TEMİZLİK MADDELERİ SEKTÖRÜ

Transkript

1

2 TEMİZLİK MADDELERİ SEKTÖRÜ HS No: 34.01, 34.02, 34.03, 34.04, 34.05, 34.06, DÜNYA TEMİZİLİK ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ Temizlik maddeleri deterjanlar ve sabunlardan oluşmaktadır. Bu sektörün üretmekte olduğu ürünler, günlük yaşamımızın zorunlu tüketim maddeleri sınıfına girmekte olup hayatımızda önemli bir yer almaktadır. Sabun, ana maddesi bitkisel ve/veya hayvansal yağların veya yağ asitlerinin alkalilerle (NaOH, KOH vb.) reaksiyonu sonucu üretilen ve genel anlamda insan vücudunun, canlılarla eşyaların temizlenmesinde kullanılan, ancak tekstil sanayi gibi diğer sanayi kollarında da kullanım yeri bulan ilk ve en eski temizlik ve kişisel bakım malzemesidir. Dünya banyo ve vücut ürünleri sektöründe son yıllarda Brezilya pazarı ABD ve Batı Avrupa pazarını aşarak dünyanın en hızlı büyüyen pazarı halini almıştır. Söz konusu ürünlerin pazar büyüklüğünün büyük bir kısmını yükselen ülke pazarları oluşturmaktadır. Gelişen pazarlarda lider firmalar Unilever ve Procter and Gamble olmuştur. Kalıp sabun sektörü ise, son yıllarda Batı Avrupa ve Kuzey Amerika da duş jelleri ve sıvı sabun kullanımının artması nedeniyle pazar kaybına uğrarken, satışlar gelişmekte olan ülkelere yönelmeye başlamıştır. Çamaşır deterjanları sektörünün ev bakımı ürünleri içerisindeki payı % 50 den fazladır. Sektörün önde gelen üretici beş firması olan Procter and Gamble, Unilever, Reckitt Benickser, SC Johnson and Son ve Henkel küresel satıştan toplamda % 50 den fazla pay almaktadır. Procter and Gamble firması dünya deterjan sektöründe Ariel ve Tide markalı ürünleri ile liderliğini sürdürmektedir. Sabun ve temizlik ürünleri sektöründe faaliyet gösteren uluslararası firmalar, son yıllarda özellikle Latin Amerika (Şili, Brezilya gibi), ÇHC ve Hindistan gibi gelişmekte olan pazarlarda büyümeyi hedeflemişlerdir. Uluslararası Sabun, Deterjan, Koruyucular ve Temizlik Maddeleri Birliği verilerine göre deterjan ve koruyucu temizlik ürünleri sanayinin toplam piyasa değeri yılında 35 milyar Euro olmuştur. Sabun, deterjan, koruyucu ve temizlik maddeleri sektöründe faaliyet gösteren toplam firma sayısı 936, KOBİ lerin sayısı ise 604 olarak belirlenmiştir. Dünyada temizlik maddelerinin toplam ihracat değeri; 2013 yılında 57 milyar ABD Doları iken yılında ise %2,33 oranında artış ile 58 milyar ABD Dolar olarak gerçekleşmiştir. Dünyanın en büyük sabun üretici, ihracatçı ve ithalatçıları AB üyesi ülkelerdir. Dünya temizlik maddeleri ihracatında ilk 15 te yer alan ülkeler toplam ihracatın yaklaşık olarak % 74 ünü, ithalatın ise %54 ünü gerçekleştirmektedir. Tablo 1. Dünya Temizlik Maddeleri İhracatı (1000 ABD $) GTİP Ürünler Sabunlar, Yüzey Aktif Organik Maddeler Yıkama, Temizleme Müstahzarları- Sabunlar Hariç 2013/20 14 payı ,51 16, ,96 51,83 Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,

