YON SEKTÖRÜ AÇISINDAN

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ AÇISINDAN İTALYA TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER GENEL VE SEKTÖREL BİLGİLER İTKİB GENEL SEKRETERLİĞİ AR & GE ve MEVZUAT ŞUBESİ MAYIS 2014

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ AÇISINDAN İTALYA İÇİNDEKİLER I. İTALYA HAKKINDA GENEL BİLGİLER... 3 Giriş... 3 Temel Ekonomik Göstergeler... 4 Sanayi... 5 Ekonomi... 6 Güncel Ekonomik Gelişmeler... 7 Dış Ticaret Mevzuatı ve Anlaşmalar... 7 Tekstil ve Konfeksiyon Sektörü... 9 Perakende Giyim Pazarı ve Mağazacılık... 10 İtalyan İş Kültürü... 12 II. İTALYA NIN DIŞ TİCARETİ... 14 Yıllar İtibariyle Genel İhracat ve İthalat... 14 En Çok İhraç Edilen Ürünler... 14 En Çok İthal Edilen Ürünler... 15 En Çok İhracat Yapılan Ülkeler... 16 En Çok İthalat Yapılan Ülkeler... 17 III. DÜNYA HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON TİCARETİNDE İTALYA NIN YERİ... 19 İtalya nın Hazırgiyim ve Konfeksiyon Dış Ticareti... 19 İtalya nın En Çok Hazırgiyim ve Konfeksiyon İthalatı Yaptığı Ülkeler... 20 İtalya nın En Çok İthal Ettiği Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ürünleri... 21 İtalya nın Tekstil Dış Ticareti... 22 IV. TÜRKİYE İTALYA DIŞ TİCARET İLİŞKİLERİ... 23 Türkiye İtalya Genel Dış Ticareti... 23 Türkiye nin Genel Ticaretinde İtalya nın Yeri... 28 Türkiye nin Hazır Giyim ve Konfeksiyon Ticaretinde İtalya nın Yeri... 30 Türkiye İtalya Hazır Giyim ve Konfeksiyon Dış Ticareti... 31 V. FAYDALI ADRESLER... 37 Diplomatik Temsilcilikler... 37 Devlet Kuruluşları... 38 Ticaret Odaları ve Meslek Kuruluşları... 38 VI. YARARLANILAN KAYNAKLAR... 40 2

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ AÇISINDAN İTALYA I. İTALYA HAKKINDA GENEL BİLGİLER Giriş İtalya, Avrupa nın güneyinde Akdeniz e uzanan bir yarımada ve çevresindeki adalardan oluşmaktadır. Ülkenin yüzölçümü 301.309 km² olup, bu alana San Marino Cumhuriyeti ile Vatikan dâhil değildir. Ülkenin iki büyük adası Sicilya ve Sardunya dır. İtalya, 1.900 km uzunluğunda kara sınırı ile Fransa, İsviçre, Avusturya ve Slovenya ile komşudur. Deniz sınırları ise Adriyatik Denizi nde Slovenya, Hırvatistan, Bosna Hersek ve Arnavutluk tur. 1861 yılında kurulan ve 1946 yılına kadar monarşiyle yönetilen İtalya, bu tarihte cumhuriyet yönetim şekline geçmiştir. Aynı dönemde ekonomik kalkınma hamlesiyle Avrupa nın başlıca sanayilerinden birine sahip olan İtalya, NATO ve AET nin de kurucu üyesidir. Ülke ayrıca G-8 üyesidir. 1948 Anayasası na göre, İtalya her biri beş yıl süre ile seçilen iki meclisin (Temsilciler ve Senato) yasama yetkisine sahip bulunduğu, demokratik bir Cumhuriyettir. Temsilciler Meclisi nin 630, Senato nun 325 üyesi vardır. Devlet Başkanı yedi yıl süre ile bu iki meclis tarafından seçilir. Ülke, yirmi bölgeye ayrılmıştır. Bu bölgeler, bir ölçüye kadar kendi içinde özerktir. Ayrıca kendi yönetimlerine sahip beş ana bölge vardır. İtalya, 1999 yılında Avrupa Ortak Para Birimi ne dâhil olarak Euro para birimini kullanmaya başlamıştır. Ayrıca İtalya, AB içinde kişilerin serbest dolaşımına ilişkin Şengen Anlaşması na da taraf bir ülkedir. Ülkenin resmi dili İtalyancadır. İtalya da 6 ile 14 yaş arasında temel eğitim mecburi ve ücretsizdir. Bu eğitimden sonraki lise ise beş yıldır. Ülkede 290 a yakın üniversite bulunmaktadır. Yüksek öğretim paralıdır. Halkın büyük bir kesimi Hıristiyanlığın Katolik mezhebine mensuptur. Çok az miktarda Protestan ve Musevi bulunmaktadır. İtalya geçmişten beri süregelen birçok sosyal, siyasi ve ekonomik sorunla karşı karşıyadır. Siyasi istikrarsızlık, ülkeye kaçak giren mülteciler, organize suçlar, yolsuzluk ve hantal bürokrasinin yanı sıra sanayileşmiş zengin Kuzey İtalya ile nispeten geri kalmış tarım ağırlıklı Güney arasındaki gelişmişlik ve refah farkı gibi sorunlar, ülkenin başını ağrıtmaktadır. Ülke genelinde işsizlik halen yüksek oranlarda seyretmeye devam etmekte olup, 2013 yılının Ekim ayında % 12,5 seviyesinde kaydedilmiştir. Güney İtalya da ise bu oranın çok daha yüksek olduğu kaydedilmektedir. 3

Temel Ekonomik Göstergeler OECD ve IMF den temin edilen İtalya ya ait en güncel temel ekonomik göstergeler aşağıda verilmektedir. Başkenti Yüzölçümü Roma 301.336 km² Nüfus 61 milyon (2013) Ortalama Yaşam Süresi 82 Nüfus Yaş Dağılımı 0-14 yaş % 13,8 15-64 yaş % 65,7 65 ve üstü % 20,5 Para Birimi Euro Kişi Başına Milli Gelir $ 29 bin (2013) GSYİH Büyüme Hızı % - 1,9 (2013) Sektörlere Göre GSMH Tarım % 2 Sanayi % 24 Hizmet % 74 İşsizlik Oranı % 12,7 (2014 Mart) İhracat 517,7 milyar $ (2013) İthalat 477,4 milyar $ (2013) Başlıca İhracat Ürünleri Başlıca İthalat Ürünleri Makinalar ve aksam, tekstil, konfeksiyon ve deri ürünleri, ayakkabı, mobilya, kimyasal ürünler, taşıt araçları, gıda maddeleri. Makinalar ve aksam, ulaşım araçları, kimyasal maddeler, enerji ürünleri, tekstil, deri, gıda maddeleri. 4

Sanayi İtalyan sanayiinin otomotiv, elektronik ürünler, ölçü aletleri, telekomünikasyon cihazları, biyokimya ve yüksek teknoloji ürünleri alanlarındaki rekabet gücü ABD, Japonya, Almanya, İngiltere ve Fransa gibi gelişmiş ülkelerin gerisinde bulunmaktadır. Özellikle son dönemde, şirketlerin sabit sermaye yatırımları ve araştırma geliştirmeye ayrılan fonlarının yetersiz kaldığı rapor edilmektedir. Ancak, İtalyan hükümeti tarafından global ölçekte rekabet gücünün arttırılması, İtalyan ürünlerinin uluslararası pazarlarda imajının korunması amacıyla (made in Italy) çeşitli girişimler başlatılmıştır. Bunun yanı sıra, özellikle promosyon faaliyetlerine de ağırlık verilmektedir. İmalat Sanayi GSMH nın yaklaşık %25 ine tekabül etmektedir. Bu diğer gelişmiş Avrupa ülkeleri ile karşılaştırıldığında oldukça yüksek bir orandır. Hâlihazırda hizmetler sektörü genel üretim rakamları açısından daha fazla bir yer tutsa da, bu sektördeki faaliyetlerin önemli bir bölümü de imalat sanayinde gerçekleştirilen üretimin dağıtımı veya imalat sanayine verilen diğer destek hizmetleri ile ilgilidir. İtalya, dünya pazarında özellikle orta seviyede teknoloji gerektiren tüketim ve yatırım malları açısından önemli bir paya sahiptir. Ancak günümüzde hızlı bir gelişme gösteren yüksek teknoloji gerektiren bilgi ve iletişim sektörlerinde zayıftır. Benzer büyüklükteki Avrupa ekonomileri ile karşılaştırıldığında az sayıda büyük ölçekli özel sektör firması bulunmaktadır. Öte yandan, İtalyan ekonomisinin dış ticaret potansiyeli ve sanayi gücünü yatırımlara aktaramadığı gözlenmektedir. Dünya nın önde gelen sanayi ürünleri ihracatçısı olmasına karşılık, yabancı yatırımlar bakımından aynı performansı gösterememiştir. Bu durum İtalyan sanayiinin ve üretiminin küreselleşme alanında yaşadığı bazı güçlüklerden kaynaklanmaktadır. Son yıllarda ekonomide görülen yavaşlama İtalya nın ihracat performansı ve rekabet gücüne yansımış, dünya ticaretinde ve üretiminde önde gelen sektörlerdeki payını azaltmıştır. Ayrıca, Rusya ve Çin in dünya ekonomisi ve ticareti içerisinde giderek ağırlık kazanması neticesinde artan rekabet ortamından, İtalyan sanayiinin uluslararası rekabet gücü olumsuz etkilenmiş, son beş yıl içerisinde çeşitli sektörlerde rekabet gücü ve dünya ticaretindeki pazar payında az da olsa gerileme yaşanmıştır. Hatta İtalya nın, dünyanın en önemli üreticisi konumunda bulunduğu ürünlerde bile pazar payını kaybetmekte olduğu ifade edilmektedir. Diğer yandan, en az AB nin diğer sorunlu ekonomilerinde olduğu kadar İtalya yı da olumsuz etkileyen ekonomik kriz nedeniyle başta İtalya nın en iddialı olduğu giyim, moda, deri ve ayakkabı sektörlerinde olmak üzere birçok alanda yüzlerce şirketin sıkıntıda veya iflasın eşiğinde olduğu ve başta Çinliler olmak üzere yabancı yatırımcıların İtalyan şirketlerini giderek daha fazla satın aldığı bildirilirken, ekonomik kriz nedeniyle şirketlerin gerçek değerinin çok altına satıldığından hareketle Türk firmalarının da bu fırsattan yararlanarak İtalyan markalarını satın alabileceği yönünde görüş belirtilmektedir. 5

