AYLIK MALİ DANIŞMANLIK RAPORU HAZİRAN 2015

1 AYLIK MALİ DANIŞMANLIK RAPORU HAZİRAN 2015 Dr. Mustafa Bulut, YMM İzmir Ticaret Odası Mali Danışmanı 26.05.2015 İzmir.

2 I. GENEL BİLGİ Aylık olarak hazırlanan ve kamu maliyesi ve vergi mevzuatı alanında ilgili ayda meydana gelen gelişmeleri kısa olarak içeren bu çalışmada 26 Mayıs 2015-23 Haziran 2015 dönemi için aşağıdaki konulara ilişkin bilgileri bulabilirsiniz: Geçtiğimiz Ay içerisinde kamu maliyesinde gelişmeler, Vergi mevzuatında gelişmeler, Vergi konusunda geçtiğimiz Ay içerisinde basında öne çıkan başlıklar, Vergi konusunda takip eden Ay içerisindeki önemli yükümlülüklere ilişkin vergi takvimi. II. KAMU MALİYESİ GELİŞMELER 1. Bütçe Yılın İlk Altı ayında 804 Milyon TL Fazla Verdi. Bu dönemde bütçe gelirleri bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 12,8 oranında artarak 237,5 milyar TL olmuş, bütçe giderleri ise yüzde 10,7 oranında artarak 236,7 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Vergi gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15,8 oranında artarak 194,7 milyar TL ya ulaşırken, faiz dışı fazla % 32,2 artarak 30,5 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. 2. Türkiye Brüt Dış Borç Stoku 2014 Yılının 4.Çeyrek İtibariyle 402,4 Milyar $ dır. Bunun 282,2 milyar $ özel sektör borç stoku, 117,6 milyar $ kamu kesimi kamu sektörü borç stoku, 2,4 milyar $ ise T.C. Merkez Bankası borçlarının toplam stokudur. 2014 yılının 4.çeyrekte 243,7 Milyar $ olan net dış borç stoku, bir önceki çeyrekte 233,9 Milyar $ dı.

3 TÜRKİYE NET DIŞ BORÇ STOKU (Milyon ABD Doları) Parasal Sektör Net Dış Varlıkları (II) Türkiye Net Dış Borç Stoku (I-II) 2002 129.592 22.003 10.389 97.200 8.755 2003 144.157 24.373 13.695 106.089 9.918 2004 161.132 21.410 21.145 118.577 15.628 2005 170.733 15.425 31.844 123.463 24.508 2006 208.086 15.678 44.505 147.903 39.411 2007 250.019 15.801 50.121 184.096 50.014 2008 280.928 14.066 57.710 209.152 57.241 2009 268.921 13.162 54.486 201.273 54.723 2010 291.868 11.565 81.360 198.943 26.041 2011 303.817 9.334 90.205 204.278 21.676 2012 338.924 7.088 116.384 215.452 26.301 2013 389.115 5.234 154.894 228.988-323 2014 Ç1 388.175 4.862 154.173 229.141-3.231 2014 Ç2 402.440 4.289 164.914 233.237-5.296 2014 Ç3 397.657 2.944 167.488 227.225-6.720 2014 Ç4 402.415 2.484 172.686 227.246-16.494 T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı, Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü 88.445 96.172 102.949 98.955 108.492 134.082 151.911 146.551 172.903 182.602 189.151 229.310 232.372 238.533 233.945 243.739 Yıl Türkiye Brüt Dış Borç Stoku TCMB Dış Borç Stoku (-) Bankacılık Kesimi Dış Borç Stoku (-) Bankacılık Sektörü Hariç Dış Borç Stoku (I) Türkiye Net Dış Borç Stoku / GSYH (%) 38,4 31,5 26,4 20,6 20,6 20,7 20,5 23,8 23,6 23,6 24,1 27,9 28,7 29,8 29,1 30,5 2015 Yılı Haziran Ayı İtibariyle Merkezi Yönetim Toplam Brüt Borç Stoku 650,9 Milyar TL. 3. Ekonomi Bakanlığı verilerine göre 2015 Yılı Haziran ayı itibariyle merkezi yönetim toplam brüt borç stoku 650,9 milyar TL'dir. Bunun 430,2 milyar TL'si iç borç stoku, 220,6 Milyar TL'si ise dış borç stokudur. Bir önceki dönemde toplam borç stoku 647,1 milyar TL Düzeyindeydi. Merkezi Yönetim Toplam Brüt Borç Stoku (Milyon TL) Hazine Bonosu (I) Devlet Tahvili Uluslararası Tahvil Toplam Tahvil (II) Kredi (III) İç Borç Stoku Dış Borç Stoku Toplam Stok (I+II+III) Ocak 976 415.958 142.836 558.793 61.632 416.933 204.468 621.401 Şubat 976 420.228 147.837 568.065 63.460 421.204 211.297 632.501 Mart 976 422.209 145.913 568.121 64.494 423.184 210.406 633.591 Nisan 976 427.509 153.290 580.799 65.953 428.485 219.243 647.728 Mayıs 1.827 Haziran 2.591 2015 427.551 152.565 580.115 65.215 429.378 217.780 647.158 427.645 154.501 582.146 66.187 430.236 220.688 650.923

