SAYI 23 HAZİRAN 2011 OTOMOTİV TEKNOLOJİLERİ ARAŞTIRMA GELİŞTİRME MERKEZİ İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ OTOMOTİV SANAYİİ DERNEĞİ TAŞIT ARAÇLARI YAN SANAYİCİLERİ DERNEĞİ OTOMOTİV ENDÜSTRİSİ İHRACATÇILAR BİRLİĞİ Önsöz D eğerli okurlarımız, Çalışmaları hakkında zaman zaman bilgi verdiğimiz Otomotiv Teknoloji Platformu OTEP, ilk döneminde ana hedef olarak belirlemiş olduğu, Ulusal Otomotiv Teknolojileri ve Ar-Ge için hazırlanan OTEP Vizyon Dokümanı birinci versiyonu sonrasında OTEP Stratejik Araştırma Planı (SAP) raporunun da ilk versiyonunu tamamlamış bulunmaktadır. Vizyon dokümanında olduğu gibi SAP dokümanımız da ayrıca İngilizceye çevrilerek ERTRAC sayfalarında da yayınlanacaktır. Bültenimizin bu sayısı ekinde sözü geçen OTEP SAP Versiyon 1.0 raporunu sizlerin ilgi ve bilgisine sunmaktan memnuniyet duyuyoruz. AYNA TEST SİSTEMİ İlgili regülasyon maddesinde belirtilen test düzeneğinin (EEC 2003/97 Madde 4.2.1.1) tasarımı OTAM mühendislerince gerçekleştirilmiş ve sistemin imalatı tamamlanmıştır. Test sistemi 2 yatay düzlemde hareket edebilen bir pendulum mekanizmasından oluşmaktadır. Pendulumun uç kısmında 165mm (± 1mm) çapında bir küre bulunmaktadır ve bu küre de 5mm kalınlığında 50 Shore A sertliğinde bir kauçuk ile kaplanmıştır. Test sistemi üzerinde kullanılan ölçüm ekipmanı ve malzemelerin kalibrasyonları bağımsız bir firmada yaptırılarak sistem üzerinde bağlantıları gerçekleştirilmiştir. Bültenimizin bu sayısında Otomotiv konusunda faaliyet gösteren önemli Ar-Ge Kurum ve Kuruluşlarımızdan MARTUR Ar-Ge Merkezi, Ar-Ge Direktörü Sn. Recep KURT tarafından tanıtılmaktadır. Saygılarımızla. Prof.Dr. Ali G. GÖKTAN OTAM Y.K.Bşk. Gn.Koordinatör goktan@itu.edu.tr İÇİNDEKİLER Önsöz 1 Haber 1 2 Haber: OTAM TEST DÜZENEKLERİ OTAM bünyesinde son dönemde gerçekleştirilen yapılanma ile Ana Sanayi ve Yan Sanayi firmalarına mühendislik çözümleri üretme yönünde de çalışmalarımızı sürdürmekteyiz. Bu çalışmalarımızın ilk örnekleri olan Koltuk Test Sistemlerinden Koltuk İtme/Çekme Test Düzeneği OTAM Laboratuvarlarında kurulmuş, Koltuk Başlığı Performans Deneyi Test Düzeneği nin de üretimi gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalara paralel olarak EEC 2003/97 (Motorlu araçların dikiz aynaları) Madde 4.2.1.1 de tanımlanan Test Düzeneği OTAM bünyesinde kurulmuş ve testler gerçekleştirilmeye başlanmıştır. Sistemin özellikleri: Çekiç yüzey sertliği: 50 (Shore A), Dijital Eğim Ölçer, Dijital Kuvvet Ölçer. Çarpma Testi: Ayna yansıtıcı yüzeyi tarafı ve arka tarafına en az 20 dereceden bırakılan sarkaç çarpmasına maruz bırakılmaktadır. Testi geçme şartları ilgili regülasyonda ayrıntılı olarak açıklanmaktadır. Bu çalışmalar ile birlikte OTAM bünyesinde 2003/97EC (2005/27EC) ECE-R46.02 madde 8 de tanımlanan çarpma ve bükme testleri gerçekleştirilebilmekte ve bu testler sonucunda ilgili parçalara tip onayı verilebilmektedir.