İtalya nın en iddialı olduğu sanayi kolları olan tekstil ve hazırgiyim sektörlerinde en önemli temsilci sektörel kuruluş Sistema Moda Italia adlı federasyon olup, söz konusu kuruluş 60 binden fazla sektör firmasını temsil etmektedir. Sistema Moda Italia nın temsil ettiği bu işletmelerde 500 binden fazla çalışan istihdam edilmektedir. Ekonomi İtalya, AB nin ve dünyanın en büyük ekonomileri arasında yer almaktadır. Ülke 61 milyon nüfusu ve 1,9 trilyon euroluk GSYİH ile dünyadaki en önemli pazarlardan biridir. Kuzey bölgesinde yoğunlaşan sanayi faaliyetleri, kuzey batıdan (Torino dan), Milano üzerinden kuzey doğuya (Venedik e) kadar uzanmaktadır. Bu bölge, Avrupa nın en sanayileşmiş ve verimli bölgelerinden biridir ve ulusal gelirin %50 sini yaratmaktadır. Buna karşın, İtalya nın güney bölgesi (Mezzo Giorno) daha az gelişmiştir. İtalya ekonomisinin temeli geleneksel olarak küçük ve orta büyüklükteki işletmelere (KOBİ) dayanmakta; KOBİ lerde 9 milyondan fazla kişi istihdam edilmektedir. İtalyan ekonomisi, üretim ve tüketim biçimleri bakımından değerlendirildiğinde benzer büyüklükteki AB ülkelerinin ekonomilerinden farklılıklar göstermektedir. KOBİ lerin ülke ekonomisindeki ağırlığı; işçi sendikalarının gücü, bölgeselciliğin ve hatta şehirciliğin baskın olması; Akdeniz ikliminin getirdiği, yaşama, çalışma ve beslenme alışkanlıkları, geleneksel aile yapısının önemi, diğer Kuzey Avrupa ülkeleri ile karşılaştırıldığında İtalya da kendine özgü tüketim trendlerinin oluşmasına yol açmıştır. Ancak, küreselleşme ile birlikte artan rekabet ve değişen nüfus yapısı; İtalya da da global eğilimlerin ağırlık kazanmasına fırsat tanımakta; değişen aile yapısı ve göç ile artan yabancı nüfus, özellikle tüketimde değişiklikler ve firmalar için yeni iş imkanları anlamına gelmektedir. İtalya güçlü ekonomik yapısını, daha çok aile şirketi olan ve bu aileler tarafından yönetilen, sanayi grupları içerisinde bir araya gelmiş olan küçük ve orta ölçekli firmalara borçludur. Bu firmalar, çeşitli kapital ve tüketim ürünleri kategorilerinde uzmanlıklar geliştirmişlerdir. İtalya ekonomisinde üretim sektörü güçlüdür. Ana sanayiler arasında otomotiv, gemi yapımı, kimyasallar, mobilya, giyim ve tekstil, deri eşya ve ayakkabı, gıda işleme, seramik ürünler, makina ve aksamı sayılabilir. İtalyan sanayiinin en gelişmiş sektörleri arasında mekanik, yapı, kimya ve taşıt araçları sanayi başta gelmektedir. İtalya nın en önemli gücü diğer sanayileşmiş ülkelere oranla küçük ve orta ölçekli firma sayısının fazlalığıdır: İstat ın İtalya nın üretim yapısını inceleyen raporunda, İtalya da 4,5 milyon şirketin faaliyet gösterdiği, % 95 inin mikro ölçekli şirket olduğu ve istihdamın % 46 sına denk gelen 17,9 milyon kişiyi istihdam ettikleri belirtilmektedir. Bir şirket bünyesinde çalışan sayısı ortalama 4 kişiden oluşurken, şirketlerin 6

sadece % 0,1 inin 250 den fazla çalışanı bulunmaktadır. Büyük ölçekli firmalar daha çok Kuzey ve Orta İtalya da toplanırken, Güney İtalya da daha çok tarım ve turizm alanında faaliyet gösteren küçük işletmeler faaliyet göstermektedir. İtalyan ekonomisinin bir diğer gücü ise, sanayi bölgeleri olarak adlandırılan ve aynı sektörde, her biri üretim aşamalarının başka bir dalında uzmanlaşmış birçok firmanın sıkı ekonomik ilişkiler içerisinde bir arada bulunduğu alanların gelişimidir. Bugün İtalya da 200 den fazla sanayi bölgesi mevcuttur. İtalya, kriz öncesi dönemde istihdamda ciddi bir başarı göstermesine rağmen halen AB içinde işsizlik sorununun en ciddi olduğu ülkelerden biridir. Güncel Ekonomik Gelişmeler Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden ve ihracat sektörlerimizin başlıca pazarlarından İtalya nın GSYH sinin 2013 yılının 2. çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 2,2 oranında küçüldüğü, 3. çeyrek dönemde ise % 1,9 daraldığı kaydedilmektedir. İtalya ekonomisinin 2013 yılı genelinde ise % 1,8 oranında küçüldüğü tahmin edilirken, 2014 yılında ise % 0,6 oranında büyümesi beklenmektedir. İtalya da işsizlik oranı, yüksek oranlarda seyreden 2013 yılının ardından yeni yılın Ocak ayında % 12,9 seviyesindeyken, Şubat ayında ise % 13 seviyesine yükselmiş, Mart ayında ise % 12,7 olarak kaydedilmiştir. İtalya genelinde perakende satışlarda ise geçen yılın aynı dönemine göre Aralık ayında % 1,9 düşüş kaydedilirken, Ocak ayında ise % 0,2 gerileme meydana gelmiştir. İtalya sanayi üretiminde ise Ocak ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre % 1,2 artış kaydedilirken, Şubat ayında % 0,4 artış meydana gelmiştir. İtalya da halen devam eden siyasi sorunlar zaten sıkıntıda olan ülke ekonomisini daha da krize sokmakta ve ekonomide gerekli yapısal reformları geciktirmektedir. Dış Ticaret Mevzuatı ve Anlaşmalar AB üyesi olan İtalya'da dış ticaret, AB norm ve kurallarına göre yürütülmektedir. İtalya nın AB nin Ortak Dış Ticaret Politikası dışında ulusal bazda bir dış ticaret mevzuatı mevcut olmayıp, dış ticaret alanındaki ulusal mevzuat AB direktiflerinin ulusal mevzuata aktarılması ile yürütülmektedir. Bu çerçevede, uluslararası anlaşmalarla ticareti yasaklanan mallar dışında ithali yasak ürün bulunmamaktadır. Bununla beraber, teknik mevzuat ve standartlar 7

