II. YILLIK VE DÖNEMSEL TÜRK

TEKSTİL SEKTÖRÜ İHRACAT PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ 2011 OCAK - ARALIK İTKİB GENEL SEKRETERLİĞİ AR & GE VE MEVZUAT ŞUBESİ OCAK 2012

İÇİNDEKİLER YÖNETİCİ ÖZETİ... 4 2011 Ocak Aralık Oniki Aylık Tekstil İhracatı... 4 Ülke Grupları Bazında Tekstil İhracatındaki Gelişmeler... 4 Belli Başlı Pazarlara Tekstil İhracatında Gelişmeler... 6 Fasıl Bazında ve Belli Başlı Ürün Grupları Bazında İhracat... 7 Dokuma ve Örme Kumaşta en büyük Pazar Rusya olurken İtalya en çok iplik ihracat edilen ülke... 8 Ev Tekstili İhracatı 2 Milyar Dolara Ulaştı... 9 Tekstil İthalatı... 9 Üretim ve Kapasite Kullanımındaki Gelişmeler... 10 Euro/Dolar Paritesi nin Tekstil İhracatına Etkisi... 10 I. DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER... 11 Dünya Ekonomisi Risk Altında... 11 ABD Ekonomisi Toparlanıyor... 12 Avrupa Birliği Krizde... 13 Almanya Ekonomisi... 13 İngiltere Ekonomisi... 14 Fransa Ekonomisi... 14 İtalya Ekonomisi... 15 İspanya Ekonomisi... 16 AB'de Perakende Satışlar... 16 Diğer Bazı Hedef Pazarlardaki Gelişmeler... 16 BDT Ülkelerinde Gelişmeler... 17 Rusya Pazarındaki Gelişmeler... 17 Diğer BDT Ülkeleri... 18 Ortadoğu Pazarında Gelişmeler... 19 Türkiye Ekonomisi Büyümeye Devam Etti... 20 II. YILLIK VE DÖNEMSEL TÜRKİYE GENEL İHRACATI VE TEKSTİL İHRACATI... 23 2007 2011 Yılları Arasında Beş Yıllık Süreçte Türkiye nin Genel İhracatı Ve Tekstil Sektörü İhracatı... 23 Genel İhracat Artışı %21,7... 24 Tekstil İhracatında Genel İhracattan Daha Yüksek Artış: %21,9... 25 Yılın İlerleyen Aylarında Tekstil İhracatı Artmaya Devam Etti, Ancak İvmede Küçüldü... 26 III. BAŞLICA ÜLKE GRUPLARI İTİBARİYLE İHRACAT... 28 AB Ülkeleri En Önemli Tekstil Pazarı... 28 En Fazla Tekstil Mamulü İhraç Edilen Ülkeler... 29 AB Ülkeleri... 30 AB Ülkelerinin İhracat Artışı Yüksek İvmeyle Artmaya Devam Ediyor, %23,930 İtalya, Almanya, İngiltere, Polonya ve Romanya En Fazla Tekstil İhraç Edilen AB Ülkeleri... 31 Eski Doğu Bloku Ülkeleri ne Tekstil İhracatı %28,8 ile Yüksek Oranda Arttı... 33 Ortadoğu Ülkeleri ne Tekstil İhracatı Artış Oranı %17,1... 35 Afrika Ülkeleri ne İhracat Artıyor Ancak İvme Küçük: %7,9... 36. 2

Amerika Ülkeleri ne İhracatta Artış Oranı %23,9... 37 Asya ve Okyanusya Ülkelerine İhracatta Artış Oranı Toplam Tekstil İhracat Artış Oranının Biraz Üstünde: %27,8... 39 Serbest Bölgelere İhracat Artışı %31,4... 40 Türk Cumhuriyetleri nde İhracatta Performans Kaybı Devam Ediyor: Düşüş Oranı %1,7... 41 Diğer Avrupa Ülkeleri nde İhracat Artışı %5,7 ile Düşük Oranda Oldu... 42 IV. BAŞLICA ÜRÜNLER VE ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA TEKSTİL İHRACATI... 44 Fasıllar Bazında İhracat... 44 En Fazla İhraç Edilen Tekstil Ürünü : Dokuma Kumaş... 46 En Çok İplik İhraç Edilen Ülkeler İtalya, Rusya ve İngiltere... 49 Dokuma Kumaş İhracatında En Önemli Pazar: Rusya... 51 Rusya Federasyonu Örme Kumaş İhracatında En Önemli Pazar... 55 Ev Tekstili İhracatı Artmaya Devam Ediyor... 56 V. HAMMADDE İTHALATI... 60 VI. KAPASİTE KULLANIM ORANI... 63 VI. PERFORMANSA ETKİ EDEN FAKTÖRLER... 65 Türkiye de Pamuk Fiyatları Ucuzluyor... 65 Euro/Dolar Paritesi nin Tekstil İhracatına Etkisi... 67 Dış Pazarlardaki Koşullar... 69 Ek 1: Sektörler ve İhracatçı Birlikleri Bazında Türkiye İhracat Kaydı 2011 Ocak-Aralık... 74 EK 2: TÜRKİYE TEKSTİL İHRACAT KAYDI... 75 EK 3: TÜRKİYE HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON İHRACAT KAYDI... 76. 3

YÖNETİCİ ÖZETİ 2011 Ocak Aralık Oniki Aylık Tekstil İhracatı Türkiye nin tekstil ihracatı, 2011 yılının Ocak Aralık döneminde 2010 yılının eş dönemine kıyasla %21,9 oranında artarak 8 milyar dolara ulaşmıştır. 2008 yılı genelinde %3,9 oranında ihracat artışı kaydeden, ancak 2009 yılını %19,1 oranında ihracat düşüşü ile kapatan tekstil sektörü, 2010 yılında %18,4 oranında ihracat artışı gerçekleştirmiştir. 2011 yılında ise ihracat artış oranı %21,9 a ulaşmıştır. 2011 yılının Ocak-Aralık döneminde Türkiye nin genel ihracatı %18,2 oranında artışla 113,9 milyar dolardan 134,6 milyar dolara yükselirken; sanayi ihracatı %19,3 oranında artarak 93,5 milyar dolardan 111,5 milyar dolara, tarıma dayalı işlenmiş ürünler ihracatı ise %20,7 oranında artışla 9,1 milyar dolardan 11 milyar dolara çıkmıştır. Sektörün 2011 yılında kaydettiği performans dolayısıyla tekstil ihracatının Türkiye genel ihracatı içindeki payı %5,7 den %5,9 a, sanayi ihracatı içindeki payı %7 den %7,1 ye yükselmiştir. Yıl genelinde ulaşılan yüksek performans tek tek ay bazında incelendiğinde 2011 yılının istisnasız tüm aylarında devamlı artış görülmektedir. Özellikle 2011 yılının ilk yarısında tekstil ihracatında yüksek ivmeyle artış eğilimi dikkat çekmektedir. Bununla beraber yıl ilerledikçe dalgalı bir seyir izleyen aylık ihracat artış oranı ivmesini yitirerek Aralık ayı sonunda %0,6 oranına gerilemiştir. Ülke Grupları Bazında Tekstil İhracatındaki Gelişmeler 2011 yılının Ocak-Aralık döneminde Türk Cumhuriyetleri ülke grubu hariç, AB ülkeleri, Eski Doğu Bloku ülkeleri, Afrika ülkeleri, Ortadoğu ülkeleri gibi belli başlı tüm ülke gruplarına Türkiye den yapılan tekstil ihracatında %5,7 ile %28,1 arasında değişen oranlarda artışlar olmuştur. Türk Cumhuriyetleri ülke gurubunda %1,7 oranında ihracat kaybı görülmüştür. Yılın tamamında gerçekleştirilen 8 milyar dolarlık tekstil ihracatının 3,7 milyar dolarlık kısmı, diğer bir ifade ile %47,1 lik bölümü 27 AB ülkesine yapılmış ve ihracat 2010 yılına kıyasla %23,9 oranında artmıştır. 27 AB ülkesine yönelik tekstil ihracatındaki %23,9 luk artış, toplam tekstil ihracat artışının (%21,9) üzerindedir. Bu yüksek oranlı artış sonucunda 2011 yılında AB ülkelerine yönelik ihracatın toplam tekstil ihracatından aldığı pay %46,3 den %47,1 e yükselmiştir. Bununla beraber, yıllık olarak ihracat artışı yüksek hesaplanan AB ülkelerine yönelik tekstil ihracatının aylık bazda incelendiğinde durum biraz daha farklılık göstermektedir. Yılın ilk aylarında. 4

AB ülke grubuna yapılan ihracat aylık bazda %40 lar seviyesinde artarken, hatta Mart ayında %50,1 ile zirveye ulaşmışken, yılın ilerleyen aylarında AB ülkelerine yönelik tekstil ihracatının artış ivmesi küçülmüş, Ekim ayında %2,9 a kadar gerilemiş, Kasım ayında ise %3,7 olarak kayda alınmıştır. Aralık ayında ise ihracat %11,1 oranında düşmüştür. AB ülkelerine ihracatta görülen bu düşüş, 2010 yılının Eylül ayından itibaren aylık bazda kaydedilen ilk düşüş olarak dikkat çekmektedir. Rakamlardan görüldüğü üzere AB ülkelerinin genelinde yaşanan ekonomik durgunluk Türkiye nin tekstil ihrcatını da olumsuz olarak etkilemektedir. Rusya Federasyonu, Ukrayna, Beyaz Rusya, gibi ülkelerin yer aldığı ve Türkiye nin AB ülkelerinin ardından en büyük ikinci tekstil pazarı olan Eski Doğu Bloku Ülkeleri grubuna yönelik tekstil ihracatı, 2011 yılında %25,8 oranında artarak 1,5 milyar dolara yükselmiştir. Eski Doğu Bloku ülkelerinin Türkiye toplam tekstil ihracatından aldığı pay %19,2 seviyesine çıkmıştır. Tekstil ihracatında üçüncü en büyük pazar konumundaki Cezayir, Libya, Mısır, Tunus, Fas ve Güney Afrika Cumhuriyeti nin dahil olduğu Afrika ülke grubuna 2011 yılının Ocak-Aralık döneminde %7,9 oranında artışla 705,6 milyon dolarlık tekstil ihracatı yapılmıştır. Toplam tekstil ihracat artış oranına göre düşük kalan bu artış oranı dolayısıyla Afrika ülkelerinin Türkiye toplam tekstil ihracatından aldığı pay %10 dan %8,9 a gerilemiştir. Ortadoğu ülkelerine, 2011 yılında %17,1 artışla 684,2 milyon dolar değerinde tekstil ürünü ihraç edilmiştir. Suudi Arabistan, Irak, İran, İsrail, Kuveyt gibi ülkelerin yer aldığı Ortadoğu ülke grubuna yönelik tekstil ihracatının artış oranı, genel tekstil ihracat artış oranının altında kaldığından Ortadoğu ülke grubunun Türkiye toplam tekstil ihracatından aldığı pay %9 dan %8,6 ya gerilemiştir. ABD, Kanada, Brezilya ve Meksika gibi Amerika kıtasında yer alan ülkelerden oluşan Amerika ülke grubuna yönelik tekstil ihracatı 2011 yılının Ocak-Aralık döneminde %23,9 oranında artışla 447,3 milyon dolara yükselmiştir. Söz konusu ülke grubuna yönelik ihracatın toplam tekstil ihracatından aldığı pay %5,6 seviyesinde olmuştur. Japonya, Çin, Hong Kong, Hindistan gibi ülkelerin yer aldığı Asya ve Okyanusya ülkelerine yönelik ihracat, 2011 yılında %27,8 oranında artışla 441,8 milyon dolara yükselmiştir. Bu ülkelere yapılan ihracatın artış oranının genel tekstil ihracatının artış oranının (%21,9) biraz üzerinde olduğundan Asya ve Okyanusya ülke grubunun toplam tekstil ihracatındaki payı %5,6 ya yükselmiştir. 2011 yılının Ocak-Aralık döneminde Serbest Bölgeler e yapılan tekstil ihracatı ise %28,1 artış oranı ile 282,8 milyon dolar seviyesine ulaşmıştır. En yüksek oranlı ihracat artışına sözkonusu ülke grubunda ulaşılmıştır.. 5

Diğer yandan, 2011 yılında Azerbaycan, Özbekistan, Kazakistan gibi Türk Cumhuriyetlerinin yer aldığı ülke grubuna yapılan tekstil ihracatı %1,7 oranında azalarak 103,1 milyon dolara inmiştir. Söz konusu ülke grubuna yönelik ihracatın düşüşü sonucunda, Türk Cumhuriyetleri ne yönelik tekstil ihracatının toplam tekstil ihracatından aldığı pay ise %1,6 dan %1,3 e gerilemiştir. Norveç, İsviçre ve KKTC nin dahil olduğu diğer Avrupa ülkeleri grubuna yönelik tekstil ihracatı, 2011 yılında %5,7 artışla 17,1 milyon dolar olmuştur. Söz konusu ülke grubunun toplam tekstil ihracatından aldığı pay %0,2 seviyesindedir. Belli Başlı Pazarlara Tekstil İhracatında Gelişmeler Türkiye nin en fazla tekstil ve hammaddeleri ihracatı yaptığı ilk on ülkeden yedisi AB ülkesidir. Ülke bazında incelendiğinde, 2011 yılında Türkiye den en fazla tekstil ve hammaddeleri ihraç edilen ülkeler Rusya Federasyonu, İtalya, Almanya, İngiltere, İran, Polonya, Romanya, ABD, Bulgaristan ve İspanya olarak sıralanmaktadır. En fazla tekstil ihracatı yapılan ilk on ülkenin istisnasız hepsine yönelik tekstil ihracatında %6 ile %29,6 arasında değişen oranlarda artışlar olmuştur. En yüksek oranlı ihracat artışının görüldüğü pazar %29,6 artış oranı ile İtalya olurken, en düşük oranlı ihracat artışının görüldüğü pazar %6 ile Romanya dır. Ocak-Aralık 2011 döneminde Türkiye den Rusya Federasyonu na 1 milyar dolarlık tekstil ürünü ihraç edilmiş, ihracat 2010 yılına kıyasla %23,1 oranında artmıştır. Rusya Federasyonu nun Türkiye toplam tekstil ihracatından aldığı pay %12,8 olarak hesaplanmaktadır. Aynı dönemde İtalya ya tekstil ve hammaddeleri ihracatı %29,6 oranında artışla 813,3 milyon dolara yükselmiştir. İtalya nın Türkiye toplam tekstil ihracatında payı %10,2 düzeyindedir. Tekstil ihracatında üçüncü büyük pazar Almanya ya ihracat 2011 yılında 2010 yılına kıyasla %21 oranında artarak 471,2 milyon dolara yükselmiştir. Almanya nın Türkiye toplam tekstil ihracatında payı %5,9 olarak hesaplanmaktadır. Dördüncü büyük pazar İngiltere ye 2011 yılında %29,3 oranında artışla 302,4 milyon dolar değerinde tekstil ihracatı gerçekleştirilmiştir. İngiltere nin tekstil ihracatından aldığı pay %3,8 olarak hesaplanmaktadır.. 6

İran beşinci büyük pazar olup, bu ülkeye 2011 yılında %27 artışla 302,3 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilmiştir. İran ın Türkiye toplam tekstil ihracatındaki pay %3,8 olmuştur. Polonya, %23,6 oranında artış ve 296,2 milyon dolar ihracat değeri ile altıncı büyük tekstil ihracat pazarıdır. Bu ülkenin toplam tekstil ihracatından aldığı pay %3,7 olarak hesaplanmaktadır. Türkiye nin en çok tekstil ihracatı gerçekleştirdiği diğer pazarlar %6 artış ve 295 milyon dolar ihracat değeri ile Romanya, %28,8 artış ve 277,3 milyon dolar ihracat değeri ile ABD, %7,8 oranında artış ve 237,7 milyon dolar ihracat değeri ile Bulgaristan ve %28,4 oranında artış ve 226,9 milyon dolar ihracat değeri ile İspanya olarak sıralanmaktadır. Türkiye nin en fazla tekstil ve hammaddeleri ihracatı yaptığı ilk on ülkeden altısı AB üyesidir. Fasıl Bazında ve Belli Başlı Ürün Grupları Bazında İhracat 2011 yılında fasıl bazında tekstil ihracatı incelendiğinde, ipek elyafı, ipek ipliği ve ipekli dokuma kumaşların yer aldığı Fasıl 50 hariç diğer tüm fasıllarda %10,4 ile %37,5 oranında artışlar olduğu tespit edilmiştir. Fasıl 52 kapsamındaki pamuk elyafı, pamuk ipliği ve pamuklu mensucatın en çok ihraç edilen ürünler olduğu görülmektedir. Pamuklu tekstil ürünlerinin ihracatı 2011 yılında, 2010 yılına kıyasla %33,6 oranında artış ile 2 milyar dolar olarak kayda alınmıştır. Değer bazında en fazla tekstil ihracatı gerçekleştirilen ikinci Fasıl, örme kumaşların yer aldığı Fasıl 60 olmuştur. Bu fasılda yer alan örme kumaşların ihracatı, 2010 yılına kıyasla %18,3 artarak 1,5 milyar dolara ulaşmıştır. Suni-sentetik filamentlerin, ipliklerin ve kumaşların yer aldığı Fasıl 54 kapsamındaki ürünlerin ihracatı %16,1 oranında artarak 1,5 milyar dolara erişmiştir. 2011 yılınında elyaf, iplik, dokuma kumaş, örme kumaş ve dokusuz yüzeyler, keçeler ve vatkalar olarak belirlenen belli başlı tekstil ürün gruplarında ihracat incelendiğinde ipek lifi, bitkisel lifler, ipek ipliği, ipekli dokuma kumaş ve örme tüylü kumaş ihracatlarında %19,5 ile %87,1 arasında değişen oranlarda düşüş görülürken, diğer tüm ürün gruplarında 2010 yılının eş dönemine kıyasla %7,5 ile %101 arasında değişen oranlarda artış kaydedilmiştir. Ocak-Aralık 2011 döneminde, 2010 yılının aynı dönemine kıyasla, Türkiye den %36,5 oranında artışla 759,6 milyon dolar değerinde elyaf, %29,7 artışla 1,7 milyar dolar değerinde iplik ve %16,5 oranında artışla 2,6 milyar dolar değerindeki dokuma kumaş ihraç edilmiştir. Diğer önemli ihracat kalemlerinden örme kumaşların ihracatı %18,3 oranında artışla 1,5 milyar. 7

dolara yükselirken, dokusuz yüzeylerin ihracatı %49,3 ile yüksek oranda artarak 300,2 milyon dolar olmuştur. Toplam tekstil ihracatında elyaf ihracatının payı %9,6, iplik ihracatının payı %21,2, dokuma kumaş ihracatının payı %33,2, olarak hesaplanmaktadır. Dokuma kumaşların yanı sıra, konfeksiyon sanayiinin bir diğer temel hammaddesi olan örme kumaşların ihracatının toplam tekstil ihracatındaki payı %19,1 olurken, kullanımları ve dolayısıyla önemleri gün geçtikçe artan dokusuz yüzeyler (non-woven), vatka ve keçelerin payı ise %3,8 olarak kayda alınmıştır. Elyaf, iplik ve dokuma kumaşların alt ürün grupları incelendiğinde 2011 yılında en çok ihraç edlilen elyaf türü %13,2 artış ve 443 milyon dolarlık ihracat değeri ile sentetik-suni devamsız lifler olmuştur. Pamuk lifleri, ihracatında %101 ile en yüksek oranda artış görülen ürün grubu olarak dikkat çekmektedir. 2011 yılında Türkiye den en fazla ihraç edilen iplik çeşidi %17,3 artışla 557,4 milyon dolarlık ihracat düzeyiyle sentetik-suni filament iplikleridir. Pamuk ipliği ihracatında ulaşılan %56,1 oranında artış dikkat çekicidir. Aynı dönemde, en fazla ihraç edilen dokuma kumaşlar, %17 oranında artış ve 1,2 milyar dolarlık ihracat değeri ile pamuklu dokuma kumaşlardır. 2011 yılında en çok ihraç edilen örme kumaş türü ise %21,2 artış ve 873,6 milyon dolar ihracat değeri ile diğer örme kumaşlar olmuştur. Dokuma ve Örme Kumaşta en büyük Pazar Rusya olurken İtalya en çok iplik ihracat edilen ülke En fazla iplik ihraç edilen ülkeler sırasıyla İtalya, Rusya Federasyonu, İngiltere, Almanya ve Belçika olarak sıralanmaktadır. İtalya ya %45 artışla 237,3 milyon dolar, Rusya ya %21,9 artışla 116,3 milyon dolar, İngiltere ye %40,6 artışla 114,7 milyon dolar, Almanya ya %26,9 artışla 99,1 milyon dolar ve Belçika ya %19,4 artışla 71,3 milyon dolar değerinde iplik ihraç edilmiştir. En fazla dokuma kumaş ihraç edilen ülkeler sırasıyla Rusya Federasyonu, İtalya, Almanya, Romanya ve İran olarak sıralanmaktadır. Rusya ya gerçekleştirilen dokuma kumaş ihracatı %16,6 artışla 230,7 milyon dolara, İtalya ya ihracat %24,1 artışla 198,7 milyon dolara, Almanya ya ihracat %20,6 artışla 197,8 milyon dolara, Romanya ya ihracat %3,6 artışla 133 milyon dolara ve İran a ihracat %1,5 artışla 127,2 milyon dolara ulaşmıştır.. 8

En çok örme kumaş ihraç edilen ülkeler Rusya Federasyonu, İtalya, Romanya, Bulgaristan ve Yunanistan olarak sıralanmaktadır. 2011 yılının Ocak-Aralık döneminde, Rusya Federasyonu na %22,2 artışla 452,1 milyon dolar, İtalya ya %30,4 artışla 260,1 milyon dolar, Romanya ya %0,5 artışla 84,8 milyon dolar, Bulgaristan a %17,4 düşüşle 64 milyon dolar ve Yunanistan a %34,6 artışla 60,9 milyon dolar örme kumaş ihracatı gerçekleştirilmiştir. Ev Tekstili İhracatı 2 Milyar Dolara Ulaştı Türkiye nin ev tekstili ihracatı, 2011 yılında %14 oranında artarak 1,8 milyar dolardan 2 milyar dolara çıkmıştır. Türkiye nin ev tekstili ihracatı, 2011 yılında, 2010 yılına kıyasla %14 oranında artarak 2 milyar dolar olmuştur. Toplam tekstil ve konfeksiyon ihracatından (%14,2) oransal olarak çok az altında ihracat artışı kaydeden ev tekstili ihracatının Türkiye tekstil ve konfeksiyon ihracatı içindeki payı da %8,4 den %8,3 e inmiştir. Son dönemlerde ev tekstili ihracatı toplam tekstil ve konfeksiyon ihracat performansının altında performans göstermektedir. 2011 yılında ev tekstili ürün grupları içinde dokuma bornozlar ve perde, perde ve yatak farbelaları hariç diğer tüm ürün gruplarında %0,2 ile %475,6 arasında değişen oranlarda artışlar olmuştur. Ev tekstili sektöründe en büyük ihracat kalemi olan havlular dahil tuvalet ve mutfak bezlerinin ihracatı %11,1 artış ile 602 milyon dolara ulaşmıştır. En çok ihraç edilen diğer ev tekstili ürünleri sırasıyla, %16,5 artış ve 600,3 milyon dolarlık ihracat ile yatak çarşafları, %32,7 artış ve 250,8 milyon dolarlık ihracat ile diğer mefruşat eşyası gelmektedir. Türkiye nin en büyük ev tekstili pazarı aynı zamanda en önemli tekstil ve konfeksiyon ihracat pazarlarından biri olan Almanya dır. Bu ülkeye gerçekleştirilen ev tekstili ihracatı 2011 yılında, 2010 yılına kıyasla %22,3 orannında artarak 634,3 milyon dolara yükselmiştir. Almanya dan sonra en çok ihracat yapılan diğer ülkeler %6,5 artışla 195,1 milyon dolarlık ihracat yapılan ABD ile %9,9 artışla 186,9 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilen Fransa dır. Diğer önemli pazarlar %5,1 artışla 96,6 milyon dolar ihracat gerçekleştirilen İtalya, %17,1 artışla 95 milyon dolar ihracat gerçekleştirilen Hollanda ve %29,8 artışla 90,4 milyon dolar ihracat gerçekleştirilen Rusya dır. Tekstil İthalatı 2011 yılının Ocak-Kasım döneminde, Türkiye temel hammaddeler itibariyle toplam 9,6 milyar dolar değerinde 2,3 milyon ton elyaf, iplik, dokuma ve. 9

örme kumaş ile dokusuz yüzey ithal etmiştir. Sözkonusu ithalatta, 2011 yılının Ocak-Kasım döneminde, 2010 yılının aynı dönemine kıyasla miktar olarak %6,2 oranında düşüş, dolar bazında ise %19,2 oranında artış olmuştur. Türkiye değer bazında en çok elyaf italatı gerçekleştirmiştir. Yapılan ithalatın değeri 3,1 milyar dolar olup miktar bazında 1 milyon tona ulaşmıştır. Ayrıca 2,8 milyar dolar değerinde 821,1 bin ton iplik ve 2,3 milyar dolar değerinde 259,3 bin ton dokuma kumaş ithalatı gerçekleştirilmiştir. Bir diğer önemli tekstil ürünü olan örme kumaşların ithalatı 69,2 bin ton olup 488,7 milyon dolar değerine ulaşırken, dokusuz yüzey, vatka ve keçelerin ithalatı 330,7 milyon dolar değerinde 70,7 bin ton olmuştur. Diğer tekstil ürünleri ithalatı ise 567,2 milyon dolar değerinde 76,6 bin ton olarak kaydedilmiştir. Üretim ve Kapasite Kullanımındaki Gelişmeler Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından en son açıklanan verilere göre, tekstil sektörü için 2010 Aralık ayında %80,1 olarak verilen kapasite kullanım oranı, 2011 Aralık ayı itibariyle %76 ya düşmüştür. Bu düşüşle tekstil sektörünün kapasite kullanım oranı, 2011 yılının Aralık ayında 2010 Aralık ayına kıyasla %5,1 oranında azalmıştır. Euro/Dolar Paritesi nin Tekstil İhracatına Etkisi Tekstil sektörünün ihracat performansına etki eden en temel hususlardan bir tanesi euro/dolar paritesidir. 2011 yılı Ocak-Aralık döneminde gerçekleştirilen 7,95 milyar dolarlık tekstil ihracatının 3,75 milyar dolarla %47,1 i ihracatın Euro üzerinden gerçekleştirildiği AB27 ülkelerine yapılmaktadır. 2010 yılı Ocak-Aralık döneminde 1 Euro 1,33 ABD Dolarına eşit iken, 2011 yılının Ocak-Aralık döneminde Euro nun değeri ABD Dolarına karşı %4,81 lik artışla 1,39 dolar düzeyine yükselmiştir. Bu durumda, 2011 yılı Ocak-Aralık döneminde Euro bazında yapılan ihracat, dolar olarak istatistiklerde yeralırken, dolar bazındaki istatistiklerde %4,81 oranında fiktif bir artış yaratmaktadır. Bu çerçevede 3,75 milyon dolarlık Euro bölgesine yapılan ihracat, %4,81 lik pariteden kaynaklanan fiktif artıştan arındırıldığında, AB ne ihracatın gerçek değeri 3,57 milyar dolar olmakta ve bu durumda 2011 yılı Ocak-Aralık döneminde reel toplam ihracat tutarı 7,77 milyar dolar olmakta ve böylelikle tekstil sektörünün ihracat performansında reel %21,9 luk değil, reel bazda %19,2 lik artış meydana gelmiş olmaktadır.. 10

I. DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER Dünya Ekonomisi Risk Altında 2011 yılı zor bir son çeyrek dönemden sonra tamamlanırken, dünya ekonomisi 2012 yılına başta Euro Bölgesi olmak üzere gelişmiş ülkelerdeki borç krizinin gölgesinde girmiştir. Euro Bölgesi borç krizinin derinleşmesi ihtimali dünya ekonomisini tehdit etmekte ve güven artırıcı politikalara ihtiyaç duyulmaktadır. ABD ekonomisi ise son dönemde toparlanma yoluna girse de AB deki krizden olumsuz etkilenmektedir. Bu çerçevede, IMF verilerine göre 2011 yılında % 4 büyüyen dünya ekonomisinin 2012 yılında yavaşlayarak % 3,3 büyümesi beklenmektedir. Bu noktada, gelişmiş ekonomiler ile gelişmekte olan ülkeler arasındaki ayrışma göze çarpmaktadır, zira gelişmekte olan ülkelerin 2012 yılında % 5,4 büyümesi beklenirken, gelişmiş ekonomiler için öngörülen büyüme oranı ise ancak % 1,2 düzeyindedir. Bu kapsamda, Dünya Bankası da Ocak ayının ortasında yayımladığı Küresel Ekonominin Görünümü: Belirsizlikler ve Kırılganlıklar raporunda, dünya ekonomisini zor bir yıl beklediğini açıklayarak gelişmiş ülkelerin yanısıra gelişmekte olan ülkeleri de yaklaşan yeni bir küresel ekonomik krize karşı uyarmaktadır. Sözkonusu rapora göre dünya ekonomisinin 2012 yılında % 2,5 büyümesi beklenirken, 2013 yılında ise % 3,1 büyüme öngörülmektedir. Yine aynı rapora göre dünya toplam ticaretinin 2011 yılında % 6,6 arttığı tahmin edilirken, 2012 yılında ise % 4,7 büyüme öngörülmektedir. Önümüzdeki dönemde dünya ülkelerini bekleyen önemli sorunların başında ekonomik sorunlar ve bu kapsamda alınan tedbirler sonucunda tüketim harcamalarının gevşemesi ve bunun da dış ticaret yansıması riski yeralmaktadır. Son dönemde, küresel ekonomiye ilişkin aşağı yönlü risklerin artmasıyla birlikte dünya genelinde uygulanan para politikalarında gevşeme eğilimi ağırlık kazanmıştır. Kasım ayındaki faiz indiriminin ardından, Aralık ayında da Avrupa Merkez Bankası (ECB), gecelik faizleri 25 baz puan indirerek %1 e düşürürken, ABD Merkez Bankası da (Fed), Ocak ayında ekonomik görünümün para politikasında daha fazla gevşemeyi gerektirebileceğini vurgulamıştır. Ekonomik aktivitenin ivme kaybettiği Çin de zorunlu karşılık oranları indirilirken, Avustralya ve Brezilya da da politika faizleri düşürülmüştür. Gelişmiş Batı ekonomileri borç krizi, ekonomik durgunluk ve işsizlik sorunlarıyla boğuşurken, dünyanın 2. büyük ekonomisi Çin ise son dönemde. 11

artan üretim ve işçilik maliyetlerine rağmen 2011 yılının son çeyrek döneminde % 8,9 büyüme göstermiştir. Çin ekonomisi yılın ilk çeyreğinde % 9,7, 2. çeyrek dönemde % 9,5, 3. çeyrek dönemde ise % 9,1 büyüme göstermişti. Çin ekonomisinin 2011 yılının tamamında ise % 9,2 büyüdüğü tahmin edilirken, AB ve ABD pazarlarındaki dış talepdeki azalma ve üretim maliyetlerindeki artışlara bağlı olarak 2012 yılında ekonominin daha da yavaşlayarak % 8,2 büyümesi beklenmektedir. Öte yandan, 2010 yılında 183 milyar dolar seviyesine çıkan Çin in yıllık dış ticaret fazlasının, 2011 yıl sonu verilerine göre 160 milyar dolara gerilediği açıklanmıştır. Asya nın diğer önemli ekonomisi Japonya, Mart ayındaki deprem ve tsunaminin de olumsuz etkileri nedeniyle 2011 yılında % 0,9 küçülürken, 2012 yılında ise % 1,7 büyümesi beklenmektedir. Hindistan ekonomisi 2011 yılında % 7,4 büyürken, 2012 yılında ise % 7 büyüme öngörülmektedir. ABD Ekonomisi Toparlanıyor ABD de açıklanan son veriler, küresel kriz sonrası dönemde, inşaat ve işgücü piyasalarındaki toparlanmanın tedrici bir şekilde gerçekleştiği ve ekonomik aktivitenin bir miktar ivme kazandığına işaret etmektedir. Ancak, küresel ekonomiye yönelik endişelerin arttığı son dönemde ABD ekonomisindeki toparlanmanın sürdürülebilirliğine ilişkin tartışmalar piyasaların gündeminde yer almaya devam etmektedir. Bu çerçevede ABD ekonomisi, 2011 yılı ilk çeyrek döneminde sadece % 0,4 büyürken, 2. çeyrek dönemde % 1,3 büyümüş, 3. çeyrek dönemde ise nispeten toparlanarak % 1,8 büyüme kaydedilmiştir. IMF tahminlerine göre ülke ekonomisinin 2011 yılında % 1,8 oranında büyüdüğü öngörülmektedir. Güncel IMF tahminlerine göre ABD ekonomisinin 2012 yılında % 1,8 büyümesi beklenirken, Dünya Bankası ise % 2,2 büyüme öngörmektedir. Ülke genelinde perakende satışlar 2011 yılında geçen yılın aynı dönemine göre % 7,7 yükselirken, aynı dönemde hazırgiyim ve aksesuar ile ayakkabı perakende satışları ise geçen yıla göre % 5,9 artmış bulunmaktadır. Son dönemdeki kısmi toparlanma tüketim harcamalarına da yansımış durumdadır zira, 2011 yılının ikinci çeyrek döneminde ülke genelinde özel tüketim harcamaları bir önceki çeyrek döneme göre % 0,7 artış gösterirken, üçüncü çeyrek dönemde ise bu oran % 1,7 ye yükselmiştir. 2011 yılı Ocak-Kasım verilerine göre ABD toplam mal ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre 200 milyar dolar (% 17,1) artarak 1 trilyon 372 milyar dolar olarak gerçekleşirken, toplam mal ithalatı ise 284 milyar dolar (% 16,1) artışla 2 trilyon 48 milyar dolara yükselmiştir. Bu verilere göre mal bazında ABD dış ticaret açığı bu dönemde 84,8 milyar dolar (% 14,3) artarak 676,3 milyar dolara yükselmiştir.. 12

Öte yandan, yaklaşık son 3 yıldır % 9 ve üzerinde seyreden işsizlik oranı, Ekim ayında % 9 olan seviyesinden Kasım ayında % 8,6 ya gerilerken, Aralık ayında ise % 8,5 ile 2009 yılı Mart ayından beri en düşük seviyeye gerilemiş bulunmaktadır. Ülke genelinde sanayi üretimi ise, Aralık ayında yavaşlayarak geçen yılın aynı dönemine göre % 0,4 artsa da, 2011 genelini % 3 ortalama büyüme ile kapatmayı başarmıştır. Avrupa Birliği Krizde AB ekonomisinde gündemden hiç düşmeyen Yunanistan borç krizi ve İtalya nın da yüksek oranlı dış borçları nedeniyle krize girebileceği yönünde beklentiler, Euro Bölgesi finansal ve ekonomik istikrarının geleceği konusunda endişeleri günden güne artırmaktadır. Euro Alanı liderler zirvesinden piyasaları tatmin edici bir sonuç çıkmaması risk algılamasının yükselmesinde etkili olurken, global düzeyde artan Dolar ihtiyacı yanında yatırımcıların güvenli limanlara yönelmesiyle Dolar diğer gelişmiş ülkelerin para birimleri karşısında değer kazanmıştır. Nitekim, Aralık ayında aşağı yönlü bir seyir izleyen /$ paritesi 1,30 seviyesinin de altına gerileyerek 2011 yılını 1,28 seviyesinde kapatmıştır. Euro Bölgesi ndeki borç krizine ilişkin net bir çözüme varılamamış olması ile bölgede faaliyet gösteren bankalara ilişkin endişelerin artması kredi derecelendirme kuruluşlarının Aralık ayında yapmış olduğu olumsuz değerlendirmelerde etkili olmuştur. Bu çerçevede, kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor s Ocak ayında Fransa nın da dâhil olduğu dokuz Euro Bölgesi ülkesinin kredi notunu indirmiştir. En üst düzey kredi notu olan AAA notuna sahip olan Fransa ve Avusturya nın notları birer basamak indirilirken; Malta, Slovakya ve Slovenya, notları bir basamak indirilen diğer ülkeler olmuştur. İtalya, İspanya, Portekiz ve Kıbrıs Rum Kesimi nin notları ise 2 basamak indirilmiştir. S&P den yapılan açıklamada, Euro Alanı nda politika yapıcıların borç sorununa ilişkin aldıkları önlemlerin süregelen sistemik sıkıntıların giderilmesinde yeterli olmayabileceği ifade edilmiştir. Güncel gelişmeler ışığında, Eurostat verilerine göre, bir önceki yılın aynı dönemine göre 2011 yılının 1. çeyreğinde % 2,4, 2. çeyreğinde % 1,7 büyüyen Euro Bölgesi, 3. çeyrek dönemde ise % 1,4 büyümüş bulunmaktadır. 27 üyeli AB ekonomisi de bir önceki yılın aynı dönemine göre 2011 yılının 1. çeyrek döneminde % 2,4, 2. çeyrek dönemde % 1,7 ve 3. çeyrek dönemde % 1,4 büyümüştür. Öte yandan, IMF tarafından açıklanan güncel tahminlere göre 2012 yılında Euro Bölgesi ekonomisinin % 0,5 daralması beklenirken, Dünya Bankası ise % 0,3 daralma tahmin etmektedir. Almanya Ekonomisi İhracat sektörlerimizin en önemli pazarı olan Avrupa Birliği nin en büyük ekonomisi Almanya nın GSYH sinin 2011 yılının 3. çeyrek döneminde geçen. 13

yılın aynı dönemine göre % 2,6 büyüdüğü açıklanmıştır. Bilindiği gibi Almanya yılın ilk çeyrek döneminde % 4,6, 2. çeyrekte ise % 2,9 büyüme göstermişti. Alman ekonomisinin 2011 yılı genelinde ise % 3 büyüdüğü tahmin edilmektedir. Güncel IMF tahminlerine göre Alman ekonomisinin 2012 yılında % 0,3 büyümesi beklenmektedir. Almanya da sanayi üretiminde 2011 yılı Kasım ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 3,2 artış gerçekleşirken, Ağustos ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 8,5, Eylül ayında % 5,4, Ekim ayında ise % 4,1 artış göstermişti. Öte yandan, ülke çapında perakende satışlar Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre % 0,8 artış göstermiştir. Perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Eylül ayında % 1,3 artarken, Ekim ayında ise % 1,2 artmıştı. Almanya da işsizlik oranı Kasım ayında Ekim ayına göre değişmeyerek % 5,5 seviyesinde gerçekleşmiştir. İngiltere Ekonomisi Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden İngiltere nin GSYH sinin 2011 yılının 3. çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 0,5 büyüdüğü açıklanmıştır. Bilindiği gibi İngiltere yılın ilk çeyrek döneminde % 1,6, 2. çeyrekte ise % 0,6 büyüme göstermişti. İngiltere ekonomisinin 2011 yılı genelinde ise % 0,9 büyüdüğü tahmin edilmektedir. Güncel IMF tahminlerine göre İngiltere ekonomisinin 2012 yılında % 0,6 büyümesi beklenmektedir. İngiltere Perakende Konsorsiyumu (BRC) verilerine göre, İngiltere genelinde gıda dışı perakende satışlar Ekim-Aralık döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 0,1 artarken, yalnız Aralık ayında ise % 4,1 artmıştır. İngiltere sanayi üretiminde 2011 yılı Kasım ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 3,8 düşüş gerçekleşirken, Ağustos ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 1,4, Eylül ayında % 1,4, Ekim ayında ise % 2,8 düşüş göstermiştir. İngiltere de işsizlik oranı Kasım ayında Ekim ayına göre değişmeyerek % 8,3 seviyesinde gerçekleşmiştir. Fransa Ekonomisi Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden Fransa nın, 2011 yılının 3. çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 1,6 büyüdüğü kaydedilmiştir.. 14

Bilindiği gibi Fransa yılın ilk çeyrek döneminde % 2,2, 2. çeyrekte ise % 1,6 büyüme göstermişti. Fransa ekonomisinin 2011 yılı genelinde ise % 1,6 büyüdüğü tahmin edilmektedir. Güncel IMF tahminlerine göre Fransa ekonomisinin 2012 yılında % 0,2 büyümesi beklenmektedir. Ekonominin önemli göstergelerinden sanayi üretiminde 2011 yılı Kasım ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 0,8 artış gerçekleşirken, Ağustos ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 5,3, Eylül ayında % 1,2, Ekim ayında ise % 1,4 artış göstermiştir. Ülke çapında perakende satışlar Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre % 2 düşüş göstermiştir. Perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Eylül ayında % 1,8 artarken, Ekim ayında ise % 2,9 artmıştı. Fransa da işsizlik oranı Kasım ayında Ekim ayına göre değişmeyerek % 9,8 seviyesinde gerçekleşmiştir. Diğer yandan, Fransa Meclisi nin 22 Aralık 2011 tarihinde kabul ettiği ve Senato nun da 23 Ocak 2012 tarihinde onayladığı sözde Ermeni soykırımı inkar yasası, iki ülke ilişkilerinde ciddi sıkıntılara yolaçarken, henüz siyasi gerilimden etkilenmeyen ikili ticari ve ekonomik ilişkilerin de önümüzdeki dönem olumsuz etkilenmesi kaçınılmaz görünmektedir. İtalya Ekonomisi Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden ve ihracat sektörlerimizin başlıca pazarlarından İtalya nın GSYH si 2011 yılının 2. çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 0,8 büyümüş bulunmaktadır. İtalya yılın ilk çeyrek döneminde % 1 büyüme göstermişti. İtalya ekonomisinin 2011 yılı genelinde ise % 0,4 büyüdüğü tahmin edilmektedir. Güncel IMF tahminlerine göre İtalya ekonomisinin 2012 yılında % 2,2 daralması beklenmektedir. İtalya da sanayi üretiminde 2011 yılı Kasım ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 4,1 düşüş gerçekleşirken, Ağustos ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 4,7 artış, Eylül ayında % 2,7 düşüş, Ekim ayında ise % 4,1 düşüş kaydedilmiştir. Öte yandan, ülke çapında perakende satışlar Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre % 1,4 düşüş göstermiştir. Perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Ağustos ayında % 0,9 azalırken, Eylül ayında ise % 3,3 azalmıştı. İtalya da işsizlik oranı Kasım ayında Ekim ayına göre 0,1 puan artarak % 8,6 seviyesinde gerçekleşmiştir.. 15

Güncel IMF tahminlerine göre İtalya ekonomisinin 2012 yılında % 2,2 daralması beklenmektedir. İspanya Ekonomisi Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden ve hazırgiyim başta olmak üzere ihracat sektörlerimizin önemli pazarlarından İspanya nın GSYH si 2011 yılının 2. çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 0,8 büyürken, 3. çeyrek dönemde de % 0,8 büyümüş bulunmaktadır. İspanya ekonomisinin 2011 yılı genelinde ise % 0,7 büyüdüğü tahmin edilmektedir. Güncel IMF tahminlerine göre İspanya ekonomisinin 2012 yılında % 1,7 daralması beklenmektedir. İspanya da sanayi üretiminde 2011 yılı Kasım ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 7 düşüş gerçekleşirken, Ağustos ayında geçen yılın aynı dönemine göre değişmemiş, Eylül ayında ise % 1,4 düşüş kaydedilmiş, Ekim ayında ise % 4,2 düşüş yaşanmıştır. Öte yandan, ülke çapında perakende satışlar Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre % 7 düşüş göstermiştir. Perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Eylül ayında % 5,6 düşerken, Ekim ayında ise % 7 azalmıştı. AB nin en yüksek işsizlik oranına sahip İspanya da işsizlik oranı Kasım ayında Ekim ayına göre 0,1 puan artarak % 22,9 seviyesinde gerçekleşmiştir. AB'de Perakende Satışlar Eurostat verilerine göre 2011 Kasım ayında perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Euro Bölgesinde % 2,5, AB-27 de ise % 1,3 oranında gerilemiştir. Perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Euro Bölgesinde Eylül ayında % 1,2, Ekim ayında ise % 0,7 düşerken, AB-27'de ise Eylül ayında % 0,7, Ekim ayında ise % 0,1 gerilemişti. Tekstil, giyim ve ayakkabı perakende satışları ise 2011 yılı Ekim ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre Euro Bölgesinde % 4,1 azalırken, AB-27 genelinde ise aynı dönemde % 3,3 düşmüş bulunmaktadır. Tekstil, giyim ve ayakkabı perakende satışları geçen yılın aynı dönemine göre Eylül ayında Euro Bölgesinde % 8,4, AB-27 genelinde ise % 6,5 azalmıştı. Diğer Bazı Hedef Pazarlardaki Gelişmeler. 16

BDT Ülkelerinde Gelişmeler Rusya Pazarındaki Gelişmeler İhracat sektörlerimizin en önemli ihracat pazarlarından Rusya ekonomisinin, 2011 yılının ilk çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 4,1 büyürken, ikinci çeyrek dönemde ise büyüme oranı % 3,7 olarak açıklanmıştır. 3. çeyrek dönemde ise % 4,8 büyüyen ekonominin son çeyrek büyüme oranı ise henüz resmen açıklanmasa da % 3,8-3,9 aralığında gerçekleştiği tahmin edilmektedir. Rus ekonomisinin 2011 yılının tamamında ise % 4 ün üzerinde bir büyüme yaşadığı öngörülmektedir. Ülke genelinde işsizlik oranı Ekim ve Kasım aylarında bulunduğu % 6,4 seviyesinden Aralık ayında % 6,3'e gerilerken, sanayi üretimi ise Kasım ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 3,9 artış göstermiştir. Resmi işsiz sayısının halen 4,7 milyon kişi civarında olduğu Rusya da Resmi İstatistik Kurumu Rosstat, 2012 yılında işsiz sayısının 5,2 milyona çıkacağını, sonra yeniden düşüşe geçeceğini öngörmektedir. Yapılan bir araştırmaya göre ise şirketlerin çoğu yeni yılda maaşlara zam yapmayı düşünmemektedir. Rusya genelinde perakende satışlar ise Eylül ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre % 9,2 artarken, Ekim ayında % 8,8, Kasım ayında ise % 8,6 artmıştır. Özellikle AB kaynaklı borç sorununun dünya ekonomisinde yeni bir krize doğru giderek diğer emtia fiyatlarıyla birlikte petrol fiyatlarında da düşüşe yol açması ihtimali, 2011 yılının son çeyrek dönemi ile 2012 yılının tamamında gelirlerinin büyük bölümü petrol ve doğalgaz ihracatına bağımlı olan Rusya ekonomisi için ciddi risk teşkil ederken, bu durum Rusya'yı en önemli hedef pazarlardan biri olarak belirleyen Türk ihracat sektörlerini de yakından ilgilendirmektedir. Öte yandan, Dünya Ticaret Örgütü ne (DTÖ) üyelik başvurusunu 1993 te yapan Rusya Federasyonu nun DTÖ üyeliği, 15-17 Aralık 2011 tarihlerinde gerçekleştirilen DTÖ VIII. Bakanlar Konferansı nda onaylanmış bulunmaktadır. Rusya'nın DTÖ üyeliği, gerekli iç hukuk prosedürlerinin tamamlanmasıyla kesinleşecektir. Bu çerçevede DTÖ üyelik kararının Rusya Parlamentosu Duma ya sunularak onaylanması gerekmektedir. Söz konusu iç onay sürecinin 15 Haziran 2012 tarihi itibarı ile tamamlanmış olması beklenmektedir. Rusya nın DTÖ ye katılım paketi, ülkenin ekonomik ve ticari konulardaki mevzuatının kapsamlı bir şekilde DTÖ kurallarına uyumu konusundaki taahütlerini içermektedir. Katılım paketindeki geçiş süreleri nedeniyle Rusya nın DTÖ üyeliğinin tam etkileri ancak 5-7 yıl sonra görülebilecektir.. 17

DTÖ üyeliği sonrasında, Türkiye ile Rusya arasındaki ticari ilişkilerin daha da güçlenmesi beklenmektedir. Rusya nın DTÖ ye katılımının, ülke mevzuatının şeffaflaşması, ticaretin önündeki engellerin kaldırılması ve uluslar arası anlamda kabul görmüş kuralların uygulamaya geçecek olması bakımından ikili ticari ilişkilere olumlu katkı yapacağı umulmaktadır. Öte yandan, Rusya ekonomisini yakından ilgilendiren petrol fiyatları ise Ocak ayının 2. haftası itibariyle 100 dolar / varil seviyesini aşmış bulunmaktadır. Özellikle deri ve tekstil ürünleri ihracatımız açısından önemli olan Rusya ekonomisinde 2012 yılında, halen 100 doları aşan petrol fiyatlarının da etkisiyle canlılığın devam etmesi beklenirken, olası bir küresel ekonomik krizde petrol fiyatlarının düşmesi sonucunda gelirlerinin büyük bölümü petrole bağlı olan Rusya ekonomisinin orta ve uzun vadede sıkıntıya girme olasılığı da mevcuttur. Diğer yandan, 2012 yılında küresel ısınma ve gelişmiş ülkelerin ekonomilerindeki yavaşlamalar nedeniyle petrol fiyatlarında meydana gelebilecek 1 dolarlık düşüşün bile Rusya ekonomisine maliyetinin 1,7 milyar dolar olacağı hesaplanmaktadır. IMF verilerine göre Rus ekonomisinin 2012 yılında % 3,3 büyümesi öngörülürken, Dünya Bankası ise % 3,5 büyüme öngörmektedir. Diğer BDT Ülkeleri Deri ve deri ürünleri başta olmak üzere bir çok sektör açısından potansiyel vaadeden pazarlar arasında yeralan Kazakistan ekonomisi büyük oranda petrol ve doğalgaz ihracatına bağımlı olup, ekonomideki performansı petrol fiyatlarına paralel gelişmektedir. Petrol fiyatlarının 2011 yılında nispeten yüksek seyretmesi sonucunda Kazakistan da kişi başına düşen gelir resmi verilere göre 11 bin dolar düzeyine yükselmiştir. IMF verilerine göre Kazak ekonomisi 2011 yılında % 6,5 büyümüş bulunmaktadır. IMF nin 2012 yılı büyüme tahmini ise % 5,6 düzeyindedir. BDT ülkeleri içinde büyük petrol rezervleri ve büyüyen ekonomisiyle önemli ülkelerden biri olan Azerbaycan ekonomisinin 2011 yılında ancak % 0,2 büyüdüğü tahmin edilmektedir. 2012 yılına ilişkin büyüme tahminleri ise Dünya Bankası verilerine göre % 3,1 düzeyinde beklenmektedir. Resmi rakamlara göre ülkede işsizlik oranı ise halen % 5,5 düzeyindedir. Azerbaycan ekonomisi ile ilgili olarak önümüzdeki dönemde GSYH'de artışın devam etmesi, özel sektörün ekonomideki payının yükselmesi, petrol dışı sektörün büyüme oranının ve yatırımların artması beklenmektedir. BDT üyeleri arasında diğer önemli bir ülke olan Ukrayna'da ise, önceki yıllara göre nispeten daha istikrarlı seyreden siyasi ortam, ülkenin ekonomik krizin etkilerinden sıyrılma sürecini de hızlandırmış görünmektedir. Öte. 18

yandan, ülke ekonomisinin önemli bir kısmı hala kayıtdışı ekonomiden oluşması ekonomi yönetiminin önündeki en ciddi sorunlardan biridir. Ukrayna Hükümeti'ne göre ekonomi 2011 yılında % 4,5-5,0 aralığında büyürken, Dünya Bankası tahminlerine göre 2012 yılında büyüme oranı % 2,5 e gerileyecek. Ortadoğu Pazarında Gelişmeler Özellikle tekstil ve hammaddeleri ihracatımızda başlıca pazarlardan olan ve bölge ülkelerine yapılan ihracatlarda da önemli transit geçiş noktası olan İran, son dönemde sıkıntılı bir süreçten geçmektedir. BM yaptırımlarının yanı sıra ABD tarafından ek yaptırımlara maruz kalan ülke ekonomisi, büyük oranda petrol ihracatına bağımlıdır. Ülkede kamu gelirlerinin % 60'ı petrol ve doğalgaz üretimi ve ihracatından gelmektedir. Son dönemde sıkılaştırılan uluslararası yaptırımların yanısıra son olarak AB ülkelerinin de İran dan petrol alımlarını durduracaklarını açıklamalarının İran ekonomisini ciddi derecede olumsuz etkilemesi beklenmektedir. Son olarak ABD nin yaptırım kararlarına AB nin de destek vermesi karşısında İran Yönetimi Hürmüz Boğazını kapatma tehdidinde bulunmuş ve bölgede sular yeniden ısınmaya başlamıştır. Bu çerçevede, ABD nin öncülük ettiği ek mali yaptırımlara AB nin de destek vermesinin de etkisiyle Türk bankacılık sistemi de İran bankaları ile çalışmama noktasında baskı altında olup, İran ile ticaret yapan Türk firmalarının ödemelerini tahsil etme seçenekleri sınırlanmış bulunmaktadır. Bilindiği gibi İran üzerindeki BM yaptırımları daha çok İran ın nükleer silah geliştirme kapasitesini ve uranyum zenginleştirme faaliyetlerini engellemek amacıyla uluslararası yaptırımları içerirken, ABD öncülüğündeki yaptırımlar ise İran ile neredeyse bütün ticari ve ekonomik ilişkileri (insani konular dışında) yasaklamaktadır. AB nin son aldığı yaptırım kararları da İran dan petrol ve petrol ürünleri ithalatını yasaklarken, İran Merkez Bankası nın AB deki varlıklarını dondurmakta ve AB firmalarının İran da petro-kimya sektöründe yatırımlar yapmalarını ve İran a petro-kimya sektörü ile ilgili araçgereç, makine ve teknoloji ihracatını engellemektedir. Öte yandan, İran ın ulusal para birimi riyalin, dolar ve euro karşısında aşırı değer kaybetmesi sonucunda alıcıların indirim talep etmeleri de ihracat sektörlerimiz için ayrı bir olumsuz gelişme olarak önümüzde durmaktadır. Öte yandan, İran ekonomisi 2011 yılında % 2,5 büyüme gösterirken, uluslararası finans kuruluşları, ağırlaşan yaptırımlar nedeniyle ülke ekonomisinin 2012 yılı büyümesinin olumsuz etkileneceğini belirtmektedirler. İran ekonomisinin 2012 yılında % 2,5-3,0 düzeyinde büyümesi öngörülürken, işsizlik oranı ise % 15 in üzerinde tahmin edilmektedir. Ortadoğu pazarının önemli ülkelerinden Irak ekonomisinin 2011 yılında % 7-8 aralığında büyüdüğü kaydedilirken, IMF, Irak ekonomisinin 2012 yılında ise % 12 civarında büyüyeceğini öngörmektedir. 30 milyona yakın nüfusu ve gelecekte artması beklenen petrol gelirleri sayesinde alım gücünün de artması beklenen Irak ta, başta güvenlik ve yüksek işsizlik olmak üzere halen ciddi sorunlar mevcuttur ve ülke nüfusunun % 25'inden fazlası yoksulluk sınırının altında yaşamaktadır.. 19

