Ýl Özel Ýdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Konusunda Yapýlan Yeni Yasal Düzenlemeler Abubekir TAÞYÜREK * 1. Giriþ Yerel yönetimlerin þekillenmesi tarihi, sosyal ve hukuki faktörlerin etkisi ile olmuþtur. Yerel yönetimi tarihsel geliþim boyunca sosyal-siyaset teorisyenleri merkezi devletle yerel halk arasýnda bir ara kuruluþ alt bir merkezi yönetim birimi yerel hizmet kurumu veya kendi kendini yöneten özerk topluluk gibi deðiþik þekillerde tanýmlamýþ veya adlandýrmýþlardýr. Geniþ bir ifadeyle yerel yönetimleri, milli hudutlar içerisinde deðiþik büyüklüklerdeki topluluklarda yaþayan insanlarýn, ortak ve yerel nitelikteki ihtiyaçlarýný karþýlamak gayesiyle kurulan ve hukuk düzeni i- Anayasamýzýn 127 nci maddesinde yerel yönetimler il, belediye veya köy halkýnýn mahallî müþterek ihtiyaçlarýný karþýlamak üzere kuruluþ esaslarý kanunla belirtilen ve karar organlarý, gene kanunda gösterilen, seçmenler tarafýndan seçilerek oluþturulan kamu tüzel kiþileri olarak belirtilmiþtir. çerisinde oluþturulmuþ anayasal kuruluþlar olarak tarif edebiliriz. Anayasamýzýn 127 nci maddesinde yerel yönetimler il, belediye veya köy halkýnýn mahallî müþterek ihtiyaçlarýný karþýlamak üzere kuruluþ esaslarý kanunla belirtilen ve karar organlarý, gene kanunda gösterilen, seçmenler tarafýndan seçilerek o- luþturulan kamu tüzel kiþileri olarak belirtilmiþ olup, bu kapsamda; il özel idareleri, belediyeler ve köy idareleri yerel yönetim olarak yer almýþtýr. Yerel yönetimlerin en önemli gelir kaynaðý kendilerine genel bütçe vergi gelirlerinden aktarýlan paylardýr. Belediyelere ve il özel idarelerine genel bütçe vergi gelirlerinden pay verilmesinin yöntemi, 17 Temmuz 2008 tarih ve 26937 sayýlý Resmi Gazete de yayýmlanan 5779 Sayýlý Ýl Özel Ýdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkýnda Kanun 1 öncesinde, 05 Þubat 1981 tarih ve 17242 sayýlý Resmi Gazete de yayýmlanan 2380 Sayýlý Belediyelere ve Ýl Özel Ýdarelerine Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay verilmesi Hakkýndaki Kanunla 2 belirlenmiþti. Çeþitli yöntemlerle yerel yönetimlerin gelirlerini artýrmayý ve önlerini açmayý amaçlayan Adalet ve Kalkýnma Partisi iktidarýnýn, 5779 Sayýlý Ýl Özel Ýdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkýnda Kanun ile bize göre asýl amaçladýðý, yerel idarelerin pay oranlarýnýn artýrýlmasýndan ziyade, pay havuzunun geniþletilmesi suretiyle yerel idarelere verilen payýn artýrýlmasýdýr. Bu yazýmýzda 5779 Sayýlý Ýl Özel Ýdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkýnda Kanunla getirilen deðiþiklikler açýklanmaya çalýþýlarak ve eski yasayla karþýlaþtýrýlarak deðerlendirilecektir. Bu vesileyle çalýþmama düþünsel ve teknik anlamda katkýlarýndan dolayý ÝBB Sultanbeyli Meclis Üyesi, Serbest Muhasebeci Mali Müþavir Sayýn Vedat Kibar a teþekkürlerimi bildirmeyi görev addediyorum. 2. Ýlçe Belediyeleri Payýnda Artýþ, B.