alanında AB nde tam bir uyum söz konusu olmaması nedeniyle üye ülkeler tarafından kendi iç düzenlemeleri paralelinde uygulamalar yürütülmektedir. Yine AB üyeliğinin sonucu olarak İtalya, Birliğin üçüncü ülkelerle yaptığı anlaşmalara taraf olup Ortak Dış Ticaret politikası tatbik etmektedir. Bu çerçevede EFTA Ülkeleri, Merkezi ve Doğu Avrupa Ülkeleri, Akdeniz Ülkeleri Meksika, Güney Afrika Cumhuriyeti ve Şili gibi AB nin Serbest Ticaret Anlaşması (STA) imzaladığı ülkelerle serbest ticaret anlaşması hükümleri geçerli olup, AB nin gelişme yolundaki ülkelere Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) mekanizması çerçevesinde uyguladığı tek taraflı taviz sistemi yürürlüktedir. AB ülkeleri ile İtalya arasında gümrük vergileri ve eş etkili vergilerle miktar kısıtlamaları ve benzeri önlemlerden muaf olarak mallar serbest dolaşmakta, AB dışındaki ülkelere Ortak Gümrük Tarifesi uygulanmaktadır. Tarım ürünleri itibariyle AB nin Ortak Tarım Politikası çerçevesinde ortak piyasa düzenlemeleri ve telafi edici mekanizmalar uygulanmaktadır. İthalatta KDV malın ithal değeri ve gümrük vergisi üzerinden tahsil edilmekte ve gümrük vergisinin matrahı AB Komisyonu direktiflerince DTÖ Gümrük Kıymet Kodu hükümlerine paralel olarak belirlenmektedir. İthalatta haksız rekabetin önlenmesine ilişkin anti damping kuralları AB düzeyinde ve AB Komisyonu tarafından uygulanmaktadır. Tarife dışı engeller konusunda ise, serbest ticarete dayalı bir dış ticaret rejiminin bulunduğu İtalya da, ithalat için herhangi bir izne ya da lisansa gerek yoktur. Ancak bazı ürünler için İtalya ya giriş yapabilecekleri ihtisas gümrükleri ve limanlar belirlenmiştir. Su ürünleri ve canlı hayvan ve et ürünleri ve bazı tarımsal ürünlerde ise Sağlık Bakanlığı nın uygun görüşünün alınması gerekmektedir. Öte yandan, ihracatçılarımızın bilgi edinmesinde yarar görülen diğer bir husus da, İtalya nın menşe etiketlemesine ilişkin yeni düzenlemesini içeren ve 15 Ağustos 2009 da yürürlüğe giren Made in Italy kanunudur. Söz konusu kanun ile üretimlerini yurtdışına kaydırarak İtalya dışında üretim yapan İtalyan firmaları, ürünlerinde üretim yerini, fabrikasını ve ülkesini belirtmedikleri takdirde söz konusu ürünlerin İtalya ya ithalatında üzerine kendi markalogolarını yazamayacaklardır. Diğer bir şekliyle, yurtdışında bir İtalyan firması tarafından üretilen ürünlerin İtalya ya ithalatı esnasında üzerine Made in Italy belirtmesi uygulaması yürürlükten kaldırılmaktadır. Firmalar markasını ancak ürünün üretildiği ülkenin menşeini belirtmek şartıyla ürünün üzerinde kullanabileceklerdir. Bu düzenlemeye göre, gümrükler tarafından yapılacak olan kontrollerde bahse konu uygulamaya herhangi bir aykırılık şüphesinin oluşması halinde ürünlerin gümrük işlemleri durdurularak, ceza hukuku kapsamında işlem yapılması, mahkeme kararını takiben azami 2 yıl hapis ve 20.000 Euro para cezası ve ürünlerin imhası öngörülmektedir. Öte yandan, gümrüklere ulaşmış 8

ürünlerin etiketlerinin düzeltilmek suretiyle ithalatının mümkün kılınması imkânı da anılan kanun tarafından öngörülmemektedir. Diğer yandan, Türkiye ile İtalya arasında tekstil ve konfeksiyon ile deri ürünleri dahil sanayi ürünleri dış ticaret işlemleri Türkiye-AB Gümrük Birliği prosedürü kapsamında, serbest dolaşım kuralları çerçevesinde tüm gümrük vergileri ve eş etkili vergiler ile miktar kısıtlamalarından muaf olarak yapılmaktadır. Tekstil ve Konfeksiyon Sektörleri Tekstil ve konfeksiyon sektörleri İtalya nın başlıca sanayi sektörleri arasında ön sıralarda yeralmaktadır. Tekstil ve sanayi sektörlerinin toplam imalat ve sanayi üretimi içindeki payının yüksekliği anlamında İtalya, diğer sanayileşmiş Batılı ülkelerden ayrılmaktadır, nitekim diğer Batılı ülkelerin hiçbirinde tekstil ve konfeksiyon sektörleri üretim ve ekonomi içinde bu kadar yüksek paya sahip değildir. Son yıllarda artan rekabet nedeniyle tekstil ve konfeksiyon sektörü istihdamında kısmen bir düşüş olsa da, Fransa ve Almanya daki tekstil ve konfeksiyon sektörlerinde yaşanan istihdam düşüşleri kadar yüksek değildir. İtalyan tekstil ve konfeksiyon sektörleri, kendi ülkelerinde önde gelen endüstri kollarından olmalarının yanısıra, Avrupa genelinde ve dünya çapında da önde gelen tekstil ve konfeksiyon sektörleri arasında üst sıralarda yer almaktadır. İtalya genelinde tekstil ve konfeksiyon sektörü büyük oranda KOBİ niteliğinde küçük ve orta işletmelerden oluşmakta olup, sektörün önemli bir kısmını aile şirketleri oluşturmaktadır. İtalyan tekstil ve konfeksiyon işletmelerinin ufak olmalarına rağmen genelde rekabet güçlerinin yüksek olması kısmen bölgesel olarak doğru konumlanmalarına ve kümelenmelerine bağlanırken, inovatif kapasitelerinin de yüksek olduğu kaydedilmektedir. İtalya ekonomisinde önemli bir paya sahip olan tekstil ve konfeksiyon endüstrisinin İtalyan sanayisinin toplam cirosunun % 10 unu oluşturduğu tahmin edilmektedir. Yine İtalya genelinde tekstil ve konfeksiyon sektörlerinde üretim, dağıtım ve perakende alanlarında 50 binden fazla işletme kayıtlı olup, bu firmalarda 500 binden fazla çalışanın istihdam edildiği kaydedilmektedir. İtalya gibi farklı bölgeler arası gelişmişlik düzeyi farkı sorunu ve kronik işsizlik problemi bulunan bir ülke için tekstil ve konfeksiyon sektörlerinin istihdam düzeyi, günümüze dek ülke ekonomisi kadar sosyal barış için de önemli role sahip olmuştur. Öte yandan, 2000 li yıllarda kotaların kalkması sonucu ucuz işçilik ve üretim maliyetleri avantajları sayesinde Avrupa ve dünya pazarlarındaki payını artıran başta Çin olmak üzere Uzakdoğu ve Asya konumlu üretici ülkelerin rekabeti, İtalyan tekstil ve konfeksiyon sektörleri için de olumsuz etkiler meydana getirmekle birlikte diğer bir darbe de son AB borç ve durgunluk krizi 9

nedeniyle önemli pazarlar olan Fransa, Almanya ve İngiltere gibi AB üyesi zengin pazarlarda yaşanan durgunluktan gelmektedir. Sözkonusu rakip ülkelerin rekabeti, ekonomik krizlerin ihracat pazarlarında yarattığı daralmanın yanısıra İtalya daki yüksek üretim ve özellikle işçilik maliyetleri nedeniyle İtalyan markaları kalite düzeylerini artırma ve esnek üretim modellerine geçme gibi tedbirler genelde yeterli olmayınca son yıllarda üretimlerini Romanya, Arnavutluk, Bulgaristan v.b. gibi komşu ülkelere kaydırmaktadırlar. Bu ülkelerdeki düşük ücretler ve işçilik maliyetlerinin yanısıra diğer üretim maliyetlerinin düşüklüğünün yarattığı cazibeyle bir çok İtalyan tekstil ve konfeksiyon markası üretimlerini bu ülkelere kaydırırken, moda, tasarım ve marka değeri gibi asıl katma değer yaratan unsurları ise İtalya da tutmaya devam ederek İtalyan markalarının ayakta kalmasına çalışmaktadırlar. Öte yandan, İtalya nın Floransa ya 25 km mesafedeki 200 bin nüfuslu kenti Prato ise son yıllarda göçmen Çinli işçiler ve hazırgiyim-konfeksiyon üretim işletmeleri ile tanınmaktadır. Diğer AB ülkelerinde olduğu gibi İtalya da da işçilik ve üretim maliyetlerinin yüksekliği, göçmen Çinli işçileri cazip hale getirirken, günümüzde Prato genelinde sadece Çinli işçiler değil Çinli üretim atölyeleri de yaygın hale gelmiştir. Prato genelinde halen 50 bine yakın göçmen Çinli işçi ve firma sahibinin yaşadığı tahmin edilirken, bunların önemli bir kısmının kaçak olarak İtalya da yaşadıkları belirtilmektedir. Yine Prato genelinde Çinlilere ait 4 bin civarında hazırgiyim ve konfeksiyon üretim atölyesi ve işletmesi olduğu da tahmin edilmektedir. Perakende Giyim Pazarı ve Mağazacılık İtalya her alanda kaliteli tasarım ürünleriyle ünlüdür. Şık giysilerden, lüks arabalara, son moda ev eşyalarından deri ürünlere çok çeşitli ürün açısından tam bir alışveriş merkezidir. İtalya da ürün pazarlama usul ve esasları, diğer Batı Avrupa ülkelerinden farklılık arz etmektedir. Yüksek alım gücü bulunan bölgelerde, kaliteli ve İtalyan markalarına yönelme göze çarpmaktadır. Ancak özellikle orta ve düşük gelir gruplarının yoğun olduğu güney ve orta İtalya bölgelerinde, ucuzluk ve kalite ön plana çıkmaktadır. İtalya, özellikle Kuzey Bölgesi olmak üzere, gelişmiş bir perakende ve dağıtım sistemine sahiptir. Dağıtım kanalları çeşitlilik arz etmekte, büyük zincir mağazalar ve toptancı distribütörlerin yanı sıra bazı sektörlerde aracı komisyoncuların (Brokerlar) çalışması söz konusudur. Genellikle küçük ve orta ölçekli firma yoğunluğunun yüksek olduğu sektörlerde ise firmaların doğrudan tedarik yöntemlerini tercih ettikleri gözlenmektedir. Kuzey İtalya da bulunan Milano kenti ülkenin ticaret, kültür, sanayi ve kültürel merkezi olduğu gibi aynı zamanda modanın da başkenti hatta dünya çapında moda merkezi olarak bilinmektedir. Milano, dünyaca ünlü İtalyan giyim 10