4 III. VERGİ MEVZUATINDA GELİŞMELER 1. Transit petrol boru hattı projelerinin inşa ve modernizasyonunu gerçekleştirenlere yapılan teslim ve hizmetlere KDV istisnası uygulanacak 27 Haziran 2015 tarih ve 29399 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 3 seri numaralı tebliğ ile KDV Genel Uygulama Tebliğinde düzenleme yapılarak, Milletlerarası Andlaşma Hükümleri Çerçevesinde KDV den İstisna Edilmiş Olan Transit Petrol Boru Hattı Projelerinin İnşa ve Modernizasyonuna İlişkin İstisna nın esasları belirlendi. 6637 sayılı Kanun ile KDV Kanununa eklenen geçici 34. madde ile Petrolün Boru Hatları ile Transit Geçişine Dair Kanun kapsamında bulunan milletlerarası andlaşma hükümleri çerçevesinde KDV den istisna edilmiş olan transit petrol boru hattı projelerinin inşa ve modernizasyonunu gerçekleştirenlere 1/1/2014 tarihinden itibaren yapılan teslim ve hizmetlerin KDV nden müstesna olduğu hükme bağlanmıştı. İstisna hükmünün uygulanabilmesi için, 4586 sayılı Petrolün Boru Hatları ile Transit Geçişine Dair Kanun kapsamında 7/4/2015 tarihinden önce usulüne uygun olarak yürürlüğe girmiş ve inşa/modernize edilecek transit petrol boru hatlarının KDV den istisna edildiğine dair hüküm içeren milletlerarası andlaşma olması gerekiyor. Bu çerçevede transit petrol boru hatlarının inşa ve modernizasyonunu gerçekleştirenlere, Enerji Tabii Kaynaklar Bakanlığınca verilecek belge çerçevesinde inşa ve modernizasyona ilişkin yapılan teslim ve hizmetler için 1/1/2014 tarihinden itibaren KDV istisnası uygulanacak. İstisna kapsamındaki projelerin inşa ve modernizasyonunu gerçekleştirenlere yapılacak teslim ve hizmetlerin, münhasıran bu hatların inşa ve modernizasyonuna ilişkin olması gerekmekte. Tebliğde istisna belgesi olmadan istisna uygulayan satıcıların ziyaa uğratılan vergi, ceza, zam ve faizlerden teslim veya hizmet yapılan alıcı ile birlikte müteselsilen sorumlu olduğu belirtiliyor. 3065 sayılı Kanunun geçici 34. maddesi 7/4/2015 tarihinde yürürlüğe girmekle birlikte istisna hükmü 1/1/2014 tarihinden itibaren geçerli olduğundan, istisna kapsamında yapılan mal teslimleri ve hizmet ifaları nedeniyle yüklenilen vergiler için gerekli düzeltme işlemleri yapılacak, fazla veya yersiz olarak ödenmiş olan vergiler satıcılara iade edilecek.

5 2. ÖTV (III) ve (IV) Sayılı Listelerde Yer Alan Mallara İlişkin Düzenlemeler de Tek Tebliğde birleştiriliyor. Kapsamı petrol ürünleri, doğal gaz ve bunların türevleri ile biodizelden oluşan ÖTV (I) sayılı listede yer alan mallar ile kapsamını kara, deniz ve hava taşıtları oluşturan (II) sayılı listede yer alan mallara ilişkin hükümlerin uygulanmasına yönelik usul ve esasların topluca belirlendiği Uygulama Genel Tebliğleri sırasıyla 5 Mart 2015 ve 18 Nisan 2015 tarihli Resmi Gazetelerde yayımlanarak yürürlüğe girmiş idi. Maliye Bakanlığı bu kez de, 6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) ve (IV) sayılı listelerde yar alan mallara ilişkin hükümler ile bu hükümlerle ilgili olmak üzere kanunun uygulanmasına yönelik usul ve esasları topluca belirleyen Uygulama Genel Tebliği Taslaklarını hazırladı. Yapılan hazırlık yürürlüğe girdiğinde, söz konusu listelere ilişkin daha önce yayımlanmış olan tebliğlerden söz konusu listelere ilişkin olanları yürürlükten kalkacak ve mevzuattaki dağınıklık giderilerek önemli bir uygulama kolaylığı sağlanacak. Bilindiği üzere (III) Sayılı Listenin kapsamını kolalı ve alkollü içecekler ile tütün ve tütün mamulleri, (IV) Sayılı Listenin kapsamını ise kozmetik ürünleri, deri, kitap, gazete, mutfak eşyaları, elektrikli ev eşyaları gibi mallar oluşturmakta. Tebliğ taslaklarında ana hatları ile; Mükellef ve vergi sorumlusu, İstisnalar, İhraç Kayıtlı teslimlerde verginin tecili ve terkini, Vergi İndirimi, Müteselsil sorumluluk, Vergilendirme işlemlerine ilişkin açıklamalar yer almaktadır. 3. 2015 Yılı İkinci Geçici Vergi Döneminde Uygulanacak Yeniden Değerleme Oranı % 1,60 Olarak Belirlendi. 22.07.2015 tarihli ve KVK-37/ 2015-2 / Yatırım İndirimi - 26 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu Sirkülerinde; 2015 yılı ikinci geçici vergi döneminde uygulanacak yeniden değerleme oranı % 1,60 (yüzde bir virgül altmış) olarak tespit edilmiştir. IV. BASINDA VERGİ KONUSUNDA ÖNE ÇIKAN BAŞLIKLAR 1. 2014 Vergilendirme Dönemine İlişkin En Fazla Vergi Beyan Eden Mükellefler Açıklandı. (gib.gov.tr 26 Haziran 2015) Gelir İdaresi Başkanlığı 2014 Yılı vergilendirme dönemine ilişkin Gelir ergisi, Gayrimenkul Sermaye İradı ve Kurumlar rekortmenlerini açıkladı.