Þehir Belediyesi Payýnda Azalma Belediyelere ve il özel idarelerine genel bütçe vergi gelirlerinden pay verilmesini düzenleyen 48 * Yeminli Mali Müþavir, Adalet ve Kalkýnma Partisi Ýstanbul Ýl Baþkan Yardýmcýsý, Ekonomi Ýþleri Baþkaný 1 http://rega.basbakanlik.gov.tr/main.aspx?home=http://rega.basbakanlik.gov.tr/eskiler/2008/07/20080715.htm&main=http://rega.basbakanlik.gov.tr/eskiler/2008/07/20080715.htm 2 http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/538.html
2380 sayýlý eski kanunun 1 inci maddesinde Genel bütçeli vergi gelirleri tahsilât toplamý üzerinden belediyelere % 6 (31.7.2003 4969/6 md. yapýlan deðiþikliðe göre %5), il özel idarelerine % 1.12 nispetinde pay verilir þeklinde düzenleme yer almaktaydý. 5779 sayýlý yeni kanunun 2inci maddesinin 2inci bendinde ise; Genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtý toplamýnýn; yüzde 2,85 i Büyükþehir dýþýndaki belediyelere, yüzde 2,50 si Büyükþehir ilçe belediyelerine ve yüzde 1,15 i il özel idarelerine ayrýlýr þeklinde düzenleme yapýlmýþtýr. Hakkýnda Kanunla yapýlan yeni düzenlemeye göre; Büyükþehir dýþýnda kalan ilçe belediyelerinin payýnda % 0,35, Büyükþehir dâhilindeki ilçe belediyelerinde %0,03 artýþ olmuþtur. Yine 5779 Sayýlý Kanunun Paylarýn hesaplanmasý ve oraný baþlýklý 2inci maddesinin 3üncü bendine göre; Büyükþehir belediye sýnýrlarý içinde yapýlan genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtý toplamýnýn yüzde 5 i ile genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtý toplamý üzerinden ilçe belediyelerine ayrýlan paylarýn %30 u Büyükþehir belediye payý olarak ayrýlacaktýr. Büyükþehir belediye payýnýn önceki mevzuatta %35 olarak hesaplanmasý nedeniyle, %5 oranýndaki bu azalmanýn ilçe belediyelerine olumlu, Büyükþehir belediyelerine ise olumsuz olarak yansýyacaðýný düþünmekteyiz. 3. Paylaþýmda Adrese Dayalý Nüfus Sayýmýnýn Etkileri Hakkýnda Kanunun 2 inci maddesinin 5 inci bendine göre paylarýn daðýtýmýnda esas alýnacak belediye ve il nüfuslarý, her yýlýn ocak ayýndan geçerli olmak üzere Ýçiþleri Bakanlýðý tarafýndan, Türkiye Ýstatistik Kurumundan (TÜÝK) alýnmak suretiyle, Ýller Bankasý ve Maliye Bakanlýðý na bildirilecektir. 2380 sayýlý eski Kanuna göre yapýlan önceki uygulamada il ve ilçe nüfuslarý tespit edilirken son yapýlan nüfus sayýmý dikkate alýnmaktaydý. Bu þekildeki uygulamada aradan geçen uzun zaman aralýklarý nedeniyle hassasiyetini ve anlamýný yitiren istatiksel bilgiler doðru ve adaletli sonuçlara ulaþýlmasýný engellemekteydi. 