Krizi Anlarken E. Ahmet TONAK * How We Understand the Crisis Among mainstream academics, the current world economic crisis is commonly explained either as a failure of policy (e.g. deregulation of the financial sector) or as an expression of human greed (e.g. the case of Bernie Madoff). Though most radical economists reject this view, for their part, they commonly analyze the recent slump by vague references, mostly to over-accumulation and/or occasionally to the falling rate of profit. This essay is an attempt to clarify the problematic aspects in the latter type of radical views. It does this in two parts. First, on the basis of Marx s distinction between productive (value creation) and unproductive activities (value absorption), the constraints imposed by real sectors on financial sectors are explained. Second, through a series of empirical estimates, the vital significance of the Marxian macroeconomic accounting system for evaluating any capitalist economy is reasserted. The last section of the essay speculates on the possible manner of unfolding of the crisis in the near future. türbülans diyenler, türbülans demekten vazgeçip, kapitalizmin ciddi bir kriziyle ler. Ama, halâ hem akademik çevrelerde he maliye, yani vergiler ve kamu devlet piyasa leri para ve kredi * Prof. Dr. iversitesi. 29
eciler Genel durum böyle olunca, hangi konumdan, ne tür teorik öncüllerle kriz m. faaliyetinin ötesine geçmek e siyas 1 akademik, entellektüel gerekçelerle bu anlama faaliyeti içine girdiklerini iddia tan, burjuvaziye teori- - mlar, çözümleme yol ve En -bir -pratik B teorisini benimseyince 1 30
Paul Sweezy ta - old hasebe ve Günümüzdeki Durum, zama 31
sorusu ile yüzl Marx, radikal ve/veya neo- yorumu gel Wall Street Journal, Financial Times, Harvard Business Review üretimin - fiziki üretim kapasitelerine el koymaya kadar. olarak ne kadar kâ eden bi (s), fiziki girdilerin, dir (v)., (c/v) yi ise sermayenin organik kompozisyonu Verili bir birim iki 32
-sermaye emek uzun e ampirik 2. ABD nde Olanlar finans sermayesi gelen dünya ekonomisinin 3 (stagnasyon, resesyon veya durgunluk denilen ekonomik b a 2 dönem dalg - - ve uzunca (7- kompleks bir 3 demeyin, Karak 33
ile nominal faiz haddi enflasy ABD nde olanla likten, sub-prime mortgage, türev 4 oluyor. 4 100 YTL verse Fakat bir ya prim ödeyerek 100 milyon YTL lik bir rahatlatabilirsiniz. iddialar üzerine iddialar, yani ilk iddial nin 100 milyon YTL si yoktur. Duruma acilen müdahale 34
Ü (S ÜD= araç gereç ÜD=50), ücret ödemelerini (V ÜD= hizmet sonucu kâr (S ÜD 35
ekonominin de cinsinden 100 [(400)/(200+200)], üretim melerce %25 [(100)/(200+200)], finans ise % 200 dir [(200)/(50+50)]. - - - birlikte Simon Mohun da 1965-82 dönemi için kâr haddinde % 7.81 1982- yükseltme hedefi ile neo- 36
III). ur 5. 5 Radikal ür kural (o)y maksimizasyonu ad ih 37
Marksist Muhasebe Sisteminin Önemi ve Tonak. 1994; Mohun. 2005). Bu tür bir ampirik çerçevenin önemini tekrar vurgulamak kâr- (P*/EC) ile Marksist ABD de 1948- vermektedir. maksimizasyonunu besleyen sosyo- ekonomis onlardan: Adam geçsinler (Laissez faire et laissez passer) sözü gündeme gelir. Ve bu dersleri alanlar bilir, (1712- New Republic 38
- - - emek de (Mohun. 2005). 39
- istiyorum. - 2008). 40
Bir yandan, bu iki göster - ilk defa iyoruz. büyüme 41
bu verilerle elle tutulur Ne Beklemeli? lerden a 42
radikal kesimlerinde vaz n kapitalizmin olunuyor. derek ve sürünerek -- ve onun ideolojik ve kültürel ifadesi olan post-modernizmden, sivil veriyor. 43
Kaynakça Bond, Patrick. (2008). The US Financial Meltdown, Part 1: What Really Happened (http://www.nu.ac.za/ccs/default.asp?11,61,3,1624). Kendisidir (http://www.bagimsizsosyalbilimciler.org/yazilar_bsb/bsbbasindec2008.pdf). r Kategorilerinin Ampirik Tahlili: 1988-2007 Türkiye Ekonomisi Mohun, Simon. 2005. On Measuring the Wealth of Nations: the US Economy, 1964-2001." Cambridge Journal of Economics. 29.5: 799-815. Shaikh, Anwar. 2008. Competition and Industrial Rate of Returns. (http://homepage.newschool.edu/~ashaikh/ajitfest%20galley%20cha09%20ju ne%202008.pdf). Shaikh, Anwar. 1978. An Introduction to the History of Crisis Theories. ve Savran, S. der. 1988. Dünya Kapitalizminin Krizi. içinde). Shaikh, A. ve Tonak. E. A. 1994. Measuring the Wealth of Nations: The Political Economy of National Accounts, New York: Cambridge University 44