Recep KURT (*) Ü stünberk Holding bünyesinde yer alan Martur Sünger ve Koltuk Tesisleri Tic. San. A.Ş. 1983 yılında kurulmuş olup 1986 yılından bu yana otomotiv yan sanayi olarak hizmet vermektedir. 27.100 m 2 alan üzerinde kurulu Martur OSB fabrikamızda, araç koltuk ve bileşenleri üretimi gerçekleştirilmektedir. Martur Sünger ve Koltuk Tesisleri Tic. San. A.Ş. olarak amacımız; dikey entegre işletme yapısı ile tüm değer zincirine hakim olmak, müşterilerimizin tüm beklentilerini ve gereksinimlerini karşılayacak kalite ve fiyatta ürünler sunarak, pazar payımızı ve rekabet gücümüzü arttırmaktır. Üstünberk Holdinge bağlı diğer firmalar ile birlikte AR-GE Merkezimiz aşağıdaki müşterilerimize hizmet vermektedir. AR-GE MERKEZİ: Martur AŞ ye bağlı olarak çalışan AR- GE merkezimiz 27 Aralık 2010 tarihinde Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından tescil edilmiştir. AR-GE Merkezimiz rekabetçi ürünler ortaya çıkartarak, Türk ekonomisine değer katmayı ve bünyesinde yer aldığımız Üstünberk Holding in karlılığına katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Vizyonumuz; Tüm ürün ve hizmetlerimizdeki katma değeri ve rekabetçiliğimizi arttıracak; ürün, malzeme ve yeni teknolojileri araştırıp, uygulayan ve geliştiren bir AR-GE Merkezi olmaktır. Misyonumuz; Holdingimiz bünyesindeki inovasyon aktivitelerinin planlama ve takip çalışmalarını yürütmek, Yeni ürün geliştirme çalışmalarımıza katkıda bulunacak fuar, seminer, sempozyum vb. etkinliklere gerekli katılımı sağlamak ve bu kazanımları çalışmalarımıza yansıtmak Yeni nesil hammadde uygulamalarını takip ederek, bu yönde geliştirme çalışmalarını yürütmek Düzenli kıyaslama çalışmaları gerçekleştirerek, konusunda öncü kuruluş ve uygulamalar hakkında bilgi sahibi olmak ve yeni yöntemler ge- liştirmek Holding bünyesinde yapılan tasarım çalışmalarına destek vermek ve tasarım çalışmaları gerçekleştirmek Yeni geliştirilen ürün ve uygulamalarla alakalı, patent yazım ve yönetimini gerçekleştirmek FEA çalışmalarını yürütmek Yeni tasarımların prototiplerini üretmek, Yenilikçi projelerde TÜBİTAK ve AB ortaklı çalışmak Üniversite-Sanayi işbirliği kapsamında akademik işbirliklerini gerçekleştirmektir. AR-GE Merkezimiz, Üstünberk Holding içerisinde yer alan farklı branşlarda imalat gerçekleştiren, farklı üretim sahaları ile irtibat halindedir. Bu sayede aracın bir bütün olarak ele alınıp bileşenlerin birbirleri ile olan ilişkileri de açıkça gözlemlenebilmektedir. Böylece geniş bir çalışma sahası içerisinde, bütünleşik ve daha tutarlı hedefler belirlenebilmektedir. Belirlenen bu hedefleri gözeterek inovatif koltuk, araç içi tasarım ve yeni malzeme ve proses geliştirme projeleri gerçekleştirilmektedir. Ar-Ge merkezimiz bünyesinde lisans, yüksek lisans ve doktora derecelerine sahip 37 araştırmacı, 21 teknisyen ve 4 destek personeli olmak üzere toplam 62 personel yer