6 Açıklamaya göre Türkiye genelinde 2015 yılı Mart ayında 1.856.862 mükellef tarafından yıllık gelir vergisi beyannamesi, 1.336.766 mükellef tarafından da gayrimenkul sermaye iradına (GMSİ) ilişkin yıllık gelir vergisi beyannamesi verildi. 2015 yılı Nisan ayında verilen Kurumlar vergisi beyannamesi sayısı ise 647.186 oldu Gelir vergisi beyannamesi ile 35.464.997.000 TL matrah beyan edildi ve bu tutar üzerinden 9.559.161.000 TL gelir vergisi tahakkuk ettirildi. Aynı dönemde beyan edilen GMSİ 16.299.836.000 TL, bu tutar üzerinden hesaplanan gelir vergisi ise 3.923.483 bin TL oldu. Kurumlar vergisi beyannameleri ile beyan olunan matrah ise 198.060.807.000 TL olurken bu tutar üzerinden 38.305.950.000 TL kurumlar vergisi tahakkuk ettirildi. Gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilen matrah toplamında bir önceki döneme göre %12,2, tahakkuk eden gelir vergisi toplamında ise %14 oranında artış meydana gelirken GMSİ beyanlarındaki artışlar ise sırası ile matrahta %17,7 ve vergide % 19 olarak gerçekleşti. Kurumlar vergisi beyanlarında ise bir önceki döneme göre matrah toplamında %30,91, tahakkuk eden vergi toplamında ise %30,05 oranında artış oldu. Türkiye genelinde mükellefler ortalama 19.099 TL gelir vergisi matrahı, 12.193 TL GMSİ matrahı, 306.034 TL Kurumlar Vergisi Matrahı beyan ettiler Açıklamaya göre Türkiye nin ilk sırasını Gelir Vergisinde Şarık Tara aldı. GMSİ ilk sırası ise isminin açıklanmasını istemeyen mükelleflerden. Kurumlar Vergisi rekortmeni ise Ziraat Bankası. İlk 100 sıralamasında İzmir den de isimler var. Gelir Vergisinde 18. Sırada Lucien Arkas, 40. Sırada Ahmet Cengiz, 84. Sırada ise Bernard Lucien Arcas yer alırken GMSİ sıralamasında Rami Berki 87. Sırada. Kurumlar Vergisi sıralamasında ise ilk yüz arasında İzmir den üç mükellef yer alıyor. 20. sırada Philsa Philip Morris Sigara ve Tütün A.Ş., 47. Sırada MSC Gemi Acentalığı A.Ş., 96. Sırada ise Gediz Elektrik A.Ş. var. Üç büyük şehrin mükelleflerinin vergi beyannamelerine ilişkin bazı sayısal veriler ise aşağıdaki tablolarda yer aldığı şekilde oluşmuş durumda. GELİR VERGİSİ Beyanname Veren Mükellef Sayısı Beyan Olunan Matrah (TL) Tahakkuk Eden Gelir Vergisi (TL) İstanbul 509.885 15.010.022.966 4.452.957.156 Ankara 138.481 3.087.389.327 862.665.055 İzmir 129.317 2.328.247.079 613.222.351 TÜRKİYE 1.856.862 35.464.997.247 9.559.161.353

7 G.M.S.İ. Beyanname Veren Mükellef Sayısı Beyan Olunan Matrah (TL) Tahakkuk Eden Gelir Vergisi (TL) İstanbul 464.340 8.715.909.104 2.197.184.232 Ankara 166.517 1.616.562.062 377.174.433 İzmir 107.102 1.266.972.319 302.052.981 TÜRKİYE 1.336.766 16.299.836.133 3.923.483.488 KURUMLAR VERGİSİ Beyanname Veren Mükellef Sayısı Beyan Edilen Matrah (TL) Tahakkuk Eden Kurumlar Vergisi (TL) İstanbul VDB 243.507 48.420.431.239 9.541.932.414 Büyük Mükellefler VDB 818 59.618.457.033 11.654.760.778 Ankara VDB 73.480 39.847.691.385 7.848.077.180 İzmir VDB 41.883 7.999.724.835 1.550.754.759 TÜRKİYE 647.186 198.060.807.206 38.305.950.731 2. Şimşek'ten Borsadaki sermaye şirketlerine vergi müjdesi (Anadolu Ajansı - 28 Haziran 2015) Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, payları Borsada işlem gören halka açık sermaye şirketlerinin, halka açıklık oranına göre nakdi sermaye artırımları üzerinden hesaplanacak tutarın tamamına kadarını kurumlar vergisi matrahından indirebileceğini bildirdi. Mart ayında yasalaşan düzenlemeyle öz kaynakla finansman sağlayan şirketlere önemli bir vergi avantajı getirdiklerini hatırlatan Şimşek, bu konudaki ikinci adımı attıklarını ifade etti. Şirket faaliyetlerinin öz kaynakla finansmanının teşvik edilmesini sağlayacak taslağın, Bakanlar Kurulu'nda imzaya sunulduğunu anlatan Şimşek, söz konusu kararın uygulanmaya başlamasıyla finansal istikrar açısından çok önemli bir adımın atılacağını bildirdi. Kararda, reel sektörün öz sermaye ile finansman modeline geçişini sağlayacak düzenlemelere yer verildiğini belirten Şimşek, şunları kaydetti: "Sermaye şirketlerinin ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmına ilişkin hesaplanan faiz tutarının belli bir kısmının kurumlar vergisi matrahından indirilmesine imkan tanıyan Bakanlar Kurulu kararıyla tüm sermaye şirketleri için nakdi sermaye artışlarında genel indirim oranı yüzde 50 olarak belirlendi. Söz konusu indirim oranı, payları borsada işlem gören halka açık sermaye şirketlerinin, halka açıklık oranı yüzde 50 ve daha az olanlar için yüzde 75, halka açıklık oranı yüzde 50'nin üzerinde olanlar için ise yüzde 100 olarak uygulanacak. Sanayi yatırımlarına yüzde 25'lik ek indirim