10 yýlda bir gerçekleþen nüfus sayýmlarý, güncelliðini bir müddet sonra kaybettiðinden, nüfusa baðlý olarak yapýlan idari iþlemlerin yürütülmesinde saðlýklý, güncel ve net bilgi saðlanamamaktaydý. Ülkemizde kiþilerin yerleþim yerlerine göre nüfus bilgilerinin güncel olarak tutulduðu, nüfus 3 http://www.ilbank.gov.tr/index.php hareketlerinin her an izlenebildiði, MERNÝS kayýtlarýndaki TC Kimlik Numarasýna göre kiþiler ile i- kamet adreslerinin eþleþtirildiði kayýt sistemi o- lan adrese dayalý nüfus kayýt sistemine geçilmiþtir. Adrese Dayalý Nüfus Kayýt Sistemi nüfus sayýmý deðil, devamlý yapýlacak güncellemeler ile yaþatýlan modern bir veritabanýdýr. Daha önce 10 yýlda bir sokaða çýkma yasaðý ile uygulanan nüfus sayýmlarý artýk yapýlmayacaktýr. Ayrýca bu sistemde TC Kimlik Numaralarýna göre kayýt yapýlacaðýndan mükerrer kayýt ya da kayýt olamama gibi riskler yoktur. Türkiye Ýstatistik Kurumu nun (TÜÝK) çaðdaþ ve modern bir yöntem olan Adrese Dayalý Nüfus Kayýt Sistemi (ADNKS) yöntemi ile yaptýðý ilk nüfus sayýmýnýn sonuçlarý 21 Ocak 2008 tarihinde açýklanmýþtýr. Bu modern sistemden yararlanýlarak il özel i- darelerine ve belediyelere genel bütçe vergi gelirlerinden pay verilmesi iþleminin hakkaniyete uygun olarak yapýlacaðý açýktýr. 4. Ýller Bankasý nýn Görevleri ve Paylarýn Aktarýmýnýn Erkene Alýnmasýnýn Doðurduðu Faydalar Bilindiði üzere belediye ve il özel idarelerin genel bütçe vergi gelirlerinden alacaklarý paylar Ýller Bankasý kanalýyla daðýtýlmaktadýr. Ýller Bankasý nýn, belediye ve il özel i- darelerin genel bütçe vergi gelirlerinden a- lacaklarý paylarýn daðýtýmý dýþýnda, belediyeler, belediye birlikleri ve il özel idarelerinin kamu kullanýmý niteliði taþýyan her türlü kentsel alt ve üst yapý hizmetleriyle (harita, imar planý, park, çocuk bahçesi, meydan gibi peyzaj planý, jeolojik etüt, belediye binasý, hal binasý, soðuk hava deposu, terminal binasý gibi her türlü üst yapý, içme suyu, kanalizasyon, arýtma, katý atýk, deniz deþarjý vb.) ilgili etüt, plan ve proje hazýrlamak, bu konularda danýþmanlýk ve kontrollük hizmetleri vermek ve söz konusu yatýrýmlarýn gerçekleþmesi için kredi saðlama 3 görevleri bulunmaktadýr. Adrese Dayalý Nüfus Kayýt Sistemi nüfus sayýmý deðil, devamlý yapýlacak güncellemeler ile yaþatýlan modern bir veritabanýdýr. Daha önce 10 yýlda bir sokaða çýkma yasaðý ile uygulanan nüfus sayýmlarý artýk yapýlmayacaktýr. 49
Belediye Birlikleri 5779 Sayýlý Kanun öncesinde yürürlükteki mevzuata göre; Ýller Bankasý, Ýl özel idareleri ve belediyelerin paylarýný takip eden ayýn on beþine kadar hesaplara aktarmaktaydý. 5779 Sayýlý Kanunun yürürlüðe girdiði 01 Temmuz 2008 tarihinden sonra geçerli olan yeni düzenlemede artýk Ýller Bankasý nýn, il özel idareleri ve belediyelerin paylarýný müteakip ayýn en geç onuncu günü mesai saati sonuna kadar ilgili idarelere gönderme zorunluluðu getirilmiþtir. Belediye ve il özel idare paylarýný, belirtilen süre içinde ilgili idarelerin hesaplarýna yatýrmayan sorumlular hakkýnda beþ maaþ tutarý kadar aylýktan kesme cezasý uygulanacaktýr. Ayýn en geç onuncu günü mesai saati sonuna kadar paylarýný tahsil eden belediye ve il özel idarelerin bu vesile ile özellikle sýkýntý yaþadýklarý personel maaþ ödemelerinde rahatlayacaklarý, ayrýca ayýn on biri ve on beþi arasýndaki zaman diliminde gelen paylarý deðerlendirerek gelir elde etme imkâný da bulacaklarý düþünülmektedir. 