almaktadır. Bu çalışanlarımızdan oluşan aşağıda belirtilen departmanlar bünyesinde çalışmalarımıza devam etmekteyiz; 1. Koltuk Araştırma ve Geliştirme Departmanı: Global koltuk üreticilerinin yön vermekte olduğu trend çalışmalarının takibi ve bu trendlerin mevcut koltuklarımız ve üretimimizdeki durumlarının incelenmesi bu departmanda gerçekleştirilmektedir. Ayrıca koltuk üzerinde mevcut mekanizmaların ( sırt yatırma, yükseklik ayar vb.) iyileştirme ve geliştirme çalışmaları da bu departmanda şekillendirilmektedir. 2
Bu grup içerisinde yer alan Elektrik- Elektronik ekibi çeşitli koltuk tipleri ve güncel teknolojinin araçlara uyarlaması konularında çalışma yapmaktadır. Bu kapsamda gerekli elektrik/ elektronik ekipman kontrolü ve tedariği için yerli ve yabancı tedarikçiler ile çalışmalar yapılarak özgün araç koltukları geliştirilmektedir. 2. FEA Departmanı: Ürün tasarım çalışmaları neticesinde elde edilen projelerin test öncesi doğrulama çalışmalarının yapıldığı kontrol ve onay departmanıdır. Departmanımızda Sonlu Elemanlar Metodu kullanılarak Hyperworks analiz programları yardımıyla çeşitli analizler yapılabilmektedir. Bu analizler; Çarpışma Testi: Önden çarpma, Arkadan çarpma, Bagaj çarpma, Emniyet Kemer Çekme Testi Lineer Statik Mukavemet Analizleri: Şapkalık Eğilme Testleri Mekanizma Mukavemet Analizleri: Sırt Yatırma Mekanizması, Taban ve Sırt Kilitleri Analizleri Sac Şekillendirme Analizleri: One- Step, Incremental ve Form Verme Kabiliyet Analizleri Optimizasyon: Topoloji, topografi, şekil ve boyut optimizasyonu Moldflow: Plastik Enjeksiyon Proses Analizleri 3. Benchmark-Patent Departmanı: Holding bünyesindeki ürün ve prosesler rakipleri ile kıyaslanarak elde edilen veriler, yeni projelerimize girdi oluşturmaktadır. Aynı zamanda patent incelemesi, araştırması ve başvuru, takibi yapılmaktadır. Bu yapı bu konuda dışarıdan hizmet alımı gerçekleştiren rakip üretici- lere göre firmamıza hem zaman hem maliyet avantajı sağlamaktadır. 4. Trim Geliştirme Departmanı: Departmanımızda Catia V5 tasarım programı kullanılarak araç iç trim parçalarının (kapı panelleri, şapkalık, tavan kaplaması, güneşlik vb.) tasarımı, 3
hammadde ve proses şartları dikkate alınarak gerçekleştirilmektedir. Özellikle çevre dostu, hafif ve mukavemeti yüksek hammaddelerin kullanılması ile ilgili araştırma ve geliştirme çalışmaları devam etmektedir. 5. Polimer Departmanı: Üstünberk Holding bünyesindeki sünger, plastik ve EPP(Expended Polypropylen) üretimlerine Ar-Ge desteği vermektedir. Ar-Ge polimer laboratuarımız, mevcut sünger formülasyonlarının OEM lerin belirlediği yeni kalite ve çevre standartlarına adaptasyonu konusunda da destek vermektedir. Ayrıca yeni malzeme ve malzeme işleme teknolojileri takip edilmekte ve analiz ve deneme çalışmaları gerçekleştirilmektedir. Departmanımız petrol kaynaklı hammaddelerden bitkisel kaynaklı hammaddelere geçiş, düşük karbon emisyonlu hammaddeler, daha hafif, daha sağlam ve daha fonksiyonel ürünlere olanak sağlayan nano kompozit teknolojileri üzerine Ar-Ge çalışmaları yapmaktadır. 