AB Kulisi Eylül 2009 Editör den AB Kulisi nin bu ayki sayısının Editör den bölümü; Bağımsız Türkiye Komisyonu tarafından 7 Eylül 2009 tarihinde açıklanan Avrupa da Türkiye: Kısır Döngüyü Kırmak adlı rapor hakkında bilgi sunmaktadır. Gündem Bu ay AB gündeminde öne çıkan gelişmeler... Ajanda Türkiye nin AB katılım sürecinde önemli tarihler ve dönüm noktaları... 1
Editör den KISIR DÖNGÜYÜ KIRMAK Bağımsız Türkiye Komisyonu, Avrupa Birliği (AB) bünyesinde sadece Türkiye karşıtı yorumlar duymayacağımızı sevindirici bir şekilde hatırlatıyor bize. Geçmişte AB karar mercilerinde yer alan bir dönemin Devlet Başkanı, Başbakanı, Dışişleri Bakanı, Avrupa Komisyonu üyeliği görevlerinde bulunmuş sekiz akil adam, Türkiye nin AB açısından niye vazgeçilmez olduğunu bu ay başında yaptıkları basın toplantısı ile anlattılar. Aralarında Finlandiya nın eski Devlet Başkanı ve Nobel Barış Ödülü sahibi Martti Ahtisaari nin de bulunduğu Akil Adamların kamuoyuna açıkladıkları, Avrupa da Türkiye: Kısır Döngüyü Kırmak adlı rapor, AB liderlerine, Türkiye ye adil davranmaları gerektiği uyarısını yapıyor. Bu mesaj, son dönemde özellikle de Avrupa Parlamentosu seçimleri öncesinde Türkiye karşıtı propaganda yapan Fransız Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy ve Almanya Şansölyesi Angela Merkel i hedef alıyor. Raporun dili, Brüksel de alıştığımız Türkiye yi sert bir şekilde eleştiren raporlardan oldukça farklı. Rapor, AB çevrelerinde genel olarak söylenmeyeni söylüyor ve Türkiye ile tam üyelik müzakerelerine başlayan Brüksel in, halen bir tereddüt içerisinde, ülkenin AB üyeliğini sorgulayarak AB nin güvenilirliğine zarar verdiğini belirtiyor. Türkiye nin AB üyeliğine alternatif başka düzenlemelerin söz konusu olması, Türkiye ye verilen sözün tutulmaması demektir mesajı ile imtiyazlı ortaklık önerilerini baştan reddediyor. Türkiye nin stratejik öneminin görülmemesinin uzun vadede AB nin kendisine zarar vereceği telkin ediliyor. İki Açılıma da Alkış Raporda, son günlerde Türkiye de ateşli tartışmalara yol açan Demokratik açılım ve Türkiye- Ermenistan ilişkilerindeki son duruma da değiniliyor. Her iki konuda da hükümete övgü yağdırılıyor. Ancak tabii ki, Kürt sorunundaki liberalleşmeye ilişkin beklenti, Kürt dilinin yayında, kamu binalarında, okullarda ve siyasi konuşmalarda kullanılabilmesi için gerekli tüm yasal düzenlemeler ve anayasal güvenceler desteklenmelidir sözleri ile açıklanıyor. Şu ana kadar Türkiye nin Dağlık Karabağ sorununun çözümüne bağladığı Ermenistan ile ilişkilerin ise Kafkaslar sorunundan ayrı ele alınarak yol haritasına geri dönülmesi isteniyor. Raporun dili ne kadar yumuşak olursa olsun bu iki konuda dile getirilen istekler aslında Brüksel in beklentilerini de ortaya koyuyor. Akil Adamların sunumu sırasında söz alan Fransa nın eski Başbakanı Michel Rocard da, Türkiye de son dönemde reformların durma noktasına gelmesine rağmen, bir konuda Türkiye de sürekli bir değişim olduğunu söyledi. Türkiye nin Irak, Suriye gibi ülkelerle olan ilişkilerine son dönemde önem vererek, dış politika atağı yaptığının dikkatlerden kaçmadığını ifade etti. Etkili Olacak mı? Bağımsız Türkiye Komisyonu nun bu çıkışı, AB de özellikle Fransa ve Almanya nın başını çektiği bazı ülkelerdeki Türkiye karşıtlığını sona erdirir mi? sorusuna Michel Rocard, Bizim amacımız, Türkiye tartışmasını duygusal değil, rasyonel bir düzeye çekmek. Fransa da son iki yılda bir araya geldiğimiz Fransızların, istediğimiz çizgiye doğru kaydıklarını gördük. yorumunu yaptı. 2