3 Yağlama Müstahzarları, Pas Önleyiciler Suni Mumlar Ve Müstahzar Mumlar Ayakkabı, Mobilya, Döşeme Vb Temizleyen Boya, Cila, Pasta Vb Işık Temini İçin Kullanılan Her Türlü Mumlar Vb. Model Yapmaya Mahsus Patlar, Dişçi Mumu vb. Müstahzarlar ,52 16, ,27 4, ,16 3, ,26 5, ,54 1,16 TOPLAM , Dünya temizlik maddeleri ihracatında ilk sırada sabun hariç yıkama temizleme müstahzarları yer almaktadır. Bu ürün grubunu sabunlar, yüzey aktif maddeler ve yağlama müstahzarları, pas önleyiciler takip etmektedir. Tablo 2 ve 4 te temizlik maddeleri sektöründe dünyanın en büyük ihracat ve ithalatçıları yer almaktadır. Dünyanın en büyük temizlik maddeleri ihracatçı ve ithalatçı ülkeleri AB ülkeleridir. Tablo 2. Ülkelere Göre Dünya Temizlik Maddeleri İhracatı (1000 ABD $) Sıra Ülke / 1 Almanya ,10 14,50 2 ABD ,53 12,56 3 Belçika ,60 6,24 4 Çin ,04 5,88 5 Fransa ,30 5,43 6 Hollanda ,24 4,78 7 İngiltere ,24 4,55 8 İtalya ,03 3,85 9 Japonya ,26 3,81 10 Polonya ,34 3,49 11 İspanya ,29 2,61 12 Türkiye ,13 1,74 13 Endonezya ,77 1,73 14 Malezya ,00 1,68 15 Kanada ,11 1,55 Liste Toplamı ,50 74,42 Genel Toplam ,33 100,00 Pay Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,

4 Tablo 3. Dünya Temizlik Maddeleri İthalatı (1000 ABD $) GTİP Ürünler / payı 3401 Sabunlar, Yüzey Aktif Organik Maddeler ,45 16, Yıkama, Temizleme Müstahzarları-Sabunlar Hariç ,50 50, Yağlama Müstahzarları, Pas Önleyiciler Suni Mumlar Ve Müstahzar Mumlar Ayakkabı, Mobilya, Döşeme Vb Temizleyen Boya, Cila, Pasta Vb ,50 16, ,54 4, ,24 4, Işık Temini İçin Kullanılan Her Türlü Mumlar Vb. Model Yapmaya Mahsus Patlar, Dişçi Mumu vb. Müstahzarlar ,52 5, ,46 1,37 TOPLAM , Tablo 4. Ülkelere Göre Dünya Temizlik Maddeleri İthalatı (1000 ABD $) Sıra Ülke / 1 Almanya ,45 7,23 2 Çin ,70 6,65 3 ABD ,44 5,46 4 Fransa ,36 4,75 5 İngiltere ,07 4,39 6 Kanada ,46 3,98 7 Belçika ,40 3,80 8 Hollanda ,75 3,03 9 Rusya Federasyonu ,84 2,95 10 İtalya ,03 2,58 11 Polonya ,66 1,96 12 İspanya ,96 1,81 13 Japonya ,53 1,74 14 Avusturya ,68 1,66 15 Kore ,25 1,58 18 Türkiye ,63 1,48 Pay Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,