markalarının merkezi durumunda olup, tekstil ve hazırgiyimin yanı sıra diğer sanayi kollarıyla da İtalya'nın finansal merkezi ve en zengin şehridir. İtalya da hipermarketlere, 1971 de yürürlüğe giren yasayla büyük alışveriş merkezlerinin haksız rekabete yol açmasını önleyici ve küçük esnafı koruyucu hükümler uygulanmaktadır. Yasa, tüketiciye en uygun hizmetin verilmesini sağlayıcı özelliğe sahiptir. Satış yüzeyi 400 m²'yi geçen ticari merkez ve işletmelerin yer seçimi düzenlenmekte ve belediyenin yaptığı bu düzenleme ile alışveriş merkezlerinin sadece tespit edilen bölgelerde kurulması ve faaliyet göstermesi sağlanmaktadır. Avrupa ülkelerinde perakendeciliğe bakıldığında, İtalya ve İspanya da perakendeciliğin bir geçiş dönemi yaşamakta olduğu, büyük perakendeciliğin geleneksel küçük perakendecilikle paralel gittiği görülmektedir. Kuzey ülkelerine bakıldığında ise Fransa, Danimarka, Lüksemburg ve Hollanda da ürün çeşitliliği çok olan, üretici ile ilişkileri gelişmiş, teknoloji kullanımında çok başarılı olmuş büyük perakendeciler dikkat çekmektedir. AC Nielsen araştırma kuruluşunun yaptığı tüketici alışveriş alışkanlıkları araştırmasında, tüketicilerin satın aldıkları her 4 üründen birinin indirimli olduğu, alışveriş kanalları arasında şok marketleri tercih ettikleri ve marka ürünler yerine büyük dağıtım kanallarının private label ürünlerini tercih ettikleri ortaya çıkmıştır. Turquality projesi çerçevesinde AC Nielsen firması tarafından İtalya hazır giyim pazarı ve tüketim alışkanlıklarıyla ilgili olarak hazırlanan rapora göre, İtalyan tüketicisi için alışveriş yapmak, özellikle de giyim-kuşam ve ayakkabı alışverişi, aynı zamanda şehri de yaşamak anlamına gelmektedir. Diğer bir ifade ile İtalyanlar genel olarak dükkânlardan ve cadde üzerlerindeki zincir mağazalardan alışveriş yapmayı, alışveriş merkezlerine oranla biraz daha fazla tercih etmektedir. İtalyan kadınları, erkeklere göre daha fazla alışveriş yapıyor ve daha fazla satın alıyorken, erkekler daha çok somut ihtiyaçları olduğunda alışveriş yapmaktadır. İtalyan tüketicisi için giyim-kuşam alışverişi sırasında arkadaş, partner gibi eşlik eden birinin görüşleri herkes için önem taşırken, alışveriş sırasında erkekler ve ileri yaştakiler, satın alma davranışlarında kadınlara ve gençlere oranla daha rasyonel görünmektedirler. Yine aynı rapora göre, İtalyan tüketicileri giyim ve modayla ilgili alışverişlerini daha çok tek markalı mağazalar, büyük mağazalar ve çok markalı büyük mağazalardan yaparken, Kuzey İtalya da yer yer fabrika satış mağazalarını da tercih edebilmektedirler. Güney İtalya da ise özellikle satın alma gücü düşük orta yaştaki bayanların kısmen açık hava pazarlarından da alışveriş yapıldığı belirlenmiştir. 11

Söz konusu araştırmaya göre, İtalyan tüketicisinin tek markalı mağazaları tercih etmesinin en büyük nedeni, bu mağazaların daha seçici olmaları, daha nezih ve elit ortam sunmaları ve tüketicinin kendini rahat ve güvende hissetmesi olarak belirlenmiştir. İtalyan tüketicisinin diğer yaygın bir tercihi olan büyük mağazaları tercih etme nedenlerinin başında ise, bu mağazaların çok sayıda farklı marka ve çeşidi bir arada sunabilmelerinin yer aldığı tespit edilmiş bulunmaktadır. İtalyan tüketicisinin çok markalı mağazaları tercih etme sebeplerinin başında ise, pazarın daha kapsamlı bir resmini görmek istemeleri ve bu mağazaların buna olanak tanıması şeklinde açıklanmıştır. Bu noktada önemli olan bir husus, İtalyan tüketicisinin tek markalı mağaza da tercih etse, çok markalı mağaza da tercih etse, öncelikli olarak cadde üzerinde yer alan zincir mağazalar ve markaları tercih etmekte oluşudur. Nitekim yukarıda da belirtildiği gibi İtalyan tüketicisi için alışveriş yapmak, aynı zamanda şehri de yaşamak anlamına gelmektedir, yani İtalyanlar genel olarak dükkânlardan ve cadde üzerlerindeki zincir mağazalardan alışveriş yapmayı daha fazla tercih etmektedir. Buna rağmen, son yıllarda hızla sayısı artan alışveriş merkezlerine de rağbet gittikçe artmakta, özellikle AVM içindeki ünlü markalar ve prestijli mağazalar giderek daha fazla tercih edilmektedir. Ortalama İtalyan tüketicisi, giyim-kuşam alışverişi kararlarını genelde alışveriş esnasında vermektedir. Dolayısıyla giyim-kuşam alışverişinde önceden planlama ve ince hesap pek yaygın değildir. İtalyan giyim tüketicisi yazlık kıyafetlerde genelde rahatlık ve uygun fiyat ararken, kışlık kıyafetler içinse rahat ve sıcak tutmasını beklemektedir. İtalyan gençleri daha çok modaya uygun kıyafetleri tercih ederken, kadınlar vücutlarına daha uygun, yakışan kıyafetleri tercih etmektedirler. Öte yandan, çoğu tüketim pazarında olduğu gibi İtalya da da promosyon tüketiciyi almaya teşvik eden önemli bir etken konumundadır. Özellikle gençler ve kadınlar, planlamamış olsa da uygun fiyatlı veya promosyonlu bir ürün bulurlarsa hemen alabilmektedirler. İtalyan İş Kültürü İtalyanların büyük çoğunluğu iyi İngilizce konuşamamaktadır, bu yüzden iş görüşmelerinde bir tercüman bulundurulmasında yarar mevcuttur. Görüşmelere gidilirken, organizasyondaki en önemli ve kıdemli kişilerin katılmalarına özen gösterilmelidir, zira İtalyanlar bu konuya önem vermektedirler. Kartvizit kullanımı yaygındır, bu yüzden kartvizitin bir tarafının İtalyanca olmasında fayda vardır. Ayrıca eğitim düzeyi ve görev pozisyonun da kartvizitlerde belirtilmesinde yarar vardır. İtalyan iş kültüründe her zaman formalitelere uyulması beklenmektedir. Bu kavram bela figura (beautiful figure) olarak adlandırılmaktadır. 12