Ancak AB de yapılan Türkiye tartışmalarının önyargılardan kurtulması oldukça uzun soluklu bir iş. Bunun için de hukuki bağlayıcılığı olmamakla birlikte Avrupa kamuoyunu etkilemesi açısından önemli olan bu rapor ve benzeri tartışmaların sürekli olarak Avrupa gündeminde yer alması gerekiyor. Duygu Leloğlu BRÜKSEL *** Gündem AB de Ekonomik Göstergeler İyileşiyor Ekonomik Durum Algılaması Göstergesi nin ağustos ayı verilerine göre, AB nin Euro bölgesindeki ekonomik durum iyileşmeye devam etti. Bu veriler AB nin genelinde %5,9 oranında artış gösterirken, Euro alanında %4,6 dolayında oldu. AB ülkelerinin büyük bir çoğunluğunda tüm sektörlerdeki ekonomik durumda gözle görünür bir iyileşme dikkati çekiyor. Buna göre en fazla ekonomik iyileşme 9,7 puan iyileşme ile İngiltere de, 7,5 puan iyileşme ile Hollanda da dikkati çekiyor. AB Olağanüstü Zirve Yapacak AB, küresel mali reformlara ilişkin birliğin pozisyonunu oluşturmak üzere 17 Eylül de Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi ni toplama kararı aldı. Toplantı, AB nin Pittsburgh eyaletinde düzenlenecek G20 Zirvesi nin bir hafta öncesine rastlıyor. AB ülkeleri arasında daha güçlü bir mali düzenleme konusunda görüş ayrılıkları bulunuyor. Birçok mali kurumun koltuğunun bulunduğu Londra, yeni ortak denetim mekanizmalarının oluşturulmasına karşı. Paris ise piyasaları düzenlemek için yeni düzenlemelerin getirilmesi gerektiğine inanıyor. Almanya ve Fransa nın başını çektiği bazı ülkelerin ekonomik durgunluktan kurtulmalarına karşın, AB deki diğer bazı ülkeler halen ekonomik zorluk içerisinde bulunuyor. AB den Adaylara Kriz Yardımı AB, Türkiye ve Batı Balkan ülkelerine ekonomik krizle mücadele amacıyla mali yardımda bulunacak. Avrupa Komisyonu, Sırbistan ın bütçesini düzene sokması için 100 milyon Euro, Türkiye ve diğer batı Balkan ülkelerine 85 milyon Euro yardım yapılacağını açıkladı. Yardımın amacı, bankacılık sektörünü canlandırmak ve işsizliği azaltmak olarak açıklanıyor. AP Başkanı, Barroso nun Seçimi için Bastırıyor Avrupa Komisyonu nun yeni başkanlık koltuğu için AB de yaz başından beri devam eden polemik sürüyor. Avrupa Parlamentosu Başkanı Jerzy Buzek, Komisyon başkanlığına aday olan Jose Manuel Barroso ya ilişkin oylamanın en geç eylül ayındaki AP Genel Kurulu sırasında yapılmasını, aksi halde bunun Avrupa nın istikrarını tehlikeye sokacağını söyledi. Buzek, AB 3