Başta kanalizasyon, temiz su temini ve elektrik gibi altyapı sorunları da çözüm beklemeye devam etmektedir. Bunlara rağmen özellikle ayakkabı, halı ve konfeksiyon sektörlerimiz için gittikçe büyüyen pazar haline gelen Irak ın önemi ihracat sektörlerimiz açısından giderek daha da artmaktadır. Öte yandan, yabancı petrol şirketlerinin Irak'ta petrol üretmeye başlamasıyla birlikte petrol ihracatının artması, buna paralel ülkenin mali durumunun düzelmesi ve büyümenin devam etmesi beklenmektedir. Dünyanın başlıca petrol ihracatçılarından Suudi Arabistan'da, ülkenin GSYH'si yaklaşık 600 milyar dolar olarak hesaplanırken, satın alma paritesine göre kişi başına gelir ise 24 bin dolar seviyesinde bulunmaktadır. Bütçe gelirlerinin % 75'ini, toplam ihracatın ise % 90'ını petrol gelirlerinin oluşturduğu ülkede, son dönemde petrol fiyatlarındaki toparlanma ile birlikte ekonomide olumlu gelişmeler beklenmektedir. IMF tarafından yapılan projeksiyonlar doğrultusunda Suudi Arabistan ın 2011 yılında % 6,5 büyüdüğü öngörülürken, 2012 yılında ise % 3,5-3,6 oranında büyüme beklenmektedir. Başta tekstil ve hammaddeleri olmak üzere ihracat sektörlerimizin önemli bir pazarı olan Ortadoğu grubundaki Suriye tarafından Serbest Ticaret Anlaşması nın askıya alınması ve Türkiye den yapılan ihracatlarda % 30 oranında ek gümrük vergisi uygulanması sonucunda önümüzdeki dönemde genel ihracatın yanısıra tekstil ve hammaddeleri ihracatında da sert düşüş beklenmektedir. Tekstil sektörümüzü etkileyen diğer bir gelişme de, Mısır ın 5205, 5206 ve 5207 4 lü başlıklarında yeralan pamuk ipliği ithalatına karşı 24 Kasım 2011 tarihinde bir korunma önlemi soruşturması açılması ve 29 Aralık 2011 tarihinden itibaren geçici önlem olarak kg başına 3,33 Mısır poundu uygulanmaya başlanmasıdır. Türkiye Ekonomisi Büyümeye Devam Etti 2011 yılının ilk yarısında iyice ısınan ekonomiyi soğutmak için alınan önlemlere rağmen Türkiye ekonomisi yılın üçüncü çeyreğinde de %8,2 oranla beklentilerin üzerinde büyümüştür. Sözkonusu dönemde sanayi sektörü % 8,4 lük büyümeyle genel ekonomik büyümeye katkı yapmaya devam etmiştir. Türkiye ekonomisi yılın ilk üç çeyrek dönem toplamında ise 2010 yılının aynı dönemine göre %9,6 lık büyüme kaydetmiştir. Türkiye genel ihracatı 2011 yılında % 18,2 artışla 134,6 milyar dolara yükselirken, yılın ilk 11 aylık döneminde dış ticaret açığı % 55,3 artışla 97,7 milyar dolara ulaşmış ve ihracatın ithalatı karşılama oranı geçen yılın aynı döneminde % 61,9 iken, bu yılın Ocak-Kasım döneminde % 55,6'ya gerilemiştir. Sadece Kasım ayında ise ihracat % 18,5 artarken, ithalat % 8,8 artmış ve aylık bazda dış ticaret açığı uzun zamandan beri ilk kez. 20

daralma sürecine girerek Kasım ayında geçen yılın aynı ayına göre % 2,8 azalmıştır. Güncel dış ticaret verilerinin de gösterdiği gibi, son aylarda iç ve dış talepteki dengelenme eğiliminin dış ticaret verileri üzerindeki etkileri belirginleşmeye başlamıştır. İç talebin seyrine bağlı olarak dış ticaret açığındaki daralmanın önümüzdeki aylarda da devam etmesi öngörülmektedir. Önümüzdeki aylarda dış ticaret açığındaki daralmanın cari açıktaki gerilemeye daha fazla katkıda bulunması beklenmektedir. 2012 yılında sektörlerimizin en büyük ihracat pazarı olan AB nin yanısıra alternatif pazarlar olarak değerlendirilen Kuzey Afrika, Ortadoğu ve Rusya daki gelişmelerin de dış ticaret dengesinin seyrinde etkili olacağı düşünülmektedir. Sanayi üretim endeksine göre imalat sanayi endeksi geçen yılın aynı dönemine göre Eylül ayında % 12,8 artarken, Ekim ayında % 7,2, Kasım ayında ise % 7,6 artış göstererek son 2 ayda nispeten yavaşlasa da büyümesini sürdürmüştür. Kapasite kullanım verilerine göre ise imalat sanayi kapasite kullanım oranı 2011 yılı Ekim ayında geçen yılın aynı ayına göre % 1,7 artışla % 77'ye yükselirken, Kasım ayında % 1 artışla % 76,9 a çıkmış, Aralık ayında ise % 0,1 düşüşle % 75,5 e gerilemiş bulunmaktadır. TÜİK tarafından açıklanan verilere göre işsizlik oranı 2011 yılı Ekim ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 2,1 azalarak % 9,1 e gerilemiştir. İşsizlik oranı 2011 yılı Ağustos ayında % 9,2 olarak açıklanırken, Eylül ayında ise % 8,8 ile son 10 yılın en düşük seviyesine inmişti. İhracat sektörlerimizi yakından ilgilendiren döviz kurlarıyla ilgili olarak, Döviz kurlarındaki yükseliş ihracatçılar için olumlu gibi görünse de, döviz kurlarındaki kısa vadeli iniş-çıkışlar ve euro/dolar paritesinin gerilemesi, ihracatının önemli bir bölümün euro, ithalatının ise büyük kısmını dolar ile yapan ihracat sektörlerimiz açısından olumsuz bir gelişmedir. Aralık ayı sonunda 2012 yılına ilişkin Para ve Kur Politikası nı açıklayan Merkez Bankası, gelecek dönemde uygulayacağı politikalara ilişkin önemli mesajlar vermiştir. Merkez Bankası, küresel ekonomiye dair belirsizliklerin yüksek seviyelerde seyretmesi ve risk iştahındaki aşırı oynaklık nedeniyle önümüzdeki dönemde de para politikasındaki esnekliğin korunacağını açıklamıştır. Bununla birlikte Merkez Bankası nın uygulayacağı politikaların piyasalar tarafından öngörülebilirliğinin artırılması amacıyla iletişim stratejisinde değişikliğe gideceğini açıklaması piyasalarda olumlu algılanmıştır. Son çeyrekte Merkez Bankası ve ekonomi yönetiminin yurtiçinde ekonomik aktiviteyi kontrol altına almak için uyguladıkları politikalarda belirgin bir sıkılaşmaya gitmesi, kredi hacmindeki yıllık artışın yavaşlamasında etkili olmuştur. İzlenen politikaların önümüzdeki dönemde de kriz sonrasında büyümeye en fazla katkıyı sağlayan özel tüketim ve yatırım harcamaları. 21

üzerinde etkili olacağı ve yurtiçindeki ekonomik aktivitenin yavaşlayacağı tahmin edilmektedir. Öte yandan, net ihracat kaleminin büyümeye katkı sağlamaya devam edeceği öngörülmektedir. Bu çerçevede, yılın son çeyreğine ilişkin açıklanan öncü göstergeler yurtiçindeki ekonomik aktivitenin ivme kaybetmekle birlikte artmaya devam ettiğine işaret etmektedir. Bu kapsamda, yılın ilk üç çeyreğinde güçlü büyüme performansı sergileyen Türkiye ekonomisinin 2011 yılında % 8,3 düzeyinde büyüdüğü tahmin edilmektedir. 2012 yılında ise, Merkez Bankası nın izlediği sıkılaştırıcı politikaların yanı sıra Türkiye nin en büyük ihracat pazarı olan Euro Alanı ndaki yavaşlamanın gecikmeli etkilerinin yurtiçi piyasaları etkileyeceği düşünülmektedir. Söz konusu etkilerle, 2012 de büyümenin ivme kaybederek %3,5 düzeyinde gerçekleşeceği öngörülmektedir. Başta Euro Bölgesi kaynaklı olmak üzere küresel ekonomiye ilişkin risklerin 2012 yılında da varlığını koruyacağı tahmin edilmektedir. Bu çerçevede, döviz kurundaki gelişmelerin sağladığı nispi rekabet avantajına rağmen dış talepte 2012 yılında önemli bir toparlanma beklenmemektedir. Enflasyondaki yükselişi sınırlamak için para politikasında ek sıkılaştırmaya giden Merkez Bankası nın bu tavrını bir süre daha devam ettireceği düşünülmektedir. İç talebin de genel olarak tedrici bir artış sergileyeceği öngörüsü paralelinde, 2012 de reel ekonomik büyümenin yavaşlaması, kredi hacmindeki artış eğiliminin de 2011 e kıyasla daha ılımlı bir seyir izlemesi beklenmektedir. Bu noktada, Türk ihracat sektörlerini yakından ilgilendiren diğer önemli bir sorun da ülkemizin ticari ilişkilerinin ağırlıklı olduğu başta AB olmak üzere gelişmiş ülkelerde istihdam alanındaki toparlanmanın çok zayıf olması ve bununla bağlantılı olarak önümüzdeki dönemlerde bu ülkelerde özel tüketim harcamalarının zayıf kalmasının sonucunda bu ülkelere ihracatlarda yavaşlama riski artmaktadır. Öte yandan, Dünya Bankası tarafından Ocak ayında yayımlanan Küresel Ekonomi raporunda, Türkiye yüksek cari açık nedeniyle gelişmekte olan ülkeler arasında kırılgan ülke olarak değerlendirilmesine rağmen yine de 2012 yılında % 2,9 büyüme öngörüldüğü belirtilmiştir.. 22

II. YILLIK VE DÖNEMSEL TÜRKİYE GENEL İHRACATI VE TEKSTİL İHRACATI 2007 2011 Yılları Arasında Beş Yıllık Süreçte Türkiye nin Genel İhracatı Ve Tekstil Sektörü İhracatı Türkiye nin son beş yıllık süreçte gerçekleştirdiği genel ihracat incelendiğinde, ihracatın dalgalı bir seyir ile 2007 yılında 106 milyar dolardan 2011 yılı sonu itibariyle 134,6 milyar dolara ulaştığı görülmektedir. Genel ihracatın yıllık ortalama artış oranı ise %7,5 olarak hesaplanmaktadır. Genel ihracat 2008 yılında, bir önceki yıla göre %20,3 oranında artarken, küresel krizin tüm dünyayı etkisine aldığı 2009 yılında %19,9 oranında gerilemiştir. 2010 yılında %11,5 oranında artan genel ihracat 2011 yılı sonun %18,2 artış oranı ile 134,6 milyar dolara ulaşmıştır. Türkiye nin tekstil ihracatı da genel ihracata benzer şekilde 2007 yılından 2011 yılı sonuna kadar dalgalı bir seyirle artarak 6,6 milyar dolardan 8 milyar dolara ulaşmıştır. 2009 yılında, diğer tüm sektörlerde olduğu gibi tekstil sektöründe de ihracat kaybı görülmüştür. Sektörde 2009 yılında %19 oranında ihracat kaybı yaşanması ile beraber, 2010 yılında %18,3 oranında artarak 6,5 milyar dolara yükselen ihracat 2011 yılı sonu itibariyle %21,9 artışla 8 milyar dolara ulaşmıştır. 2000 li yılların başında Türkiye Genel ihracatında %9,5 oranında pay alan tekstil sektörü yıllar içerisinde bu payını koruyamamış ve 2007 yılında payı %6,2 ye gerilemiştir. 2008 yılında söz konusu pay %5,3 e kadar gerileyerek en düşük orana inmiştir. 2009 yılında ise Tekstil sektörünün payı %5,4 oranına yükselirken, 2010 yılı sonunda %5,7 ye çıkmış ve 2011 yılı sonu itibariyle %5,9 olmuştur. 2007-2011 yılları arasında Türkiye genel ihracatının ve tekstil sektörü ihracatının değişimi izleyen tabloda verilmektedir.. 23

YIL GENEL İHRACAT (1000 $) DEĞİŞİM % TEKSTİL İHRACATI (1000 $) DEĞİŞİM % TEKSTİL'İN PAYI % 2007 105.964.665 6.554.050 6,2 2008 127.498.828 20,3 6.807.831 3,9 5,3 2009 102.142.613-19,9 5.513.638-19,0 5,4 2010 113.883.219 11,5 6.522.737 18,3 5,7 2011 134.571.338 18,2 7.953.651 21,9 5,9 7,5 6,3 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıt Rakamları 140 TOPLAM İHRACAT TEKSTİL İHRACATI 120 100 Milyar $ 80 60 40 20-2007 2008 2009 2010 2011 Genel İhracat Artışı %21,7 2011 yılı sonu itibariyle Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından açıklanan verilere göre, Türkiye genel ihracatı 134,6 milyar dolar olmuştur. 2010 yılına kıyasla ihracat artışı %18,2 olarak hesaplanmaktadır. 2009 yılında %23 oranında düşüş gösteren Türkiye ihracatı 2010 yılı sonunda %21,3 artış oranına ulaşmıştır, 2011 yılında ise artış oranı %18,2 olmuştur. Türkiye sanayi ihracatı 2011 yılında %19,3 artış ile 111,5 milyar dolara ulaşmıştır. Rakamlardan görüldüğü üzere Türkiye nin sanayi ihracatı artış oranı genel ihracatın artış oranının biraz üzerindedir. Ayrıca, Türkiye nin tarıma dayalı işlenmiş ürünler ihracatı 2011 yılında %20,7 artış ile 11 milyar dolara ulaşmıştır. Rakamlardan Türkiye nin tarıma. 24

dayalı işlenmiş ürünler ihracatı artış oranının, hem genel ihracatın hem de sanayi ihracatının artış oranının üzerinde olduğu hesaplanmaktadır. Tekstil İhracatında Genel İhracattan Daha Yüksek Artış: %21,9 2011 yılı genelinde Türkiye den 8 milyar dolar değerinde tekstil ihracatı yapılmıştır. 2010 yılına kıyasla ihracat artışı %21,9 olmuştur. Ayrıca, sektörün ihracat artışı oransal olarak Türkiye genel ihracat artışının (%18,2) üzerindedir. Bunun bir sonucu olarak, tekstil ihracatının genel ihracattaki payı 2010 yılında %5,7 iken, 2011 yılında %5,9 seviyesine çıkmıştır. Benzer şekilde, tekstil sektörünün kaydettiği ihracat artış oranının (%21,9) sanayi ihracat artış oranından (%19,3) daha yüksek olması sonucunda, tekstil ihracatının Türkiye nin sanayi ürünleri ihracatı içerisindeki payı da %7 düzeyinden %7,1 düzeyine çıkmıştır. Türkiye nin tarıma dayalı işlenmiş ürünler ihracatı içinde tekstil sektörünün payı da %71,4 ten %72,2 ye yükselmiştir. Tekstil ve konfeksiyon sektörü birlikte değerlendirildiğinde, 24,1 milyar dolarlık toplam ihracat rakamı ile Türkiye de en fazla ihracat yapan bir numaralı sektör konumuna yükseldiği görülmektedir. Birim: 1000 $ 2010 2011 2010/2011 Ocak-Aralık Ocak-Aralık Değişim % Türkiye Genel İhracatı 113.883.219 134.571.338 18,2 Tekstil ve Hammaddeleri İhracatı 6.522.737 7.953.651 21,9 Teks.ve Hammaddeleri İhracatının Payı % 5,7 5,9 Sanayi İhracatı 93.456.511 111.537.870 19,3 Teks.ve Hammaddeler İhracatının Sanayi İhracatındaki Payı % 7,0 7,1 Tarıma Dayalı İşlenmiş Ürünler İhracatı 9.135.608 11.023.599 20,7 Teks.ve Hammaddeler İhracatının Tarıma Dayalı İşlenmiş Ürünler İhracatındaki Payı % Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıt Rakamları Genel İhracat Performansı İçinde Tekstil ve Hammaddeleri İhracatının Payı 71,4 72,2. 25

Milyon ABD Doları 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 2010 Ocak-Aralık 2011 Ocak-Aralık - Türkiye Genel İhracatı Tekstil ve Hammaddeleri İhracatı Sanayi İhracatı Yılın İlerleyen Aylarında Tekstil İhracatı Artmaya Devam Etti, Ancak İvmede Küçüldü 2011 yılını 2010 yılına göre %21,9 artışla 8 milyar dolar ihracat değeri ile kapatan tekstil sektörünün ihracatı aylık bazda incelendiğinde, 2011 yılının istisnasız tüm aylarında devamlı artış görülmektedir. Özellikle 2011 yılının ilk yarısında tekstil ihracatında yüksek ivmeyle artış eğilimi dikkat çekmektedir. Bununla beraber yıl ilerledikçe dalgalı bir seyir izleyen aylık ihracat artış oranı ivmesini yitirerek Aralık ayı sonunda %0,6 oranına düşmüştür. Ocak ayında %26,7, Şubat ayında %32,5, Mart ayında %33,9, Nisan ayında %35,7, Mayıs ayında %36,8 oranında ivme kazanarak artan tekstil ihracatı Haziran ayında bir miktar ivme kaybı ile %28,2 oranında artmıştır. İvme kaybı izleyen ayda da sürmüş ve 2011 Temmuz ayında 2010 Temmuz ayına kıyasla %16,2 oranında artış olmuştur. Bununla beraber Ağustos ayında %28,4 oranında ihracat artışı ile ivmesini bir miktar arttırmış ancak Eylül ayı sonunda artış ivmesi %14,3 e gerilemiştir. Ekim ayında ise artış oranı ivmesi biraz daha küçülerek %12,3 oranına gerilerken, Kasım ayında da ivmenin küçülme eğilimi devam etmiş ve %11,2 olmuştur. 2011 yılının en düşük artış oranlı ihracat artışı ise %0,6 ile Aralık ayında kaydedilmiştir. Aylar itibariyle tekstil ihracatının seyrini gösteren bir tablo ve grafik aşağıda verilmektedir.. 26

AYLAR İTİBARİYLE TEKSTİL İHRACATI 2009-2010 - 2011 Birim: 1.000 ABD $ AYLAR 2009 2010 DEĞİŞİM % 2011 DEĞİŞİM % OCAK 397.913 478.821 20,3 606.653 26,7 ŞUBAT 370.273 476.053 28,6 630.997 32,5 MART 416.095 549.026 31,9 735.322 33,9 NİSAN 453.267 560.255 23,6 760.239 35,7 MAYIS 425.799 510.137 19,8 697.941 36,8 HAZİRAN 444.805 529.427 19,0 678.981 28,2 TEMMUZ 474.583 538.675 13,5 626.058 16,2 AĞUSTOS 438.011 481.125 9,8 617.977 28,4 EYLÜL 477.622 552.456 15,7 631.247 14,3 EKİM 589.678 627.182 6,4 704.248 12,3 KASIM 513.104 570.873 11,3 635.062 11,2 ARALIK 510.594 649.187 27,1 652.853 0,6 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları TEKSTİL İHRACATININ AYLIK ARTIŞ ORANLARI 40,0 ARTIŞ ORANI % 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0-2010 YILLIK 2011 YILLIK OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK AYLAR. 27

III. BAŞLICA ÜLKE GRUPLARI İTİBARİYLE İHRACAT AB Ülkeleri En Önemli Tekstil Pazarı 2011 yılının Ocak-Aralık döneminde AB ülkeleri, Eski Doğu Bloku Ülkeleri, Ortadoğu Ülkeleri, Afrika Ülkeleri, Amerika Ülkeleri, Asya ve Okyanusya Ülkeleri, Serbest Bölgeler, Türk Cumhuriyetleri ve Diğer Avrupa Ülkeleri olarak sıralanan ülke gruplarına yönelik tekstil ihracatının detayı aşağıda verilmektedir. Tabloda görüldüğü üzere Türk cumhuriyetleri hariç diğer tüm ülke gruplarına yönelik tekstil ihracatı %5,7 ile %28,1 arasında değişen oranlarda artmıştır. Ülke Grupları İtibariyle Türkiye Tekstil İhracat Kaydı Birim: 1000 $ 2010 Ocak- Aralık 1000 $ 2010 Pay % 2011 Ocak-Aralık 1000 $ 2011 Pay % Değişim % AB Ülkeleri (27) Toplamı 3.023.124 46,3 3.745.201 47,1 23,9 Eski Doğu Bloku Ülkeleri Toplamı (Rusya Fed.,Ukrayna, Sırbistan vb) Afrika Ülkeleri Toplamı (Mısır, Cezayir, Güney Afr. Cum.vb) Ortadoğu Ülkeleri Toplamı (S. Arabistan, İsrail, Kuveyt vb) Amerika Ülkeleri Toplamı (ABD, Kanada, Brezilya, Meksika vb) Asya ve Okyanusya Ülkeleri Toplamı (Japonya, ÇHC, Hong Kong, Hindistan vb) 1.213.217 18,6 1.526.595 19,2 25,8 653.669 10,0 705.585 8,9 7,9 584.294 9,0 684.240 8,6 17,1 361.119 5,5 447.259 5,6 23,9 345.560 5,3 441.793 5,6 27,8 Serbest Bölgeler Toplamı 220.789 3,4 282.819 3,6 28,1 Türk Cumhuriyetleri Toplamı (Azerbaycan, Özbekistan, Kazakistan vb) Diğer Avrupa Ülkeleri Toplamı (Norveç, İsviçre, KKTC) 104.815 1,6 103.085 1,3-1,7 16.150 0,2 17.074 0,2 5,7 Toplam Tekstil İhracat Kaydı 6.522.737 100,0 7.953.651 100,0 21,9 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları. 28

4.000 3.500 2010 Ocak-Aralık 2011 Ocak-Aralık 3.000 Milyon Dolar 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 AB Ülkeleri Eski Doğu Blok. Ülkeler. Afrika Ülkeleri Ortadoğu Ülkeleri Amerika Ülkeleri Asya ve Okyanusya Ülkeler. Serbest Bölgeler Türk Cumhuriyetleri Diğer Avrupa Ülkeleri En Fazla Tekstil Mamulü İhraç Edilen Ülkeler Ülke bazında incelendiğinde, 2011 yılında Türkiye den en fazla tekstil ve hammaddeleri ihraç edilen ülkeler Rusya Federasyonu, İtalya, Almanya, İngiltere, İran, Polonya, Romanya, ABD, Bulgaristan ve İspanya olarak sıralanmaktadır. En fazla tekstil ihracatı yapılan bu ülkelerin istisnasız hepsine yönelik tekstil ihracatında %6 ile %29,6 arasında değişen oranlarda artışlar olmuştur. En yüksek oranlı ihracat artışının görüldüğü pazar %29,6 artış oranı ile İtalya olurken, en düşük oranlı ihracat artışının görüldüğü pazar %6 ile Romanya dır. 2011 yılında en büyük tekstil ihracat pazarı Rusya Federasyonu dur. Rusya Federasyonu na %23,1 artışla 1 milyar dolarlık tekstil ürünü ihraç edilmiştir. Rusya Federasyonu nun Türkiye toplam tekstil ihracatından aldığı pay %12,8 olarak hesaplanmaktadır. En büyük ikinci tekstil pazarı İtalya ya yapılan tekstil ve hammaddeleri ihracatı %29,6 oranında artışla 813,3 milyon dolara yükselmiştir. İtalya nın Türkiye toplam tekstil ihracatında payı %10,2 düzeyindedir. Almanya tekstil ihracatında üçüncü büyük pazar olup, bu ülkeye ihracat 2011 yılında 2010 yılına kıyasla %21 oranında artarak 471,2 milyon dolara yükselmiştir. Almanya nın Türkiye toplam tekstil ihracatında payı %5,9 olarak hesaplanmaktadır. Dördüncü büyük pazar İngiltere ye 2011 yılında %29,3 oranında artışla 302,4 milyon dolar değerinde tekstil ihracatı gerçekleştirilmiştir. İngiltere nin tekstil ihracatından aldığı pay %3,8 olarak hesaplanmaktadır.. 29