5 Liste Toplamı ,43 53,57 Genel Toplam ,69 100,00 TÜRKİYE TEMİZLİK MADDELERİ SEKTÖRÜ Türkiye de temizlik ürünleri sektöründe sanayileşme 1950 li yıllarda yabancı firmaların pazardan pay almak istemeleri ile başlamış, talep ağırlıklı olarak ithalat ile karşılanmış ve zamanla yerli sanayici de sektöre yatırım yapmaya başlamıştır. Sektörde yerli sanayiciler tarafından yapılan önemli yatırımlar ise 1980 lerden itibaren hız kazanmış, fabrikalar genellikle fason üretime yönelik olarak çalışmış, fakat bu dönemde az miktarda da olsa kendi ürünlerini yaratmaya da başlamışlardır ten itibaren ise sektör gerek kendi ürünlerini ve markalarını yaratmakta gerekse yurtdışına açılmada önemli bir sürece girmiştir. Sektördeki firmalar ağırlıklı olarak küçük ölçekli olup, bunların yanı sıra büyük ölçekli, yerli ve yabancı ortaklı firmalar da faaliyette bulunmaktadır. Ülkemiz temizlik maddeleri pazarının % 88'ini deterjan %12'sini ise sabun oluşturmaktadır. Ülkemizin sabun sektörü dünyadaki rakiplerine göre gelişmiş ve önemli yeterlilikleri olan bir sektördür. Türkiye, talebin çok üzerinde sabun üretim kapasitesine sahiptir. Türkiye sabun sektörünün toplam üretim kapasitesi 550 bin ton, deterjan sektörünün üretim kapasitesi ise 1,3 milyon tondur. Sektörde yaklaşık 700 firma faaliyet göstermekte olup, yaklaşık 10 bin kişi istihdam edilmektedir. Toz deterjan üretiminin %90 ını 9 büyük firma gerçekleştirmektedir. Sabun sektörünün toplam kapasitesinin %72 sini 10 büyük firma gerçekleştirmekte olup, kapasite kullanım oranı % aralığında yer almaktadır. TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET İhracat Temizlik malzemeleri ihracatımız yılında 1,02 milyar ABD Doları olarak gerçekleşerek bir önceki yıla oranla yaklaşık olarak %11,13 artış göstermiştir. Tablo 5. Temizlik Maddeleri İhracatımız (ABD $) GTİP Ürünler / payı 3401 Sabunlar, Yüzey Aktif Organik Maddeler ,67 48, Yıkama, Temizleme Müstahzarları- Sabunlar Hariç Yağlama Müstahzarları, Pas Önleyiciler ,05 42, ,28 2,03 Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,

6 3404 Suni Mumlar Ve Müstahzar Mumlar ,77 0, Ayakkabı, Mobilya, Döşeme Vb Temizleyen Boya, Cila, Pasta Vb ,15 5, Işık Temini İçin Kullanılan Her Türlü Mumlar Vb ,17 0, Model Yapmaya Mahsus Patlar, Dişçi Mumu vb. Müstahzarlar ,91 0,15 TOPLAM , Alt sektörler itibariyle söz konusu sektörün yılı ihracatına bakıldığında, ilk sırada yer alan ürünlerin 3401 tarife pozisyonlu sabunlar ve yüzey aktif organik maddeler (% 49 pay), 3402 tarife pozisyonlu yıkama ve temizle müstahzarları (% 43 pay) ve 3405 tarife pozisyonlu ayakkabı, mobilya, döşeme vb. temizleyen boya, cila, pasta vb. ürünler (% 6 pay) olduğu görülmektedir. Sektör ihracatımız firma bazında incelendiğinde, yerli firmalarımızın yanında uluslararası firmaların da önemli paya sahip oldukları görülmektedir. TİM 2023 İhracat Stratejisi kapsamında temizlik ve kozmetik maddeleri ile sabun sektörü 2023 ihracat hedefi 3,3 milyar dolardır. Söz konusu sektörler kapsamında ilgili İhracatçı Birliği Genel Sekreterliği, İstanbul Maden ve Metaller İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği (İMMİB), ilgili İhracatçı Birliği ise yine İMMİB bünyesindeki İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği ile Akdeniz İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğidir. Tablo 6.Ülkelere Göre Temizlik Maddeleri İhracatımız (ABD $) Sıra Ülke /20 14 Pay 1 Irak ,60 15,60 2 Azerbaycan ,68 7,80 3 Rusya Federasyonu ,05 7,24 4 Birleşik Arap Emirlikleri ,29 5,44 5 İsrail ,25 4,02 6 Gürcistan ,99 3,82 7 İran ,58 3,28 8 Romanya ,41 3,23 Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,