kurumlarının İrlanda da Lizbon Antlaşması na ilişkin yapılması beklenen referandum öncesinde organize olmaları gerektiğini, bunun için de 16 Eylül de Barroso ya ilişkin oylamanın yapılmasını umduğunu söyledi. AP Başkanı nın siyasi grubu olan Avrupa Halk Partisi (EPP), Barroso ya tam destek veriyor. Ancak AP deki liberal ve sosyalist partiler Avrupa Komisyonu nun önümüzdeki beş yıl için çalışma programı ve Komiserlik görevlerine getirilecek siyasiler konusunda pazarlık içerisindeler. Yeşiller Grubu ise, Barroso nun Komisyon un yeni başkanı olmasına tamamen karşı. Bu grup, İrlanda da 2 Ekim de yapılacak referandum öncesinde herhangi bir kararın verilmemesi için diretiyor. AP nin siyasi grup başkanları Barroso nun başkanlık oylaması konusunda 8 9 Eylül tarihinde bir araya gelecekler. Yeşillerin Eşbaşkanı Daniel Cohn-Bendit, Komisyon başkanlığı için Joschka Fischer i öneriyor. Eski İngiliz Komiser Chris Patent, AB Dışişleri Bakanlığı görevine talip. AB Göçmen Politikasını Gözden Geçirecek AB, birliğin göçmen politikasını düzenlemek için yeni bir öneriyi tamamlamak üzere. AB nin yeni dönem başkanı İsveç in Göçmenler Politikasından sorumlu Bakanı Tobias Billström, eylül ayında açıklanacak olan paket içerisinde, AB ye gelecek göçmenler için geçerli olacak kotalar, sığınma politikası reformu, Akdeniz ülkelerine yığılan göçmenlerin başka yerlere transferi gibi bir dizi önerinin yer alacağını söyledi. Billström, önerilerin uygulanmasında gönüllülük esasının rol oynayacağını belirtti. AB Dönem Başkanı, birliğin göçmen politikası reformu konusundaki ilk toplantısını ekim ayının sonunda düzenlemek istiyor. Göçmen akınına uğrayan İtalya başta olmak üzere Malta, Yunanistan ve İspanya, diğer AB ülkelerinden bu konuda yardım bekliyor. İtalyan Dışişleri Bakanı Franco Frattini, AB ye bu konuda, AB den çok söz duyduk ama şu ana kadar bir uygulama göremedik şeklinde sitem etti. AB Klasik Ampulü Yasakladı AB, 1 Eylül tarihinden itibaren klasik akkor ampulü, yani 100 watt ve üstü watt ampullere yasak getirdi. 75 100 watt ampuller 2010 tarihinde, 60 watt lık ampuller ise 2011 de yasaklanacak. 2012 tarihinden itibaren ise bütün bu ampullerin üretim ve satışlarına yasak getirilecek. Yasağın nedeni, küresel ısınmaya karşı etkili mücadele etmek şeklinde açıklanıyor. Klasik ampuller sadece % 5 aydınlatma sağlarken, enerjinin % 95 i ısı olarak atmosfere çıkıyor. Türkiye de ise klasik ampul üretimi yasağı AB nin bu yeni uygulamasından çok önce başlatılmıştı. AB de Sera Gazı Emisyonları Oranı Düşüyor Avrupa Çevre Ajansı nın verilerine göre, AB genelinde sera gazı emisyonlarının oranı son dört yılda düşüş gösterdi. Buna göre, AB nin 15 ülkesindeki oranlar 2008 yılında, bir önceki seneye göre %1,3 oranında düştü. Sera gazı emisyon oranlarının, 1990 rakamlarına göre %6,2 daha düşük olması ise dikkat çekiyor. Kyoto Protokolü uyarınca; oranın 2008 2012 yılları arasında %8 oranında düşmesi hedefleniyor. 4
AB, Kozmetik Sektöründe Hayvanlar üzerindeki Testlere Alternatif Yöntem Arayışında Avrupa Komisyonu ve Avrupa kozmetik endüstrisi, Roma da düzenlenen Yaşam Bilimlerinde Hayvan Kullanımı ve Alternatif Yöntemler adlı VII. Dünya Kongresinde alternatif güvenlik testlerinin geliştirilmesi için Komisyon un daha önceden ayırdığı 25 milyon Euro değerindeki araştırma fonunu artıracaklarını duyurdu. Avrupa Kozmetik Birliği nin (Colipa) 25 milyon Euro katkısı ile 50 milyon Euro ya çıkarılan fon, hayvanlar üzerindeki testlerden daha ucuz ve daha hızlı alternatif