İlk iş toplantılarının ofiste yapılmasında yarar görülmektedir. Bu toplantıda, İtalyan işadamı, Türk muhatabını, şirketini ve iş önerisini değerlendirecektir. Sıcak ve ciddi bir tavır sergilenmesinde fayda vardır. İlk toplantının iki taraf arasında saygı ve güven meydana getirecek bir ortamda yapılmasına dikkat edilmelidir. İtalyan muhataba sunulan ambalaj, paket ve sunuş malzemeleri estetik ve hoş olmalıdır, zira İtalyan kültüründe içerikten çok güzel dış görünüm ve sunuma önem verilmektedir. Güzel görünen kalitelidir imajı İtalyanlar arasında yaygındır. Özellikle büyük geleneksel İtalyan firmalarında hiyerarşi çok önemlidir. Cordata yani emir-komuta zinciri saygı gösterilmesi ve ciddiye alınması gereken bir kavramdır. Nitekim statü ve hiyerarşi İtalyan toplumunun tüm kesim ve görüşlerine nüfuz etmiş durumdadır. 13

II. İTALYA NIN DIŞ TİCARETİ Yıllar İtibariyle Genel İhracat ve İthalat İtalya nın 2008-2013 yılları arası altı yıllık süreçte genel dış ticareti incelendiğinde, küresel kriz yılları olan 2009 yılı ve 2012 yılında hem ihracatın hem ithalatın azaldığı, diğer yıllarda ise arttığı görülmektedir. İtalya nın 2013 yılında yapılan genel ihracatı %3,3 artarak 517,7 milyar dolar, genel ithalatı ise %2 azalarak 477,3 milyar dolar olarak verilmektedir. 2008 yılından 2013 yılına kadarki süreçte İtalya nın dış ticaretine ilişkin veriler aşağıdaki tablodan izlenebilir. En Çok İhraç Edilen Ürünler İtalya nın en fazla ihraç ettiği ürünler Fasıl 84 te yeralan makinalar, kazanlar, mekanik cihazlar ve nükleer reaktörler, Fasıl 87 de yeralan motorlu kara taşıtları, Fasıl 85 kapsamındaki elektrikli makina ve cihazlar, Fasıl 27 kapsamındaki mineral yağlar ve yakıtlar ve Fasıl 30 kapsamındaki eczacılık ürünleridir. 14

Fasıl 84 te yeralan makinalar, kazanlar, mekanik cihazlar ve nükleer reaktörler ürün grubunda 2013 yılında 104,1 milyar dolarlık ihracat yapılmış, bu ürünlerin genel ihracattaki payı %20,1 olmuştur. İtalya dan en fazla ihraç edilen ürünlere ilişkin rakamsal bilgiler aşağıdaki tabloda verilmektedir. En Çok İthal Edilen Ürünler İtalya nın en çok ithal ettiği ürünlerin başında Fasıl 27 kapsamındaki mineral yakıtlar ve yağlar gelmektedir. Fasıl 84 de yer alan makinalar, kazanlar, mekanik cihazlar ve nükleer reaktörler, Fasıl 87 kapsamındaki motorlu kara taşıtları, Fasıl 85 kapsamındaki elektrikli makine ve cihazlar ile Fasıl 30 da yer alan eczacılık ürünleri temel ithalat kalemleridir. Fasıl 27 de yeralan mineral yakıtlar ve yağlar ürün grubunda 2013 yılında 95,5 milyar dolarlık ithalat yapılmış ve bu ürünlerin ithalattaki payı %20 olmuştur. İtalya tarafından en fazla ithal edilen ürünlere ilişkin rakamsal bilgiler aşağıdaki tabloda verilmektedir. 15

En Çok İhracat Yapılan Ülkeler İtalya nın genel ihracat verileri incelendiğinde, en fazla ihracat yapılan ülkelerin başında %12,4 pay ile Almanya nın geldiği görülmektedir. Almanya ya 2013 yılında %2,7 artışla 64 milyar dolarlık ihracat yapılmıştır. Fransa, ABD ve İsviçre, Almanya yı izleyen ülkelerdir. İtalya nın en çok ihracat yaptığı ilk 20 ülkeye toplam ihracatın %71,3 ü yönlenmiş durumdadır. İtalya nın Türkiye ye genel ihracatı 2013 yılında 13,2 milyar dolar düzeyinde olup, bir yıl öncesine göre %1,7 oranında gerilemiştir. 16

En Çok İthalat Yapılan Ülkeler İtalya nın en fazla ithalat yaptığı ülkeler arasında 2013 yılı itibariyle ihracatta olduğu gibi Almanya ve Fransa yine başı çekmektedir. Almanya nın pazar payı %14,7 düzeyindeyken, Fransa nın payı ise %8,4 seviyesindedir. Bu dönemde Almanya dan %0,9 azalışla 70,3 milyar dolarlık ithalat yapılırken, Fransa dan %0,2 artışla 40,1 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirilmiştir. Bu ülkeleri, Çin ve Hollanda izlemektedir. Türkiye nin pazar payı %1,5 ve Türkiye den yapılan genel ithalat 7,3 milyar dolar düzeyinde olup bir yıl öncesine göre %8,1 oranında artmıştır. Türkiye İtalya nın genel ithalatında 16 ıncı tedarikçi durumundadır. 17

En fazla ithalat yapılan yirmi ülkeye ait veriler aşağıdaki tabloda yer almaktadır. 18

III. DÜNYA HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON TİCARETİNDE İTALYA NIN YERİ İtalya nın Hazırgiyim ve Konfeksiyon Dış Ticareti 2008-2013 yılları arası altı yıllık dönemde İtalya nın hazırgiyim ve konfeksiyon dış ticareti incelendiğinde 2009 ve 2012 yıllarında ihracat ve ithalatın azaldığı görülmektedir. 2013 yılında hazırgiyim ihracatı %6,5 artışla 22,5 milyar dolar, hazırgiyim ithalatı ise değişmeyerek 16 milyar dolar olmuştur. 2012 yılında dünyada en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatı gerçekleştiren ilk 10 ülke içinde İtalya, %3,7 payı ve 16 milyar dolarlık ithalatı ile altıncı sırada yer almaktadır. Dünyanın belli başlı hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatçıları ile İtalya nın bu ülkeler arasındaki yeri aşağıdaki tabloda verilmektedir. 19

DÜNYA HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON İTHALATÇILARI ARASINDA İTALYA 2012 ÜLKE İTHALAT - 1000 $ % PAY 1 ABD 93.409.936 21,4 2 ALMANYA 38.004.321 8,7 3 JAPONYA 35.897.787 8,2 4 İNGİLTERE 25.929.037 5,9 5 FRANSA 23.467.671 5,4 6 İTALYA 16.039.718 3,7 7 HONG KONG 15.584.853 3,6 8 İSPANYA 14.230.956 3,3 9 HOLLANDA 11.542.892 2,6 10 KANADA 9.880.085 2,3 Kaynak: ITC - Trademap İLK 10 ÜLKE TOP. 283.987.256 65,0 DÜNYA TOPLAMI 437.015.856 100,0 İtalya nın En Çok Hazırgiyim ve Konfeksiyon İthalatı Yaptığı Ülkeler 2013 yılı itibariyle İtalya nın en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ithal ettiği ülkeler Çin, Fransa, Romanya, Bangladeş, İspanya, Tunus ve Türkiye olarak sıralanmaktadır. Tablodan da görüleceği üzere, Türkiye İtalya nın en çok hazırgiyim ve konfeksiyon ithal ettiği yedinci ülke konumundadır. 2013 yılında İtalya, Türkiye den 776,4 milyon dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon ürünü ithal etmiştir. Türkiye, İtalya hazırgiyim ve konfeksiyon pazarından %4,8 lük bir pay almaktadır. İtalya nın hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatında ilk 20 ülke ve ithalatın değişim oranları aşağıda verilmektedir. 20

İtalya nın En Çok İthal Ettiği Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ürünleri 2013 yılında İtalya nın ithal ettiği hazırgiyim ve konfeksiyon ürünleri incelendiğinde, dünyadan en fazla 6110 GTİP başlıklı kazaklar, süveterler, hırkalar, yelekler v.b. ithal ettiği görülmektedir. Bu ürün grubunda İtalya ya yaklaşık 2 milyar dolarlık ithalat yapılmıştır. En çok ithal edilen diğer ürünler 6203 GTİP başlığı kapsamında erkek ve erkek çocuklar için dokuma kumaştan takım elbiseler, takımlar, ceketler, blazerler, pantolar v.b., 6204 GTİP başlıklı kadınlar ve kız çocukları için dokuma kumaştan takım elbiseler, takımlar, ceketler, blazerler, etekler, pantolonlar, 6109 GTİP tarifesinde yeralan tişörtler, fanilalar, atletler v.b., ile 21

6202 GTİP başlıklı kadınlar ve kız çocukları için dokuma kumaştan mantolar, kabanlar, kolsuz ceketler, anoraklar v.b. olarak sıralanmaktadır. İtalya nın Tekstil Dış Ticareti İtalya nın 2008-2013 yılları arası altı yıllık süreçte tekstil dış ticareti incelendiğinde, 2008 yılında 15,8 milyar dolar olan tekstil ihracatının 2013 yılında 13 milyar dolara düştüğü görülmektedir. Diğer yandan 2008 yılında 9,7 milyar dolar olan tekstil ithalatı 2013 yılında ise 8,9 milyar dolara kadar gerilemiştir. 22