İran beşinci büyük pazar olup, bu ülkeye 2011 yılında %27 oranında artışla 302,3 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilmiştir. İran ın Türkiye toplam tekstil ihracatındaki payı %3,8 seviyesindedir. Polonya, %23,6 oranında artış ve 296,2 milyon dolar ihracat değeri ile altıncı büyük tekstil ihracat pazarıdır. Bu ülkenin toplam tekstil ihracatından aldığı pay %3,7 olarak hesaplanmaktadır. Türkiye nin en çok tekstil ihracatı gerçekleştirdiği diğer pazarlar %6 artış ve 295 milyon dolar ihracat değeri ile Romanya, %28,8 artış ve 277,3 milyon dolar ihracat değeri ile ABD, %7,8 oranında artış ve 237,7 milyon dolar ihracat değeri ile Bulgaristan ve %28,4 oranında artış ve 226,9 milyon dolar ihracat değeri ile İspanya olarak sıralanmaktadır. Türkiye nin en fazla tekstil ve hammaddeleri ihracatı yaptığı ilk on ülkeden yedisi AB ülkesidir. Birim: 1000 $ TÜRKİYE TEKSTİL VE HAMMADDELERİ İHRACATI EN FAZLA İHRACAT YAPILAN ÜLKELER / $ SIRALI 2010 OCAK-ARALIK TOPLAM TEKS.'DE PAY % 2011 OCAK-ARALIK TOPLAM TEKS.'DE PAY % DEĞİŞİM % RUSYA FEDERASYONU 825.098 12,6 1.015.679 12,8 23,1 İTALYA 627.664 9,6 813.269 10,2 29,6 ALMANYA 389.249 6,0 471.163 5,9 21,0 İNGİLTERE 233.786 3,6 302.389 3,8 29,3 İRAN 237.939 3,6 302.295 3,8 27,0 POLONYA 239.569 3,7 296.183 3,7 23,6 ROMANYA 278.298 4,3 295.023 3,7 6,0 ABD 215.251 3,3 277.299 3,5 28,8 BULGARİSTAN 220.472 3,4 237.657 3,0 7,8 İSPANYA 176.678 2,7 226.853 2,9 28,4 İLK 10 ÜLKE TOPLAMI 3.444.005 52,8 4.237.810 53,3 23,0 TOPLAM TEKSTİL İHRACATI 6.522.737 100 7.953.651 100 21,9 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıt Rakamları AB Ülkeleri AB Ülkelerinin İhracat Artışı Yüksek İvmeyle Artmaya Devam Ediyor, %23,9 Yılın tamamında gerçekleştirilen 8 milyar dolarlık tekstil ihracatının 3,7 milyar dolarlık kısmı, diğer bir ifade ile %47,1 lik bölümü 27 AB ülkesine yapılmış ve ihracat 2010 yılına kıyasla %23,9 oranında artmıştır. 27 AB ülkesine yönelik tekstil ihracatındaki %23,9 luk artış, toplam tekstil ihracat artışının (%21,9) üzerindedir. Bu yüksek oranlı artış sonucunda 2011 yılında AB ülkelerine yönelik ihracatın toplam tekstil ihracatından aldığı pay %46,3 den %47,1 e yükselmiştir. Bununla beraber, AB ülkelerine yönelik tekstil. 30

ihracatının aylık bazda incelendiğinde; yılın ilk aylarında AB ülke grubuna yapılan ihracat aylık bazda %40 lar seviyesinde artarken, hatta Mart ayında %50,1 ile zirveye ulaşmışken, yılın ilerleyen aylarında AB ülkelerine yönelik tekstil ihracatının artış ivmesi azalmış, Ekim ayında %2,9 a kadar gerilemiş, Kasım ayında ise %3,7 olarak kayda alınmıştır. Aralık ayında ise ihracat %11,1 oranında düşmüştür. AB ülkelerine ihracatta görülen bu düşüş, 2010 yılının Eylül ayından itibaren aylık bazda kaydedilen ilk düşüş olarak dikkat çekmektedir. Rakamlardan görüldüğü üzere AB ülkelerinin genelinde yaşanan ekonomik durgunluk Türkiye nin tekstil ihrcatını da olumsuz olarak etkilemektedir. Yıllar bazında incelendiğinde, AB pazarı performans kaybedilen pazarlardan biri olarak dikkat çekmektedir. 2007 yılında Türkiye nin tekstil ihracatının %53,4 ü, 2008 yılında %49,5 i, 2009 yılında %49,4 ü ve 2010 yılında da %46,4 ü AB ülkelerine yapılmıştır. Görüldüğü üzere 2007-2010 yılları arasında AB pazarında düşük bir ivmeyle de olsa performans kaybı görülmektedir. Ancak, 2011 yılının özellikle ilk aylarında yapılan yüksek ihracatlar nedeniyle 2011 yılında AB pazarında performans azalış eğilimi durmuştur. Toplam ihracat içinde AB pazarının payı artmaya başlamış 2011 yılı sonunda da %47,1 olmuştur. Almanya, İngiltere, Fransa gibi dünyanın önde gelen pazarlarının yer aldığı AB27 ülke grubu halen Türkiye nin en büyük tekstil ihracat pazarıdır ve ilerleyen dönemde de önemini koruyacaktır. İtalya, Almanya, İngiltere, Polonya ve Romanya En Fazla Tekstil İhraç Edilen AB Ülkeleri AB ülkelerine tekstil ihracatında istisnasız tüm ülkelere yönelik tekstil ihracatında %4,6 ile %102 arasında değişen oranlarda artış görülmüştür. AB ülkeleri içerisinde en fazla tekstil ihracatı yapılan ülkeler İtalya, Almanya, İngiltere, Polonya, Romanya, Bulgaristan, İspanya, Fransa, Hollanda, Yunanistan, Belçika ve Portekiz olarak sıralanmaktadır. AB ülke grubunda en büyük pazar İtalya dır. Bu ülke halen Türkiye den en fazla tekstil ihraç edilen AB ülkesi olma özelliğini korumaktadır ve 2011 yılı genelinde İtalya ya tekstil ihracatı %29,6 oranında artarak 813,3 milyon dolar değerine ulaşmıştır. Ülkenin Türkiye tekstil ihracatından aldığı pay %10,2 olarak hesaplanmaktadır. AB ülkeleri içerisinde en büyük ikinci ülke %5,9 pay ve 471,2 milyon dolar değer ile Almanya dır. Bu ülkeye yönelik ihracatın artış oranı %21 olarak kaydedilmiştir. AB ülkeleri içerisinde en çok ihracat gerçekleştirilen diğer ülkeler %29,3 artış ve 302,4 milyon dolar ihracat değeri ile İngiltere ve %23,6 artış ve 296,2 milyon dolar ihracat değeri ile Polonya dır. İngiltere nin toplam tekstil. 31

ihracatından aldığı pay %3,8, Polonya nın toplam tekstil ihracatından aldığı pay ise %3,7 dir. 295 milyon ihracat değeri ile Romanya ve 237,7 milyon dolar ihracat değeri ile Bulgaristan AB ülke grubunda en çok ihracat gerçekleştirilen diğer pazarlar olarak sıralanmaktadır. Ancak, Romanya ya yönelik ihracat %6, Bulgaristan a yöapılan ihracat ise %7,8 ile genel tekstil ihracatının oldukça altında oranlarda artmıştır. Bu düşük oranlı artışlar neticesinde Romanya nın toplam tekstil ihracatından aldığı pay %4,3 den %3,7 ye, Bulgaristan ın payı %3,4 den %3 e gerilemiştir. AB ülkeleri içinde diğer önemli pazarlar, %28,4 artış ile 226,9 milyon dolarlık ihracat yapılan İspanya, %19,7 artış ile 182,5 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilen Fransa, %25,1 artış ile 156,9 milyon dolarlık ihracat yapılan Hollanda, %28,5 artışla 153,8 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilen Yunanistan ve %17,7 artış ve 133,6 milyon dolar ihracat yapılan Belçika ve %32,8 artışla 100,2 milyon dolar değerinde ihracat gerçekleştirilen Portekiz dir. AB ülkeleri içerisinde Macaristan, Avusturya, İsveç, Letonya, İrlanda ve Lüksemburg a yönelik ihracatlarda %44,4 ile %102 oranlarında yüksek artış oranları dikkat çekicidir. Macaristan a yönelik ihracat %49,8 artışla 75,4 milyon dolara, Avusturya ya yapılan ihracat %54,1 artışla 35,9 milyon dolara, İsveç e yönelik ihracat %47 artışla 27 milyon dolara, Letonya ya yönelik ihracat %102 artışla 16,2 milyon dolara, İrlanda ya yapılan ihracat %44,4 artışla 7,7 milyon dolara ve Lüksemburg a yapılan ihracat %60,8 artışla 3,4 milyon dolara yükselmiştir. Litvanya, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Danimarka, Slovakya, Finlandiya, Slovenya ve Malta ya yönelik tekstil ihracatlarında ise %4,6 ile %37,7 arasında değişen oranlarda artışlar kaydedilmiştir. AB ülkelerine gerçekleştirilen tekstil ihracatı ile ilgili detaylar izleyen tabloda verilmektedir.. 32

BİRİM: 1000 $ AB ÜLKELERİNE TEKSTİL VE HAMMADDELERİ İHRACATI 2010-2011 OCAK - ARALIK 2010 OCAK - ARALIK TOPLAM TEKS'DE PAY ( % ) 2011 OCAK - ARALIK TOPLAM TEKS'DE PAY ( % ) 2011 / 2010 DEĞİŞİM (%) İTALYA 627.664 9,6 813.269 10,2 29,6 ALMANYA 389.249 6,0 471.163 5,9 21,0 İNGİLTERE 233.786 3,6 302.389 3,8 29,3 POLONYA 239.569 3,7 296.183 3,7 23,6 ROMANYA 278.298 4,3 295.023 3,7 6,0 BULGARİSTAN 220.472 3,4 237.657 3,0 7,8 İSPANYA 176.678 2,7 226.853 2,9 28,4 FRANSA 152.530 2,3 182.541 2,3 19,7 HOLLANDA 125.464 1,9 156.920 2,0 25,1 YUNANİSTAN 119.678 1,8 153.800 1,9 28,5 BELÇİKA 113.514 1,7 133.554 1,7 17,7 PORTEKİZ 75.482 1,2 100.234 1,3 32,8 MACARİSTAN 50.345 0,8 75.438 0,9 49,8 LİTVANYA 39.349 0,6 51.655 0,6 31,3 ÇEK CUMHURİYETİ 32.726 0,5 43.931 0,6 34,2 AVUSTURYA 23.295 0,4 35.908 0,5 54,1 ESTONYA 26.068 0,4 31.016 0,4 19,0 DANİMARKA 22.963 0,4 29.302 0,4 27,6 İSVEÇ 18.358 0,3 26.987 0,3 47,0 SLOVAKYA 18.189 0,3 25.054 0,3 37,7 FİNLANDİYA 13.829 0,2 18.338 0,2 32,6 LETONYA 8.007 0,1 16.171 0,2 102,0 SLOVENYA 8.885 0,1 9.291 0,1 4,6 İRLANDA 5.334 0,1 7.704 0,1 44,4 LÜKSEMBURG 2.131 0,03 3.426 0,04 60,8 MALTA 1.260 0,02 1.396 0,02 10,7 AB ÜLKELERİ TOPLAMI 3.023.124 46,3 3.745.201 47,1 23,9 TÜRKİYE TEKSTİL VE HAMMADDELERİ İHRACATI Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları 6.522.737 100,0 7.953.651 100,0 21,9 Eski Doğu Bloku Ülkeleri ne Tekstil İhracatı %28,8 ile Yüksek Oranda Arttı Rusya Federasyonu, Ukrayna, Beyaz Rusya, gibi ülkelerin yer aldığı ve Türkiye nin AB ülkelerinin ardından en büyük ikinci tekstil pazarı olan Eski Doğu Bloku Ülkeleri grubuna yönelik tekstil ihracatı, 2011 yılında %25,8 oranında artarak 1,5 milyar dolara yükselmiştir. Eski Doğu Bloku ülkelerinin Türkiye toplam tekstil ihracatından aldığı pay %19,2 seviyesine çıkmıştır. Bu ülke grubunda tüm ülkelere yapılan tekstil ihracatında %1,1 ile %55 arasında değişen oranlarda artışlar sözkonusudur. 2011 yılınında söz konusu ülke grubunda en çok tekstil ihracatı gerçekleştirilen ülke aynı zamanda Türkiye nin en büyük tekstil pazarı olan Rusya Federasyonu dur. Bu ülkeye %23,1 oranında artışla 1 milyar dolar değerinde tekstil ihracatı yapılmıştır. Rusya Federasyonu nun Türkiye tekstil ihracatından aldığı pay %12,8 olarak hesaplanmaktadır.. 33

Bu ülke grubunda diğer önemli pazarlar Ukrayna, Beyaz Rusya, Sırbistan, Makedonya, Gürcistan, Moldavya, Kosova, Bosna-Hersek, Arnavutluk ve Hırvatistan olarak sıralanmaktadır. 2011 yılında Ukrayna ya %47,8 ile yüksek bir artışla 175,8 milyon dolar, Beyaz Rusya ya %40,2 ile yüksek bir artışla artışla 94 milyon dolar, Sırbistan a %1,1 artışla ile 89,9 milyon dolar ve Makedonya ya %18 artışla 37,3 milyon dolar değerinde tekstil ihracatı yapılmıştır. Gürcistan a yönelik tekstil ihracatında %55 ile yüksek oranda artış kaydedilmiştir. Bu yüksek oranlı artış ile Gürcistan a yönelik ihracat 16 milyon dolardan 24,8 milyon dolara çıkarken, bu ülkenin toplam tekstil ihracatından aldığı pay da %0,2 den %0,3 e yükselmiştir. Moldavya, Kosova ve Hırvatistan a yönelik ihracatlarda %35,9 ile %46,7 arasında değişen oranlarda yüksek artışlar kaydedilmiştir. Bu yüksek artışlar neticesinde Moldavya ya 21,8 milyon dolar, Kosova ya 19,9 milyon dolar ve Hırvatistan a 12,8 milyon dolar değerinde tekstil ihracatı gerçekleştirilmiştir. Bosna-Hersek ve Arnavutluk bu ülke grubunda yer alan bir diğer önemli pazarlar olup, söz konusu ülkelere yönelik tekstil ihracatları sırasıyla %28,7 artışla 19,2 milyon dolara ve %23 artışla 14,9 milyon dolara ulaşmıştır. Türkiye den Eski Doğu Bloku Ülkelerine yapılan ihracat detayı devam eden tabloda verilmektedir. BİRİM: 1000 $ ESKİ DOĞU BLOKU ÜLKELERİNE TEKSTİL VE HAMMADDELERİ İHRACATI 2010-2011 OCAK - ARALIK 2010 OCAK - ARALIK TOPLAM TEKS'DE PAY ( % ) 2011 OCAK - ARALIK TOPLAM TEKS'DE PAY ( % ) 2011 / 2010 DEĞİŞİM (%) RUSYA FEDERASYONU 825.098 12,6 1.015.679 12,8 23,1 UKRAYNA 118.986 1,8 175.811 2,2 47,8 BEYAZ RUSYA 67.040 1,0 93.999 1,2 40,2 SIRBİSTAN 88.955 1,4 89.937 1,1 1,1 MAKEDONYA 31.583 0,5 37.260 0,5 18,0 GÜRCİSTAN 16.003 0,2 24.802 0,3 55,0 MOLDAVYA 14.926 0,2 21.751 0,3 45,7 KOSOVA 13.546 0,2 19.869 0,2 46,7 BOSNA-HERSEK 14.951 0,2 19.245 0,2 28,7 ARNAVUTLUK 12.094 0,2 14.871 0,2 23,0 HIRVATİSTAN 9.417 0,1 12.801 0,2 35,9 ESKİ DOĞU BLOKU ÜLKELERİ TOPLAMI 1.213.217 18,6 1.526.595 19,2 25,8 TÜRKİYE TEKSTİL VE HAMMADDELERİ İHRACATI 6.522.737 100,0 7.953.651 100,0 21,9 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları. 34

Ortadoğu Ülkeleri ne Tekstil İhracatı Artış Oranı %17,1 Irak, İran ve İsrail gibi ülkelerin yer aldığı Ortadoğu ülkelerine yönelik tekstil ihracatı geçen yılın aynı dönemine kıyasla %17,1 oranında artarak 684,2 milyon dolara ulaşmıştır. Bu ülke grubunda Suriye ve Bahreyn e yönelik tekstil ihracatında sırasıyla %9,4 ve %26,5 oranlarında düşüş görülmüştür ancak diğer ülkelerde %4,3 ile %66 arasında değişen oranlarda artış kaydedilmiştir.. Bu ülke grubunda en büyük pazar 302,3 milyon dolarlık tekstil ihracatı gerçekleştirilen İran dır. Bu ülkeye yönelik ihracat %27 oranında artmıştır. İran son dönemlerde Türkiye nin en çok tekstil ihracatı gerçekleştirdi ilk 10 ülke içinde yer almaktadır. 2011 yılı genelinde Türkiye nin en çok tekstil ihracatı gerçekleştirdiği ülkeler arasında 5. sırada bulunmaktadır. Ortadoğu ülke grubunda diğer önemli pazarlar 105,2 milyon dolar ihracat gerçekleştirilen Suriye, 85,4 milyon dolar ihracat yapılan İsrail ve 61 milyon dolar ihracat yapılan Suudi Arabistan ve 32,3 milyon dolar ihracat gerçekleştirilen Irak dır. 2010 yılına kıyasla Suriye ye yönelik ihracat %9,4 oranında azalırken, İsrail, Suudi Arabistan ve Irak a yönelik ihracatlar sırasıyla %21,2, %27,4 ve %12,3 oranlarında artmıştır. Suriye halihazırda Şubat 2011 de Tunus ta başlayarak daha sonra diğer Arap ülkelerine yayılan iç karışıklıkların etkisi altındadır. Ülkede iç karışıklıkların devam etmesi Suriye ye yönelik tekstil ihracatının da düşmesine sebep olmaktadır. Bu ülke grubunda yer alan Ürdün ve Kuveyt e yönelik tekstil ihracatında sırasıyla %65 ve %66 oranlarında yüksek ihracat artışları görülmüştür. Söz konusu ihracat performans artışları ile Ürdün e yönelik ihracat 30,8 milyon dolara, Kuveyt yönelik ihracat 8 milyon dolara ulaşmıştır. Ortadoğu ülkeleri grubunda yer alan diğer önemli tekstil ihracat pazarları olan Lübnan a %4,3 artışla 27,6 milyon dolara ve B.A.E. e %12,9 artışla 20,8 milyon dolara ulaşmıştır. Bahreyn e yapılan ihracat ise %26,5 oranında gerileyerek 8,9 milyon dolara inmiştir. Türkiye nin Ortadoğu ülkelerine yönelik ihracatına ilişkin detaylar izleyen tablo da verilmektedir.. 35

BİRİM: 1000 $ ORTA DOĞU ÜLKELERİNE TEKSTİL VE HAMMADDELERİ İHRACATI 2010-2011 OCAK - ARALIK 2010 OCAK - ARALIK TOPLAM TEKS'DE PAY ( % ) 2011 OCAK - ARALIK TOPLAM TEKS'DE PAY ( % ) 2011 / 2010 DEĞİŞİM (%) İRAN 237.939 3,6 302.295 3,8 27,0 SURİYE 116.098 1,8 105.206 1,3-9,4 İSRAİL 70.494 1,1 85.436 1,1 21,2 SUUDİ ARABİSTAN 47.863 0,7 60.990 0,8 27,4 IRAK 28.793 0,4 32.344 0,4 12,3 ÜRDÜN 18.677 0,3 30.820 0,4 65,0 LÜBNAN 26.495 0,4 27.634 0,3 4,3 BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ 18.435 0,3 20.817 0,3 12,9 BAHREYN 12.113 0,2 8.898 0,1-26,5 KUVEYT 4.801 0,1 7.969 0,1 66,0 ORTADOĞU ÜLKELERİ TOPLAMI 584.294 9,0 684.240 8,6 17,1 TÜRKİYE TEKSTİL VE HAMMADDELERİ İHRACATI 6.522.737 100,0 7.953.651 100,0 21,9 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları Afrika Ülkeleri ne İhracat Artıyor Ancak İvme Küçük: %7,9 2011 yılında Afrika ülkelerine gerçekleştirilen tekstil ihracatı geçen yılın aynı dönemine kıyasla %7,9 oranında artarak 705,6 milyon dolara yükselmiştir. Bu ülke grubunda Mısır, Cezayir ve Libya ya yönelik ihracatlarda %0,4 ile %71,8 arasında değişen oranlarda ihracat kaybı görülürken, diğer tüm ülkelerde %21 ile %36 arasında değişen oranlarda ihracat artışı kaydedilmiştir. 2011 yılında bu gruptaki en büyük pazar, %0,4 düşüşle 220,4 milyon dolarlık tekstil ihracatı gerçekleştirilen Mısır dır. Bu ülkeye yönelik ihracatta kaydedilen bu düşüş neticesinde Mısır ın toplam ihracattaki payı %3,4 den %2,8 e gerilemiştir. Bu ülke grubunda diğer önemli pazarlar Tunus ve Fas tır. Bu ülkeler ile aramızda Serbest Ticaret Anlaşması bulunmaktadır. Tunus a ihracat %21 oranında artarak 177 milyon dolar olurken Fas a yönelik ihracat %22,2 oranında artarak 174 milyon dolara ulaşmıştır. Bu ülkeler aynı zamanda AB pazarı için önemli hazırgiyim tedarikçileridir. Bu ülke grubunda yer alan Cezayir ve Libya ya yönelik ihracatlarda %9,3 ve %71,8 oranlarında performans kaybı görülmüştür. Bu performans kaybı neticesinde Cezayir e yönelik ihracat 63,1 milyon dolara gerilerken, Libya ya yönelik ihracat 7,7 milyon dolara düşmüştür.. 36

2011 yılının Şubat ayında Tunuslu bir seyyar satıcının kendini yakması ile başlayan Arap ülkelerindeki karışıklıklar bir dönem Mısır, Tunus, Cezayir ve Libya yı etkisi altına almıştı. Geçen zaman zarfında, bazı ülkelerde hükümet değişiklikleri ile sonuçlanan Arap baharı, yerini yeni bir sürece bırakmış olup bu ülkelerin istikrar kazanmasının zaman alacağı düşünülmektedir. Güney Afrika ve Nijerya Afrika ülke grubunda yer alan diğer önemli pazarlardır. Güney Afrika ya yapılan ihracat %25,5 artışla 31,1 milyon dolara yükselirken, Nijerya ya %36 artışla 8,5 milyon dolar değerinde ihracat gerçekleştirilmiştir. Aşağıdaki tabloda, Türkiye den Afrika ülkelerine yapılan tekstil ihracatına ilişkin istatistikler verilmektedir. BİRİM: 1000 $ AFRİKA ÜLKELERİNE TEKSTİL VE HAMMADDELERİ İHRACATI 2010-2011 OCAK - ARALIK 2010 OCAK - ARALIK TOPLAM TEKS'DE PAY ( % ) 2011 OCAK - ARALIK TOPLAM TEKS'DE PAY ( % ) 2011 / 2010 DEĞİŞİM (%) MISIR 221.309 3,4 220.412 2,8-0,4 TUNUS 146.252 2,2 177.008 2,2 21,0 FAS 142.447 2,2 174.037 2,2 22,2 CEZAYİR 69.532 1,1 63.099 0,8-9,3 GÜNEY AFRİKA CUMHURİ 24.788 0,4 31.114 0,4 25,5 NİJERYA 6.220 0,1 8.462 0,1 36,0 LİBYA 27.287 0,4 7.702 0,1-71,8 AFRİKA ÜLKELERİ TOPLAMI 653.669 10,0 705.585 8,9 7,9 TÜRKİYE TEKSTİL VE HAMMADDELERİ İHRACATI Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları 6.522.737 100,0 7.953.651 100,0 21,9 Amerika Ülkeleri ne İhracatta Artış Oranı %23,9 ABD, Kanada, Brezilya ve Meksika gibi Amerika kıtasında yer alan ülkelerden oluşan Amerika ülke grubuna yönelik tekstil ihracatı 2011 yılının Ocak-Aralık döneminde %23,9 oranında artışla 447,3 milyon dolara yükselmiştir. Söz konusu ülke grubuna yönelik ihracatın toplam tekstil ihracatından aldığı pay %5,6 seviyesinde olmuştur. Bu ülke grubunda istisnasız tüm ülkelere yönelik tekstil ihracatı %7,2 ile %153 arasında değişen oranlarda artmıştır. Amerika ülke grubunda Meksika, Kolombiya ve Venezüella ya yönelik tekstil ihracatında elde edilen %43,3, %63,8 ve %153 oranlarında yüksek artışlar dikkat çekmektedir.. 37

Bununla beraber, bu ülke grubunun ihracat performansını belirleyen ülke ABD dir. 2011 yılına ABD ye yapılan ihracat %28,8 oranında artarak 277,3 milyon dolara çıkmıştır. Amerika ülke grubunda en fazla ihracat yapılan bir diğer ülke %7,2 artış ve 83,8 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilen Brezilya dır. Önemli oranda tekstil ihracatı gerçekleştirilen diğer ülkeler %18,5 artış ve 24,5 milyon dolarlık ihracatla Kanada ve %43,3 artış ve 16,4 milyon dolarlık ihracatla Meksika ve %63,8 artış ve 15,4 milyon dolar ihracatla Kolombiya olarak sıralanmaktadır. Venezüela ya yönelik ihracat %153 ile oldukça yüksek oranda artarak 3,7 milyon dolardan 9,3 milyon dolara çıkmıştır. Arjantin e yönelik ihracat ise %18,6 artışla 7,9 milyon dolara yükselmiştir. BİRİM: 1000 $ AMERİKA ÜLKELERİNE TEKSTİL VE HAMMADDELERİ İHRACATI 2010-2011 OCAK - ARALIK 2010 OCAK - ARALIK TOPLAM TEKS'DE PAY ( % ) 2011 OCAK - ARALIK TOPLAM TEKS'DE PAY ( % ) 2011 / 2010 DEĞİŞİM (%) ABD 215.251 3,3 277.299 3,5 28,8 BREZİLYA 78.201 1,2 83.800 1,1 7,2 KANADA 20.701 0,3 24.539 0,3 18,5 MEKSİKA 11.472 0,2 16.436 0,2 43,3 KOLOMBİYA 9.372 0,1 15.350 0,2 63,8 VENEZUELLA 3.683 0,1 9.319 0,1 153,0 ARJANTİN 6.667 0,1 7.909 0,1 18,6 AMERİKA ÜLKELERİ TOPLAMI 361.119 5,5 447.259 5,6 23,9 TÜRKİYE TEKSTİL VE HAMMADDELERİ İHRACATI Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları 6.522.737 100,0 7.953.651 100,0 21,9 Grubun en fazla tekstil ihracatı yapılan ülkesi olan ABD aynı zamanda Türkiye nin en büyük 8. ihracat pazarıdır. ABD, Amerika ülke grubuna yönelik tekstil performansını doğrudan etkilemektedir. Türkiye nin ABD pazarında ihracat performansının artmasında, kriz sonrası bu ülkenin ekonomik göstergelerinde ortaya çıkan olumlu tablo ve perakende piyasalarındaki hareketlenmenin büyük etkisi olmuştur. ABD nin Türkiye den tekstil ithalatı artarken, dünyadan tekstil ithalatı da artmaktadır. ABD Tekstil ve Konfeksiyon Ofisi (Otexa) verilerine göre, 2011 yılının Ocak-Ekim döneminde 4,6 milyar dolar değerinde kumaş ithalatı. 38

yapılmıştır. 2010 yılının aynı dönemine göre ithalatta %15,3 oranında artış kaydedilmiştir. ABD nin en fazla kumaş ithalatı yaptığı ülkelerin başında Çin, Güney Kore, Kanada, Hindistan, Japonya, İtalya ve Tayvan gelmektedir. ABD nin en büyük kumaş tedarikçisi, toplam kumaş ithalatının %25,6 sını gerçekleştirdiği Çin dir. ABD Tekstil ve Konfeksiyon Ofisi (Otexa) verilerine göre 2011 Ocak-Ekim döneminde ABD nin Türkiye den kumaş ithalatı %25 oranında artmış olup, 92,4 milyon dolardan 115,4 milyon dolara yükselmiştir. Türkiye ABD nin 12. kumaş tedarikçisi konumundadır. ABD nin dünyadan kumaş ithalatı artarken, iplik ithalatı da artmaktadır. ABD Tekstil ve Konfeksiyon Ofisi (Otexa) verilerine göre, 2011 yılının Ocak-Ekim döneminde ABD tarafından toplam 1,3 milyar dolar değerinde iplik ithalatı yapılmıştır. 2010 yılının eş dönemine kıyasla ithalatta %12,1 oranında artış kaydedilmiştir. ABD nin en fazla iplik ithalatı yaptığı ülkelerin başında Kanada, Meksika, Çin, Endonezya, Hindistan ve Türkiye gelmektedir. Türkiye ABD nin 6. iplik tedarikçisidir. Türkiye den iplik ithalatı %28,1 oranında artışla 63,8 milyon dolar değerine erişmiştir. Asya ve Okyanusya Ülkelerine İhracatta Artış Oranı Toplam Tekstil İhracat Artış Oranının Biraz Üstünde: %27,8 Çin, Hong Kong, Hindistan ve Endonezya gibi ülkelerin yer aldığı Asya ve Okyanusya ülkelerine yönelik tekstil ihracatı 2011 yılında %27,8 oranında artışla 441,8 milyon dolar olmuştur. Söz konusu ülke grubunun Türkiye toplam tekstil ihracatında pay ise %5,6 seviyesine yükselmiştir. Bu grupta en fazla tekstil ihracatı gerçekleştirilen ülkeler Çin, Hong Kong, Hindistan, Endonezya, Vietnam ve Japonya olarak sıralanmaktadır. 2011 yılında Çin e yönelik tekstil ihracatı %25,6 artışla 165,7 milyon dolara, Hong Kong a ihracat %54,1 ile yüksek oranda artarak 80,2 milyon dolara, Hindistan a ihracat ise %13,1 artışla 35,3 milyon dolara ulaşmıştır. Endonezya ya yönelik ihracat %37,7 oranında artarak 24,4 milyon dolara çıkarken, Vietnam a yönelik ihracat %150,8 ile oldukça yüksek oranda artarak 21,5 milyon dolara ulaşmıştır. Ayrıca, bu ülke grubunda yer alan Sri Lanka, Filipinler ve Pakistan a yönelik tekstil ihracatlarında yüksek artışlar görülmüştür. Sri Lanka ya ihracat %89,5 artışla 15,6 milyon dolara, Filipinler e ihracat %46,9 artışla 13,2 milyon dolara ve Pakistan a ihracat %66,9 artışla 11,5 milyon dolara yükselmiştir.. 39