5. Pay Daðýtýmýnda Dikkate Alýnacak Yüzölçümü, Köy Sayýsý, Kýrsal Alan Nüfusu, Geliþmiþlik Endeksi Baðlý kuruluþlar, bir bakanlýðýn hizmet ve görev alanýna giren ana hizmetlerden özel önemi bulunanlarý yürütmek üzere, kanunla kurulan kuruluþlardýr. Baþbakanlýða baðlý olanlarýn dýþýnda müsteþarlýk þeklinde baðlý kuruluþ kurulamaz. 50 Yürürlükten kaldýrýlan 2380 sayýlý Belediyelere ve Ýl Özel Ýdarelerine Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay verilmesi Hakkýndaki Kanunla sadece nüfus kýstas alýnarak daðýtýlan il özel idaresi payý, 5779 Sayýlý Ýl Ö- zel Ýdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkýnda Kanunun 4 üncü maddesi ile; %50 lik kýsmý nüfusa göre, diðer kýsmý ise; yüzölçümü, köy sayýsý, kýrsal alan nüfusu ve geliþmiþlik endeksinden oluþan dört ayrý kýstasa göre daðýtýlacaktýr. Yine 5779 Sayýlý Ýl Özel Ýdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkýnda Kanunun 5inci maddesinin 1 inci bendine göre Büyükþehir dýþýnda kalan belediye paylarýnýn %80 i nüfusa göre, kalan %20 ik kýsmý ise geliþmiþlik endeksine göre daðýtýlacaktýr. Hakkýnda Kanunun 5 inci maddesinin 2 inci bendine göre ise, Büyükþehir belediyeleri içindeki belediyelerin pay daðýtýmýnda sadece nüfus kýstasý göz önünde bulundurulmaya devam edecektir. 5779 Sayýlý yasa ile yapýlan düzenlemenin 5 inci maddesinin 4 üncü bendi ile Büyükþehir belediyelerinin doðrudan hesabýna aktarýlan pay %75 ten %70 e indirilmiþ; havuza gidip nüfusa göre daðýtýlan pay %25 ten %30 a çýkarýlmýþtýr. Bu deðiþiklik sonucunda nüfusu fazla olan Büyükþehir belediyelerinin gelirlerinde artýþ olacaðý öngörülmektedir. Hakkýnda Kanunda ilk kez kýstas olarak dikkate alýnacak olan geliþmiþlik endeksi, eðitim, istihdam, saðlýk, sanayi, tarým, inþaat, altyapý, mali ve demografi gibi göstergelerden oluþan bir endeks olup, ilgili kentin tarihsel süreç içindeki geliþimini izlemek açýsýndan yol gösterici bir endekstir. 6. Baðlý Kuruluþlarca Kanuni Süresinde Verilen Gelir (Stopaj) Vergisi Ýle Katma Deðer Vergisi Beyanlarýndan Tahakkuk Eden Vergilere Ýliþkin Kesintiler Baðlý kuruluþlar, bir bakanlýðýn hizmet ve görev alanýna giren ana hizmetlerden özel önemi bulunanlarý yürütmek üzere, kanunla kurulan kuruluþlardýr. Baþbakanlýða baðlý olanlarýn dýþýnda müsteþarlýk þeklinde baðlý kuruluþ kurulamaz. Baðlý kuruluþlar, merkez teþkilâtý ile istisnaî ve zorunlu hallere münhasýr olmak üzere ihtiyaca göre kurulan taþra teþkilâtýndan oluþur. Ancak, bölge düzeyinde teþkilâtlanan baðlý kuruluþlar illerde, illerde teþkilâtlanan baðlý kuruluþlar bölge düzeyinde teþkilâtlanamaz. Baðlý kuruluþlarýn taþra teþkilâtý kanunla kurulur. Ýl özel idareleri ve belediyeler ile bunlarýn baðlý kuruluþlarýn yapýlanmasý da yukarýda belirtilen merkezi