test metotlarının geliştirilmesi kapsamında proje tekliflerini finanse edecek. Son yirmi yılda, AB alternatif test metotlarının geliştirilmesi için toplam 200 milyon Euro ödedi. AB Kırsal Kalkınma Programının Esasları Oluşturuldu AB katılım öncesi kırsal kalkınma programının esasları belirlendi. Buna göre, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, kırsal kalkınma programının mali yönetim prensibine uygun olarak yönetilmesinden ve uygulamaların izlenmesinden sorumlu olacak. Strateji Geliştirme Başkanlığı programı hazırlayacak ve program değişikliklerine ilişkin çalışmaları yürütecek. Öte yandan AB hibelerinin harcanması yönetmeliğine ilişkin değişiklikler de yayımlandı. AB nin hibe alınan projelerinde yurtiçi seyahatlerinde harcırah kanunundaki bedelin iki katı ödenirken, yurtdışında ise harcırah kanunun hükümleri uygulanacak. Ajanda 7 Eylül -Tarım ve Balıkçılık Konseyi -Avrupa Birliği Askeri Komitesi Çalışma Grubu (7-8 Eylül) - Jean Monnet Konferansı: Jean Monnet Programı nın 20 yıldönümü Avrupa çalışmalarında destekte 20. yıl (Brüksel, 7 8 Eylül) 8 Eylül (8 9 Eylül) -Göçmenler, Sınırlar ve Sığınmacılar Stratejik Gayri Resmi Komitesi -AB nin Askeri Komitesi Çalışma Grubu 9 Eylül -Avrupa Komisyonu toplantısı 10 Eylül I -Avrupa Suç Önleme Ağı nın ulusal temsilciler toplantısı (Göteborg, 10 11 Eylül) -AP Başkanlar Konferansı 11 Eylül -AB-Güney Afrika Troyka toplantısı -AB nin Siyasi-Askeri Grup Toplantısı 5
13 Eylül -Tarım ve Balıkçılık Bakanlarının gayri resmi toplantısı (13 14 Eylül) 14 Eylül -AB Genel İşler ve Dış İlişkiler Konseyi (14 15 Eylül) -Tarım ve Balıkçılık Bakanlarının gayri resmi toplantısı (14 15 Eylül) -Avrupa Parlamentosu nun Genel Kurul toplantısı (14 17 Eylül) (14 15 Eylül) 15 Eylül -AB Genel İşler ve Dış İlişkiler Konseyi -Tarım ve Balıkçılık Bakanlarının gayri resmi toplantısı -Avrupa Parlamentosu nun Genel Kurul toplantısı. 16 Eylül -Avrupa Parlamentosu nun Genel Kurul toplantısı. I 17 Eylül -AB nin gayri resmi Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi -Avrupa Parlamentosu nun Genel Kurul toplantısı -Baltık Denizi Bölgesi AB stratejisine ilişkin Bakanlar konferansı (17 18 Eylül) 18 Eylül -Baltık Denizi Bölgesi AB stratejisine ilişkin Bakanlar konferansı 21 Eylül -AB nin Adalet ve İçişleri Konseyi -AB Ulaştırma Bakanlarının çalışma yemeği toplantısı 22 Eylül 23 Eylül I -AB Eğitim Bakanları Gayri resmi Toplantısı (23 24 Eylül) -AB-Rusya Siyasi ve Güvenlik Komitesi Troykası 24 Eylül -AB nin Rekabet Konseyi (24 25 Eylül) -AB Eğitim Bakanları Gayri resmi Toplantısı - G20 Zirvesi (Pittsburgh, ABD, 24 25 Eylül) 25 Eylül -AB nin Rekabet Konseyi -G20 Zirvesi 6
28 Eylül -AB Savunma Bakanları Gayri resmi Toplantısı (28 29 Eylül) 29 Eylül -AB Savunma Bakanları Gayri resmi Toplantısı 30 Eylül I 1 Ekim -AB Maliye Bakanları Gayri Resmi Toplantısı (1 2 Ekim) -AB İçişleri Bakanlarının Europol de gayri resmi toplantısı -AB nin Euro Grubu toplantısı 2 Ekim -AB Maliye Bakanları Gayri Resmi Toplantısı CPS Advisory Group Brüksel, İstanbul, Washington CPS AB Kulisi nde yer alan haberler, çeşitli AB haber kaynaklarından derlenmiştir. 7