13 de sırasıyla 5m ve 100m yükseklikler için türbülans kinetik enerji değişimleri gözlemlenmiştir. Kuzeydoğu Kuzeybatı Güneydoğu Güneybatı Şekil 11. 5 m Yükseklik İçin Geometriler Etrafındaki Türbülans Kinetik Enerjisi Değişimi Şekil 11 de, kuzeydoğu yönünde esen rüzgar için, E geometrisinin kuzeydoğuya bakan küçük bir yüzeyinde ve J geometrisinin güneydoğuya bakan yüzeyinden biraz uzak bir mesafede, türbülans kinetik enerjide artış görülmüştür.

_ 1578 Kuzeydoğu Kuzeybatı Güneydoğu Güneybatı Şekil 12. 100 m Yükseklikteki Türbülans Kinetik Enerji Değişimi Fakat bu artışın olduğu bölgeler çok küçük bir hacmi işgal etmektedir. Güneybatıdan esen rüzgar için ise F geometrisinin ortasından geçen hava hacmindeki küçük bir bölgede türbülans kinetik enerjide atış gözlemlenmiştir. Bu artışların oluştuğu bölgeler genel olarak incelenen hacimlere göre çok küçük olduğu için, farklı yönlerden esen rüzgara göre, türbülans kinetik enerji değişiminde kayda değer farklılıkların gözükmediği söylenebilir. Şekil 12 de, farklı yönden esen rüzgar yönleri için türbülans kinetik enerjinin artma ve azalma olan bölgelerinde değişim olduğu görülmektedir. Kuzeydoğudan esen rüzgar için F geometrisinin kuzeybatıya bakan kısmındaki yanal yüzeylerde ve B geometrisinin güneydoğuya bakan kısımlarında maksimum türbülans kinetik enerji değerleri gözükmektedir. Kuzeydoğudan esen rüzgara baktığımızda ise, maksimum türbülans kinetik enerji değerlerinin en fazla F geometrisi bölgesinde oluştuğu gözlenir. Güneydoğu ve güneybatıdan esen rüzgarlar için, türbülans kinetik enerji değişimleri tüm geometriler etrafında olmak ile birlikte değişimin, kuzeydoğu ve kuzeybatıdan esen rüzgarlardaki gibi yüksek kinetik enerji artışlarına sebep olmadığı gözükmektedir. Sene içerisinde, her bir farklı yönden rüzgar eseceği göz önüne alındığında, 100 m ve daha yüksek binalar da türbülans kinetik enerji değişimi her yönde etki edecektir. 4.1. Basınç Değerlerinin İncelenmesi Şekil 13 ve 14 de sırasıyla 5m ve 100 m yükseklik için 4 farklı yönden esen rüzgar hızına göre elde edilen basınç değerleri gösterilmiştir.

_ 1579 Kuzeydoğu Kuzeybatı Güneydoğu Güneybatı Şekil 13. 5 m Yükseklikteki Basınç Değişimleri Şekil 13 de görüldüğü gibi kuzeydoğu yönünden esen rüzgar sonucunda H geometrisinin kuzeybatı yönündeki kısmı I geometrisinin H geometrisine komşu olan yüzeyleri arasında maksimum basınç değişimi gözükmektedir. Benzer şekilde F geometrisi ile J geometrisinin belirli bölgesinde de basınç artımı gözlenmiştir. C geometrisinin A geometrisine bakan kısmında, C geometrisine temas eden hava hacminde minimum basınç değeri görülmektedir. Rüzgar kuzeybatı yönünde estiğinde ise, H geometrisinin kuzeydoğuya bakan yönü ile, I geometrisinin H geometrisine komşu olan yüzeyi arasında maksimum basınç artışı görülmüştür. Benzer şekilde E geometrisinin kuzeydoğuya bakan yüzeyinde ise belirli bir basınç artışı görülmekte fakat bu artış, H yüzeyi ile I yüzeyi arasındaki basınç artışı kadar fazla olmamaktadır. Minimum basınç değeri, B geometrisinin güneydoğuya bakan kısmında kendini belli etmektedir. Rüzgar güneydoğudan estiğinde ise maksimum basınçlar F ve J geometrisinin güneydoğuya bakan kısmında gözükmektedir. Güneybatıdan esen rüzgar durumunda ise, minimum basınç değeri B geometrisinin kuzeybatı yönündeki yüzeylerine yakın olan hava bölgelerinde oluşmaktadır. Önemli ölçüde bir basınç artışının görüldüğü bir bölgeye ise rastlanmamıştır.

