Tuta absoluta Bu nesne Türkiye Tarımsal Öğrenme Nesneleri Deposu kullan-destekle kategorisinden bir öğrenme nesnesidir. Kullan-Destekle nesneleri bilimsel çalışmalarda kaynak gösterilerek kullanmak istisna olmak üzere bağış sistemine tabiidir. Nesneyi inceledikten sonra kullanmaya devam etmeniz halinde TarBil Tarım, Gıda, Orman Çevre Bilişimi Derneği ne (http://www.tarbil.org.tr) diskinize kaydetmeniz durumunda 10 YTL, çevrim-içi her erişim başına 1 YTL bağışta bulunmanızı dileriz. Yapacağınız mütevazi bağışlar bu tür nesnelerin geliştirilmesinde ve TürkÖnde nin sürdürülebilirliğinde önemli katkılar sağlayacaktır. Sürüm 1.0 (08.08.2010) 2010 TrAgLor. http://traglor.cu.edu.tr
Son yıllarda Akdeniz Ülkeleri nde hızla yayılan ve ciddi ekonomik kayıplara yol açan bir domates zararlısıdır. Larvaları domatesin tüm kısımlarıyla beslenir ve ciddi zarar verir. Yaprakta büyük galeriler açar, Gövde sapını, yeşil ve olgun meyveleri ve çiçek tomurcuklarını deler. Verimi %80-100 düşürür. Asıl domates zararlısı olsa da patates, patlıcan, biber için de zararlıdır.
Ergin güveler 5-7 mm boyunda ve kanatları 8-10 mm uzunluğundadır. Yılda 10-12 kez ürerler. Her dişi yaprak altlarına 250-300 yumurta yapar. Yumurtalar silindirik formda, krem, sarı renkte ve 0.35 mm dir. Larvalar siyah başlı ve krem rengindedir. Larval süre 10-15 gündür. yumurta larva Kremsi kahverengi pupalar toprak, yaprak altı ve galerilerde 10 gün sonra ergin güveye dönüşürler. Erginler gümüşi gri renkte siyah beneklidirler. Yumurta, pupa ve ergin olarak kışlayabilmektedirler. ergin pupa
1970 lerde Güney Amerika da, 2006 dan itibaren İspanya da ve 2009 dan itibaren Fransa da görülmeye başlamıştır. Şu anda Akdeniz Ülkeleri nin tümüne yayılmış ve hızla yayılış göstermektedir. Türkiye de Ege Bölgesi nde yayıldığı rapor edilmektedir.
Larvaları domatesin tüm kısımlarıyla beslenir ve ciddi zarar verir. Yaprakta büyük galeriler açar, gövde sapını, yeşil ve olgun meyveleri ve çiçek tomurcuklarını delerek zarara yol açar. Verimi %80-100 düşürür. Asıl domates zararlısı olsa da patates, patlıcan, biber için de zararlıdır.
Domates güvesine karşı spinosad veya indoxacarb tabanlı ilaçlar etkili olabilmekle birlikte kimyasal ilaçlara karşı direnç kazanmış ve duyarlılığı azalmıştır. Larvalar yaprak galerisi içinde olduğundan ilaçlama çok tesirli de olamamaktadır. Diğer yandan kimyasal mücadele avcısı ve paraziti olan böceklere de zarar verilmektedir. Ayrıca ilaç kalıntıları nedeniyle ihracat sorunları da olabilmektedir.
Seralar ve etrafında önceki hasatlardan kalma bitki, meyve ve yaprak kalıntısı bırakılmamalıdır. Sera havalandırmalarına 7-10mm ve daha küçük delikli böcek ağları gerilmelidir. Çatı ve kapılarda açıklık ve delikler kapatılmalıdır. Girişi iki kapılı bir sistemle desteklenmelidir. Bulaşık meyve ve yapraklar hemen koparılarak imha edilmelidir. Fideliklerde ve sera kenarlarında feromon tuzakları kullanılmalıdır.
Sürdürülebilir, çevreci ve etkili çözümlerden biri 6-8 hafta etkili olabilen feromon tuzakları kullanmaktır. Feromon tuzakları bulaşmayı erken haber verir. Qlure-TUA gibi tuzaklar erkek bireyleri cezbedip tutarak düşük ve orta düzeyli bulaşmalara karşı etkili olur. Açık tarlada belli stratejik noktalara kimyasal katkılı, ışıklı ve solar enerji destekli feromon tuzakları yerleştirmek bir gecede bin civarında erkeği tutarak etkili olabilmektedir. Seralarda dönüme 5-6 tuzak kurulması tavsiye edilmektedir.
Domates yaprak galeri güvesinin doğal avcıları Nesidiocoris tenuis (nesi böceği) ve Macrolophus caliginosus (domates miridi) dir. Avcı böcekler genç larva ve yumurtalarla beslenir. Dikimin ilk haftasında m2 ye birkaç defa 1-2 avcı böcek bırakılması etkili olmaktadır. Avcı böceklerin gelişmesi ve yaşaması için açık tarlalarda geniş etkili böcek öldürücüler kullanılmamalıdır. Yaprak seyreltmenin biraz geciktirilmesi avcı böceklerin gelişmesine yardımcı olur.
Larvalar gelişme sırasında birkaç kez galeri dışına çıkarlar. Bacillus thuringiensis katkılı önleyici spreylerin düzenli olarak kullanılması bu dönemde öldürücü olmaktadır. Ancak kalıntı sorunu nedeniyle çok erken dönemlerde uygulanma tavsiye edilmektedir.