yönetim baðlý kuruluþlarý tanýmýna paralellik arz etmektedir. Bu baðlý kuruluþlar il özel i- dareleri veya belediyelerin hizmet ve görev alanýna giren ana hizmetlerden özel önemi bulunanlarý yürütmek üzere, kanunla kurulan su ve kanalizasyon idaresi gibi kuruluþlardýr. Hakkýnda Kanunun 7 inci maddesinin 3 üncü bendi ile yapýlan düzenlemede, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlarýn baðlý kuruluþlarý tarafýndan kanuni süresinde verilen gelir (stopaj) vergisi ile katma deðer vergisi beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergiler; bu vergilere ait beyannamenin verildiði aya iliþkin olarak, bu idareler adýna genel bütçe vergi gelirlerinden ayrýlan pay-
dan, bu madde uyarýnca yapýlacak tüm kesintilerden önce ilgisine göre Maliye Bakanlýðý veya Ýller Bankasýnca kesilerek ilgili vergi dairesine aktarýlacaktýr. Gelir (stopaj) vergisi beyannamesi ücretlilerden kesilen Gelir Vergisi ve Damga Vergisinin baðlý bulunulan vergi dairesine bildirilmesi ve ö- denmesi için kullanýlan beyannamedir. Çalýþanlarýn ücretlerinden yapýlan bu kesintilerin dýþýnda mükellefin dönem içinde Gelir Vergisi Kanununun 94 ve 70 inci maddelerine göre yaptýðý vergi stopajlarý da bu beyanname ile bildirilir. Katma deðer vergisi beyannamesi ise; katma deðer vergisine tabi mal veya hizmet teslimleri bulunan mükelleflerin aylýk olarak müteakip ayýn yirmi dördüncü günü akþamýna kadar Gelir veya Kurumlar Vergisi bakýmýndan baðlý bulunduklarý vergi dairesi müdürlüðüne verdikleri beyannamelerdir. Katma deðer vergisi beyannamesi ile ilgili ayda teslim edilen mal veya hizmet bedeli üzerinden hesaplanan katma deðer vergisinin matrahý, hesaplanan katma deðer vergisi, mal hizmet a- lýmlarýnda ödenen indirilebilir katma deðer vergileri ve hesaplanan ve indirilen katma deðer vergileri arasýndaki olumlu farktan oluþan ödenmesi gereken katma deðer vergisi hesaplanarak beyan edilir ve ödenir. Yapýlan bu düzenleme ile yerel yönetimlerin finansman sýkýntýlarýnda kolayca ihmal edebileceklerini düþündükleri vergi ödemelerinin belli bir düzene konulmasý ve istismarýnýn önüne geçilerek, mahalli idarelerin vergi dairelerine sürekli borçlu kalmasýnýn önüne geçilmesi hedeflenmiþtir. Yapýlan bu düzenleme 01 Temmuz 2009 tarihinde yürürlüðe girecektir. 7. Özel Tüketim ve Özel Ýletiþim Vergisinin Genel Bütçe Vergi Gelirlerine Katýlmasý 5779 sayýlý yeni yasa öncesinde özel tüketim vergisi ve özel iletiþim vergisi genel bütçe vergi gelirleri toplamýna dahil edilmemekteydi. Hakkýnda Kanunun 8 inci maddesinin 1-c bendi ile yapýlan düzenlemede özel tüketim vergisi, 8 inci maddenin 1-d bendi ile yapýlan düzenlemede ise özel iletiþim vergisi, genel bütçe vergi gelirleri totaline dahil edilmesi yönünde düzenleme yapýlmýþtýr. 