IV. TÜRKİYE İTALYA DIŞ TİCARET İLİŞKİLERİ Türkiye İtalya Genel Dış Ticareti AB nin Akdeniz li üyesi İtalya, Türkiye nin en fazla ticari ilişkide bulunduğu AB ülkelerinden biridir. İki ülke arasındaki genel dış ticaret hacmi (genel ihracat + ithalat) 2013 yılında 19,8 milyar dolar düzeyinde olmuş; 2014 yılının Ocak-Şubat ilk iki ayında ise 3 milyar doları aşmıştır. 2013 yılında İtalya, Türkiye nin en fazla ihracat yaptığı 5. ülke ve en fazla ithalat yaptığı 4. ülke olmuştur. İki ülke arasındaki ticaret, İtalya lehine gelişim göstermektedir. 2013 yılında 151,8 milyar dolar değerinde gerçekleşen Türkiye genel ihracatında, İtalya nın 6,7 milyar dolar ile %4,4 lük bir payı bulunmaktadır. 2013 yılında Türkiye nin genel ihracatı 2012 yılına kıyasla %0,4 oranında azalırken, İtalya ya ihracat ise %5,4 oranında artmıştır. Bu durumda İtalya nın Türkiye genel ihracatından aldığı pay, 2012 yılında %4,2 iken, 2013 yılında %4,4 e yükselmiştir. İtalya, Türkiye nin ihracat yaptığı 238 ülke içerisinde Almanya, Irak, İngiltere ve Rusya Federasyonu nun ardından 5. sıradadır. 2014 yılının Ocak-Şubat döneminde, Türkiye genel ihracatı 2013 yılının aynı dönemine kıyasla %7,2 oranında artışla 25,6 milyar dolar olmuş, İtalya ya ihracat ise %9,4 oranında artışla 1,2 milyar dolara yükselmiştir. Bu dönemde İtalya nın Türkiye nin genel ihracatındaki payı %4,8 dir. İthalat söz konusu olduğunda, 2013 yılında 251,7 milyar dolar değerinde olan Türkiye genel ithalatında, İtalya dan yapılan yaklaşık 13,1 milyar dolarlık ithalatın payı, %5,2 olarak hesaplanmaktadır. 2013 yılında 2012 yılına kıyasla İtalya dan yapılan ithalat, %3,4 oranında azalırken, genel ithalatta %6,4 oranında artış görülmüştür. Dolayısıyla İtalya nın Türkiye genel ithalatındaki payı azalmıştır. İtalya, 2013 yılında Türkiye nin ithalat yaptığı 238 ülke arasında Rusya Federasyonu, Çin ve Almanya nın ardından 4. sırada yer almaktadır. 2014 yılının Ocak-Şubat döneminde ise, Türkiye nin İtalya dan genel ithalatı 2013 yılının eş dönemine kıyasla %0,5 oranında azalmış ve 1,8 milyar dolar olmuştur. Bu dönemde Türkiye nin genel ithalatı %1,7 oranında azalmış ve İtalya dan yapılan ithalatın genel ithalattaki payı %4,8 e yükselmiştir. 2013 yılında 19,8 milyar dolar olan Türkiye-İtalya dış ticaret hacminin 854,6 milyon dolar ile %4,3 lük kısmını hazır giyim ve konfeksiyon dış ticareti oluşturmaktadır. 2014 ün ilk iki ayı itibarıyla ise 3 milyar dolarlık Türkiye-İtalya dış ticaret hacminin 180,2 milyon dolar ile %6 lık kısmını hazırgiyim ve konfeksiyon ticareti oluşturmuştur. 23

Türkiye nin İtalya ile dış ticaretini, hazır giyim ve konfeksiyon ticaretiyle birlikte değerlendiren bir tablo, aşağıda yer almaktadır. Birim: $ 2012 2013 DEĞİŞİM 2013 2014 DEĞİŞİM YILLIK YILLIK % OCAK - ŞUBAT OCAK - ŞUBAT % İTALYA'YA İHRACAT 6.372.518.950 6.717.817.091 5,4 1.118.198.010 1.222.773.534 9,4 TÜRKİYE GENEL İHRACAT 152.461.736.556 151.812.238.560-0,4 23.868.275.998 25.592.906.825 7,2 İTALYA'NIN PAYI % 4,2 4,4 4,7 4,8 İTALYA'DAN İTHALAT 13.559.677.563 13.097.123.509-3,4 1.792.990.141 1.784.905.670-0,5 TÜRKİYE GENEL İTHALAT 236.545.140.909 251.650.822.621 6,4 38.197.442.421 37.542.293.536-1,7 İTALYA'NIN PAYI % 5,7 5,2 4,7 4,8 İTALYA'YA HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON İHRACATI TÜRKİYE HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON İHRACATI 702.202.560 703.135.146 0,1 149.931.149 149.818.922-0,1 15.753.400.255 17.158.866.915 8,9 2.746.892.481 3.030.683.128 10,3 İTALYA'NIN PAYI % 4,5 4,1 5,5 4,9 İTALYA'DAN HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON İTHALATI TÜRKİYE HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON İTHALATI 139.202.852 151.462.760 8,8 27.199.604 30.340.265 11,5 2.502.472.382 2.971.390.815 18,7 391.077.774 508.188.438 29,9 İTALYA'NIN PAYI % 5,6 5,1 7,0 6,0 İTALYA'YA TEKSTİL VE HAMMADDELERİ İHRACATI TÜRKİYE TEKSTİL VE HAMMADDELERİ İHRACATI TÜRKİYE - İTALYA TİCARİ İLİŞKİLERİ 676.855.630 836.577.090 23,6 134.786.581 171.292.589 27,1 7.749.225.552 8.370.751.010 8,0 1.319.571.426 1.427.534.295 8,2 İTALYA'NIN PAYI % 8,7 10,0 10,2 12,0 İTALYA'DAN TEKSTİL VE HAMMADDELERİ İTHALATI TÜRKİYE TEKSTİL VE HAMMADDELERİ İTHALATI 553.222.588 582.553.375 5,3 81.563.083 73.834.198-9,5 8.674.485.448 9.301.556.059 7,2 1.426.594.045 1.654.744.772 16,0 İTALYA'NIN PAYI % 6,4 6,3 5,7 4,5 Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi / Nisan 2014 Türkiye nin İtalya ya genel ihracatı, 2005 yılından 2013 yılına kadar yıllık bazda %4,5 ile %20,7 arasında değişen oranlarda artmış, 2009 yılında küresel ekonomik krizin etkisi ile %24,7 oranında azalma görülürken, 2012 yılında da %18,8 oranında düşüş görülmüş, ardından 2013 yılında %5,4 artışla bir miktar toparlanma olmuştur. 2005 yılında 5,6 milyar dolar olan ihracat, 2013 yılında %20 artışla 6,7 milyar dolara yükselmiştir. Türkiye den İtalya ya 2014 yılının Ocak-Şubat döneminde ise 2013 yılının eş dönemine kıyasla %9,4 oranında artışla, 1,2 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirilmiştir. 2005 yılından 2013 yılına kadarki son dokuz yıl içerisinde Türkiye den İtalya ya yapılan ihracatın yıllık ortalama artış oranı %3,6 olarak hesaplanmaktadır. Yıllık artış oranlarına bakıldığında, İtalya ya ihracatta 2011 yılı, %20,7 ile en yüksek ihracat artışının görüldüğü yıl olmuştur. 24

2005 yılından 2014 yılının Şubat ayı sonuna kadar olan süreçte, Türkiye ile İtalya arasında dış ticarete ilişkin veriler, aşağıdaki tabloda yer almaktadır. TÜRKİYE - İTALYA DIŞ TİCARETİ Birim: $ YILLAR GENEL İHRACAT YILLIK DEĞİŞİM (%) GENEL İTHALAT YILLIK DEĞİŞİM (%) 2005 5.616.754.657 7.566.262.070 2006 6.752.346.420 20,2 8.663.468.837 14,5 2007 7.480.060.276 10,8 9.967.972.960 15,1 2008 7.818.988.168 4,5 11.011.526.336 10,5 2009 5.890.483.706-24,7 7.673.373.516-30,3 2010 6.505.276.857 10,4 10.203.694.742 33,0 2011 7.851.479.976 20,7 13.549.468.653 32,8 2012 6.372.518.950-18,8 13.559.677.563 0,1 2013 6.717.817.091 5,4 13.097.123.509-3,4 2013 Ocak-Şubat 1.118.198.010 1.792.990.141 2014 Ocak-Şubat 1.222.773.534 9,4 1.784.905.670-0,5 Kaynak Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi / Nisan 2014 TÜRKİYE - İTALYA DIŞ TİCARETİ 2005-2013 YILLIK ve 2013-2014 OCAK - ŞUBAT 14.000.000.000 GENEL İHRACAT GENEL İTHALAT 12.000.000.000 10.000.000.000 ABD $ 8.000.000.000 6.000.000.000 4.000.000.000 2.000.000.000-25