8 Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, nakdi sermaye artışlarının yatırım teşvik belgeli sanayi yatırımlarında kullanılması durumunda, yatırım tutarına bağlı olarak yüzde 25'lik ek indirim imkanı daha getirildiğini bildirdi. Ayrıca kararın, 1 Temmuz 2015 den itibaren yapılacak nakdi sermaye artışlarına veya yeni kurulacak şirketlerde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmına uygulanacağı belirtildi. 3. Maliye kayıt dışı ile mücadele sistemini değiştiriyor (Anadolu Ajansı - 12 Temmuz 2015) Vergi Denetim Kurulu (VDK) bünyesinde geliştirilen yeni program ile riskli mükellef ve illerin haritasının çıkarılacak. VDK vergide kayıp kaçağın ve kayıt dışılığın önüne geçmek için önemli bir adım atarak, Türkiye'nin risk haritasını çıkarma çalışmalarına başladı. Geliştirilen yeni yazılım ile her mükellefin, her sektörün ve her ilin risk puanlaması yapılacak. Kurul, denetimlerini bu risk puanına göre yoğunlaştıracak. Bu sayede kayıp kaçağın büyük oranda azaltılması hedefleniyor. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, VDK'nın vergi denetiminde etkinlik ve verimliliği arttırmak, kayıt dışı ekonomi ile mücadele etmek için denetim süreçlerinin elektronik ortamda gerçekleştirdiğini ifade etti. Kurulun, söz konusu çalışmaları kapsamında yeni bir uygulamaya daha geçmeye hazırlandığını aktaran Şimşek, "VDK bünyesinde kurulan Risk Analiz Merkezi tarafından geliştirilen yeni program sayesinde mükelleflerin risk profilleri ve Türkiye geneli risk haritası hazırlanabilecek" diye konuştu. "500'den fazla risk senaryosu ile test ediliyor" Farklı kaynaklardan elde edilen nitelikli, işlenebilir ve güvenilir verilerin, uygun analiz araçları ve uzman personel aracılığıyla objektif ve bilimsel kriterlere göre analize tabi tutulduğunun altını çizen Şimşek, VDK'nın bu amaçla kullandığı veriler arasında her türlü dış kaynaktan elde edilen bilgiler, Gelir İdaresi Başkanlığı, SGK, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, gümrük idareleri, bankalar ve finans kuruluşları gibi kamu ve özel sektör kurum ve kuruluşlarından alınan veriler ile çeşitli istatistiksel yöntemlerin bulunduğunu bildirdi. Elde edilen verileri vergi kayıp ve kaçağına yol açtığı düşünülen 500'den fazla risk senaryosu ile test ederek tespit yaptığını anlatan Şimşek, Örneğin; şirket ortakları ile yoğun ekonomik ilişkide bulunmak, son 5 yıl içinde ikiden fazla zarar beyan etmek, 36 ay boyunca sürekli olarak devreden KDV beyan etmek, vergi cenneti olan ülkelerden yüksek alım/satımı olmak gibi hususlar yüksek riskli unsurlar olarak değerlendiriliyor. Söz konusu senaryolar tüm mükellefler için ayrı ayrı uygulanırken, her bir mükellef her bir senaryo itibari ile belli ağırlığa sahip olan risk puanı alıyor. Ayrıca mükelleflerin kendi verileri, benzer ölçekli mükelleflerin verileri ve sektör verileri de karşılaştırılarak, genel bir risk puanı

9 belirleniyor." dedi. Yapılan değerlendirme çalışmalarında, tüm illerin risk puanının çıkarıldığını açıklayan Şimşek, vergisel açıdan en riskli illerin Hakkari, Kocaeli, Siirt, Diyarbakır ve İstanbul, riski en düşük olan illerin ise Ardahan, Bayburt, Muğla, Aydın ve Edirne olduğunu bildirdi. 4. Cep'te 'kuru fasulye' etkisi olabilir (haberturk.com - 09 Temmuz 2015) Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, ithal cep telefonlarına vergi koymaya gerek kalmadan ithalatçı firmaların gereken adımları atabileceği mesajını verdi. Zeybekci, şu değerlendirmelerde bulundu: Yerli şirketlerin, haksız rekabete uğradıkları şikâyeti üzerine soruşturma açtık. 1 ay içinde kesin sonuç yayımlanacak. Pek çok ithal ürün, maliyetinin altında bir fiyatla Türkiye ye geliyor. Daha ucuz ürünün gelmesi, buradaki ürünü zorda bırakıyor. Telefonda işçilik fiyatı, malzeme fiyatı belli. Bazı ülkeler bu ürünlere özel destekler veriyor. Kuru fasulyede fiyatlar inanılmaz yukarı gitmişti. Biz de vergi indirip ithalat kararı aldık. Ancak daha 1 kg bile ithal etmeden fiyatlar düştü. Biz de o tedbiri, kullanmadan geri çektik. Cep telefonu soruşturması da bu şekilde sonuçlanabilir. Türkiye deki üretimle ilgili endişeler ortadan kalkarsa biz de o kararımızı gözden geçiririz. Ülkeler, kendi cep telefonu üreticilerine haksız destek vermeyi bırakırsa, o zaman koruma tedbiri almamıza gerek kalmaz. Cep firmalarından da bazı olumlu dönüşler var. Soruşturmamız, o çok bilinen iki cep telefonu üreticisinin yüksek fiyatlı ürünlerini etkilemiyor. O gelişmiş iki markayı hedef almıyoruz. Bizim rekabet ettiğimiz, daha aşağı seviyedeki modeller. Bu soruşturmayı Dünya Ticaret Örgütü kuralları içinde yapıyoruz. İthal ürüne gelecek ek vergi beklentilerden çok daha düşük olacak. Ürünün giriş fiyatına göre kademeli oran belirlenecek. Bilgisayar ve tablette bir soruşturmamız yok. Sadece 7 inç in altındaki tabletlerde var. O da zaten cep telefonu sayılıyor. Yerli % 15 desteklenmeli ve korunmalı. Ama yerli olsun pahalı olsun mantığına da karşıyız. İki büyük firmadan birisine, Türkiye de üretim yapmasını teklif ettiklerini ve onlardan da olumlu karşılık aldıklarını anlatan Zeybekci, Türkiye de yapılacak cep telefonu üretimi için öncelikli ve stratejik yatırım teşviklerimiz var. Yurtdışından cep telefonu firması satın alınmak istenirse, 500 bin dolar danışmanlık ve 3 milyon dolar faiz desteği veriyoruz. Firmalardan birisine direkt çağrıda bulundum. Burası inanılmaz bir tüketim pazarı, üretim üssünüz Türkiye olsun dedim. Gelirlerse kişiye özel teşvik vermek için ne gerekiyorsa yapar, ekstra teşvik dahi veririz. Türkiye de üretime ikna edecek gibiyiz. Belki montajla başlayıp sonra üretim yapacaklar. Cep telefonu tüketiminde haddini aşan bir tüketim toplumu haline gelmişiz, yılda 14 milyon adet ithalat yapıyoruz. Bunun bilgi toplumuyla alakası yok dedi. 5. Ek vergi zammı yerli üretime katkı sağlar mı (hurriyet.com - 6 Temmuz 2015) Mevcut vergilerle diğer ülkelere göre daha pahalı satılan elektronik cihazlara, gümrük vergisi geliyor. Ekonomi Bakanı vergi değil koruma diyor ama elektronik cihazlarının bileşenlerinin %70 inin ithal edildiği ülkemizde, ek vergi zammı ile yerli üretim ne kadar korunacak?