2011 yılında Japonya, Avustralya, Tayland ve Singapur a yönelik ihracatlarda ise %8,8 ve %32,6 oranlarında artış görülmüştür. Bu ihracat artışları neticesinde Japonya ya ihracat 16,5 milyon dolara, Avustralya ya ihracat 14,1 milyon dolara, Tayland a ihracat 9,4 milyon dolara, Singapur a ihracat 7,3 milyon dolara yükselmiştir. Güney Kore Cumhuriyeti, Asya ve Okyanusya Ülke Grubunda 2011 yılında tekstil ihracat performans kaybı görülen tek ülke olarak dikkat çekmektedir. Bu ülkeye ihracat %15,5 düşerek 8,9 milyon dolara gerilemiştir. Asya ve Okyanusya bölgesine ülkeler bazında tekstil ihracat verileri aşağıdaki tablodan izlenebilir. BİRİM: 1000 $ ASYA VE OKYANUSYA ÜLKELERİNE TEKSTİL VE HAMMADDELERİ İHRACATI 2010-2011 OCAK - ARALIK 2010 OCAK - ARALIK TOPLAM TEKS'DE PAY ( % ) 2011 OCAK - ARALIK TOPLAM TEKS'DE PAY ( % ) 2011 / 2010 DEĞİŞİM (%) ÇİN HALK CUMHURİYETİ 131.885 2,0 165.684 2,1 25,6 HONG KONG 52.062 0,8 80.236 1,0 54,1 HINDISTAN 31.197 0,5 35.271 0,4 13,1 ENDONEZYA 17.715 0,3 24.385 0,3 37,7 VIETNAM 8.582 0,1 21.528 0,3 150,8 JAPONYA 14.853 0,2 16.512 0,2 11,2 SRI LANKA 8.230 0,1 15.594 0,2 89,5 AVUSTRALYA 10.904 0,2 14.120 0,2 29,5 FILIPINLER 9.021 0,1 13.249 0,2 46,9 PAKISTAN 6.902 0,1 11.523 0,1 66,9 TAYLAND 8.592 0,1 9.350 0,1 8,8 GÜNEY KORE CUMHURİYE 10.566 0,2 8.925 0,1-15,5 SINGAPUR 5.531 0,1 7.333 0,1 32,6 ASYA VE OKYANUSYA ÜLKELERİ TOPLAMI TÜRKİYE TEKSTİL VE HAMMADDELERİ İHRACATI Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları 345.560 5,3 441.793 5,6 27,8 6.522.737 100,0 7.953.651 100,0 21,9 Serbest Bölgelere İhracat Artışı %31,4 2011 yılında Serbest Bölgeler den gerçekleşen tekstil ihracatı %31,4 artışla 265,3 milyon dolar seviyesine ulaşmıştır. Serbest Bölgelerden yapılan tekstil ihracatında görülen artışın (%31,4) genel tekstil ihracatında görülen artışın (%21,9) üstünde olması neticesinde Serbest Bölgelerden yapılan ihracatın toplam tekstil ihracatındaki payı %3,1 den %3,3 e yükselmiştir. En yüksek oranlı ihracat artışına bu grupta ulaşılmıştır. En fazla tekstil ihracatı yapılan serbest bölge, Mersin Serbest Bölgesi dir. 2011 yılında Mersin Serbest Bölgesi ne %105,2 ile yüksek bir artışla 105,6 milyon dolarlık tekstil ihracatı yapılmıştır. Ege Serbest Bölgesi ne %4,4. 40

artışla 45,9 milyon dolarlık tekstil ihracatı yapılırken, AHL Serbest Bölgesi ne %18,4 düşüşle 39,8 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilmiştir. Tekstil ihracatı yapılan diğer serbest bölgeler, %56,8 artışla 31,5 milyon dolarlık ihracat yapılan Bursa Serbest Bölgesi, %19,1 artışla 19,1 milyon dolarlık ihracat yapılan Avrupa Serbest Bölgesi, %10,9 artışla 15,4 milyon dolar ihracat gerçekleştirilen Trakya Serbest Bölgesi ve %5,1 artışla 8 milyon dolar ihracat yapılan İstanbul Deri Serbest Bölgesi olarak sıralanmaktadır. Türkiye den serbest bölgelere yapılan tekstil ihracatına ilişkin veriler aşağıdaki tabloda yer almaktadır. BİRİM: 1000 $ SERBEST BÖLGELER TEKSTİL VE HAMMADDELERİ İHRACATI 2010-2011 OCAK - ARALIK 2010 OCAK - ARALIK TOPLAM TEKS'DE PAY ( % ) 2011 OCAK - ARALIK TOPLAM TEKS'DE PAY ( % ) 2011 / 2010 DEĞİŞİM (%) MERSİN SERBEST BÖLGE 51.444 0,8 105.573 1,3 105,2 EGE SERBEST BÖLGE 43.969 0,7 45.903 0,6 4,4 AHL SERBEST BÖLGE 48.805 0,7 39.822 0,5-18,4 BURSA SERBEST BÖLG. 20.114 0,3 31.540 0,4 56,8 AVRUPA SERBEST BÖLG. 16.054 0,2 19.113 0,2 19,1 TRAKYA SERBEST BÖLGE 13.880 0,2 15.388 0,2 10,9 İST.DERİ SERB.BÖLGE 7.581 0,1 7.968 0,1 5,1 SERBEST BÖLGLER TOPLAMI 201.849 3,1 265.307 3,3 31,4 TÜRKİYE TEKSTİL VE HAMMADDELERİ İHRACATI Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları 6.522.737 100,0 7.953.651 100,0 21,9 Türk Cumhuriyetleri nde İhracatta Performans Kaybı Devam Ediyor: Düşüş Oranı %1,7 2011 yılında Azerbaycan, Özbekistan, Kazakistan gibi ülkelerin yer aldığı Türk Cumhuriyetleri ülke grubuna yapılan tekstil ihracatı %1,7 oranında azalarak 103,1 milyon dolar seviyesine gerilemiştir. Bu ülke grubu ihracatta performans kaybı görülen tek ülke gurubu olarak dikkat çekmektedir. Türk Cumhuriyetleri ne yönelik tekstil ihracatının toplam tekstil ihracatından aldığı pay ise %1,6 dan %1,3 e inmiştir. 2011 yılında Türk Cumhuriyetleri ülke grubunda en büyük pazarımız Özbekistan dır. Bu ülkeye %38,9 artışla 32,7 milyon dolar değerinde tekstil ürünü ihraç edilmiştir. Özbekistan ın Türkiye toplam tekstil ihracatı içinde pay %0,4 (binde dört) seviyesindedir.. 41

Grubun ikinci en fazla ihracat yapılan ülkesi Kazakistan dır. Kazakistan a 2011 yılında %19,4 oranında düşüşle 23,2 milyon dolarlık tekstil ihracatı gerçekleştirilmiştir. Sırasıyla %26,7 artışla 18,1 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilen Kırgızistan, %36,8 düşüşle 17,8 milyon dolarlık ihracat yapılan Azerbeycan ve %8,8 artışla 9,9 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilen Türkmenistan diğer önde gelen pazarlardandır. Türk Cumhuriyetleri ülke grubunda ihracat performansını doğrudan etkileyen ülkeler Kazakistan ve Azerbeycan dır. Söz konusu ülkede kaydedilen performans düşüşleri nedeniyle Türk Cumhuriyetleri 2011 yılında performans kaybı görülen tek ülke grubu olmuştur. Türkiye den Türk Cumhuriyetleri ülke grubuna yapılan tekstil ihracatına ilişkin veriler aşağıdaki tabloda yer almaktadır. BİRİM: 1000 $ TÜRK CUMHURİYETLERİ'NE TEKSTİL VE HAMMADDELERİ İHRACATI 2010-2011 OCAK - ARALIK 2010 OCAK - ARALIK TOPLAM TEKS'DE PAY ( % ) 2011 OCAK - ARALIK TOPLAM TEKS'DE PAY ( % ) 2011 / 2010 DEĞİŞİM (%) ÖZBEKİSTAN 23.579 0,4 32.742 0,4 38,9 KAZAKİSTAN 28.770 0,4 23.195 0,3-19,4 KIRGIZİSTAN 14.304 0,2 18.128 0,2 26,7 AZERBAYCAN-NAHÇİVAN 28.204 0,4 17.812 0,2-36,8 TÜRKMENİSTAN 9.107 0,1 9.905 0,1 8,8 TÜRK CUMHURİYETLERİ TOPLAMI TÜRKİYE TEKSTİL VE HAMMADDELERİ İHRACATI Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları 104.815 1,6 103.085 1,3-1,7 6.522.737 100,0 7.953.651 100,0 21,9 Diğer Avrupa Ülkeleri nde İhracat Artışı %5,7 ile Düşük Oranda Oldu Norveç, İsviçre ve KKTC ülkelerinden oluşan diğer Avrupa ülkeleri grubuna yönelik tekstil ihracatı 2011 yılında %5,7 artışla 17,1 milyon dolar olmuştur. Söz konusu ülke grubunun toplam tekstil ihracatından aldığı pay %0,2 seviyesindedir. Diğer Avrupa ülke grubunun en fazla ihracat yapılan ülkeleri İsviçre, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Norveç tir. Bu ülkelerden İsviçre ye %16,7 artışla 9,5 milyon dolar değerinde ihracat yapılırken, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ne %9,7 düşüşle 4,8 milyon dolarlık ihracat yapılmıştır. Norveç e ihracat ise %29,5 artışla 2,5 milyon dolar olmuştur.. 42

Türkiye den diğer Avrupa ülkelerine yapılan tekstil ihracatına ilişkin veriler aşağıdaki tabloda yer almaktadır. BİRİM: 1000 $ DİĞER AVRUPA ÜLKELERİNE TEKSTİL VE HAMMADDELERİ İHRACATI 2010-2011 OCAK - ARALIK 2010 OCAK - ARALIK TOPLAM TEKS'DE PAY ( % ) 2011 OCAK - ARALIK TOPLAM TEKS'DE PAY ( % ) 2011 / 2010 DEĞİŞİM (%) İSVİÇRE 8.117 0,1 9.469 0,1 16,7 KKTC 5.352 0,1 4.835 0,1-9,7 NORVEÇ 1.928 0,0 2.498 0,0 29,5 DİĞER AVRUPA ÜLKELERİ TOPLAMI 16.150 0,2 17.074 0,2 5,7 TÜRKİYE TEKSTİL VE HAMMADDELERİ İHRACATI 6.522.737 100,0 7.953.651 100,0 21,9 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları. 43

IV. BAŞLICA ÜRÜNLER VE ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA TEKSTİL İHRACATI Fasıllar Bazında İhracat 2011 yılında fasıl bazında tekstil ihracatı incelendiğinde, ipek elyafı, ipek ipliği ve ipekli dokuma kumaşların yer aldığı Fasıl 50 hariç diğer tüm fasıllarda %10,4 ile %37,5 oranında artışlar olduğu tespit edilmiştir. Fasıllar itibarıyla incelendiğinde, Fasıl 52 kapsamındaki pamuk elyafı, pamuk ipliği ve pamuklu mensucatın en çok ihraç edilen ürünler olduğu görülmektedir. Pamuklu tekstil ürünlerinin ihracatı 2011 yılında, 2010 yılına kıyasla %33,6 oranında artış ile 2 milyar dolara ulaşmıştır. Değer bazında en fazla tekstil ihracatı gerçekleştirilen ikinci Fasıl, örme kumaşların yer aldığı Fasıl 60 olmuştur. Bu fasılda yer alan örme kumaşların ihracatı, 2010 yılına kıyasla %18,3 artarak 1,5 milyar dolar olmuştur. Suni-sentetik filamentlerin, ipliklerin ve kumaşların yer aldığı Fasıl 54 kapsamındaki ürünlerin ihracatı %16,1 oranında artarak 1,5 milyar dolara erişmiştir. Suni-sentetik devamsız liflerin, ipliklerin ve dokuma kumaşların yer aldığı Fasıl 55 kapsamındaki ürünlerin ihracatı geçen yıla kıyasla %19,4 oranında artarak 1,4 milyar olarak kaydedilmiştir. Özel dokunmuş mensucat, tufte edilmiş dokumaya elverişli mensucat, dantela, şeritçi eşyası, işlemelerin yer aldığı Fasıl 58 den yapılan ihracat 2011 yılında %10,4 artarak 542,2 milyon dolar olmuştur. Fasıl 59 da yer alan emdirilmiş, sıvanmış, kaplanmış veya lamine edilmiş dokuma kumaşların ihracatı bir önceki yıla göre 2011 yılında %23,1 artışla 361,8 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Yün ve ince-kaba hayvan kılları, iplikleri ve dokunmuş kumaşlarının yer aldığı Fasıl 51 den yapılan ihracat %19,2 artışla 211,9 milyon dolar olarak kayda alınmıştır. Fasıl 56 kapsamındaki vatka, keçe, dokunmamış mensucat, özel iplikleri kordon, ip, halat ve bunlardan mamül eşyaların ihracatı %37,5 oranında artarak 409 milyon dolara ulaşmıştır. 2011 yılında oransal olarak en büyük ihracat artışı bu fasılda görülmüştür. Dokumaya elverişli diğer bitkisel liflerin, ipliklerin ve dokuma kumaşların yer aldığı Fasıl 53 den yapılan ihracat ise %12 artarak 24,8 milyon dolar olarak kayda alınmıştır.. 44

İpek lifi, ipek ipliği ve ipekten dokunmuş kumaşların yer aldığı Fasıl 50 de ihracat %38,6 düşüşle 3,4 milyon dolara gerilmiştir. 2011 yılında fasıl bazında yapılan tekstil ihracatı izleyen tabloda verilmektedir. FASILLAR BAZINDA TÜRKİYE TEKSTİL İHRACATI Brim: 1.000$ 50 51 52 53 54 55 56 FASILLAR İpek (İpek Böceği Kozası, Ham İpek, İpek İpliği Ve İpekli Dokunmuş Mensucat) Yapağı Ve Yün, İnce Ve Kaba Hayvan Kılı (Elyaf, İplik Ve Mensucatı) Pamuk (Pamuk Elyafı, Pamuk İpliği Ve Pamuklu Dokunmuş Mensucatı) Dokumaya Elverişli Diğer Bitkisel Lifler (Elyafı, İplik Ve Dokunmuş Mensucat) Sentetik - Suni Filamentler (Filament İplikler Ve Filament İpliklerden Dokunmuş Munsucat) Sentetik Ve Suni Devamsız Lifler (Filament Demetleri, Devamsız Lifler, Devamsız Liflerden İplikler Ve Devamsız Liflerden Dokunmuş Mensucat) Vatka, Keçe, Dokunmamış Mensucat, Özel İplikler, Kordon, İp, Halat Ve Bunlardan Mamul Eşya 2010 Ocak - Aralık 2011 Ocak - Aralık Değişim % 5.566 3.415-38,6 177.799 211.859 19,2 1.483.826 1.982.447 33,6 22.107 24.755 12,0 1.280.409 1.486.474 16,1 1.152.546 1.375.908 19,4 297.533 409.002 37,5 58 59 Özel Dokunmuş Mensucat, Tufte Edilmiş Dokumaya Elverişli Mensucat, Dantela, Şeritçi Eşyası, İşlemeler Emdirilmiş, Sıvanmış, Kaplanmış Veya Lamine Edilmiş Dokumaya Elverişli Mensucat, Dokumaya Elverişli Maddelerden Teknik Eşya 491.319 542.235 10,4 293.994 361.803 23,1 60 Örme Kumaş 1.286.462 1.522.254 18,3 TEKSTİL İHRACATI 6.522.737 7.953.651 21,9 Kaynak : İhracatçı Birlikleri Konsolide Rakamları. 45

En Fazla İhraç Edilen Tekstil Ürünü : Dokuma Kumaş 2011 yılında elyaf, iplik, dokuma kumaş, örme kumaş ve dokusuz yüzeyler, keçeler ve vatkalar olarak belirlenen belli başlı tekstil ürünlerinin ihracatı incelendiğinde ipek lifi, bitkisel lifler, ipek ipliği, ipekli dokuma kumaş ve örme tüylü kumaş ihracatlarında %19,5 ile %87,1 arasında değişen oranlarda düşüş görülürken, diğer tüm ürün gruplarında 2010 yılının eş dönemine kıyasla %7,5 ile %101 arasında değişen oranlarda artış kaydedilmiştir. Ocak-Aralık 2011 döneminde, 2010 yılının aynı dönemine kıyasla, Türkiye den %36,5 oranında artışla 759,6 milyon dolar değerinde elyaf, %29,7 artışla 1,7 milyar dolar değerinde iplik ve %16,5 oranında artışla 2,6 milyar dolar değerindeki dokuma kumaş ihraç edilmiştir. Diğer önemli ihracat kalemlerinden örme kumaşların ihracatı %18,3 oranında artışla 1,5 milyar dolara yükselirken, dokusuz yüzeylerin ihracatı %49,3 ile yüksek oranda artarak 300,2 milyon dolar olmuştur. Toplam tekstil ihracatında elyaf ihracatının payı %9,6, iplik ihracatının payı %21,2, dokuma kumaş ihracatının payı %33,2, olarak hesaplanmaktadır. Dokuma kumaşların yanı sıra, konfeksiyon sanayiinin bir diğer temel hammaddesi olan örme kumaşların ihracatının toplam tekstil ihracatındaki payı %19,1 olurken, kullanımları ve dolayısıyla önemleri gün geçtikçe artan dokusuz yüzeyler (non-woven), vatka ve keçelerin payı ise %3,8 olarak kayda alınmıştır. Temel hammaddeler itibariyle elyaf ihracatı incelendiğinde değer bazında en fazla sentetik-suni devamsız liflerin ihraç edildiği görülmektedir. Bu ürünlerin ihracatı %13,2 oranında artarak 443 milyon dolara ulaşırken, bir diğer önemli elyaf olan pamuğun ihracatı %101 gibi yüksek oranlı bir artışla 280 milyon dolar olmuştur. Yün ve ince, kaba hayvan kıllarının ihracatı %44,1 ile yüksek bir artış göstererek 36,5 milyon dolara erişmiştir. Bitkisel lif ihracatı %48,2 düşüşle 95 bin dolara gerilerken, ipek lifleri ihracatı %87,1 oranında düşerek 50 bin dolara inmiştir. 2011 yılının ilk dokuz ayında Türkiye den en fazla ihraç edilen iplik çeşidi, %17,3 artışla 557,4 milyon dolarlık ihracat yapılan SSE-sentetik suni filament iplikleridir. Bu ürün grubunda ikinci büyük ihracat kalemi, %24,8 oranında artışla 543,8 milyon dolar değerinde ihracat gerçekleştirilen SSEsentetik suni devamsız liflerden ipliklerdir. Pamuk iplikleri %56,1 artış ve 516,3 milyon dolar ihracat değeri ile üçüncü en fazla ihraç edilen iplik ürün grubudur. Yün ve kaba ince hayvan kıllarından ipliklerin ihracatı %19 artışla 61,4 milyon dolara çıkarken, bitkisel liften ipliklerin ihracat değeri %7,5 artışla 6. 46

milyon dolara yükselmiştir. İpek ipliğinin ihracat değeri ise %62,4 düşüşle 164 bin dolar düzeyine inmiştir. Bilindiği üzere dokuma ve örme kumaşlar hazırgiyim ve konfeksiyonun sanayiinin temel hammaddeleridir. Türkiye nin gerçekleştirdiği tekstil ihracatının değer olarak yaklaşık yarısını dokuma ve örme kumaşlar oluşturmaktadır. Dokuma kumaşlar Türkiye nin en çok ihracat yaptığı tekstil ürünleri içinde birinci sırada yer alırken, örme kumaşlar üçüncü konumdadır. Diğer dönemlerde olduğu gibi 2011 yılında da en çok ihraç edilen dokuma kumaş türü pamuklu dokuma kumaşlar olmuştur. Bu ürünlerin ihracatı %17 artışla 1,2 milyar dolara ulaşmıştır. En fazla ihraç edilen ikinci dokuma kumaş türü ise SSE-sentetik-suni filament liflerden dokuma kumaşlar olup, ihracat değeri %15,4 oranında artışla 929,1 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Bu kumaşları %19,6 artış ve 389,2 milyon dolarlık ihracatla SSE-sentetik suni devamsız liflerden dokuma kumaşlar takip etmektedir. Yün ve ince kaba hayvan kılından dokuma kumaşların ihracatı %13 artışla 114 milyon dolar olurken, bitkisel elyaftan dokuma kumaşların ihracatı %14,2 artışla 18,7 milyon dolara ulaşmıştır. İpekli dokuma kumaşların ihracatı %32,5 düşüşle 3,2 milyon dolara gerilemiştir. Örme kumaşların ihracatı incelendiğinde, bu ürünlerin ihracat değerinin 2011 yılında %18,3 artışla 1,5 milyar dolara ulaştığı görülmektedir. Örme kumaşlar bilindiği üzere rahat ve konfor veren yapılarıyla son yıllarda kullanımı artan tekstil ürünleridir. 2011 yılı genelinde en çok ihraç edilen örme kumaş türü ise %21,2 artış ve 873,6 milyon dolar ihracat değeri ile diğer örme kumaşlar olmuştur. Bir diğer önemli örme kumaş türü eni 30 cm yi geçmeyen, elastromerik veya kauçuk iplik içerip eni 30 cm yi geçen ve geçmeyen örme kumaşlar olarak tespit edilmiştir. Bu tür örme kumaşların ihracat değeri 406,1 milyon dolara ulaşmış olup, artış oranı %21,8 dir. Çözgülü örme kumaş ihracatı %18,9 artışla 172,1 milyon dolara yükselirken, örme tüylü kumaş ihracatı %19,5 düşüşle 70,5 milyon dolara inmiştir. Son yıllarda kullanımı artan tekstil ürünlerinden biri de dokusuz yüzeylerdir. Özellikle son dönemlerde kişisel hijyene verilen önemin artması, söz konusu ürünlerin tüketimini ve dolayısıyla üretimini arttırmıştır. Aynı şekilde teknik kullanımları bulunan vatka ve keçelere olan talep de artmaktadır. Türkiye nin dokusuz yüzeyler, vatkalar ve keçe ihracatı 2011 yılında %49,3 ile toplam tekstil ihracatının (%21,9) üzerinde bir artışla 300,2 milyon dolara ulaşmıştır. 2011 yılında belli başlı ürün gruplarında tekstil ihracatına ilişkin istatistiki veriler aşağıdaki tablodan görülebilir.. 47

Birim: 1.000 ABD $ Belli Başlı Ürün Grupları Bazında Tekstil İhracatı Ocak-Aralık 2010-2011 2010 Ocak-Aralık 2011 Ocak-Aralık Pay % 2010/2011 Değişim % Sentetik-Suni Devamsız Lifler 391.281 442.966 5,6 13,2 Pamuk Lifleri 139.312 280.014 3,5 101,0 Yün ve İnce-Kaba Hayvan Kılları 25.318 36.478 0,5 44,1 Bitkisel lifler 183 95 0,0012-48,2 İpek Lifi 390 50 0,00-87,1 Elyaf İhracatı 556.484 759.604 9,6 36,5 Sentetik-Suni Filament İplikleri 475.378 557.386 7,0 17,3 Sentetik-Suni Devamsız Liflerden İplikler 435.820 543.750 6,8 24,8 Pamuk İpliği 330.769 516.342 6,5 56,1 Yün ve İnce-Kaba Hayvan Kıllarından İplikler 51.606 61.386 0,8 19,0 Bitkisel Liften İplik 5.584 6.002 0,1 7,5 İpek İpliği 436 164 0,0-62,4 İplik İhracatı 1.299.593 1.685.031 21,2 29,7 Pamuklu Dokuma Kumaş 1.013.745 1.186.091 14,9 17,0 Sentetik-Suni Filament İpliklerinden Dokuma Kumaş Sentetik-Suni Devamsız Lif. İpliklerden Dokuma Kumaş Yün ve İnce-Kaba Hayvan Kıllarından Dokuma Kumaş 805.031 929.088 11,7 15,4 325.446 389.192 4,9 19,6 100.875 113.994 1,4 13,0 Bitkisel Liften Dokuma Kumaş 16.340 18.657 0,2 14,2 İpekli Dokuma Kumaş 4.739 3.201 0,0-32,5 Dokuma Kumaş İhracatı 2.266.175 2.640.223 33,2 16,5 Diğer Örme Kumaş 720.713 873.587 11,0 21,2 Örme Kumaş (eni 30 cm geçmeyen örme kumaşlar, %5 elastomerik veya kauçuk iplik içeren eni 30 cm geçen ve geçmeyen örme kumaşlar) 333.393 406.058 5,1 21,8 Çözgülü Örme Kumaş 144.732 172.100 2,2 18,9 Örme Tüylü Kumaş 87.624 70.508 0,9-19,5 Örme Kumaş İhracatı 1.286.462 1.522.254 19,1 18,3 Dokusuz Yüzeyler (non-woven), Keçeler, Vatkalar 201.068 300.153 3,8 49,3 Diğer Tekstil Ürünleri İhracatı 912.955 1.046.387 13,2 14,6 TÜRKİYE TOPLAM TEKSTİL İHRACATI 6.522.737 7.953.651 100,0 21,9 Kaynak : İhracatçı Birlikleri Konsolide Rakamları *Fasıl 50, 51, 52, 53, 54 ve 55'de yer alan ürünler dikkate alınmıştır.. 48