Diğer yandan, 2005 yılında 7,6 milyar dolar olan İtalya dan ithalatın değeri, 2013 yılı sonu itibariyle 13,1 milyar dolara yükselmiştir. Yıllar itibariyle ithalatta, sadece 2009 yılında %30,3 oranında ve 2013 yılında %3,4 oranında düşüşler yaşanmış, diğer yıllarda ise %0,1 ile %33 arasında değişen oranlarda artışlar olmuştur. Bu dönemde, İtalya dan ithalatta özellikle 2010 ve 2011 yıllarındaki %30 un üzerinde yaşanan artışlar dikkat çekmektedir. 2014 Ocak-Şubat döneminde ise Türkiye nin İtalya dan ithalatı %0,5 oranında azalarak 1,8 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmiştir. İtalya dan ithalatın 2005-2013 yılları arasında hesaplanan yıllık ortalama artış oranı %9 düzeyindedir. Bu oran, yıllık ortalama ihracat artış oranından (%3,6) yüksek olup, iki ülke arasındaki ticaret İtalya lehine gelişmeye devam etmektedir. Türkiye nin İtalya ya ihracatı tüm maddeler itibariyle incelendiğinde, 2013 yılında en fazla ihraç edilen mamullerin başında 8703 GTİP başlıklı binek otomobilleri ve esas itibarıyla insan taşımaya mahsus diğer motorlu taşıtların geldiği görülmektedir. 87 04 GTİP başlıklı eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar, 08 02 GTİP başlıklı diğer kabuklu meyveler, 72 08 GTİP başlıklı demir veya alaşımsız çelikten yassı hadde ürünleri ile 87 08 GTİP başlıklı karayolu taşıtları için aksam ve parçalar, diğer önde gelen ihracat kalemlerindendir. İtalya ya en fazla ihraç edilen on ürün grubunun biri hazırgiyim ve konfeksiyon mamulüdür. Türkiye nin İtalya ya en fazla ihraç ettiği mamullerin bir listesi aşağıda yer almaktadır. 26

TÜRKİYE'NİN İTALYA'YA GENEL İHRACATI EN FAZLA İHRAÇ EDİLEN İLK 10 ÜRÜN Birim:ABD $ GTİP BAŞLIĞI 2012 2013 2012 / 2013 TOPLAMDA KAPSAM YILLIK YILLIK DEĞİŞİM % PAY % 8703 BİNEK OTOMOBİLLERİ VE ESAS İTİBARİYLE İNSAN TAŞIMAK ÜZERE İMAL EDİLMİŞ DİĞER MOTORLU TAŞITLAR 660.432.122 614.754.768-7 9,2 8704 EŞYA TAŞIMAYA MAHSUS MOTORLU TAŞITLAR 508.623.050 501.195.144-1 7,5 802 7208 8708 2710 DİĞER KABUKLU MEYVELER (TAZE/KURUTULMUŞ) (KABUĞU ÇIKARILMIŞ/SOYULMUŞ) DEMİR VEYA ALAŞIMSIZ ÇELİKTEN YASSI HADDE ÜRÜNLERİ (GENİŞLİK >= 600 MM) (SICAK HADDELENMİŞ) KARAYOLU TAŞITLARI İÇİN AKSAM, PARÇA VE AKSESUARLAR PETROL YAĞLARI VE BİTÜMENLİ MİNERALLERDEN ELDE EDİLEN YAĞLAR 321.385.403 349.015.208 9 5,2 128.940.555 278.403.722 116 4,1 200.810.353 238.152.938 19 3,5 178.925.581 161.761.696-10 2,4 4011 KAUÇUKTAN YENİ DIŞ LASTİKLER 138.498.901 142.432.169 3 2,1 6109 6004 TİŞÖRTLER, FANİLALAR, ATLETLER, KAŞKORSELER VE DİĞER İÇ GİYİM EŞYASI (ÖRME) DİĞER ÖRME MENSUCAT (EN>30CM, ELASTOMERİK/KAUÇUK İPLİK=>%5) 139.093.132 141.703.162 2 2,1 105.085.164 132.147.833 26 2,0 6006 DİĞER ÖRME MENSUCAT 76.895.675 101.490.904 32 1,5 İLK 10 ÜRÜN TOPLAMI İTALYA'YA GENEL İHRACAT İLK 10 ÜRÜNÜN TOPLAMDA PAYI % 2.458.689.936 2.661.057.544 8 39,6 6.372.518.950 6.717.817.091 5 100,0 39 40 Kaynak Ek onomi Bakanlığı Bilgi Sistemi / Nisan 2014 İki ülke arasındaki genel ticaret, ithal edilen ürünler detayında incelendiğinde ise, 27 10 GTİP başlıklı petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar, 87 08 GTİP başlıklı kara taşıtları için aksam ve parçalar, 30 04 GTİP başlıklı tedavide/korunmada kullanılmak üzere hazırlanan dozlandırılmış ilaçlar, 87 04 GTİP başlıklı eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar ile 71 13 GTİP başlıklı mücevherci eşyası ve aksamı, 2013 yılında en fazla ithal edilen ürünler olarak görülmektedir. Türkiye nin İtalya dan en fazla ithal ettiği ürünlerin bir listesi aşağıda yer almaktadır. 27

Birim:ABD $ GTİP BAŞLIĞI 2710 8708 3004 2012 2013 2012 / 2013 TOPLAMDA KAPSAM YILLIK YILLIK DEĞİŞİM % PAY % PETROL YAĞLARI VE BİTÜMENLİ MİNERALLERDEN ELDE EDİLEN YAĞLAR KARAYOLU TAŞITLARI İÇİN AKSAM, PARÇA VE AKSESUARLAR TEDAVİDE VEYA KORUNMADA KULLANILMAK ÜZERE HAZIRLANAN İLAÇLAR (DOZLANDIRILMIŞ) TÜRKİYE'NİN İTALYA'DAN GENEL İTHALATI EN FAZLA İTHAL EDİLEN İLK 10 ÜRÜN 2.675.254.646 1.742.090.428-35 13,3 432.991.716 504.526.305 17 3,9 223.870.056 303.350.895 36 2,3 8704 EŞYA TAŞIMAYA MAHSUS MOTORLU TAŞITLAR 247.108.241 253.959.480 3 1,9 7113 2709 8422 8481 8413 8419 MÜCEVHERCİ EŞYASI VE AKSAMI (KIYMETLİ METALLERDEN VEYA KIYMETLİ METALLERLE KAPLAMA METALLERDEN) HAM PETROL (PETROL YAĞLARI VE BİTÜMENLİ MİNERALLERDEN ELDE EDİLEN YAĞLAR) BULAŞIK, ŞİŞE VB YIKAMA VE KURUTMA MAKİNALARI, ŞİŞE, KUTU ÇUVAL VB DOLDURMA, ETİKETLEME MAKİNALARI, BORULAR, KAZANLAR, TANKLAR, DEPOLAR VE BENZERİ DİĞER KAPLAR İÇİN MUSLUKLAR, VALFLER (VANALAR) SIVILAR İÇİN POMPALAR (ÖLÇÜ TERTİBATI OLSUN OLMASIN) VE SIVI ELEVATÖRLERİ ISI DEĞİŞİKLİĞİ YÖNTEMİ İLE MADDELERİ İŞLEMEK İÇİN CİHAZLAR, ELEKTRİKLİ OLMAYAN ŞOFBENLER VEYA DEPOL İLK 10 ÜRÜN TOPLAMI İTALYA'DAN GENEL İTHALAT İLK 10 ÜRÜNÜN TOPLAMDA PAYI % 203.942.600 236.714.866 16 1,8 215.209.566 212.232.304-1 1,6 172.147.427 206.903.530 20 1,6 185.510.563 203.399.189 10 1,6 110.220.695 171.176.484 55 1,3 110.223.819 164.016.418 49 1,3 4.576.479.329 3.998.369.899-13 30,5 13.559.677.563 13.097.123.509-3 100,0 34 31 Kaynak Ekonomi Bak anlığı Bilgi Sistemi / Nisan 2014 Türkiye nin Genel Ticaretinde İtalya nın Yeri 2013 yılında Türkiye den dünyanın dört bir yanında 238 ülkeye 151,8 milyar dolarlık ihracat ve 238 ülkeden 251,7 milyar dolarlık ithalat yapılmıştır. İtalya en fazla ihracat yapılan ülkeler sıralamasında Almanya, Irak, İngiltere ve Rusya Federasyonu nun ardından beşinci sıradadır. İtalya ya 2013 yılında %5,4 artışla 6,7 milyar dolarlık ihracat yapılmıştır. Bu ülkenin Türkiye genel ihracatından aldığı pay %4,4 tür. İthalat boyutunda ise, İtalya, Rusya Federasyonu, Çin ve Almanya nın ardından dördüncü büyük tedarikçi ülkedir. 2013 yılında İtalya dan yapılan ithalat %3,4 oranında düşüşle 13,6 milyar dolardan 13,1 milyar dolara gerilemiştir. Genel ithalatta İtalya dan yapılan ithalatın payı %5,2 düzeyindedir. İtalya nın Türkiye genel ihracatında ve ithalatında yerini gösteren tablolar aşağıda verilmektedir. 28