10 Cepkask A.Ş Genel Müdürü Tayfun Gülgeç ek vergilerle ilgili, Yerli üretimi teşvik etmek ülkemiz için kaçınılmaz bir gereklilik. Bu konuda herkesin elinden gelen katkıyı vermesi gerekir. Ancak teknolojiyi ve küresel uyumluluğu sağlayabilecek bir altyapınız yoksa yerli üretime bir katkı sağlamayabilir. Bugün Türkiye de anakart ve ekran üretimi yapılmıyor. Yerli üretim %70 oranında ithalata bağlı yürütülüyor. Türkiye de son model ve pahalı bir cep telefonuna veya elektronik cihaza sahip olmak maalesef bir statü göstergesi olarak kabul edilmekte. Bu anlayış tüketimi belli bir seviyenin altına düşürmemekte. Kredi kartına taksit yasağı tüketimi istenen ölçüde frenlemedi. 2013'te 14 milyon küsur cep telefonu satılırken 2014 yılında taksit yasağına rağmen 11 milyon küsur cep telefonu satıldı. Görüldü ki yasağa rağmen Türk halkı tüketim alışkanlığından vazgeçmedi. Hatta taksit yasağı satış kanalları tarafından banka kredisi ve senetli satışlar ile operatörlerin kontratlı satışları ile bir şekilde aşıldı. Kredi Kartına getirilen taksit yasağı sadece küçük esnaf dediğimiz bağımsız bireysel mağazaların satışlarının gerilemesinde etkili oldu açıklamasında bulundu. 6. Yarım asırlık Vergi Usul Kanunu yenileniyor (Anadolu Ajansı - 19 Temmuz 2015) Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 1961 yılından bu yana uygulamada olan Vergi Usul Kanunu'nu (VUK), günümüz koşullarına uyacak şekilde yenilediklerini bildirdi. Şimşek, "Yaklaşık 2 yıldır süren çalışma tamamlandı. Çeşitli kanunlarla birlikte toplam 521 madde, 321'e indirildi" dedi. Konunun muhataplarının görüşleri alındı, ulusal ve uluslararası hukuk incelendi Çalışmaların Eylül 2013'te başladığını anlatan Şimşek, şöyle konuştu: "Yazım sürecinde Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, üniversiteler, Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği, Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği, Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Barolar Birliği gibi konunun ilgilisi olan kuruluşların görüşleri alındı. Vergi Konseyi tarafından daha önce hazırlanmış VUK taslağı da incelendi. Ayrıca Gelir İdaresi Başkanlığı'nın daha önce verdiği görüşler, mahkeme kararları, konuyla ilgili görüş, öneri ve makaleler de değerlendirildi, uluslararası uygulamalar analiz edildi. Aralık 2014'ten itibaren de VUK, müesseseler bazlı ele alınarak madde yazım çalışmalarına yoğunluk verildi ve şuan itibariyle madde yazımları neredeyse tamamlandı." Detaylar önümüzdeki günlerde paylaşılacak Bakan Şimşek, kanunun neler getirdiğini, ilerleyen günlerde detaylı olarak kamuoyuyla paylaşacaklarını bildirdi. Şimşek, 1961 yılından bu yana 63 farklı kanunla değişiklik yapılan tüm hükümlerin yeniden ele alındığını, maddelerin daha kısa, anlaşılır hale getirildiğini dile getirdi. Şimşek, VUK başta olmak üzere, KDV Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihaz Kullanmaları Mecburiyeti Hakkındaki Kanun, İhbar İkramiyesine İlişkin Kanun, 4358 sayılı Kanunun vergi kimlik numarasıyla ilgili hükümleri ve 5604 sayılı Kanunun mali tatil ihdasıyla ilgili hükümlerinin gözden geçirildiğini, bu kanunlarda düzenlenen hususların, günümüz koşullarına uygun olarak yeni Kanun içinde ele alındığını "VUK ve yukarıda yer