En Çok İplik İhraç Edilen Ülkeler İtalya, Rusya ve İngiltere Türkiye nin en büyük tekstil pazarlarından biri olan İtalya, aynı zamanda en fazla iplik ihraç edilen ülke konumundadır. Rusya, İngiltere, Almanya, Belçika, Portekiz ve Brezilya en çok iplik ihraç edilen diğer ülkeler olarak sıralanmaktadır. 2011 yılında döneminde en fazla iplik ihraç edilen ilk 20 ülke içinde Suriye hariç diğer 19 ülkenin tamamına yönelik iplik ihracatında %0,2 ile %78,6 arasında değişen oranlarda artış görülmüştür. İtalya ya gerçekleştirilen iplik ihracatı %45 ile oldukça yüksek oranda artarak 237,3 milyon dolar olmuştur. Rusya Federasyonu, İngiltere ve Almanya ya yönelik iplik ihracatlarında ise sırasıyla %21,9, %40,6 ve %26,9 oranlarında artışlar görülmüştür. Bu ihracat artışları ile Rusya ya yönelik iplik ihracatı 116,3 milyon dolara ve İngiltere ye gerçekleşen iplik ihracatı 114,7 milyon dolara ve Almanya ya yönelik iplik ihracatı 99,1 milyon dolara ulaşmıştır. Detaylı olarak ihracat verileri incelendiğinde İtalya ya ihraç edilen ipliklerin 124,6 milyon dolarlık kısmının, bir başka ifade ile yaklaşık yarısının, pamuk iplikleri olduğu görülmektedir. İtalya ya ihraç edilen bir diğer önemli iplik türü ise sentetik-suni devamsız liflerden ipliklerdir. Bu ülkeye 77,9 milyon dolar değerinde sentetik-suni devamsız liflerden iplik ihracatı gerçekleştirilmiştir. Ayrıca İtalya ya 33,6 milyon dolar değerinde de sentetik-suni filamentlerden- SSF iplik ihraç edilmiştir. 2011 yılında Türkiye nin en büyük tekstil pazarı olan Rusya ya 50,1 milyon dolar değerinde SSE devamsız liflerden iplik ihracatı gerçekleştirilmiştir. Rusya ya ihraç edilen bir diğer önemli iplik türü ise pamuk iplikleridir. Bu ülkeye 34,5 milyon dolar değerinde pamuk ipliği ihracatı gerçekleştirilmiştir. Ayrıca Rusya ya 25,6 milyon dolar değerinde de SSE filamentlerden iplik ihraç edilmiştir. AB nin önemli ekonomilerinden biri olan İngiltere ye ihraç edilen ipliklerin önemli bir kısmı SSE filamentlerden iplikler ile SSE devamsız liflerden ipliklerden oluşmaktadır. Söz konusu ülkeye 52,4 milyon dolar değerinde SSE filamentlerden iplikler ihraç edilirken, 45,1 milyon dolar değerinde de SSE devamsız liflerden iplikler ihraç edilmiştir. Almanya bir diğer önemli pazar olup söz konusu ülkeye 45,7 milyon dolar değerinde pamuk ipliği ihraç edilmiştir. Bu ülkeye 24,7 milyon dolarlık SSE filamentlerden iplik ihracatı ve 20,6 milyon dolarlık SSE devamsız liflerden iplik ihracatı yapılmıştır. Belçika, Portekiz, Brezilya ve Hollanda ya yönelik iplik ihracatlarında sırasıyla %19,4, %49,4, ve %4,4 oranlarında artmıştır. Bu artış oranları neticesinde Belçika ya ihracat 71,3 milyon dolara, Portekiz e ihracat 69,7. 49

milyon dolara, Brezilya ya ihracat 68,4 milyon dolara ve Hollanda ya ihracat 62,9 milyon dolara çıkmıştır. Belçika ya en çok ihraç edilen iplik SSE filametlerden iplikler olup, değeri 62,4 milyon dolar ulaşmıştır. Portekiz e ihraç edilen ipliğin önemli bölümü pamuk ipliği olup değeri 48,3 milyon dolara karşılık gelmektedir. Brezilya ya gerçekleşen iplik ihracatının 61,1 milyon dolarlık kısmı SSE devamsız liflerden iplikleri olurken, Hollanda ya yapılan iplik ihracatında en büyük kalem 52,5 milyon dolarla SSE filamentlerden ipliklerdir. Bulgaristan, Polonya ve Mısır diğer en çok iplik ihraç edilen pazarlar olarak sıralanmaktadır. Bulgaristan a yönelik ihracat %24,8 artışla 60,9 milyon dolara, Polonya ya yönelik ihracat %23,3 artışla 57 milyon dolara ulaşırken, Mısır a yapılan iplik ihracatı yalnızca %0,2 artışla 56,8 milyon dolar olmuştur. Beyaz Rusya, Yunanistan, İran ve Ukrayna ya yapılan iplik ihracatında %52,3 ile %78,6 oranlarında yüksek artışlar dikkat çekmektedir. En büyük 20 iplik ihracat pazarları içerisinde yalnızca Suriye ye yönelik iplik ihracatınde performans kaybı görülmüştür. Suriye ye yönelik iplik ihracatı %16,2 düşüşle 39,2 milyon dolara gerilemiştir. İspanya, ABD, Romanya ve Fransa ya yönelik iplik ihracatından %21 ile %39,4 arasında değişen oranlarda artış elde edilmiştir. Türkiye nin belli başlı iplik türleri bazında en çok ihracat gerçekleştirdiği ülkelere ait detaylı bilgi izleyen tabloda verilmektedir. BELLİ BAŞLI İPLİK* ALT ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA EN ÇOK İHRACAT GERÇEKLEŞTİRİLEN ÜLKELER 2010-2011 OCAK - ARALIK En Fazla Pamuk İpliği İhraç Edilen Ülkeler En Fazla Sent-Suni - SSE Filamenlerden İplik İhraç Edilen Ülkeler En Fazla Sentetik-Suni - SSE Devamsız Liflerden İplik İhraç Edilen Ülkeler Birim: 1.000 $ Birim: 1.000 $ Birim: 1.000 $ Ülkeler 2010 2011 Pay % Değişim % Ülkeler 2010 2011 Pay % Değişim % Ülkeler 2010 2011 Pay % Değişim % İtalya 79.145 124.641 24,1 57,5 Belçika 50.169 62.444 11,2 24,5 İtalya 57.730 77.853 14,3 34,9 Portekiz 24.279 48.274 9,3 98,8 Hollanda 42.968 52.465 9,4 22,1 Brezilya 53.381 61.079 11,2 14,4 Almanya 29.384 45.739 8,9 55,7 İngiltere 31.551 52.446 9,4 66,2 Rusya Federasyonu 38.216 50.136 9,2 31,2 Rusya Federasyonu 27.528 34.503 6,7 25,3 Beyaz Rusya 27.856 46.342 8,3 66,4 İngiltere 38.736 45.082 8,3 16,4 Polonya 23.711 31.602 6,1 33,3 Mısır 39.041 36.896 6,6-5,5 Bulgaristan 26.748 33.915 6,2 26,8 Yunanistan 12.776 26.102 5,1 104,3 İtalya 25.687 33.639 6,0 31,0 ABD 22.648 29.905 5,5 32,0 İspanya 14.178 23.469 4,5 65,5 Rusya Federasyonu 23.313 25.624 4,6 9,9 İran (İslam Cum.) 16.523 23.906 4,4 44,7 Bulgaristan 11.174 17.204 3,3 54,0 Almanya 22.126 24.711 4,4 11,7 Suriye 24.522 20.925 3,8-14,7 Romanya 9.522 14.928 2,9 56,8 Suriye 16.044 14.613 2,6-8,9 Almanya 15.519 20.623 3,8 32,9 Mısır 9.657 12.400 2,4 28,4 Özbekistan 8.623 13.246 2,4 53,6 Ukrayna 7.892 13.257 2,4 68,0 İlk 10 Ülkenin Toplam Pamuk İplik İhr. 241.354 378.860 73,4 57,0 İlk 10 Ülkenin Toplam SSE Fil. İplik İhr. 287.379 362.427 65,0 26,1 İlk 10 Ülkenin Toplam SSE Devamsız Lif. İplik İhr. 301.914 376.679 69,3 24,8 Türkiye Toplam Pamuk İpliği İhracatı 330.769 516.342 100,0 56,1 Türkiye Top. SSE Fil. İplik İhr. 475.378 557.386 100,0 17,3 Türkiye Top. SSE Devamsız Lif. İplik İhr. 435.820 543.750 100,0 24,8 İlk 10 Ülkenin Toplam Pamuk İpliği İhracatındaki Payı 73,0 73,4 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları / Konsolidasyon *Fasıl 52, 54 ve 55'de yer alan iplikler dikkate alınmıştır. İlk 10 Ülkenin Toplam SSE Fil. İplik İhracatındaki Payı 60,5 65,0 İlk 10 Ülkenin Toplam SSE Devamsız İplik İhracatındaki Payı 69,3 69,3. 50

En fazla iplik ihraç edilen ülkelere ait detaylı veriler izleyen tabloda verilmektedir. En Fazla İplik* İhraç Edilen Ülkeler Birim: 1.000 $ Ülkeler 2010 Ocak - Aralık 2011 Ocak - Aralık Pay % Değişim % İtalya 163.676 237.322 14,1 45,0 Rusya Federasyonu 95.348 116.276 6,9 21,9 İngiltere 81.617 114.744 6,8 40,6 Almanya 78.096 99.087 5,9 26,9 Belçika 59.705 71.282 4,2 19,4 Portekiz 46.629 69.677 4,1 49,4 Brezilya 65.491 68.404 4,1 4,4 Hollanda 50.207 62.933 3,7 25,3 Bulgaristan 48.781 60.899 3,6 24,8 Polonya 46.193 56.956 3,4 23,3 Mısır 56.679 56.775 3,4 0,2 Beyaz Rusya 29.951 50.588 3,0 68,9 İspanya 35.011 46.817 2,8 33,7 ABD 36.602 44.277 2,6 21,0 Suriye 46.783 39.199 2,3-16,2 Yunanistan 25.310 38.542 2,3 52,3 İran 23.281 36.271 2,2 55,8 Romanya 25.342 31.007 1,8 22,4 Fransa 21.578 30.076 1,8 39,4 Ukrayna 16.098 28.748 1,7 78,6 İlk 20 Ülkenin Toplam İplik* İhracatı 1.052.375 1.359.879 80,7 29,2 Türkiye Toplam İplik* İhracatı İlk 20 Ülkenin Toplam İplik İhracatındaki Payı 1.299.593 1.685.031 100,0 29,7 81,0 80,7 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları *Fasıl 50, 51, 52, 53, 54 ve 55'de yer alan iplikler dikkate alınmıştır. Dokuma Kumaş İhracatında En Önemli Pazar: Rusya Türkiye nin en büyük tekstil ihracat kalemi olan dokuma kumaşların ihracatı 2011 yılında %16,5 artışla 2,6 milyar dolara ulaşmıştır.. 51

2011 yılında en fazla dokuma kumaş ihraç edilen ilk 20 ülkeden AHL Sebest Bölgesi hariç 19 unun tamamına yönelik ihracatta %1,5 ile %58,7 arasında değişen oranlarda artış görülmüştür. En fazla dokuma kumaş ihraç edilen ülkeler sırasıyla Rusya Federasyonu, İtalya, Almanya, Romanya, İran ve Tunus olarak sıralanmaktadır. Rusya ya gerçekleştirilen dokuma kumaş ihracatı %16,6 oranında artarak 230,7 milyon dolara, İtalya ya ihracat %24,1 artarak 198,7 milyon dolara, Almanya ya ihracat %20,6 oranında artarak 197,8 milyon dolara yükselmiştir. Romanya ya ihracat %3,6 artışla 133 milyon dolara ve İran a ihracat ise %1,5 artışla 127,2 milyon dolara ulaşmıştır. 2011 yılında Rusya Federasyonu na ihraç edilen dokuma kumaşların önemli bir bölümü SSE filametlerden dokuma kumaşlardan oluşmuştur. Rusya ya 158,7 milyon dolar değerinde SSE filametlerden dokuma kumaş ihraç edilmiştir. Bu ülkeye ihraç edilen bir diğer dokuma kumaş türü ise 36 milyon dolar değeriyle SSE devamsız liflerden dokuma kumaşlardır. Ürün gurubu bazında İhracat verileri incelendiğinde İtalya ya ihraç edilen dokuma kumaşların değer bazında büyük bir kısmının pamuklu dokuma kumaşlardan oluştuğu görülmektedir. 2011 yılında İtalya ya 148,8 milyon dolar değerinde pamuklu dokuma kumaş ihraç edilmiştir. İtalya ya ihraç edilen bir diğer önemli dokuma kumaş türü ise SSE filametlerden dokuma kumaşlardır. Bu ülkeye 34,7 milyon dolar değerinde SSE filametlerden dokuma kumaş ihraç edilmiştir. Türkiye nin önemli tekstil pazarlarından biri olan Almanya ya 2011 yılında yapılan dokuma kumaş ihracatının 95,8 milyon dolarlık kısmı pamuklu kumaşlardan meydana gelmektedir. Ayrıca anılan dönemde Almanya ya 61,8 milyon dolar değerinde SSE filametlerden dokuma kumaş ihraç edilmiştir. Söz konusu ülkeye 23,9 milyon dolar değerinde SSE devamsız liflerden dokuma kumaş ihracatı gerçekleştirilmiştir. Romanya ya yapılan dokuma kumaş ihracatının 59,4 milyon dolarlık kısmı pamuklu dokuma kumaş, 46,6 milyon dolarlık kısmı SSE filametlerden dokuma kumaşlardan oluşmaktadır. Ayrıca, söz konusu ülkeye 17 milyon dolar değerinde SSE devamsız liflerden dokuma kumaş ihracatı yapılmıştır. Türkiye nin önemli tekstil pazarlarından biri olan İran a ihraç edilen dokuma kumaşların 85,9 milyon dolar ile ağırlıklı kısmının SSE filametlerden dokuma kumaşlar olduğu görülmektedir. Söz konusu ülkeye 20,4 milyon dolar değerinde SSE devamsız liflerden dokuma kumaş ihracatı gerçekleştirilmiştir.. 52

BELLİ BAŞLI DOKUMA KUMAŞ* ALT ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA EN ÇOK İHRACAT GERÇEKLEŞTİRİLEN ÜLKELER 2010-2011 OCAK - ARALIK En Fazla Pamuklu Dokuma Kumaş İhraç Edilen Ülkeler En Fazla Sentetik Suni Filamentler - SSF'den Dokuma Kumaş İhraç Edilen Ülkeler En Fazla Sentetik Suni-SS Devamsız Lif. Dokuma Kumaş İhraç Edilen Ülkeler Birim: 1.000 $ Birim: 1.000 $ Birim:1.000 $ Ülkeler 2010 2011 Pay % Değişim % Ülkeler 2010 2011 Pay % Değişim % Ülkeler 2010 2011 Pay % Değişim % İtalya 118.639 148.777 12,5 25,4 Rusya Federasyonu 134.438 158.721 17,1 18,1 Rusya Federasyonu 32.281 36.020 9,3 11,6 Tunus 89.620 105.693 8,9 17,9 İran 84.258 85.917 9,2 2,0 Almanya 22.316 23.882 6,1 7,0 Almanya 75.887 95.846 8,1 26,3 Almanya 50.897 61.821 6,7 21,5 İspanya 21.252 22.791 5,9 7,2 Fas 63.189 76.787 6,5 21,5 Romanya 45.657 46.628 5,0 2,1 İran 21.599 20.354 5,2-5,8 Mısır 59.200 69.435 5,9 17,3 ABD 36.327 43.501 4,7 19,7 Fas 10.409 17.916 4,6 72,1 Polonya 49.893 61.909 5,2 24,1 Polonya 31.881 41.194 4,4 29,2 İngiltere 12.275 17.832 4,6 45,3 Romanya 64.280 59.368 5,0-7,6 İngiltere 33.899 38.521 4,1 13,6 Romanya 12.908 17.023 4,4 31,9 Hong Kong 27.958 40.728 3,4 45,7 İtalya 31.193 34.704 3,7 11,3 Hong Kong 5.333 16.965 4,4 218,1 ABD 28.065 34.949 2,9 24,5 İspanya 19.417 28.707 3,1 47,8 Bulgaristan 11.531 16.004 4,1 38,8 İspanya 24.045 32.190 2,7 33,9 Ukrayna 17.589 27.500 3,0 56,3 Mersin Serbest Bölge 10.134 15.827 4,1 56,2 İlk 10 Ülkenin Toplam İlk 10 Ülkenin Toplam İlk 10 Ülkenin Toplam Pamuklu Dok. Kumaş 600.777 725.683 61,2 20,8 SSF Dok. Kumaş 485.557 567.214 61,1 16,8 SS Devam. İp. Dok. 160.039 204.613 52,6 27,9 İhracatı İhracatı Kumaş İhracatı Türkiye Toplam Pamuklu Dokuma Kumaş İhracatı 1.013.745 1.186.091 100,0 17,0 Türkiye Toplam SSF Dok. Kumaş İhracatı 805.031 929.088 100,0 15,4 Türkiye Top. SS Devamsız Lif. Dok. Kumaş İhracatı 325.446 389.192 100,0 19,6 İlk 20 Ülkenin Toplam Pamuklu Dokuma Kumaş İhracatındaki Payı 59,3 61,2 İlk 10 Ülkenin Toplam SSF Dok. Kumaş İhracatındaki Payı 60,3 61,1 İlk 10 Ülkenin Toplam SS Devam. İp. Dok. Kumaş İhracatındaki Payı 49,2 52,6 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları / Konsolidasyon *Fasıl 50, 51, 52, 53, 54 ve 55'de yer alan dokuma kumaşlar dikkate alınmıştır. Önemli dokuma kumaş pazarları arasında yer alan Tunus, Polonya ve Fas a sırasıyla %18,1 artışla 125,4 milyon dolar, %23,8 artışla 114,7 milyon dolar ve %29,4 artışla 108,7 milyon dolar değerinde dokuma kumaş ihracatı gerçekleştirilmiştir. Diğer önemli dokuma kumaş pazarlarımız olan Tunus, Polonya ve Fas a yapılan ihracatın da büyük kısmının pamuklu dokuma kumaşlardan meydana geldiği görülmektedir. 2011 yılında Tunus a 105,7 milyon dolarlık, Polonya ya 61,9 milyon dolarlık, Fas a ise 76,8 milyon dolarlık pamuklu dokuma kumaş ihraç edilmiştir. Ayrıca Polonya ya 41,2 milyon dolar değerinde SSE filamentlerden dokuma kumaş ve Fas a 17,9 milyon dolar değerinde SSE devamsız liflerden dokuma kumaş ihracatı gerçekleştirilmiştir. Mısır, İspanya, ABD ve İngiltere ye yapılan dokuma kumaş ihracatları ise %14,6 ile %29 arasında değişen oranlarda artmıştır. Bu artışlar neticesinde Mısır a ihrcat 90,1 milyon dolar, İspanya ya 89,2 milyon dolar, ABD ne 85,7 milyon dolar ve İngiltere ye 75,7 milyon dolar değerinde tekstil ihracatı yönelmiştir. 2011 yılı genelinde Hong Kong ve Ukrayna ya yönelik dokuma kumaş ihracatlarında %58,7 ve %48,9 oranlarında artışlar dikkat çekicidir. Bu artışlar neticesinde, Hong Kong a yapılan dokuma kumaş ihracatı 66,7 milyon dolara ve Ukrayna na 38,4 milyon dolara yükselmiştir. Bulgaristan, Fransa, Mersin Serbest Bölgesi, Hollanda ve Çin e yapılan dokuma kumaş ihracatları ise %9,6 ile %29 arasında değişen oranlarda artmıştır.. 53

En fazla dokuma kumaş ihraç edilen ülkelere ait detaylı veriler izleyen tablolarda verilmektedir. En Fazla Dokuma Kumaş* İhraç Edilen Ülkeler Birim: 1.000 $ Ülkeler 2010 Ocak - Aralık 2011 Ocak - Aralık Pay % Değişim % Rusya Federasyonu 197.873 230.722 8,7 16,6 İtalya 160.026 198.658 7,5 24,1 Almanya 163.970 197.798 7,5 20,6 Romanya 128.316 132.993 5,0 3,6 İran 125.240 127.179 4,8 1,5 Tunus 106.195 125.442 4,8 18,1 Polonya 92.705 114.749 4,3 23,8 Fas 84.024 108.727 4,1 29,4 Mısır 78.592 90.079 3,4 14,6 İspanya 69.138 89.165 3,4 29,0 ABD 67.449 85.704 3,2 27,1 İngiltere 62.055 75.686 2,9 22,0 Hong Kong 42.028 66.689 2,5 58,7 Bulgaristan 54.022 60.779 2,3 12,5 Fransa 50.822 59.013 2,2 16,1 Mersin Serbest Bölge 35.482 45.766 1,7 29,0 Hollanda 40.562 44.460 1,7 9,6 Çin Halk Cumhuriyeti 30.714 38.682 1,5 25,9 Ukrayna 25.814 38.425 1,5 48,9 Ahl Serbest Bölge 47.066 37.544 1,4-20,2 İlk 20 Ülkenin Toplam İhracatı 1.662.093 1.968.259 74,5 18,4 Türkiye Toplam Dokuma* Kumaş İhracatı İlk 20 Ülkenin Toplam Dokuma* Kumaş İhracatındaki Payı 2.266.175 2.640.223 100,0 16,5 73,3 74,5 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları *Fasıl 50, 51, 52, 53, 54 ve 55'de yer alan dokuma kumaşlar dikkate alınmıştır.. 54

2011 yılında dokuma kumaş ihracatında ilk 20 pazarda performans kaybı görülen tek Pazar AHL Serbest Bölgesi nde görülmüştür. AHL Serbest Bölgesi ne yapılan ihracat %20,2 düşüşle 37,5 milyon dolara gerilemiştir. Rusya Federasyonu Örme Kumaş İhracatında En Önemli Pazar 2011 yılında Türkiye nin örme kumaş ihracatı %18,3 artışla 1,5 milyar dolara yükselmiştir. En çok örme kumaş ihracatı yapılan ilk 20 ülkenin 16 sında ihracat %0,5 ile %52,6 arasında değişen oranlarda artmıştır. Rusya Federasyonu, İtalya, Romanya, Bulgaristan ve Yunanistan en çok örme kumaş ihraç edilen ülkeler olarak sıralanmaktadır. Rusya Federasyonu na yönelik örme kumaş ihracatı 2011 yılı genelinde %22,2 artışla 452,1 milyon dolara yükselmiştir. İtalya ya gerçekleştirilen örme kumaş ihracatı ise %30,4 ile yüksek oranda artarak 260,1 milyon dolara, Romanya ya yönelik ihracat %0,5 artışla 84,8 milyon dolara yükselirken, Bulgaristan a yönelik ihracat %17,4 düşüşle 64 milyon dolara gerilemiştir. Yunanistan a yönelik örme kumaş ihracatı ise %34,6 artışla 60,9 milyon dolara çıkmıştır. Ukrayna, Tunus ve Cezayir e yönelik ihracatlar da ise %50,3, %43,8 ve %52,6 oranlarında yüksek oranlarda artışlar dikkat çekmektedir. Bu yüksek artışlar sonucunda Ukrayna ya yönelik ihracat 59,3 milyon dolara, Tunus a yönelik ihracat 31,6 milyon dolara ve Cezayir e yönelik ihracat ise 27,9 milyon dolara yükselmiştir. Sırbistan, Mısır, Ege Serbest Bölgesi, Beyaz Rusya ve Hollanda ya yönelik ihracatlarda ise %0,6 ile %16,1 arasında değişen oranlarda performans düşüşleri yaşanmıştır. Bu performans kayıpları neticesinde Sırbistan a yönelik ihracat 40,2 milyon dolara, Mısır a yönelik ihracat 24,4 milyon dolara, Ege Serbest Bölgesi ne yapılan ihracat 18,4 milyon dolara, Beyaz Rusya ya yapılan ihracat 14,1 milyon dolara ve Hollanda ya ihracat 13,5 milyon dolara gerilemiştir. Fas, İsrail, Polonya, Fransa, Almanya, İngiltere ve Litvanya ya yönelik örme kumaş ihracatında ise %5,7 ile %33,3 arasında değişen oranlarda ihracat artışı kaydedilmiştir. En fazla örme kumaş ihraç edilen ülkelere ait detaylı veriler izleyen tabloda verilmektedir.. 55

En Fazla Örme Kumaş İhraç Edilen Ülkeler Birim:1.000 $ Ülkeler 2010 Ocak - Aralık 2011 Ocak - Aralık Pay % Değişim % Rusya Federasyonu 369.852 452.094 29,7 22,2 İtalya 199.517 260.119 17,1 30,4 Romanya 84.409 84.838 5,6 0,5 Bulgaristan 77.443 63.999 4,2-17,4 Yunanistan 45.289 60.936 4,0 34,6 Ukrayna 39.438 59.259 3,9 50,3 Sırbistan 42.912 40.204 2,6-6,3 Fas 30.994 32.757 2,2 5,7 İsrail 29.833 32.471 2,1 8,8 Tunus 21.951 31.557 2,1 43,8 Polonya 23.668 31.544 2,1 33,3 Fransa 27.566 31.487 2,1 14,2 Cezayir 18.265 27.876 1,8 52,6 Almanya 20.523 25.141 1,7 22,5 Mısır 25.268 24.384 1,6-3,5 İngiltere 18.831 23.602 1,6 25,3 Litvanya 17.385 18.493 1,2 6,4 Ege Serbest Bölge 21.938 18.411 1,2-16,1 Beyaz Rusya 15.014 14.130 0,9-5,9 Hollanda 13.569 13.487 0,9-0,6 İlk 20 Ülkenin Toplam İhracatı 1.143.665 1.346.788 88,5 17,8 Türkiye Toplam Örme Kumaş İhracatı İlk 20 Ülkenin Toplam Örme Kumaş İhracatındaki Payı Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları 1.286.462 1.522.254 100,0 18,3 88,9 88,5 Ev Tekstili İhracatı Artmaya Devam Ediyor Türkiye nin tekstil ve konfeksiyon sanayiinin en temel alt gruplarından biri olan ev tekstili sektöründe battaniyeler, yatak çarşafları, masa örtüleri, tüller ve perdeler gibi ürünler yer almaktadır.. 56