TÜRKİYE'NİN EN FAZLA İHRACAT YAPTIĞI ÜLKELER Birim:ABD $ 2012 2013 2012 / 2013 TOPLAMDA ÜLKELER YILLIK YILLIK DEĞİŞİM % PAY % ALMANYA 13.123.904.630 13.702.969.933 4,4 9,0 IRAK 10.822.143.970 11.954.970.743 10,5 7,9 İNGİLTERE 8.694.303.798 8.773.819.627 0,9 5,8 RUSYA FEDERASYONU 6.680.585.930 6.965.711.681 4,3 4,6 İTALYA 6.372.518.950 6.717.817.091 5,4 4,4 FRANSA 6.198.536.529 6.378.260.877 2,9 4,2 A.B.D. 5.604.232.368 5.636.490.630 0,6 3,7 B.A.E. 8.174.607.156 4.966.087.220-39,2 3,3 İSPANYA 3.717.345.194 4.335.802.839 16,6 2,9 İRAN 9.921.602.401 4.192.775.808-57,7 2,8 İLK 10 ÜLKE TOPLAMI 79.309.780.926 73.624.706.449-7,2 48,5 TÜRKİYE'NİN TOPLAM İHRACATI 152.461.736.556 151.812.238.560-0,4 100,0 İLK 10 ÜLKENİN TOPLAMDA PAYI % 52 48 Kaynak Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi / Nisan 2014 TÜRKİYE'NİN EN FAZLA İTHALAT YAPTIĞI ÜLKELER Birim:ABD $ 2012 2013 2012 / 2013 TOPLAMDA ÜLKELER YILLIK YILLIK DEĞİŞİM % PAY % RUSYA FEDERASYONU 26.625.286.056 25.064.245.821-5,9 10,0 ÇİN 21.295.241.830 24.686.555.223 15,9 9,8 ALMANYA 21.400.613.808 24.181.544.880 13,0 9,6 İTALYA 13.559.677.563 13.097.123.509-3,4 5,2 A.B.D. 14.130.546.105 12.596.176.983-10,9 5,0 İRAN 11.964.778.631 10.383.117.259-13,2 4,1 İSVİÇRE 4.304.863.872 9.677.669.821 124,8 3,8 FRANSA 8.664.846.647 8.188.987.304-5,5 3,3 İSPANYA 6.107.987.361 6.417.721.632 5,1 2,6 HİNDİSTAN 5.843.637.676 6.367.868.710 9,0 2,5 İLK 10 ÜLKE TOPLAMI 133.897.479.549 140.661.011.142 5,1 55,9 TÜRKİYE'NİN TOPLAM İTHALATI 236.545.140.909 251.650.822.621 6,4 100,0 İLK 10 ÜLKENİN TOPLAMDA PAYI % 57 56 Kaynak Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi / Nisan 2014 29

Türkiye nin Hazır Giyim ve Konfeksiyon Ticaretinde İtalya nın Yeri Türkiye, 2012 yılına ilişkin olarak Uluslararası Ticaret Merkezi (ITC) Trademap kaynaklı verilere göre, 465 milyar dolar tutarındaki dünya hazır giyim ve konfeksiyon ticaretinde %3,4 lük payı ile 7. en büyük tedarikçidir. Benzer şekilde, 261 milyar dolar değerinde dünya tekstil ticaretinde ise %3 payı ile 9. büyük tedarikçi durumundadır. Uluslararası pazarlarda en önemli tekstil ve konfeksiyon tedarikçilerinden biri olan Türkiye nin tekstil ve konfeksiyon ticareti açısından İtalya, geleneksel partnerlerden biridir. Türkiye nin hazır giyim ve konfeksiyon dış ticaretine ilişkin 2013 yıllık verilere göre İtalya; Almanya, İngiltere, İspanya, Fransa ve Hollanda nın ardından en fazla ihracat yapılan altıncı ülkedir. 2013 yılında İtalya ya yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, 2012 yılına kıyasla %0,1 oranında artarak 703,1 milyon dolar olmuştur. İtalya ya yapılan hazır giyim ve konfeksiyon ihracatının Türkiye toplam hazır giyim ve konfeksiyon ihracatından aldığı pay %4,1 dir. 2013 yılında Türkiye nin hazır giyim ve konfeksiyon ihracatında İtalya nın konumunu gösteren tablo aşağıda verilmektedir. Birim:ABD $ TÜRKİYE'NİN EN FAZLA HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON İHRAÇ ETTİĞİ ÜLKELER 2012 2013 2012 / 2013 TOPLAMDA ÜLKELER YILLIK YILLIK DEĞİŞİM % PAY % ALMANYA 3.400.554.858 3.675.845.608 8,1 21,4 İNGİLTERE 2.188.190.845 2.151.014.504-1,7 12,5 İSPANYA 1.413.231.442 1.498.356.362 6,0 8,7 FRANSA 1.015.475.388 1.111.875.908 9,5 6,5 HOLLANDA 835.355.495 902.293.654 8,0 5,3 İTALYA 702.202.560 703.135.146 0,1 4,1 IRAK 411.425.672 574.160.741 39,6 3,3 DANİMARKA 490.734.298 494.513.052 0,8 2,9 A.B.D. 448.516.894 443.274.519-1,2 2,6 BELÇİKA 375.371.987 406.908.789 8,4 2,4 İLK 10 ÜLKE TOPLAMI 11.281.059.439 11.961.378.283 6,0 69,7 TÜRKİYE'NİN TOPLAM KONFEKSİYON İHRACATI 15.753.400.255 17.158.866.915 8,9 100,0 İLK 10 ÜLKENİN TOPLAMDA PAYI % 72 70 Kaynak Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi / Nisan 2014 30

İtalya, hazır giyim ve konfeksiyon ticaretinde Türkiye için oldukça önemli bir pazar olmakla birlikte, önemli miktarda hazır giyim ve konfeksiyon ithalatının da yapıldığı bir ülkedir. 2013 yılında İtalya dan 151,5 milyon dolar değerinde hazır giyim ve konfeksiyon ithalatı yapılmıştır. Bu dönemde ithalat değeri, 2012 yılına kıyasla %8,8 oranında artmıştır. En fazla ithalat yapılan ülkeler arasında İtalya, Çin ve Bangladeş in ardından üçüncü sıradadır. Türkiye nin toplam hazır giyim ve konfeksiyon ithalatı içerisinde İtalya dan yapılan ithalatın payı ise %5,1 düzeyindedir. Türkiye nin hazır giyim ve konfeksiyon ithalatında, İtalya nın yerini gösteren istatistiki tablo aşağıda verilmektedir. Birim:ABD $ TÜRKİYE'NİN EN FAZLA HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON İTHAL ETTİĞİ ÜLKELER 2012 2013 2012 / 2013 TOPLAMDA ÜLKELER YILLIK YILLIK DEĞİŞİM % PAY % ÇİN 860.955.081 895.302.638 4,0 30,1 BANGLADEŞ 541.101.719 785.364.401 45,1 26,4 İTALYA 139.202.852 151.462.760 8,8 5,1 MISIR 91.840.154 141.053.844 53,6 4,7 HİNDİSTAN 105.181.111 114.361.197 8,7 3,8 VİETNAM 61.684.626 73.101.379 18,5 2,5 KAMBOÇYA 34.109.963 63.317.997 85,6 2,1 İSPANYA 55.574.185 60.127.902 8,2 2,0 FAS 41.980.296 54.491.290 29,8 1,8 ROMANYA 32.879.192 42.184.331 28,3 1,4 İLK 10 ÜLKE TOPLAMI 1.964.509.179 2.380.767.739 21,2 80,1 TÜRKİYE'NİN TOPLAM KONFEKSİYON İTHALATI 2.502.472.382 2.971.390.815 18,7 100,0 İLK 10 ÜLKENİN TOPLAMDA PAYI % 79 80 Kaynak Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi / Nisan 2014 Türkiye İtalya Hazır Giyim ve Konfeksiyon Dış Ticareti Türkiye den İtalya ya 2013 yılında 703,1 milyon dolarlık hazır giyim ve konfeksiyon mamulü ihraç edilmiş ve 151,5 milyon dolarlık da ithalat yapılmıştır. İhracat %0,1 oranında artarken, ithalat %8,8 oranında artmıştır. İtalya nın Türkiye toplam hazır giyim ve konfeksiyon ihracatındaki payı %4,1, ithalatındaki payı ise %5,1 dır. 31