_ 1580 Kuzeydoğu Kuzeybatı Güneydoğu Güneybatı Şekil 14. 100 m Yükseklikteki Basınç Değişimleri Şekil 14 e göre; rüzgar kuzeydoğudan estiğinde maksimum basınçlar, 100 m ve üstü yüksekliğe sahip binaların kuzeybatı yönlerinde oluşmaktadır. Minimum basınç değerleri ise eliptik bir geometriye sahip olan B ve C binalarının kuzeydoğu ve güneybatı yönlerinde oluşmaktadır. Kuzeybatı yönünden esen rüzgar ise E geometrisinin kuzeydoğuya bakan yüzeyinde basınç artışı fazlayken, E geometrisinin diğer yüzeylerinde basınç düşüşleri gözlenmekte olup, bu basınç düşüşleri F geometrisi üzerinde etki oluşturur ve F geometrisinin neredeyse tüm yüzeyinde düşük basınçlar meydana gelir. Benzer şekilde eliptik geometrilere sahip B ve C geometrilerinin kuzeydoğuya bakan yönünde basınç artışı görülmek ile birlikte kuzeybatı ve güneydoğuya bakan taraflarında ise basınç düşüşleri gözlenmektedir. Güneydoğu yönünden esen rüzgar için, tüm geometrilerin güneydoğuya bakan yönlerinde basınçlar artmaktadır. Genel olarak geometrilerin diğer yüzeylerinde basınç düşüşleri meydana gelmektedir. Güneybatıdan esen rüzgar hızı için, F geometrisinin güneybatı yönlerinde ve B geometrisinin güneye bakan yüzeyinin küçük bir kısmında basınçlar maksimum değerlerine ulaşmaktadır. B geometrisinin kuzeybatı ve güneydoğu yönlerine bakan yüzeylerine yakın olan yerlerde ise basınçlar minimum değerini almaktadır. Sene içerisinde, tüm yönlerden rüzgarın esebileceği düşünüldüğünde, 100 m yükseklik için bina geometrilerinin tüm yüzeyleri düşük ve yüksek basınçlara maruz kalmaktadır. SONUÇLAR 1. Bu çalışmada İstanbul ili Şişli ilçesinde bulunan yüksek katlı binalardaki rüzgar etkileşimleri, yönleri de dikkate alarak CFD paket programı kullanarak LES analizi kullanmak suretiyle sayısal olarak incelenmiştir. 2. CFD analizinden elde edilen 5 ve 100 m yükseklikteki hız değişimlerinden de görüldüğü üzere, kuzeydoğu ve kuzeybatı yönlerinde, etkin bir şekilde sirkülasyon hakim olduğu ve bunun