6. Tekstil Departmanı: Tekstil, kimya ve malzeme teknolojisindeki son gelişmeler takip edilerek, ürün gamımızda yer alan veya yer alması önerilen tekstil malzemelerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Teknolojik yeniliklerin firmamıza adaptasyonu konusunda bilgiler toplanmakta ve ardından prototip çalışmaları yapılmaktadır. Çevre dostu tekstil malzemeleri, konforu geliştirilmiş ürünler, fonksiyonel koltuk kumaşları ve görsel olarak farklı efektlerin sağlandığı kumaşlar ile ilgili araştırma ve geliştirme çalışmaları yapılmaktadır. Firmanın inovatif tekstil ürünleri ve yüksek katma değerli ürün grupları ile ilgili çalışmaları devam etmektedir. Birçok farklı OEM in otomotiv tekstili standartlarını karşılayan Ar-Ge laboratuarında, yeni ürün geliştirmek için test ve analizler yapılmaktadır. 7. Tekstil Proje Departmanı: Tekstil proje departmanı müşterilerin beklentileri ve talepleri doğrultusunda çalışmakta; tasarımdan teknik özellikleri nihai kullanıma uygun olan kumaşların geliştirilmesine kadar gerçekleşen tüm süreçleri takip etmektedir. Müşteriler ile yapılan proje başlangıç toplantılarında istenilen tasarım, teknik performans ve fiyat kriterleri alınmakta, ardından tasarım, malzeme ve konstrük- siyon seçimi yapılmaktadır. Teknologlar, tasarımdan ürüne geçiş, test ve teknik yeterliliğin sağlanması konularında ürün geliştirme çalışmaları yapmaktadır. Bu departmanımıza bağlı Torino, Londra, Paris ve Köln deki tasarım ofislerimiz Avrupa ve dünya tekstil trendlerini izlemekte ve elde edilen fikirleri Ar-Ge Merkezimizdeki tasarımcılarımıza iletmektedir. 8. Prototip Departmanı: Prototip departmanımızdaki makine parkı ve nitelikli destek personeli, tasarım ve geliştirme çalışmaları yapılmış, istenilen özellikteki prototiplerin üretiminin yapılmasını sağlamaktadır. Test merkezimizde gerçekleştirdiğimiz özel testler sayesinde, araç kullanıcılarına en güvenilir ve en rahat koltukları sunmayı hedeflemekteyiz. Böylelikle tedarikçisi olduğumuz müşterilerimizin, müşteri memnuniyetlerine katkıda bulunarak aynı zamanda nihai kullanıcı ile birlikte iki yönlü bir memnuniyet sağlanmaktadır. Holding bünyesinde yapılması gereken tüm testlerin kendi merkezimizde yapılabiliyor olması hem maddi hem de zaman kazanımı açısından önemli bir avantaj sağlamaktadır. Test merkezimizde gerçekleştirdiğimiz başlıca testler ve kapsamları şunlardır; Emniyet Kemeri Bağlantı Testleri (FMVSS 207.209.210.213.225 ECE- R14,16,447.S2100) Statik Yük Testleri (FMVSS202, ECE- R17, ECE-R257.S2171) Enerji Dağılım Testleri (FMVSS201,202, ECE-R21, ECE-R25, ECE-R179.03138) Doğrusal Çarpma Testi (7-S2012, 7- S2013) Yarı Yansımasız Akustik Oda (Titreşim Testi, 3 Eksenli Dayanıklılık Testi) Kendi bünyemizde gerçekleştirdiğimiz bu testlerimizin tanınırlığı noktasında ise test sonuçlarımız FIAT, TUVSUD 4