Türkiye nin ev tekstili ihracatı, 2011 yılında, 2010 yılına kıyasla %14 oranında artarak 2 milyar dolar olmuştur. Toplam tekstil ve konfeksiyon ihracatından (%14,2) oransal olarak çok az altında artış kaydedilen ev tekstili ihracatının Türkiye tekstil ve konfeksiyon ihracatı içindeki payı da %8,4 den %8,3 e inmiştir. Son dönemlerde ev tekstili ihracatı toplam tekstil ve konfeksiyon ihracatının altında performans göstermektedir. 2011 yılında ev tekstili ürün grupları içinde dokuma bornozlar ve perde, perde ve yatak farbelaları hariç diğer tüm ürün gruplarında %0,2 ile %475,6 arasında değişen oranlarda artışlar olmuştur. Başlıca ev tekstili ürünlerinin 2011 yılında ihracat performansı izleyen tabloda verilmektedir. Başlıca Ürün Grupları İtibariyle Ev Tekstil İhracatı 2010-2011 Ocak - Aralık 2010 Ocak - Aralık 2011 Ocak - Aralık Başlıca Ev Tekstili Ürün Grupları Değer (1000 $) Değer (1000 $) Toplam Ev Tekstilinde Pay % Değişim % Tuvalet ve Mutfak Bezleri 541.790 601.969 29,9 11,1 Yatak Çarşafları 515.503 600.329 29,8 16,5 Diğer Mefruşat Eşyası 189.024 250.812 12,5 32,7 Dokuma Bornozlar 151.668 150.152 7,5-1,0 Perde, Perde ve Yatak Farbelası 132.567 127.298 6,3-4,0 Tüller ve İşlemeler 55.699 74.659 3,7 34,0 Battaniyeler 40.399 54.790 2,7 35,6 Yastık, Yorgan ve Uyku Tulumları 52.772 52.868 2,6 0,2 Masa Örtüleri 32.349 43.683 2,2 35,0 Yatak Örtüleri 30.295 30.985 1,5 2,3 Örme Bornozlar 25.315 26.422 1,3 4,4 Elişi Duvar Halıları 55 314 0,0156 475,6 Toplam Ev Tekstili İhracatı 1.767.437 2.014.282 100,0 14,0 Toplam Tekstil ve Konfeksiyon İhracatı 21.145.328 24.140.157 14,2 Ev Tekstili'nin Payı % 8,4 8,3 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları Ev tekstili sektöründe en büyük ihracat kalemi olan havlular dahil tuvalet ve mutfak bezlerinin ihracatı %11,1 artış ile 602 milyon dolara ulaşmıştır. En çok ihraç edilen diğer ev tekstili ürünleri sırasıyla, %16,5 artış ve 600,3 milyon dolarlık ihracat ile yatak çarşafları, %32,7 artış ve 250,8 milyon dolarlık ihracat ile diğer mefruşat eşyası gelmektedir.. 57

Dokuma bornozların ihracatı %1 düşerek 150,2 milyon dolara, perde, perde ve yatak farbelaları ihracatı ise %4 düşüşle 127,3 milyon dolara gerilemiştir. 2011 yılında tüller ve işlemeler, battaniyeler, yastık, yorgan ve uyku tulumları, masa örtüleri, yatak örtüleri ile örme bornozların ihracatı %0,2 ile %35,6 arasında değişen oranlarda artmıştır. Bu artışlar sonucunda, tüller ve işlemelerin ihracatı 74,7 milyon dolara, battaniyeler 54,8 milyon dolara, yastık, yorgan ve uyku tulumları ihracatı 52,9 milyon dolara, masa örtüleri ihracatı 43,7 milyon dolara, yatak örtüleri ihracatı 31 milyon dolara ve örme bornozların ihracatı 26,4 milyon dolara yükselmiştir. El işi duvar halılarının ihracatı %475,6 ile oldukça yüksek oranda artmıştır ancak değer olarak 314 bin dolar seviyesindedir. Ev tekstili ihracatında Türkiye nin ilk 20 pazarı incelendiğinde İngiltere, İspanya ve Yunanistan hariç diğer tamamında %1,5 ile %84,1 arasında değişen oranlarda ihracat artışı görülmektedir. Türkiye nin en büyük ev tekstili pazarı aynı zamanda en önemli tekstil ve konfeksiyon ihracat pazarlarından biri olan Almanya dır. Bu ülkeye gerçekleştirilen ev tekstili ihracatı 2011 yılında, 2010 yılına kıyasla %22,3 oranında artarak 634,3 milyon dolara yükselmiştir. Almanya dan sonra en çok ihracat yapılan diğer ülkeler %6,5 artışla 195,1 milyon dolarlık ihracat yapılan ABD ile %9,9 artışla 186,9 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilen Fransa dır. Diğer önemli pazarlar %5,1 artışla 96,6 milyon dolar ihracat gerçekleştirilen İtalya, %17,1 artışla 95 milyon dolar ihracat gerçekleştirilen Hollanda ve %29,8 artışla 90,4 milyon dolar ihracat gerçekleştirilen Rusya dır. En çok ev tekstili ihracatı yapılan ilk 20 ülke içerisinde İngiltere, İspanya ve Yunanistan a yönelik ev tekstili ihracatlarında sırasıyla %1,9, %1,5 ve %33,9 oranlarında performans kayıpları görülmektedir. Bu kayıplar neticesinde İngiltere ye ev tekstili ihracatı 85,9 milyon dolara, İspanya ya 35,4 milyon dolara ve Yunanistan a 18,7 milyon dolara gerilemiştir. İran, Avusturya ve Irak en çok ev tekstili ihracat gerçekleştirilen diğer pazarlardır. İran a yönelik ihracat %10,5 artışla 61,1 milyon dolara, Avusturya ya yönelik ihraat %8,8 artışla 45,7 milyon dolara ve Irak a yönelik ihracat %32,8 artışla 33 milyon dolara ulaşmıştır. Ukrayna, Çin ve İsrail e yönelik ev tekstili ihracatlarında sırasıyla %84,1, %61,9 ve %41,1 oranlarında yüksek artışlar görülmektedir. Bu yüksek artışlar neticesinde Ukrayna ya 32,9 milyon dolar, Çin e 23,9 milyon dolar ve İsrail e 19,5 milyon dolar değerinde ev tekstili ihracatı yapılmıştır. Irak, Belçika, İsviçre, Kazakistan, İsveç ve Polonya ya yönelik ihracatlarda %1,5 ile %22,9 arasında değişen oranlarda artışlar görülmektedir.. 58

Ev tekstili sektöründe en çok ihracat yapılan ilk yirmi ülkenin on biri AB ülkeleridir. 2011 yılının ilk altı ayında Türkiye nin en fazla ev tekstili ihracatı yaptığı ilk 20 ülkeye ilişkin istatistiki bilgi izleyen tabloda verilmektedir. Türkiye'nin En Çok Ev Tekstili İhracatı Yaptığı Ülkeler Birim:1.000 $ Ülkeler 2010 Ocak - Aralık 2011 Ocak - Aralık Değişim % Almanya 518.782 634.275 22,3 ABD 183.168 195.061 6,5 Fransa 170.079 186.867 9,9 İtalya 91.890 96.580 5,1 Hollanda 81.146 94.981 17,1 Rusya Federasyonu 69.625 90.362 29,8 İngiltere 87.584 85.893-1,9 İran 55.267 61.066 10,5 Avusturya 42.016 45.694 8,8 İspanya 35.905 35.352-1,5 Irak 24.827 32.979 32,8 Ukrayna 17.859 32.870 84,1 Belçika 30.953 32.531 5,1 İsviçre 27.703 30.652 10,6 Çin Halk Cumhuriyeti 14.785 23.933 61,9 Kazakistan 23.419 23.776 1,52 İsrail 13.804 19.478 41,1 Yunanistan 28.340 18.722-33,9 İsveç 15.221 18.707 22,9 Polonya 15.657 16.972 8,4 İlk 20 Ülke Toplamı 1.532.375 1.759.779 14,8 İlk 20 Ülkenin Top. Aldığı Pay 86,7 87,4 Toplam 1.767.437 2.014.282 14,0 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları / Konsolidasyon. 59

V. HAMMADDE İTHALATI Tekstil sektörü hem tek başına hem de tedarikçisi olduğu, istihdam ve ihracat açısından Türkiye nin vazgeçilmez sektörü olan hazırgiyim ve konfeksiyon sektörüne verdiği destek ile Türkiye de üretim, istihdam ve ihracata önemli katkılar yapmaktadır. Hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün üretim ve ihracat kapasitesi ile doğru orantılı olarak çok çeşitli nitelikte ve önemli miktarda hammadde ihtiyacı bulunmaktadır. Elyaf, iplik ve kumaş gibi tekstil materyalleri ihtiyacı, uluslararası pazarlarda rekabetçi kalabilmek adına, yerli üretimin yanısıra yurt dışından ithal yoluyla da tedarik edilmektedir. Dolayısıyla, dünyanın çeşitli bölgelerinden rekabetçi fiyat ve türlerde hammadde ve ara malı ithalatı yapılmaktadır. Yapılan ithalat, tekstil sanayii ya da konfeksiyon sanayii için hammadde veya ara malı niteliğindedir. Bu bakımdan tekstil sektörünün 2011 yılı ihracat performansını incelerken, hammadde ithalatına ilişkin verileri de mercek altına almakta fayda bulunmaktadır. Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi nden temin edilen TÜİK kaynaklı verilere göre 2011 yılının Ocak-Kasım döneminde Türkiye ye, 3,1 milyar dolar değerinde, 1 milyon ton elyaf (pamuk, yün, suni-sentetik, bitkisel ve ipek lifleri), 2,8 milyar dolar değerinde 821,1 bin ton iplik (pamuk, yün, suni-sentetik, bitkisel ve ipek iplikleri), 2,3 milyar dolar değerinde 259,3 bin ton dokuma kumaş ( pamuklu, yünlü, suni-sentetik, bitkisel ve ipek liflerinden mamul dokuma kumaşlar) 488,7 milyon dolar değerinde 69,2 bin ton örme kumaş, 330,7 milyon dolar değerinde 70,7 bin ton dokusuz yüzey, vatka ve keçe ve 567,2 milyon dolar değerinde 76,6 bin ton diğer tekstil ürünleri ithal edilmiştir. Bu veriler ışığında, Türkiye nin temel hammaddeler itibariyle toplam 2,3 milyon ton elyaf, iplik, dokuma ve örme kumaş ile dokusuz yüzey ithal ettiği ve bu ithalatın değer olarak 9,6 milyar doları bulduğu anlaşılmaktadır. Sözkonusu ithalatta, 2011 yılının Ocak-Kasım döneminde, 2010 yılının aynı dönemine kıyasla miktar olarak %6,2 oranında düşüş, dolar bazında ise %19,2 oranında artış olmuştur. Aşağıdaki tabloda, Türkiye nin hammadde niteliği itibarıyla tekstil, açık ifadesi ile, elyaf, iplik, kumaş ve dokusuz yüzey ithalatına ilişkin, miktar ve değer bazında karşılaştırmalı istatistikler yeralmaktadır.. 60

Belli Başlı Ürün Grupları Bazında Tekstil İthalatı Ocak - Kasım 2010-2011 Ocak - Kasım Ocak - Kasım 2010/2011 2010/2011 2010 2011 Miktar Değer Miktar (kg) Değer (ABD $) Miktar (kg) Değer (ABD $) Değişim % Değişim % Sentetik-Suni Devamsız Lifler 373.891.165 953.913.169 400.887.001 1.182.121.861 7,2 23,9 Pamuk Lifleri 824.283.015 1.533.392.569 576.767.041 1.774.138.677-30,0 15,7 Yün ve İnce-Kaba Hayvan Kılları 35.521.037 139.269.100 36.184.170 167.751.250 1,9 20,5 İpek Lifi 81.314 1.903.077 119.946 3.381.434 47,5 77,7 Btikisel lifler 1.543.621 2.909.709 1.866.532 4.339.290 20,9 49,1 Elyaf ithalatı* 1.235.320.152 2.631.387.624 1.015.824.690 3.131.732.512-17,8 19,0 Pamuk İpliği 135.969.676 482.112.710 93.016.787 485.391.565-31,6 0,7 Sentetik-Suni Filament İplikleri 344.319.119 1.042.703.690 398.896.724 1.288.496.511 15,9 23,6 Sentetik-Suni Devamsız Liflerden İplikler 158.532.426 589.493.164 171.744.516 743.885.769 8,3 26,2 Yün ve İnce-Kaba Hayvan Kıllarından İplikler 3.094.352 56.123.489 3.274.526 76.033.965 5,8 35,5 Bitkisel Liften İplik 134.449.140 187.718.799 154.079.243 205.375.282 14,6 9,4 İpek İpliği 76.670 3.493.471 51.571 2.195.728-32,7-37,1 İplik ithalatı* 776.441.383 2.361.645.323 821.063.367 2.801.378.820 5,7 18,6 Pamuklu Dokuma Kumaş 131.801.067 969.626.957 128.602.907 1.162.537.758-2,4 19,9 Sentetik-Suni Filament İpliklerinden Dokuma Kumaş Sentetik-Suni Devamsız Lif. İpliklerden Dokuma Kumaş Yün ve İnce-Kaba Hayvan Kıllarından Dokuma Kumaş 62.998.016 464.127.993 68.213.674 539.975.808 8,3 16,3 47.840.929 327.576.764 50.882.285 370.251.793 6,4 13,0 6.096.625 145.710.336 6.244.225 181.923.785 2,4 24,9 Bitkisel Liften Dokuma Kumaş 4.060.390 25.991.157 4.991.567 32.849.641 22,9 26,4 İpekli Dokuma Kumaş 392.002 29.083.680 368.705 34.755.617-5,9 19,5 Dokuma Kumaş ithalatı* 253.189.029 1.962.116.887 259.303.363 2.322.294.402 2,4 18,4 Diğer Örme Kumaş 14.233.936 92.722.966 20.600.132 142.703.169 44,7 53,9 Örme Kumaş (eni 30 cm geçmeyen örme kumaşlar, %5 elastomerik veya kauçuk iplik içeren eni 30 cm geçen ve geçmeyen örme kumaşlar) 19.802.783 130.942.134 20.835.331 145.653.328 5,2 11,2 Çözgülü Örme Kumaş 7.084.987 42.863.662 8.723.271 63.872.823 23,1 49,0 Örme Tüylü Kumaş 10.664.367 71.543.846 19.019.768 136.441.236 78,3 90,7 Örme Kumaş İthalatı 51.786.073 338.072.608 69.178.502 488.670.556 33,6 44,5 Dokusuz Yüzeylerin (non-woven), Keçelerin, Vatkaların İthalatı 79.582.806 336.555.163 70.670.594 330.676.720-11,2-1,7 Diğer Tekstil Ürünleri İthalatı 68.769.453 459.403.421 76.636.246 567.239.990 11,4 23,5 TÜRKİYE TOPLAM TEKSTİL İTHALATI 2.465.088.896 8.089.181.026 2.312.676.762 9.641.993.000-6,2 19,2 Kaynak : Ekonomi Bakanlığı *Fasıl 50, 51, 52, 53, 54 ve 55'de yer alan ürünler dikkate alınmıştır.. 61

2011 Ocak-Kasım döneminde Türkiye nin elyaf ithalatı 2010 yılının Ocak- Mayıs dönemine kıyasla miktar bazında %17,8 oranında azalmış, ancak dolar bazında %19 oranında artmıştır. Dolar bazında artış ve miktar bazında düşüş birlikte değerlendirildiğinde, ithalat birim fiyatlarının arttığı değerlendirmesi yapılabilir. En fazla ithal edilen elyaf, pamuk lifleri ve sentetik-suni devamsız liflerdir. 2011 yılının ilk onbir ayı içerisinde 1,8 milyar dolar değerinde 576,8 bin ton pamuk lifi ithal edilmiştir. İthalat miktar bazında %30 azalırken değer olarak %15,7 artmıştır. Diğer önemli ithalat kalemi sentetik-suni devamsız liflerin ithalatı ise miktar bazında %7,2 artarken, dolar olarak %23,9 artmıştır. Öte yandan, iplik ithalatında miktar bazında %5,7 dolar bazında %18,6 artış olmuştur. Hem miktar hem de değer olarak Türkiye ye en fazla ithal edilen iplikler sentetik-suni filament iplikleridir. Bu ürün grubunda 2011 yılının Ocak-Kasım döneminde 1,3 milyar dolar değerinde 398,9 bin ton ithalat yapılmıştır. İthalat miktar bazında %15,9 artarken, dolar bazında %23,6 artmıştır. Sentetik-suni devamsız liflerden iplikler, dolar bazında en fazla ithal edilen ikinci ürün grubudur. 2011 Ocak-Kasım döneminde Türkiye ye 743,9 milyon dolar değerinde 171,7 bin ton sentetik-suni devamsız liflerden iplik ithal edilmiştir. İthalat, miktar olarak %8,3, değer olarak %26,2 artmıştır. Üçüncü en fazla ithal edilen iplik türü pamuk iplikleridir. 2011 Ocak-Kasım döneminde 485,4 milyon dolar değerinde 93 bin ton pamuk ipliği ithal edilmiştir. Pamuk ipliği ithalatı 2010 yılının Ocak-Kasım dönemine kıyasla miktar bazında %31,6 azalırken, dolar bazında %0,7 artmıştır. Dokuma kumaş ithalatında, 2011 yılının Ocak-Kasım döneminde miktar bazında %2,4, dolar bazında %18,4 artış olurken, örme kumaş ithalatında miktar bazında %33,6, değer bazında %44,5 artış ve dokusuz yüzey, vatka ve keçe ithalatında miktar bazında %11,2 düşüş ile değer bazında %1,7 düşüş olmuştur. 2011 Ocak-Kasım döneminde en fazla ithal edilen dokuma kumaşlar pamuklu dokuma kumaşlardır. Bu ürün grubunda ithalat, miktar bazında %2,4 düşüşle 128,6 bin tona gerilerken, dolar bazında %19,9 artarak 1,2 milyar dolara çıkmıştır. Sentetik-suni filament ipliklerinden dokuma kumaşlar 540 milyon dolar değerinde 68,2 bin ton ithalat ile ikinci en fazla ithal edilen dokuma kumaş türü olmuştur.. 62

VI. KAPASİTE KULLANIM ORANI Tekstil sektörünün 2011 yılında gösterdiği ihracat performansı değerlendirilirken, kapasite kullanım oranı konusundaki gelişmelerin de dikkate alınmasında fayda görülmektedir. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan son İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı tablosundaki bilgilere göre, 2010 yılının Aralık ayında %75,6 olan imalat sanayii kapasite kullanım oranı, 2011 yılının Aralık ayı itibarıyla %75,5 e gerilemştir. Buna göre, imalat sanayiinde kapasite kullanım oranı 2010 Aralık ayına göre %0,1 oranında azalmıştır. Tekstil sektörünün kapasite kullanım oranı incelendiğinde, 2011 yılının Aralık ayında %80,1 olarak verilen kapasite kullanım oranının, 2011 Aralık ayı itibariyle %76 ya düştüğü görülmektedir. Bu düşüşle tekstil sektörünün kapasite kullanım oranı, 2011 yılının Aralık ayında 2010 Aralık ayına kıyasla %5,1 oranında azalmıştır. Tekstil sektörünün tedarikçisi olduğu hazırgiyim ve konfeksiyon sanayiinde 2010 Aralık ayında %78 olan kapasite kullanım oranı, 2011 yılının aynı ayında bir puan düşüşle %77 ye düşmüştür. 2011 yılının Aralık ayında, hazırgiyim ve konfeksiyon sektöründe kapasite kullanım oranı 2010 yılının Aralık ayına kıyasla %1,3 oranında azalmıştır. Yıllar Tekstil ve Konfeksiyon Sektörlerinde Kapasite Kullanım Oranı İmalat Sanayiinde Yıllık Kapasite Değişim % Kullanım Oranı % Tekstil Ürünleri İmalatında Kapasite Kullanım Oranı % Yıllık Değişim % Giyim Eşyası İmalatında Kapasite Kullanım Oranı % 2000 75,9 79,4 82,7 Yıllık Değişim % 2001 70,9-6,6 76,2-4,0 79,0-4,5 2002 75,4 6,3 82,5 8,3 84,1 6,5 2003 78,3 3,8 81,0-1,8 84,7 0,7 2004 81,2 3,7 80,4-0,7 83,5-1,4 2005 80,3-1,1 80,8 0,5 81,7-2,2 2006 81,0 0,9 80,6-0,2 82,5 1,0 2007 81,8 1,0 81,5 1,1 83,6 1,3 2008 78,1-4,5 75,7-7,1 80,2-4,1 2009 65,0-16,8 67,5-10,8 67,3-16,1 2010 75,6 16,3 80,1 18,7 78 15,9 2010 Aralık 75,6 80,1 78,0 2011 Aralık 75,5-0,1 76,0-5,1 77,0-1,3 Kaynak: TCMB / İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı - Ocak 2011. 63

Yıl içerisinde hazırgiyim ve konfeksiyon ile tekstil sektöründe kapasite kullanım oranlarının bazı aylar ivme kazanarak, bazı aylar ise ivme kaybederek artması ve genel imalat sanayi kapasite kullanım oranından az da olsa yüksek olması, sektörde global ekonomik kriz sonrası üretim açısından hareketlenmenin sürdüğüne işaret etmekte iken yıl kapasite kullanım oranlarında düşüşler ile kapanmıştır.. 64

VI. PERFORMANSA ETKİ EDEN FAKTÖRLER Türkiye de Pamuk Fiyatları Ucuzluyor Doğal bir lif olan pamuk, son yıllarda poliamid, poliester, akrilik gibi sentetik ve viskon, modal gibi suni liflerin tekstil ve konfeksiyon sektöründe kullanımının artmasına rağmen halen tekstil sektörünün en temel ve stratejik hammaddesidir. Tekstil ürünleri toplam üretim maliyeti içinde hammadde maliyetinin %50 nin üzerinde olduğu bilinmektedir, dolayısıyla hammadde fiyatları üretim maliyetleri açısından önem arz etmektedir. Hammadde tedariki anlamında Türkiye Dünya nın önde gelen pamuk üreticilerinden olmak gibi bir avantaja sahiptir. Zira, Cotton Outlook/Cotlook 2011 yılı Aralık ayı tahminlerine göre Türkiye 2011/12 sezonunda 700 bin ton pamuk üretimi ile Çin, Hindistan, ABD, Pakistan, Brezilya, Avustralya ve Özbekistan ın ardından Dünya nın sekizinci büyük pamuk üretici ülkesidir. Ancak üretim talebi karşılayamamakta ve hatırısayılır miktarda ithalat da yapılmaktadır. Aşağıdaki tabloda Dünya nın önde gelen pamuk üreticisi ülkeleri için yayınlanan üretim ve tüketim tahminleri yeralmaktadır. Birim:1000 Ton En Fazla Pamuk Üreten Ülkeler Dünya'da ve Türkiye'de Pamuk Üretim ve Tüketim Tahminleri 2010 / 20110 ve 2011 / 2012 Sezonları 2010 / 2011 2011 / 2012 % Değişim % Değişim Üretim Tüketim Fark Üretim Tüketim Fark Üretim Tüketim Çin 6.000 9.500 3.500 7.150 8.900 1.750 19,2-6,3 Hindistan 5.525 4.301-1.224 5.950 4.250-1.700 7,7-1,2 ABD 3.941 849-3.092 3.446 784-2.662-12,6-7,7 Pakistan 1.760 2.100 340 2.080 2.200 120 18,2 4,8 Brezilya 1.960 850-1.110 1.935 850-1.085-1,3 0,0 Avustralya 898 6-892 1.140 7-1.133 26,9 16,7 Özbekistan 908 185-723 880 200-680 -3,1 8,1 Türkiye 450 1.100 650 700 1.150 450 55,6 4,5 Türkmenistan 380 120-260 310 130-180 -18,4 8,3 Yunanistan 170 25-145 280 18-262 64,7-28 Diğer Ülkeler 2.181 4.373 2.192 2.870 5.376 2.506 31,6 22,9 Dünya Toplam 24.173 23.409-764 26.741 22.715-4.026 10,6-3,0 Kaynak: Cotton Outlook, December 16, 2011. 65

Diğer yandan, geçmiş yıllarda dünya fiyatlarının üstünde seyreden Türkiye deki pamuk fiyatları, 2011 yılı genelinde, dünya fiyatlarının altında seyretmektedir. Uluslararası pamuk fiyatları hakkında gösterge mahiyetinde olan Cotlook A indekse göre pamuğun 2009 yılında ortalama fiyatı 2,13 TL/kg olmuştur. Aynı yıl İzmir Standard 1 pamuk fiyatı ortalaması 2,23 TL/kg olarak hesaplanmıştır. Basit bir hesap ile Türkiye de pamuk fiyatı uluslararası piyasaların %4,6 oranında üzerinde kalmıştır. 2009 yılına benzer şekilde, 2010 yılında Cotlook A indeksi pamuk fiyatı 3,39 TL/kg iken Türkiye de İzmir Standard 1 pamuk fiyatı ortalaması 3,76 TL/kg olup, Türkiye ile uluslararası piyasalardaki fiyat farkı %11 olmaktadır. Ancak 2011 yılının ilk ayında Cotlook A indeksi pamuk fiyatı 6,13 TL/kg olurken Türkiye de İzmir Standard 1 pamuk fiyatı ortalaması 6,15 TL/kg hesaplanmıştır ve fiyatlar oldukça birbirine yaklaşmış ve fark %0,25 (yani binde 2,5) olarak tespit edilmiştir. Bununla beraber Şubat ayında ise Türkiye ile uluslararası pamuk fiyatları eğilimi tersine dönmüş olup 2011 Şubat ayında Cotlook A indeksi pamuk fiyatı ortalama 7,46 TL/Kg iken Türkiye de İzmir Standart 1 pamuk fiyatı 7,04 TL/Kg olmuştur. Türkiye deki pamuk fiyatlarındaki düşme eğilimi Mart ayında da devam etmiştir. Mart ayında A indeksi pamuk fiyatı, İzmir Standart 1 pamuk fiyatının %7,82 altında olmuştur. Nisan ayında fark biraz azalarak %5,94 olurken Mayıs ayında elde edilen %0,60 fark ile pamuk fiyatları birbirine iyice yaklaşmıştır. Haziran ayında ise Cootlook A indeksi pamuk fiyatı 5,85 TL/kg olurken, Ege Standard 1 pamuk fiyatı 5,49 TL/kg olmuş ve Türkiye deki pamuk fiyatı dünya pamuk fiyatının %6,15 daha altında olduğu tespit edilmiştir. Ağustos ayında durum tersine dönmiş, İzmir STD.1 pamuk fiyatı, Cotlook A İndeksi pamuk fiyatının %2,51 üstüne çıkmıştır. Eylül ayında ise Cootlook A indeksi fiyatı 4,62 TL/kg olurken, İzmir STD.1 pamuk fiyatı 4,47 TL/kg olarak hesaplanmıştır ve bu verilere göre Türkiye deki pamuk fiyatları tekrar dünya pamuk fiyatının altında kalmıştır. Ekim ayında İzmir STD.1 pamuk fiyatı 4,14 TL/kg olurken Cotlook A Indeksi pamuk fiyatı 4,47 TL/kg olup fiyatlar arasındaki fark açılmaya başlamış, Kasım ayında da Türkiye deki pamuk fiyatlarında düşme eğilimi devam etmiş ve fark %10,16 seviyesine yükselmiştir. Aralık ayı sonunda ise İzmir STD.1 pamuk fiyatı 3,63 TL/kg olurken Cotlook pamuk fiyatı 3,90 TL/kg olmuştur ve fark %6,97 olarak hesaplanmaktadır. 2011 yılı geneli için ise İzmir STD.1 pamuk fiyatı 5,27 olarak hesaplanırken, Cotllok A indeksi pamuk fiyatı 5,63 olmaktadır ve Türkiye ile dünya arasında fiyat farkı %6,4 seviyesindedir. Özellikle son yıllarda devamlı olarak dünya pamuk fiyatları üzerinde seyreden Türkiye deki pamuk fiyatları böylelikle dünya pamuk fiyatının altına inmiştir. İzmir Standard 1 / Cotlook A İndex pamuk fiyat karşılaştırması aşağıdaki tablodan izlenebilir.. 66