_ 1581 sonucu olarak yüksek katlı binaların çevresini bir sarmal şeklinde, salınımların yoğun olduğu tabakalı akım görülmektedir. Özellikle düşük enerjili vortex hareketlerinin sergilendiği bina çevresi akımların, bitişik binalarda etkileşimleri sönümlemiş olarak görülse de, ayrık binalarda dinamik yükler olarak karşımıza çıkmaktadır. 3. Türbülans Kinetik enerji salınımları özellikle kuzeydoğu ve kuzeybatı yönünde yüksek değerlerde görülmekle birlikte, bunun sebepleri olarak belirtilen yönlerdeki düşük hız gradyanından dolayı meydana gelen wake tarzı türbülans salınımların sebep olduğu düşünülmektedir. 4. Özellikle basınç değişimlerinin rakım yükseldikçe kuzeydoğu yönünde maksimum değerlerde, kuzeybatı da ise minimum seviyelerde olduğu gözlemlenmiştir. Buna karşın düşük rakımda (5 m) maksimum basınç seviyesi güneydoğu yönünden esen rüzgardan etkilenmektedir. KAYNAKLAR [1] Roberson, J.A., Crowe, C.T., Pressure Distribution on Model Buildings at small Angles of Attack in Turbulent Flow. Proc. 3rd U.S. Natl.Conf. on Wind Engineering Research, University of Florida, 1978 [2] Ahmad, S., Kumar, K., Interference effect of Wind Loads on Low-Rise Hip Roof Buildings, Engineering Structures, 2001 [3] Ahmad, S., Kumar, K., Effect of Geometry on Wind Pressures on Low-Rise Hip Roof Buildings, Journal of Wind Engineering and Industrial. Aerodynamics, 2002 [4] Aygün, C., Başkaya, Ş., Çok Katlı Bir Bina Etrafındaki Rüzgar Akışının Oluşturduğu Yüzey Basınçlarının Deneysel Olarak İncelenmesi, Gazi Üni. Müh. Mim. Fak. Dergisi, 2003, [5] Mendis, P., Ngo, T., Haritos, N., Hira, A., Samali, B., Cheung, J., Wind Loads on Tall Buildings, Ejse Special Issues:Loading on Structures, 2007 [6] Holmes, J.D., Tamura, Y., Krishna, P., Wind Loads on Low,Medium and High Rise Buildings by Asia-Pacific Codes, The 4th International Conference on Advances in Wind and Structures, 2008. [7] Şafak, E., Yüksek Yapılardaki Rüzgar Yüklerinin Hesabı, İnşaat Mühendisleri Odası 4. Ulusal Çelik Yapılar Sempozyumu, 2011. [8] Huang, S., Li, Q.S., Xu S., Numerical Evolution of Wind Effects on a Tall Steel Building by CFD, Journal of Constructional Steel Research, 2006. [9] Liang, S., Li, Q.S., Liu, S., Zhang, L., Gu, M., Torsional dynamic wind loads on rectangular tall buildings. Engineering Structures, 2004 [10] Huang, G., Chen, X., Wind Load Effects and Equivalent Static Wind Loads of Tall Buildings Based on Synchronous Pressure Measurements, Engineering Structures, 2007. [11] Tominaga, Y., Mochida, A., Yoshie, R., Kataoka, H., Nozu, T., Yoshikawa, M., Shirasawa, T., AIJ Guidelines for Practical Applications of CFD to Pedestrian Wind Environment Around Buildings, Journal of Wind Engineering and Industrial Aerodynamics, 2008. [12] Huang, M.F., Lau, I.W.H., Chan, C.M., Kwok, K.C.S., Li, G., A hybrid RANS and kinematic simulation of Wind Load Effects on Full Scale Tall Buildings, Journal of Wind Engineering and Industrial Aerodynamics, 2011. [13] Cheung, J.O.P., Liu, C.H., CFD simulations of natural ventilation behaviour in high-rise buildings in regular and staggered arrangements at various spacings, Energy and Buildings, 2011. [14] Blocken, B., Janssen, W.D., van Hoof, T., CFD simulation for pedestrian wind comfort and wind safety in urban areas: General decision framework and case study for the Eindhoven University campus, Enviromental Modelling & Software, 2012. [15] Malkoç, Y., Türkiye Rüzgar Enerjisi Potansiyeli ve Enerji Pofilimizdeki Yeri, Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği, http://130.226.17.201/extra/web_docs/turkey/turkishwinddata.pdf [16] Ağçay, M., Attay, F., Türkiye nin Elektrik Enerjisi Arz Talep Dengesinin Tespiti, ÜretimProjeksiyonuna Yönelik Rüzgar Elektrik Santrali Tasarımı RES inkurulum Maliyetlerinin ve Üretim Parametrelerinin AnalizininMatlab&Simulink İle Yazılan Programda Yapılması, Y.T.Ü Bitirme Tezi-EMO Proje Yarışması, 2007 [17] ANSYS Fluent Turbulence Modeling Overview, ANSYS Inc., 2012

_ 1582 ÖZGEÇMİŞ Barış Burak KANBUR 1991 yılı İstanbul doğumludur. 2012 yılında YTÜ. Makine Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümünden mezun olmuştur. 2011 yılından beri Mir Araştırma-Geliştirme A.Ş. de Arge Uzman Asistanı olarak görev yapmaktadır. Eylül 2012 den beri YTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Makine Mühendisliği Isı-Proses Anabilim Dalı nda yüksek lisans öğrencisi olarak eğitimini sürdürmektedir. Radyant Isıtma-Soğutma Sistemleri, Binalarda Enerji Verimliliği, Hesaplanabilir Akışkanlar Dinamiği, Yeşil Binalar ve Ekserji konularında çalışmaktadır. Ali PINARBAŞI 1964 yılı Sivas doğumludur. 1985 yılında İTÜ Makina Bölümünü bitirmiştir. Dokuz Eylül Üniversitesinde 1989 yılında Yüksek Mühendis, Liverpool Üniversitesinde 1995 yılında Doktor unvanını almıştır. 1985-1996 yılları arasında Cumhuriyet Üniversitesinde Araştırma Görevlisi olarak görev yapmıştır. 1996 yılında Yardımcı Doçent, 2002 yılında Doçent ve 2008 yılında aynı Üniversitede Profesör unvanı almış olup, şuan Yıldız Teknik Üniversitesi Isı Tekniği anabilimdalında Profesör olarak görev yapmaktadır. Akışkanlar Mekaniği ve Termodinamik konularında çalışmaktadır. Aliihsan KOCA 1986 yılı Afyonkarahisar doğumludur. 2009 yılında Yıldız Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği bölümünü bitirmiştir. 2011 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi nden Yüksek Lisans derecesini almıştır. 2011 yılından itibaren Yıldız Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği bölümünde doktora eğitimini yapmakta ve 2009 yılından itibaren Mir Araştırma ve Geliştirme A.Ş. firmasında Ar-Ge uzmanı görevini yürütmektedir. Isı-Akışkan-Termodinamik konularında çalışmaktadır.