Almanya, IDIADA ve TSE tarafından geçerli kabul edilmekte ve belgelendirme için kullanılmaktadır. Ar-Ge Merkezimizdeki yapının sürekli öğrenen bir yapı olması için, çalışanlarımıza şirket içi ve dışı eğitimler verilmektedir. Bunun yanında küresel trendlerin ve teknolojik gelişmelerin takibi için yurt içi ve dışındaki fuar ve çalıştaylara katılım sağlanmaktadır. Ar-Ge Merkezimiz ülke teknolojisine katkıda bulunmak ve değer katmak adına SANTEZ-TEYDEB Kalkınma Ajansı vb. projelerde ilgili makamlar ve üniversitelerle de ortaklaşa çalışmalar gerçekleştirmektedir. Bu projelerimizin yanında çeşitli bilimsel ve mesleki yayın organlarında yayınlanmış veya çeşitli kongrelerde sunumu yapılmış çalışmalarımız ise şunlardır; The Effect Of Different Finishing Applications On The Fabric Hand And Physical Properties Of Automotive Seat Fabrics, AUTEX 2011 Conference, Mulhouse/France, 8-10 June 2011 Application Possibilities of 3D Weft Knitted Spacer Fabrics in Composite Structures, AUTEX 2011 Conference, Mulhuse/France, 8-10 June 2011 Türk Tekstil ve Hazır Giyim Sanayinin Rekabet Gücünün Porter ın Elmas Modeline Göre Analizi, 13. TEKSTİL TEKNOLOJİSİ ve KİMYASIN- DAKİ SON GELİŞMELER SEMPOZYU- MU, 2-4 Haziran 2011 PTT (Politrimetilentereftalat) Lifle- ri, Tekstil&Teknik Dergisi, Temmuz 2010 Otomobil Koltuk Döşemeliklerindeki Güncel Gelişmeler, Tekstil&Teknik Dergisi, Ocak 2010 Otomobil Koltuk Döşemeliklerinde Konfor Otekon 08, 4. Otomotiv Teknolojileri Kongresi, 01-04 Haziran 2008, Bursa Oto Koltuk Döşemeliği Kumaşlarında Statik Yük Altında Dikiş Değerlerindeki Açılma, OTEKON 08, 4. Otomotiv Teknolojileri Kongresi, 01 04 Haziran 2008, Bursa Oto Koltuk Döşemeliğinin Dinamik Yük Altında Dikiş Yorulma Dayanımı, OTEKON 08, 4. Otomotiv Teknolojileri Kongresi, 01 04 Haziran 2008, Bursa Correlation of Two Different Methods Applied to Fabric for Measuring Seam Opening Properties, Aachen Dresden International Textile Conference/ Dresden/ December 04-05 2008) Yürütülen tüm bu çalışmalarımızın yanında Ar-Ge Merkezimiz ilgili mühendislik birimleri ile otomotiv değer zincirinin tüm paydaşlarına farklı branşlarda çözüm sağlamaktadır. Aynı zamanda küçük ve orta ölçekli tedarikçilerimiz ile sürekli irtibatta bulunarak, onların teknolojik gelişme sağlamalarında da önemli rol oynanmaktadır. Sahibi olduğumuz çeşitli patent konuları ise; Koltuk taban mekanizmaları, koltuk sırt kilitleri, kancalı koltuk taban kilitleri, Antiwhiplash mekanizmalarıdır. (*) Ar-Ge Direktörü rkurt@martur.com.tr İletişim Bilgileri : İstanbul Teknik Üniversitesi Ayazağa Yerleşkesi, Motorlar ve Taşıtlar Laboratuarı, OTAM A.Ş. 34396 Maslak / İstanbul Tel: 0212 276 16 12 Eposta: info@otam.com.tr Faks: 0212 276 16 13 Web: www.otam.com.tr 5