Cotlook A Indeks İzmir STD.1 İzmir Ticaret Borsası STD.1 ve Cotlook A İndeks Pamuk Fiyat Karşılaştırması 2009 2010 2011 Cotlook A Indeks İzmir STD.1 Cotlook A Indeks İzmir STD.1 Aylar ( TL / kg ) ( TL / kg ) Fark % ( TL / kg ) ( TL / kg ) Fark % ( TL / kg ) ( TL / kg ) Fark % Ocak 2,02 1,82-10,07 2,52 2,61 3,40 6,13 6,15 0,25 Şubat 2,03 2,00-1,36 2,68 2,71 1,30 7,46 7,04-5,62 Mart 1,94 2,00 3,12 2,90 3,13 7,81 7,99 7,37-7,82 Nisan 2,01 2,09 3,98 2,90 3,32 14,58 7,15 6,73-5,94 Mayıs 2,13 2,34 10,08 3,07 3,42 11,24 5,73 5,70-0,60 Haziran 2,10 2,40 14,50 3,23 3,61 11,89 5,85 5,49-6,15 Temmuz 2,16 --- - 2,91 3,64 25,08-4,20 - Ağustos 2,10 --- - 2,58 3,54 37,34 4,40 4,51 2,51 Eylül 2,10 2,35 12,13 3,42 3,81 11,28 4,62 4,47-3,15 Ekim 2,15 2,26 5,22 3,95 4,33 9,68 4,47 4,14-7,33 Kasım 2,32 2,42 4,40 4,87 5,33 9,37 4,17 3,75-10,16 Aralık 2,53 2,61 2,98 5,63 5,68 0,82 3,90 3,63-6,97 12 Aylık Ortalama 2,13 2,23 4,6 3,39 3,76 11,0 5,63 5,27-6,4 12 Aylık Fiyat Değişimi % 25,24 43,41 123,20 117,62 Kaynak: İzmir Ticaret Borsası Euro/Dolar Paritesi nin Tekstil İhracatına Etkisi Euro/ Dolar Paritesi nin Tekstil İhracatına Etkisi Ocak Aralık Dönemi 2011 yılı Ocak-Aralık döneminde geçen yılın aynı dönemine oranla %21,9 luk artışla 7,95 milyar dolarlık tekstil ihracatı yapılmıştır. Sözkonusu ihracatın, 3,75 milyar dolarla %47,1 i ihracatın Euro üzerinden gerçekleştirildiği AB27 ülkelerine yapılmaktadır. 2010 yılı Ocak-Aralık döneminde 1 Euro 1,33 ABD Dolarına eşit iken, 2011 yılının Ocak-Aralık döneminde Euro nun değeri ABD Dolarına karşı %4,81 lik artışla 1,39 dolar düzeyine çıkmıştır. Bu durumda, 2011 yılı Ocak-Aralık döneminde Euro bazında yapılan ihracat, dolar olarak istatistiklerde yeralırken ve böylelikle dolar bazındaki istatistiklerde %4,81 oranında fiktif bir artış yaratmaktadır. Bu çerçevede 3,75 milyar dolarlık Euro bölgesine yapılan ihracat, %4,81 lik pariteden kaynaklanan fiktif artıştan arındırıldığında, AB ye ihracatın gerçek. 67

değeri 3,57 milyar dolar olmakta ve bu durumda 2011 yılı Ocak-Aralık döneminde reel toplam ihracat tutarı 7,77 milyar dolar olmaktadır. Sözkonusu ihracat tutarı, 2010 yılı Ocak-Aralık döneminde gerçekleştirilen 6,52 milyar dolarla kıyaslandığında ise 2011 yılının Ocak-Aralık döneminde tekstil sektörünün ihracat performansında reel %21,9 luk değil, reel bazda %19,2 lik artış meydana gelmiş olmaktadır. Aralık Ayı 2011 yılı Aralık ayında geçen yılın aynı ayına oranla %0,6 lık artışla 652,9 milyon dolarlık tekstil ihracatı yapılmıştır. Sözkonusu ihracatın, 267,4 milyon dolarla %41 i ihracatın Euro üzerinden gerçekleştirildiği AB27 ülkelerine yapılmaktadır. 2010 yılı Aralık ayında 1 Euro 1,321 ABD Dolarına eşit iken, 2011 yılının Aralık ayında Euro nun değeri ABD Dolarına karşı %0,14 lik düşüşle 1,319 dolar düzeyine inmiştir. Bu durumda, 2011 yılı Aralık ayında Euro bazında yapılan ihracat, dolar olarak istatistiklerde yeralırken, 2010 yılının aynı ayına göre %0,14 daha az yansımakta ve böylelikle dolar bazındaki istatistiklerde %0,14 oranında fiktif bir düşüş yaratmaktadır. Bu çerçevede 267,4 milyon dolarlık Euro bölgesine yapılan ihracat, %0,14 lük pariteden kaynaklanan fiktif düşüşten arındırıldığında 267,8 milyon dolarlık gerçek değere ulaşılmakta ve bu durumda 2011 yılı Aralık ayında reel bazda toplam ihracat tutarı 653,2 milyon dolar olmaktadır. Sözkonusu ihracat tutarı, 2010 yılı Aralık ayında gerçekleştirilen 649,2 milyon dolarla kıyaslandığında ise 2011 yılının Aralık ayında tekstil sektörünün ihracat performansında %0,56 lik artış değil, reel anlamda %0,62 lik artış meydana gelmiştir.. 68

EURO - DOLAR PARİTESİ 2010 2011 Aylar Çapraz Kur Çapraz Kur Değişim % Ocak 1,43041 1,33464-6,70 Şubat 1,37102 1,36442-0,48 Mart 1,35808 1,39887 3,00 Nisan 1,34378 1,44296 7,38 Mayıs 1,26425 1,43825 13,76 Haziran 1,22158 1,4389 17,79 Temmuz 1,27354 1,4288 12,19 Ağustos 1,29329 1,43312 10,81 Eylül 1,3058 1,37940 5,64 Ekim 1,38906 1,36811-1,51 Kasım 1,37354 1,36592-0,55 Aralık 1,32135 1,31944-0,14 Yıllık Ortalama 1,32881 1,39274 4,81 1 Euro=... ABD Doları Olarak Verilmiştir. Dış Pazarlardaki Koşullar Tekstil ve hazır giyim sektöründe küresel çapta önemli tedarikçisi Çin in tekstil ve hazır giyim ürünleri ihracatının, Avrupa da yaşanan borç krizinden olumsuz etkilendiği bildirilmektedir. AB deki ekonomik sorunların, siparişlerin azalmasına ve maliyetlerin yükselmesine yol açtığı ve Avrupalı müşterilerin daha düşük fiyatlarla sipariş vermek istemesinin Çin li tekstil ve hazır giyim üreticilerinin rekabetçiliğini azalttığı da ifade edilmektedir. Öte yandan, Avrupalı alıcıların siparişlerini azaltması ve alım yapmak için beklemeyi tercih etmesi nedeniyle Çin li tekstil ve hazır giyim üreticilerinin üretim takvimlerinin olumsuz etkilendiği de bildirilmektedir. Diğer yandan, Çin in önemli eyaletlerindeki tekstil ve hazır giyim üreticilerinin, işgücü sıkıntısının artması endişesiyle maaşları yükseltmek zorunda kaldığı, zira özellikle Çin yeni yıl kutlamalarının ertesinde işçilerin yarıya yakınının işinden ayrılabileceği ve yeni işçi bulmanın zor olabileceği öngörülmektedir. Çin de son yıllarda sıkça gündeme gelen işgücü sıkıntısı, özellikle tatil dönemlerinde belirgin bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Yukarıda belirtilen olumsuzluklara rağmen Çin Gümrük İdaresi verilerine göre Ocak-Kasım döneminde Çin in tekstil ve hazır giyim ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre %21,2 oranında büyüyerek 226,2 milyar ABD Dolarına ulaşmıştır. Hazır giyim ihracatı bu dönemde yıllık bazda %19,5. 69

oranında büyüyerek 139,8 milyar ABD Dolarına ulaşırken, tekstil ihracatı ise % 24 artışla 86,4 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Son açıklanan istatistiklere göre, 2011 yılının ilk 11 ayında, 35.900 adet olan Çin in büyük ölçekli tekstil ve hazır giyim firmalarının üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre %27,5 oranında artarak 786 milyar ABD Dolarına ulaşmıştır. Ürün grubu bazında, bu dönemde sırasıyla %12,5 ve %13,3 oranlarında artışla 26,319 milyon ton iplik ve 56,78 milyar metre kumaş üretilmiştir. Hazır giyim üretimi %8,5 oranında artışla 22,97 milyar adet ve sentetik elyaf üretimi ise %14,9 oranında artışla 30,74 milyon ton miktarlarında kaydedilmiştir. 2011 yılının ilk on ayında büyük ölçekli tekstil ve hazır giyim firmalarının net karı yıllık bazda %29 oranında artışla yaklaşık 34 milyar ABD Dolarına ulaşmıştır. Sözkonusu artışlara rağmen son dönemde Çin de üretim maliyetlerinin artması ve Çin para birimi Yuan ın kısmen değerlenmesi nedeniyle hazır giyim siparişlerinin ASEAN ülkelerine kaymaya başladığı ve uluslar arası hazır giyim markalarının Çin den tedariklerini azaltmayı planladıkları ifade edilmektedir. Bu çerçevede, Çin ve ASEAN ülkelerinin, dünyanın büyük hazır giyim üreticileri olmaya devam edecekleri, ancak, bu ülkelerdeki farklı fiyat seviyelerinin, farklı alıcıların taleplerini karşılayacağı ifade ediliyor. ASEAN bölgesindeki tedarik ve üretim zincirinin, yeni üretim tesislerinin faaliyetleriyle birlikte gelişmesi dikkat çekerken, yine de kısa vadede Çin kadar kapsamlı bir üretim ağının oluşması ve yüksek verimlilik seviyeleri beklenmemektedir. Çin tekstil ve hazır giyim sektörü, 2012 yılında Avrupalı alıcıların harcamalarındaki daralma beklentisi nedeniyle bu pazara ihracatlarında gerileme öngörmektedir. Küresel ekonomik sorunların ve AB deki borç krizinin 2012 yılında da devam edeceği beklentisi, Çin in hazır giyim ihracatında büyüme oranını olumsuz etkileyebileceği belirtilirken, tüketici gelirlerinin yükselmesi, Çin in iç piyasa satışlarının büyümesine ve dolayısıyla hazır giyim sektörünün 2012 yılına ait risk beklentilerinin hafiflemesine de yol açmaktadır. Hindistan ın ise tekstil sanayisinin mali kriz yaşadığı ve yüksek pamuk fiyatları nedeniyle önemli miktarlarda nakit paranın hammadde alımı için harcanmasının sektörü olumsuz etkilediği belirtilmektedir. Ayrıca ABD ve Avrupa pazarlarında Hindistan hazır giyim ürünlerine olan talebin azalmasının firmaların üretimlerini azaltmasına neden olduğu ifade edilmektedir. Pamuk fiyatlarının Temmuz ayı itibariyle gerilemesinin de sektörün nakit sıkıntısını hafifletmediği ve birçok firmanın bankalara. 70

başvurarak borçlarının yeniden yapılanmasını ve ödemelerinin ertelenmesini talep ettiği kaydedilmektedir. Bu çerçevede, Hindistan da çok sayıda hazır giyim üreticisinin üretim tesislerini, işgücü maliyetlerinin ve enerji fiyatlarının daha düşük olması nedeniyle Bangladeş e taşımayı planladığı da bildirilmektedir. Hindistan da maliyetlerin nispeten yüksek olması, hazır giyim üreticilerini yeni üretim merkezleri bulmaya yönlendirmektedir. Üretim tesislerinin Bangladeş e taşınmasının Hindistan sanayii üzerindeki etkilerinin hemen hissedilmeyeceği, sürecin devam etmesi halinde 2-3 yıl içinde görüleceği ve Hindistan ın hazır giyim üretim sanayiinin çökmesine dahi yol açabileceği belirtilmeketdir. Öte yandan, Hindistan da lüks ürün pazarının geçtiğimiz yıl %20 oranında büyüme kaydederek 5,8 milyar ABD Dolarına ulaştığı belirtilmektedir. Lüks ürün perakendecileri Hindistan daki mağaza sayılarını her geçen gün arttırmalarına rağmen, Hindistan ın yeterli altyapıya sahip olmaması lüks ürün pazarının büyümesini geciktirmektedir. Avrupalı markaların da Hindistan daki satış hacimlerinin büyüme potansiyeline sahip olduğu ve halen bir çok Avrupalı markanın Hindistan pazarına girmeyi değerlendirdiği belirtilmektedir. Vietnam da ise tekstil ve hazır giyim üreticilerinin, yurtdışına ihracat yapmak yerine yerli perakendecilere ürün tedarik etmeyi daha avantajlı buldukları, üreticilerin ise ek yatırım gerektirmediği için kendi mağazalarını açmak yerine perakendeci firmalarla tedarik sözleşmesi yapmaya yöneldiği bildirilmektedir. Öte yandan, Vietnam Hükümeti, özellikle tekstil, hazır giyim ve ayakkabı sektörlerinde yaygınlaşmaya başlayan grevleri engellemek amacıyla Ekim ayında asgari ücreti ortalama % 30 artırmıştır. Vietnam da 2011 yılının ilk sekiz ayında şehirde 162 grev yapıldığı ve bu grevlerin %45 inin tekstil, hazır giyim ve ayakkabı sanayilerinde yapılan grevlerden oluştuğu bildirilmektedir. Uzakdoğu nun tedarikçilerinden Kamboçya da ise çalışma koşullarının son derece ağır olduğu, hazır giyim ve ayakkabı sanayisinde işçi bayılmalarının sıkça yaşandığı belirtilmektedir. İstatistiklere göre, 2011 yılında, aşırı mesai, zayıf sağlık koşulları, kimyasal maddelere maruz kalma gibi nedenlerle 1.500 den fazla işçi mesai esnasında bayılarak tedavi görmek durumunda kalmıştır Hazır giyim ihracatı Kamboçya nın toplam ihracatının %90 ından fazlasını oluşturmaktadır. Bangladeş te ise ülkede iplik ve kumaş talebinin artmasına rağmen tekstil sektörünün kayıplar yaşadığı bildirilmektedir. Tekstil ve Jüt Bakanlığı tarafından hazırlanan bir rapora göre, son on yılda Bangladeş te iplik ve kumaş talebi önemli ölçüde yükselirken, bu talebin yaklaşık %65 i yerel. 71

sektör tarafından karşılanırken, geriye kalan kısım ithalatla karşılanmaktadır. Rapora göre sektörün yeterince korunmaması, banka faizleri ve makinelerin eskimesi gibi nedenler yüzünden sektörün rekabetçiliğinin azaldığı belirtilmektedir. Latin Amerika nın önemli üreticisi Brezilya da ise hükümet tekstil ürünleri ithalat vergilerini arttırmayı planladıklarını zira bu ürünlerde özellikle Çin den yapılan ithalatın hızlı bir şekilde arttığını açıklamıştır. Brezilya, halen ithalat vergilerini, ürünlerin gümrük değerlerinin belirli bir yüzdesi olarak uygulamaktadır. Ancak hükümet tarafından, ithalat miktarlarına göre gümrük vergisi uygulanması önerilmektedir. Taslak halindeki önerinin detaylarının zaman içinde belli olacağı ifade edilmeketdir. Meksika da ise, ülkenin ABD ye olan coğrafi yakınlığına rağmen yüksek miktarlı, düşük fiyatlı siparişlerde Çin ile rekabet edemeyen hazır giyim üreticilerinin, daha üst segmentteki ürünlere odaklandığı ve full package üretime geçmeyi planladıkları belirtilmektedir. 2000 li yılların başlarında Meksika, ABD nin en büyük hazır giyim tedarikçisiyken, 2011 yılında Meksika nın altıncı büyük hazır giyim tedarikçisi konumuna gerilediği, bunun da en büyük nedeninin ABD li alıcıların Asya dan daha ucuz fiyatlara ithalat yapmalarının olduğu bildirilmektedir. Sektörü ilgilendiren bir araştırmaya göre ise, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Polonya, Romanya ve Slovakya dan oluşan Orta Avrupa bölgesinin hazır giyim ve ayakkabı pazarı değerinin 2010 yılında ulusal para birimleri bazında %2,5 ve Euro bazında %8 oranında yükselerek 12,8 milyar Euro (17,5 milyar ABD Doları) değerine ulaştığı belirtilmeketdir. Pazarın 2011 yılı sonu itibariyle özellikle Romanya ve Polonya da kaydedilen büyüme oranları sayesinde toplamda %5 daha büyüyeceği öngörülmektedir. PMR tarafından hazırlanan Orta Avrupa da hazır giyim ve ayakkabı perakende pazarı 2011: Pazar analizi ve 2011-2013 dönemi için öngörüler adındaki rapora göre bölgenin perakende pazarları 2009 yılında önemli ölçüde daraldıktan sonra 2010 yılında belirgin bir iyileşme dönemine girmiştir. Ancak iyileşme, bölgenin her ülkesinde aynı ölçüde hissedilmemiştir. Örneğin Macaristan ve Slovakya pazarları 2010 yılında da gerilemeye devam ederken, Çek Cumhuriyeti pazarı ise sabit kalmıştır. Öte yandan, 2011-2013 yılları arasında bölgedeki ülkelerin moda pazarında farklı oranlarda büyüme kaydedilmesi ve pazarın toplam değerinin 2013 itibariyle 15 milyar Euro yu (20,6 milyar ABD Doları) geçmesi öngörülmektedir. Pazarda Polonya %55 ile en büyük ülke olurken, Polonya yı %14 ile Çek Cumhuriyeti, %12 ile Romanya, %11 ile Macaristan ve %8 ile Slovakya. 72

takip etemektedir. Bölgenin en büyük moda pazarını oluşturan Polonya, ekonomik krizden diğer ülkelere göre daha az etkilenmiştir. Slovakya, Euro bazında kişi başına düşen en yüksek harcama seviyesi ile ve Romanya ise en düşük harcama seviyesi ile dikkat çekmektedir. Ancak Romanya moda pazarının gelecek üç yıl içinde bölgenin en dinamik artışını kaydedeceği öngörülmektedir. Halen bölgenin en az gelişmiş ülkesi olan Romanya da birçok uluslar arası perakende firmasının sadece bir adet mağazası bulunduğu bildirilmektedir. Dr. Türkan BAYRAKTAR TAŞBAŞI İTKİB Genel Sekreterliği AR & GE ve Mevzuat Şube Şefi * İTKİB Genel Sekreterliği kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz.. 73

Ek 1: Sektörler ve İhracatçı Birlikleri Bazında Türkiye İhracat Kaydı 2011 Ocak-Aralık. 74

EK 2: TÜRKİYE TEKSTİL İHRACAT KAYDI TÜRKİYE TEKSTİL İHRACATI ARALIK--2011 2010 ARALIK 1000 $ 2011 ARALIK 1000 $ DEĞİŞİM % 2010 OCAK - ARALIK 1000 $ TOPLAM TEKS.'DE PAY % 2011 OCAK - ARALIK 1000 $ TOPLAM TEKS.'DE PAY % 11 /10 DEĞİŞİM % 1 RUSYA FEDERASYONU 66.344 77.693 17,1 825.098 12,6 1.015.679 12,8 23,1 2 İTALYA 58.997 43.266-26,7 627.664 9,6 813.269 10,2 29,6 3 ALMANYA 41.393 33.977-17,9 389.249 6,0 471.163 5,9 21,0 4 İNGİLTERE 23.829 25.774 8,2 233.786 3,6 302.389 3,8 29,3 5 İRAN 24.107 32.358 34,2 237.939 3,6 302.295 3,8 27,0 6 POLONYA 23.179 22.231-4,1 239.569 3,7 296.183 3,7 23,6 7 ROMANYA 26.884 22.962-14,6 278.298 4,3 295.023 3,7 6,0 8 ABD 20.921 23.874 14,1 215.251 3,3 277.299 3,5 28,8 9 BULGARİSTAN 18.593 15.797-15,0 220.472 3,4 237.657 3,0 7,8 10 İSPANYA 21.161 17.483-17,4 176.678 2,7 226.853 2,9 28,4 İLK 10 ÜLKE TOPLAMI 325.408 315.416-3,1 3.444.005 52,8 4.237.810 53,3 23,0 11 MISIR 25.559 23.685-7,3 221.309 3,4 220.412 2,8-0,4 12 FRANSA 15.129 13.770-9,0 152.530 2,3 182.541 2,3 19,7 13 TUNUS 16.974 13.971-17,7 146.252 2,2 177.008 2,2 21,0 14 UKRAYNA 14.032 15.569 11,0 118.986 1,8 175.811 2,2 47,8 15 FAS 15.120 18.119 19,8 142.447 2,2 174.037 2,2 22,2 16 ÇİN HALK CUMHURİYETİ 16.788 24.020 43,1 131.885 2,0 165.684 2,1 25,6 17 HOLLANDA 14.979 13.028-13,0 125.464 1,9 156.920 2,0 25,1 18 YUNANİSTAN 11.926 10.586-11,2 119.678 1,8 153.800 1,9 28,5 19 BELÇİKA 11.322 9.767-13,7 113.514 1,7 133.554 1,7 17,7 20 MERSİN SERBEST BÖLGE 5.336 16.732 213,5 51.444 0,8 105.573 1,3 105,2 İLK 20 ÜLKE TOPLAMI 472.574 474.662 0,4 4.767.513 73,1 5.883.148 74,0 23,4 21 SURİYE 11.941 5.856-51,0 116.098 1,8 105.206 1,3-9,4 22 PORTEKİZ 7.152 8.358 16,8 75.482 1,2 100.234 1,3 32,8 23 BEYAZ RUSYA 8.836 9.691 9,7 67.040 1,0 93.999 1,2 40,2 24 SIRBİSTAN 6.912 7.318 5,9 88.955 1,4 89.937 1,1 1,1 25 İSRAİL 7.049 8.767 24,4 70.494 1,1 85.436 1,1 21,2 26 BREZİLYA 8.171 10.299 26,0 78.201 1,2 83.800 1,1 7,2 27 HONG KONG 3.561 3.737 4,9 52.062 0,8 80.236 1,0 54,1 28 MACARİSTAN 4.653 5.981 28,5 50.345 0,8 75.438 0,9 49,8 29 CEZAYİR 5.971 5.790-3,0 69.532 1,1 63.099 0,8-9,3 30 SUUDİ ARABİSTAN 4.406 7.120 61,6 47.863 0,7 60.990 0,8 27,4 31 LİTVANYA 4.610 4.884 5,9 39.349 0,6 51.655 0,6 31,3 32 EGE SERBEST BÖLGE 3.458 3.627 4,9 43.969 0,7 45.903 0,6 4,4 33 ÇEK CUMHURİYETİ 2.832 3.209 13,3 32.726 0,5 43.931 0,6 34,2 34 AHL SERBEST BÖLGE 5.423 2.803-48,3 48.805 0,7 39.822 0,5-18,4 35 MAKEDONYA 2.893 3.224 11,4 31.583 0,5 37.260 0,5 18,0 36 AVUSTURYA 2.505 3.125 24,8 23.295 0,4 35.908 0,5 54,1 37 HINDISTAN 3.664 1.895-48,3 31.197 0,5 35.271 0,4 13,1 38 ÖZBEKİSTAN 2.731 2.973 8,9 23.579 0,4 32.742 0,4 38,9 39 IRAK 2.439 2.872 17,8 28.793 0,4 32.344 0,4 12,3 40 BURSA SERBEST BÖLG. 1.407 2.199 56,3 20.114 0,3 31.540 0,4 56,8 41 GÜNEY AFRİKA CUMHURİ 2.409 3.195 32,6 24.788 0,4 31.114 0,4 25,5 42 ESTONYA 2.120 1.741-17,9 26.068 0,4 31.016 0,4 19,0 43 ÜRDÜN 1.157 1.793 55,0 18.677 0,3 30.820 0,4 65,0 44 DANİMARKA 2.074 2.541 22,5 22.963 0,4 29.302 0,4 27,6 45 LÜBNAN 1.754 2.732 55,7 26.495 0,4 27.634 0,3 4,3 46 İSVEÇ 1.675 1.788 6,7 18.358 0,3 26.987 0,3 47,0 47 SLOVAKYA 1.525 1.956 28,3 18.189 0,3 25.054 0,3 37,7 48 GÜRCİSTAN 3.028 1.955-35,5 16.003 0,2 24.802 0,3 55,0 49 KANADA 1.862 2.427 30,3 20.701 0,3 24.539 0,3 18,5 50 ENDONEZYA 1.673 4.788 186,2 17.715 0,3 24.385 0,3 37,7 İLK 50 ÜLKE TOPLAMI DİĞER ÜLKELER VE S.BÖLGELER AB (27) TOPLAMI TOPLAM TEKSTİL İHRACATI 592.465 603.304 1,8 6.016.952 92,2 7.383.551 92,8 22,7 56.721 49.549-12,6 505.784 7,8 570.100 7,2 12,7 300.712 267.429-11,1 3.023.124 46,3 3.745.201 47,1 23,9 649.187 652.853 0,6 6.522.737 100,0 7.953.651 100,0 21,9 Kaynak: İhracatçı Birlikleri / e-birlik Sistemi / Ocak 2012. 75

EK 3: TÜRKİYE HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON İHRACAT KAYDI. 76