6802 sayýlý Gider Vergileri Kanununun 39 uncu maddesi ile bazý haberleþme hizmetleri özel i- letiþim vergisinin kapsamýna alýnmýþtýr. Verginin mükellefi, 406 sayýlý Kanun uyarýnca Telekomünikasyon Kurumuyla görev ve imtiyaz sözleþmesi imzalamak veya bu kurumdan ruhsat veya genel izin almak suretiyle telekomünikasyon alt yapýsý kurup iþleten veya telekomünikasyon hizmeti sunan iþletmecilerdir. Verginin matrahý katma deðer vergisi matrahýný teþkil eden unsurlardan o- luþmaktadýr. Diðer taraftan; 4481 sayýlý Kanunun 9 uncu maddesiyle 1.12.1999 tarihinden itibaren yürürlüðe girmek üzere, 4306 sayýlý Kanunun Geçici 1 inci maddesinin (A) fýkrasýnda belirtilen iþlemler ve kaðýtlar için ödenen eðitime katký payý tutarý kadar ve vadeli mevduat ve vadeli döviz tevdiat hesabý ile özel finans kurumlarýnca açýlan katýlma hesabý sahiplerinden, her vade sonunda, her bir hesap için bankalar ve özel finans kurumlarýnca bin lira özel iþlem vergisinin ödeneceði hükme baðlanmýþtýr. Özel tüketim vergisi ve özel iletiþim vergisinin genel bütçe vergi gelirlerine dahil edilmesi nedeniyle vergi gelirleri toplamý önemli tutarda artmýþ olacaktýr. Böylece il özel idareleri ve belediyelere pay tahsisi esnasýnda dikkate alýnacak rakam büyüyecektir. Ancak yasal düzenleme gereði Büyükþehir belediyelerinin payý hesaplanýrken, 2012 yýlýna kadar, özel tüketim vergisi, genel bütçe vergi gelirleri içerisinde dikkate alýnmayacaktýr. 8. Kaynak Ýsrafýnýn Önlenmesi Ýçin Getirilen Denkleþtirme Ödeneði 5779 Sayýlý Ýl Özel Ýdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkýnda Kanunun 6 ýncý maddesi ile yapýlan düzenlemede Maliye Bakanlýðý bütçesine Denkleþtirme Ödeneði adý altýnda ö- denek konulmuþtur. Buna göre kesinleþmiþ en son genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtý toplamýnýn binde birinin Maliye Bakanlýðý bütçesine denkleþtirme ödeneði olarak konulmasý Özel tüketim vergisi ve özel iletiþim vergisinin genel bütçe vergi gelirlerine dahil edilmesi nedeniyle vergi gelirleri toplamý önemli tutarda artmýþ olacaktýr. Böylece il özel idareleri ve belediyelere pay tahsisi esnasýnda dikkate alýnacak rakam büyüyecektir. hükme baðlanmýþtýr. Maliye Bakanlýðý, bu ödeneði, mart ve temmuz aylarýnda iki eþit taksit halinde daðýtýlmak üzere Ýller Bankasý hesabýna aktaracaktýr. Bu ödeneðin yüzde 6O ý nüfusu 5 bine kadar olan belediyelere, yüzde 40 ý ise nüfusu 5001-9999 arasýnda olan belediyelere eþit þekilde daðýtýlacaktýr. 51
Belediye Birlikleri Bu yasal düzenleme ile mahalli idarelere yardým yapýlmak üzere çeþitli bakanlýk ve kuruluþ bütçelerine konulan ödenekler kaldýrýlmýþ, belediyelere daðýtýlan kaynaklarýn bir kýsmýnýn amacý doðrultusunda kullanýlmamasý ve kaynak israfýna yol açýlmasýnýn önüne geçilmek istenmiþtir. 