11 verilen kanunlarda yer alan toplam 521 kanun maddesinin, 321 maddeye indirildiğini söyledi. "Mükellef hakları kavramı ön plana çıkartıldı" E-Defter, E-Fatura gibi uygulamalardan daha etkin şekilde faydalanmak ve benzer uygulamalar geliştirmek amacıyla birçok maddenin, elektronik yöntem ve uygulamalara imkan sağlayacak şekilde yeniden yazıldığı, uluslararası ekonomik iş ve işlemlerin yaygınlaştığı göz önüne alınarak, uluslararası anlaşma hükümlerine ilişkin yeni hükümlerin ihdas edildiği belirtildi. Kayıt dışı ekonomiyle mücadele hedefine yönelik, ceza hükümleri başta olmak üzere pek çok maddenin yeniden ele alındığı belirten Şimşek, "Mükellef hakları kavramı kanuna yerleştirilerek, ön plana çıkartıldı. Mükelleflerin vergi uyum dereceleri belirlenerek, uyumlu mükelleflere pozitif ayrımcı uygulamalar yapılma imkanı getiriliyor. Hızla değişen ekonomik hayata daha hızlı adapte olmayı sağlayacak tedbirler getiriliyor, kanunun idareye verdiği yetki maddeleri de yeniden ele alınıyor. Kanun taslağını ilk etapta kamuoyu ve ilgili Bakanlıkların görüşlerine açacağız ve görüşlerin alınmasının ardından Bakanlar Kuruluna sunacağız." dedi. 7. Özel sektör yatırımlarının ertelenme riski var (haberturk.com - 15 Temmuz 2015) Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ekonomide aşağı yönlü risklerin arttığını söyleyerek "Özel sektör yatırımlarının ertelenme riski var" dedi Ekonomide aşağı yönlü risklerin arttığını söyleyen Bakan Şimşek, Özel sektör yatırımlarının ertelenme riski bulunduğunu belirterek, bunun yanında cari açıkta önemli bir iyileşmenin söz konusu olduğunu kaydedip, "Sürdürülebilirliğin devamı için önümüzdeki dönemde mutlaka ikinci nesil reformları hayata geçirmemiz gerekiyor. Bu da büyük oranda siyasi istikrar ve güven ortamına bağlıdır" dedi. Bütçenin Haziran ayında 3,2 milyar TL fazla verdiğini belirten Şimşek bu verilerle 2015 yılı Haziran ayında geçen yılın aynı dönemine göre 3,8 milyar liralık iyileşme olduğunu belirtti. Şimşek ayrıca bütçe gelirlerinde meydana gelen artışın nispeten zayıf seyreden ekonomik aktiviteye rağmen sağlandığını belirtti. "Güçlü Performans Vergi Gelirlerine Bağlı" İlk 6 ayda vergi gelirlerinin 194,7 milyar TL'ye ulaştığını kaydeden Şimşek; "Güçlü performans vergi gelirlerine bağlı olumlu. Gelirlerdeki artış neredeyse öngörülenin 2 katı üzerinde. Bütçe giderleri hedeflere paralel, gelirler yüzde 12 üzerinde. Ocak-Haziran'da faiz dışı fazla 30,5 milyar TL oldu. 2015 bütçe açık beklentisi 21 milyar TL, 6 ayda 804 milyon TL fazla verdik. Haziran'da faiz dışı fazla 4,9 milyar TL oldu ve bütçe Haziran ayında 3.2 milyar TL fazla verdi" dedi.

12 8. Türkiye ile ABD arasında finansal bilgi paylaşımı başlıyor (Anadolu Ajansı - 22 Temmuz 2015) Anlaşma neler getiriyor? Aralarında Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ile Avrupa Birliğine üye devletler ile G20 ülkelerinin tamamına yakınının da bulunduğu 100'den fazla ülkenin, ABD ile bu kapsamda uluslararası anlaşma yaptığı bilgisini veren Maliye Bakanı Şimşek, Türk finansal kuruluşlarının ABD'li hesap sahipleri hakkında belirli bilgileri tespit ederek Gelir İdaresi Başkanlığına (GİB) yıllık olarak bildireceğini ve bu bilgilerin GİB aracılığıyla ABD'ye iletileceğini, aynı şekilde ABD Gelir İdaresi (IRS) tarafından da ABD finansal kuruluşlarındaki Türkiye mukimi hesap sahiplerine ilişkin belirli bilgilerin Türkiye'ye bildirileceğini kaydetti. "Vergi kayıp ve kaçağıyla etkin mücadele edilecek" Türkiye ile ABD arasında imzalanacak söz konusu anlaşma ile vergi kayıp ve kaçağıyla etkin mücadele edileceğini dile getiren Şimşek, ayrıca vergiye gönüllü uyumun artırılması açısından iki ülke arasındaki iş birliğinin kuvvetlendirilmesinin amaçlandığını söyledi. Bakan Şimşek, tarafların düzenli bilgi değişiminde bulunmasını sağlayacak anlaşmanın TBMM'de onaylandıktan sonra yürürlüğe gireceğini sözlerine ekledi. 9. Verginin 3'te biri İstanbul'dan (haberturk.com - 23 Temmuz 2015) Maliye Bakanlığı verilerinden derlenen bilgiye göre, devlet Ocak-Haziran döneminde vergi mükelleflerine tahakkuk ettirilen 279 milyar 509 milyon 840 bin liralık verginin 194 milyar 670 milyon 137 bin lirasını tahsil etti. Söz konusu dönemde ülke genelindeki vergi tahsilat oranı % 69,6 oldu. Yılın ilk yarısında vergilerin % 80,2'si İstanbul, Ankara, Kocaeli ve İzmir'den toplandı. Bir başka ifadeyle devletin kasasına giren her 100 liralık vergi gelirinin 80,2 lirasını söz konusu 4 kent karşıladı. İstanbul 89,6 milyar lirayla hazineye en fazla vergi aktaran kent oldu. Bunu 23,1 milyar lirayla Ankara, 22,1 milyar lirayla Kocaeli, 21,1 milyar lirayla İzmir takip etti. Borcuna en sadık il olan Kocaeli de tahakkuk ettirilen verginin % 85'i tahsil edildi. Kocaeli'yi vergi tahsilat oranı %76,3 ile İzmir, %74,2 ile İstanbul, %72,6 ile Hatay ve Tunceli, %72,3 ile Tekirdağ, %71 ile Mersin izledi. Kocaeli, söz konusu dönemde kişi başı vergide de liderliği bırakmadı. Yılın ilk 6 aylık döneminde kentte kişi başı 12.855 TL ile 2.505 TL olan ülke ortalamasının 5 katı vergi toplandı.