7 9 İngiltere ,73 2,86 10 Almanya ,95 2,71 11 Mısır ,80 2,68 12 Serbest Bölgeler ,51 2,23 13 Türkmenistan ,26 2,09 14 Bulgaristan ,23 2,00 15 Kazakistan ,57 1,88 Liste Toplamı ,24 66,89 Genel Toplam ,13 100,00 Sektörde başlıca pazarlar; Irak, Azerbaycan, Rusya Federasyonu, BAE, İsrail ve Gürcistan olarak sıralanmaktadır. Bahse konu sektördeki ilk 15 ihraç pazarımızın toplam sektör ihracatı içerisindeki payının yılında % 67 civarında olduğu görülmektedir. İthalat Tablo 7. Temizlik Maddeleri İthalatımız (ABD $) GTİP Ürünler Sabunlar, Yüzey Aktif Organik Maddeler 2013/201 4 Pay ,63 9, Yıkama, Temizleme Müstahzarları- Sabunlar Hariç ,78 58, Yağlama Müstahzarları, Pas Önleyiciler ,73 18, Suni Mumlar Ve Müstahzar Mumlar ,97 7, Ayakkabı, Mobilya, Döşeme Vb Temizleyen Boya, Cila, Pasta Vb ,81 2, Işık Temini İçin Kullanılan Her Türlü Mumlar Vb ,07 1,04 Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,

8 3407 Model Yapmaya Mahsus Patlar, Dişçi Mumu vb. Müstahzarlar ,79 2,60 TOPLAM , Bahse konu sektörde yılı itibariyle en çok ithal edilen ilk üç ürünün 3402 tarife pozisyonlu yıkama ve temizleme müstahzarları (pay %58), 3403 tarife pozisyonlu yağlama müstahzarları, pas önleyiciler (pay % 19) ve 3401 tarife pozisyonlu sabunlar ve yüzey aktif organik maddeler (pay % 10) olduğu görülmektedir. Sabun üretiminde kullanılan hammaddeler (donyağı, palm, koko yağı, vb.) ile boya ve parfüm gibi katkı maddeleri büyük oranda ithalata dayanmaktadır. Sadece sabunun yapımında kullanılan kostik soda ve diğer bazı maddeler ve kısmen de olsa parfümler yerli piyasadan temin edilebilmektedir. Tablo 8. Ülkelere Göre Temizlik Maddeleri İthalatımız (ABD $) Sıra Ülke /20 14 Pay 1 Almanya ,58 22,96 2 İtalya ,76 8,91 3 Belçika ,96 8,46 4 Polonya ,39 8,35 5 Fransa ,70 6,98 6 ABD ,11 6,60 7 İngiltere ,23 5,65 8 Hollanda ,13 3,86 9 Malezya ,71 3,75 10 İspanya ,95 3,74 11 Çin ,11 3,51 12 Kore ,09 2,73 13 Hindistan ,95 1,94 14 Mısır ,67 1,84 15 Japonya ,61 1,18 Liste Toplamı ,52 90,46 Genel Toplam ,63 100,00 Sektörde başlıca ithalat yaptığımız ülkeler, Almanya, İtalya, Belçika, Polonya ve Fransa olarak sıralanmaktadır. Bahse konu sektördeki ilk 15 ithal pazarımızın toplam sektör ithalatı içerisindeki payının yılında % 90 civarında olduğu görülmektedir. Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,

9 KAYNAKLAR International Trade Center (ITC) Trade-Map ( T.C. Ekonomi Bakanlığı TOBB 2012 Türkiye Kozmetik ve Temizlik Ürünleri Raporu Euromonitor Sektör Raporları () Uluslararası Sabun, Deterjan ve Koruyucular Maddeler Birliği Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,

10