9. Eski ve Yeni Yasanýn Örnek Ýlçe/Büyükþehir Düzeyinde Deðerlendirilmesi Ýl özel idarelerine ve belediyelere genel bütçe vergi gelirlerinden pay verilmesi konusunda eski ve yeni yasalar arasýndaki farkýn daha iyi anlaþýlabilmesi için örnek verilerle ilçe/büyük þehir düzeyinde hazýrlanan tablolar aþaðýda sunulmaktadýr. Tablo 1 2380 sayýlý eski Kanuna göre Büyükþehir dâhilindeki örnek ilçe belediyesine Ýller Bankasý ndan gelecek genel bütçe vergi gelirleri payýný gösteren tablo Tablo 2 5779 sayýlý yeni Kanuna göre Büyükþehir dâhilindeki örnek ilçe belediyesine Ýller Bankasý ndan geleceði varsayýlan genel bütçe vergi gelirleri payýný gösteren tablo Tablo 3 2380 sayýlý eski Kanuna göre Büyükþehir dýþýndaki örnek ilçe belediyesine Ýller Bankasý ndan gelecek genel bütçe vergi gelirleri payýný gösteren tablo Tablo 4 5779 sayýlý yeni Kanuna göre Büyükþehir dýþýndaki örnek ilçe belediyesine Ýller Bankasý ndan geleceði varsayýlan genel bütçe vergi gelirleri payýný gösteren tablo Tablo 5 2380 sayýlý eski Kanuna göre örnek Büyükþehir belediyesine Ýller Bankasý ndan gelecek genel bütçe vergi gelirleri payýný gösteren tablo (Havuza giden rakamýn %35 i ilçe belediyesinden gitmektedir.) Tablo 6 5779 sayýlý yeni Kanuna göre örnek Büyükþehir Belediyesine Ýller Bankasý ndan gelecek genel bütçe vergi gelirleri payýný gösteren tablo (Havuza giden rakamýn %35 i ilçe belediyesinden gitmektedir.) 10. Sonuç Ýl özel idareleri ve belediyelerden oluþan yerel yönetimlerin güçlendirilmesi modern yönetim anlayýþýnýn ve katýlýmcý demokrasinin vazgeçilmez gereðidir. Yerel yönetimler güçlendikçe demokrasi anlayýþý geliþecek, insan hak ve hürriyetleri, adalet ve hukuk kavramlarý geniþ kitlelerce daha iyi algýlanarak, hayata geçirilmesi konusunda hassasiyetler artacaktýr. Her alanda hak, hukuk ve adalet anlayýþýný yaygýnlaþtýrmaya, bireysel hak ve özürlükleri hayata geçirmeye ve yaþatmaya çalýþan bir anlayýþýn, il özel idareleri ve belediyelere genel bütçe vergi gelirlerinden pay verilmesi yöntemini günün þartlarýna göre revize eden bir yasal düzenleme yaparak, yerel yönetimlerin güçlenmesini saðlamak konusundaki bu düzenlemesini önemsiyor ve anlamlý buluyoruz. 5779 sayýlý yeni Kanunun Plan ve Bütçe Komisyonu raporunda 4 belirtildiði þekliyle, bu yeni düzenleme sonrasýnda, 2007 yýlý esas alýndýðýnda 2008 yýlý için, il özel idarelerine yüzde 56 artýþla yaklaþýk 2.007.885.628 YTL, il belediyeleri de dâhil belediyelere yüzde 45 artýþla 5.063.834.999 YTL, Büyükþehir ilçe belediyelerine yüzde 50 artýþla 2.915.197.424 YTL ve Büyükþehir belediyelerine ise yüzde 58 artýþla 9.569.811.670 YTL pay daðýtýlmasý öngörülmektedir. Öngörülen ve bizimde aynen gerçekleþeceðini düþündüðümüz bu tutarlar önemli tutarlardýr. Bu nedenle yapýlan bu yasal düzenlemeler sonrasýnda, Büyükþehir içindeki belediyelerin Ýller Bankasý kanalýyla genel bütçe vergi gelirlerinden aldýðý payda %35 40, Büyükþehir dýþýndaki belediyelerin aldýðý payda ise yaklaþýk 30 lik bir artýþ olacaðýný, bu gelir artýþlarýnýn da insanýmýza hizmet olarak döneceðine inanýyoruz. 52 4 http://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem23/yil01/ss248m.htm