13 10. Kaçak sigarayla mücadelede İzmir örnek olabilir (hurriyet.com 24 Temmuz 2015) Türkiye ekonomisine her geçen gün büyük darbe indiren kaçak ürünlerin içeriğini ve bilinmeyen yönlerini gün ışığına çıkarmayı ve kaçak ürün kullanımının ekonomiye ve kamuya zararları hakkında farkındalığı artırmayı amaçlayan "Bilmediğin Gerçekler Var!" adlı kampanya sosyal medyada yankı uyandırmaya başladı. Çarpıcı istatistiklerin ve kaçak sigaranın Türk ekonomisine verdiği zararları tüm çıplaklığıyla gözler önüne çıkaran kampanya hakkında konuşan İzmir Bakkallar ve Bayiler Odası Başkanı Emin Bağcı, konuyla ilgili şunları söyledi: İzmir örnek olabilir Kamuya zarar veren, vergi kaybına neden olan ve istihdamın azalmasına yol açan kaçakçılık ile mücadele için son dönemde yasal olarak önemli adımlar atılmıştır. Ancak bu alanda bilincin artırılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Açık Tütün, Kaçak Sigara biz bakkalların gündeminden hiç düşmeyecek gibi görünüyor. Bu çerçevede bazı önlemler alınmaya başlandı fakat yine de tam anlamıyla yeterli değil. İzmir den örnek vereyim Kemeraltı'nda yıllarca sorun olan seyyar satıcılık, yaşanan bazı olaylardan sonra sayın Valimizin talimatı ile 3-5 gün için de çözülmüş ve halen etkin şekildeki denetim sayesinde devam etmektedir. Bu örneği vermemdeki neden Açık Tütün ve Kaçak Sigara ile mücadelede de aynı kararlılık sağlanırsa çözüme ulaştırırız, İzmir her konu da örnek olduğu gibi bu konu da da örnek olabilir. Kaçak sigara için acil önlem alınmalı Artan vergilerden dolayı sigara fiyatlarına gelen zamlar basında da görüldüğü gibi sigara satışlarındaki düşüşün sigara tiryakilerinin sigara içme alışkanlığını bıraktığı gibi bir algı oluşturulmakta fakat neden sonuç ilişkisi yanlıştır. Sonuç olarak sigara satışı düşmüştür fakat nedeni kaçak sigara ve açık tütüne yöneliştir. Son zamanlarda kaçak sigara, açık tütün ve ürünleri satışı hızla artış göstermiştir. Odamız olarak üyelerimizden gelen şikâyetler, bizlerin denetimlerde veya özel yaşamımızda tespit ettiklerimizi, kaymakamlıklara ve ilgili kurumlara bildiriyoruz fakat yeterli olmuyor kurumlar genel olarak bir uygulama yapmıyor sadece kendilerine gelen şikâyetleri değerlendiriyorlar. Kaçakçılık kanununda yapılan son değişiklik ile kaçakçılık suçuna verilecek cezalar artırılarak yeniden belirlendi. Düzenleme ile eskiden 2 yıl olan hapis cezası alt sınırı 3 yıla çıkarıldı ve kaçakçılık suçlarına hapis cezasının uygulanmasının önü açıldı. Hapis cezalarının artırılmasının hemen ardından ise ihbar yolu ile yakalamalara ikramiye verilmesine ilişkin bir kanun değişikliği gerçekleşti. Ücretsiz ALO 136 ihbar hattı vatandaşa hizmet etmeye devam ediyor.

14 V. VERGİ TAKVİMİ Rapor tarihimiz takip eden bir aylık dönemde önemli vergisel yükümlüklere ilişkin vergi takvimi aşağıdaki gibidir. Son Tarih 30.07.2015 30.07.2015 30.07.2015 Konu 16-30 Haziran 2015 Dönemine İlişkin Petrol ve Doğalgaz Ürünlerine İlişkin Özel Tüketim Vergisinin Ödenmesi Haziran 2015 Dönemine Ait Kolalı Gazoz, Alkollü İçecekler ve Tütün Mamullerine İlişkin Özel Tüketim Vergisinin Ödenmesi Haziran 2015 Dönemine Ait Dayanıklı Tüketim ve Diğer Mallara İlişkin Özel Tüketim Vergisinin Ödenmesi 30.07.2015 Haziran 2015 Dönemine Ait Motorlu Taşıt Araçlarına İlişkin Özel Tüketim Vergisinin (Tescile Tabi Olmayanlar) Ödenmesi 30.07.2015 1-15 Temmuz 2015 Dönemine Ait Petrol ve Doğalgaz Ürünlerine İlişkin Özel Tüketim Vergisinin Ödemesi 30.07.2015 Haziran 2015 Dönemine Ait GVK 94. Madde ile KVK 15. ve 30. Maddelerine Göre Yapılan Tevkifatların Ödemesi 30.07.2015 Nisan-Mayıs-Haziran 2015 Dönemine Ait Tevkifatların Ödemesi (GVK 98. Maddesinin 3. Fıkrasına Göre Üçer Aylık Beyanname Verme Hakkından Yararlananlar İçin) 30.07.2015 Nisan-Mayıs-Haziran 2015 Dönemine Ait GVK 67. Madde Kapsamında Yapılan Tevkifatların Ödemesi 30.07.2015 Haziran 2015 Dönemine Ait Katma Değer Vergisinin Ödemesi 30.07.2015 Nisan-Mayıs-Haziran 2015 Dönemine Ait Katma Değer Vergisinin Ödemesi 30.07.2015 Haziran 2015 Dönemine Ait Özel İletişim Vergisinin Ödemesi 30.07.2015 Haziran 2015 Dönemine Ait Şans Oyunları Vergisinin Ödemesi 30.07.2015 Haziran 2015 Dönemine Ait İstihkaktan Kesinti Suretiyle Tahsil Edilen Damga Vergisi ile Sürekli Mükellefiyeti Bulunanlar İçin Makbuz Karşılığı Ödenmesi Gereken Damga Vergisinin Ödemesi 30.07.2015 Haziran 2015 Dönemine Ait Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Ödemesi 30.07.2015 Haziran 2015 Dönemine Ait 5602 Sayılı Kanunda Tanımlanan Şans Oyunlarıyla İlgili Veraset ve İntikal Vergisinin Ödemesi 31.07.2015 2014 Yılına ilişkin Gelir Vergisi 2. Taksit Ödemesi 31.07.2015 Motorlu Taşıtlar Vergisi 2. Taksit Ödemesi 31.07.2015 Haziran 2015 Dönemine Ait Haberleşme Vergisinin Beyanı ve Ödemesi 31.07.2015 Haziran 2015 Dönemine Ait Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Ba) 31.07.2015 Haziran 2015 Dönemine Ait Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Bs) 10.08.2015 11.08.2015 14.08.2015 14.08.2015 17.08.2015 16-31 Temmuz 2015 Dönemine Ait Petrol ve Doğalgaz Ürünlerine İlişkin Özel Tüketim Vergisinin Beyanı ve Ödemesi 16-31 Temmuz 2015 Dönemine Ait Noterlerce Yapılan Makbuz Karşılığı Ödemelere Ait Beyannamenin Verilmesi ve Ödenmesi 2015 II. Geçici Vergi Dönemine (Nisan-MayısHaziran) Ait Gelir Geçici Vergisinin Beyanı 2015 II. Geçici Vergi Dönemine (Nisan-MayısHaziran) Ait Kurum Geçici Vergisinin Beyanı 2015 II. Geçici Vergi Dönemine (Nisan-MayısHaziran) Ait Gelir Geçici Vergisinin Ödemesi

15 17.08.2015 2015 II. Geçici Vergi Dönemine (Nisan-MayısHaziran) Ait Kurum Geçici Vergisinin Ödemesi 17.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait Kolalı Gazoz, Alkollü İçecekler ve Tütün Mamullerine İlişkin Özel Tüketim Vergisinin Beyanı ve Ödemesi 17.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait Dayanıklı Tüketim ve Diğer Mallara İlişkin Özel Tüketim Vergisinin Beyanı ve Ödemesi 17.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait Motorlu Taşıt Araçlarına İlişkin Özel Tüketim Vergisinin (Tescile Tabi Olmayanlar) Beyanı ve Ödemesi 17.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait Özel İletişim Vergisinin Beyanı ve Ödemesi 17.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Beyanı ve Ödemesi 17.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Kesintisi Bildirimi ve Ödemesi 20.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait Şans Oyunları Vergisinin Beyanı ve Ödemesi 20.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait 5602 Sayılı Kanunda Tanımlanan Şans Oyunlarıyla İlgili Veraset ve İntikal Vergisinin Beyanı ve Ödemesi 20.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait İlan ve Reklam Vergisinin Beyanı ve Ödemesi 20.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait Müşterek Bahislere İlişkin Eğlence Vergisinin Beyanı ve Ödemesi ile Diğer Eğlence Vergilerine İlişkin Eğlence Vergisinin Ödemesi 20.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait Elektrik ve Havagazı Tüketim Vergisinin Beyanı ve Ödemesi 20.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait Yangın Sigortası Vergisinin Beyanı ve Ödemesi 24.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait GVK 94. Madde ile KVK 15. ve 30. Maddelerine Göre Yapılan Tevkifatların Muhtasar Beyanname ile Beyanı 24.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait Katma Değer Vergisinin Beyanı 24.08.2015 25.08.2015 25.08.2015 26.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait İstihkaktan Kesinti Suretiyle Tahsil Edilen Damga Vergisi ile Sürekli Mükellefiyeti Bulunanlar İçin Makbuz Karşılığı Ödenmesi Gereken Damga Vergisinin Beyanı 1-15 Ağustos 2015 Dönemine Ait Petrol ve Doğalgaz Ürünlerine İlişkin Özel Tüketim Vergisinin Beyanı ve Ödemesi 1-15 Ağustos 2015 Dönemine Ait Noterlerce Yapılan Makbuz Karşılığı Ödemelere Ait Beyannamenin Verilmesi ve Ödenmesi Temmuz 2015 Dönemine Ait GVK 94. Madde ile KVK 15. ve 30. Maddelerine Göre Yapılan Tevkifatların Ödemesi 26.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait Katma Değer Vergisinin Ödemesi Temmuz 2015 Dönemine Ait İstihkaktan Kesinti Suretiyle Tahsil Edilen Damga Vergisi 26.08.2015 ile Sürekli Mükellefiyeti Bulunanlar İçin Makbuz Karşılığı Ödenmesi Gereken Damga Vergisinin Ödemesi 31.08.2015 Diğer Ücretlerin Gelir Vergisi 2. Taksit Ödemesi 31.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Ba) 31.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Bs) 31.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait Haberleşme Vergisinin Beyanı ve Ödemesi 31.08.2015 6552 sayılı Kanunun 73. maddesi hükmü uyarınca ödenmesi gereken 5. Taksit ödemesi

16 Dr. Mustafa Bulut, YMM İzmir Ticaret Odası Mali Danışmanı