TEMMUZ-AĞUSTOS-EYLÜL 2014 EDİTÖRDEN

TEMMUZ-AĞUSTOS-EYLÜL 2014 EDİTÖRDEN Bültenimizin 4. sayısında HT-TTM ekibinin katıldığı ve/veya düzenlediği etkinliklerden aktif bir şekilde haberdar olmanız için HT-TTM den haberlere daha geniş bir yer verdik. Bu sayımızda; Başarı Hikâyesi bölümünde HT-TTM ile işbirliği protokolü imzalayan ve birçok proje gerçekleştiren Başkent Organize Sanayi Bölgesi yer almakta. HT-TTM Uzman Görüşünde Genel Müdür Yardımcımız Dr. Sanem Yalçıntaş Gülbaş Teknoloji Ticarileştirme konusunda siz değerli akademisyen ve sanayicilerle deneyimlerini paylaştı. Akademisyen Görüşünde ise Prof. Dr. Neslihan Gürsoy ile gerçekleştirdiği patent ve proje başvuruları hakkında keyifli bir röportaj gerçekleştirdik. 1

BAŞARI HİKAYESİ Selami Babacan Başkent Organize Sanayi Bölgesi Eğitim Yöneticisi HT-TTM ile işbirliği protokolü imzalayan ve aktif bir şekilde beraber projeler geliştirdiğimiz Başkent Organize Sanayi Bölgesi Yönetiminden Eğitim Yöneticisi Selami Babacan ile üniversite sanayi işbirliği üzerine keyifli bir röportaj gerçekleştirdik. Üniversite-Sanayi İşbirliğinin öneminden bahsedebilir misiniz? Konuya genel olarak baktığımızda sanayi uygulamanın, üniversitelerin ise bilginin merkezi olduğunu görmekteyiz. Sanayide çalışanların bir kısmını da yetiştiren üniversiteler göz önüne alındığında sanayi üniversite arasındaki ilişkinin birbiriyle ne kadar sıkı bir ilişki içinde olduğu görülmektedir. Bu ilişkide öne çıkan gerçek, üniversiteden mezun olan bir teknik elemanın, mühendisin sanayinin kapısından adımını attığında bambaşka bir dünya ile karşılaştığıdır. Değer yargılarında, hedeflerde değişiklikler birden bire çalışanın karşısına çıkmaktadır. Sanayide personel alımında deneyimli personel tercih edilmesinin altında yatan sebep budur. Dolayısıyla bu deneyim sorununun baştan çözülmesi Üniversite- Sanayi ilişkisinin önünde duran en önemli ve temel konudur. Diğer yandan, üniversite bilginin kaynağıdır. Bilgi sürekli gelişmekte, yenilenmektedir. Dolayısıyla bilgiye dayalı bütün oluşumlarda değişmekte, gelişmektedir. Bu sürekli değişen bilginin ve buna dayalı teknolojinin uygulamanın merkezi olan sanayiye anlık aktarımı gereklidir. Üniversite sanayi ilişkilerini belirleyen temel olguları bu şekilde görmekteyiz. Çeşitli sebeplerle her iki tarafında kendilerine göre paradigmaları, kabulleri, varsayımları ve işbirliğinden beklentileri bulunmaktadır. Bu durum her iki tarafta da işbirliğini zorlaştıran bakışların oluşmasına sebep olmaktadır. Bu çerçevede üniversite sanayi işbirliğinin arzu edilen düzeye taşınabilmesi için tarafların giydikleri elbiseyi çıkarmaları ve ortak bir elbise giyme becerisini göstermeleri gerektiği kanaatindeyiz.

HT-TTM ile tanışma ve çalışma süreciniz nasıl başladı? HT-TTM ile tanışmamız, merkez yönetici ve uzmanlarının Bölgemize yaptıkları ziyaret ile başlamıştır. Bu ziyaret sonucu taraflar birbirlerini tanımaya ve beklentilerini öğrenmeye başlamışlar, karşılıklı beklentileri karşılamak üzere işbirliği yöntemi oluşturmuş ve bunu bir protokole bağlamışlardır. Çalışmalarımız da bu protokol ile belirlenen çerçevede devem etmekte ve sürekli gelişmektedir. Bildiğiniz üzere üniversite ve sanayinin algıları, yapıları oldukça farklı bu bağlamda projelerinizde yaşadığınız zorluklar nelerdir? Biz üniversitelerimizin sanayinin içinde olmalarını arzulamaktayız. Sanayicinin işletmecilikten kaynaklanan işlemlerini yürütme karmaşası içerisinde üniversitelere gitmesini beklemek yerine, üniversitelerimizin onları teşvik etmesini beklemekteyiz. Başkent Organize Sanayi Bölgesi Geleceğin Sanayi Kenti vizyonu gereği bu tür ilişkileri kurumsallaştırmak amacıyla sistemler oluşturma çabasındadır. 2012 yılında hazırladığı Ankara Yenilikçilik Merkezi Kuruluş Fizibilitesi kapsamında belirlediği stratejilerini adım adım uygulamaktadır. Üniversitelerimizin ve onların ilgili kurumlarının sanayici ile buluşmasını sağlamak üzere bir merkez oluşturmayı hedeflemektedir. Bu merkez bir anlamda bölgenin yenilikçilik merkezi olacaktır. Bu amaçla alt yapı tesisinin inşaatı Ekim 2014 de bitecektir. Bu merkezde TTM ve TTO lara, teknokentlere ofis tahsis edilecektir. HT-TTM nin üniversite-sanayi işbirliği sürecine katkısı nedir? HT-TTM üniversite sanayi işbirliğinde arayüz görevi görmekte, bu sebeple kurumunuzu önemsiyoruz. Sizlerle birçok başarılı projeye imza attık. Örneğin, Kalkınma Ajansı Rekabetçi Makine ve Malzeme Sektörleri için Strateji Geliştirmesi Projesi başarı ile gerçekleşti. Bunun yanı sıra Ekonomi Bakanlığı Rekabetçi Makine ve Malzeme Teknolojileri Kümesi Ur-Ge (uluslararası rekabetçiliğin geliştirilmesi) Projesi ne ve Dezavantajlı Kişilerin Sosyal Entegrasyonu ile İstihdam Edilebilirliklerinin Geliştirilmesi hibe programına başvurular gerçekleştirildi.

Prof. Dr. Neslihan Gürsoy Eczacılık Fakültesi Dekan Yardımcısı Hacettepe Teknoloji Transfer Merkezi (HT-TTM) ile tanışmanız nasıl oldu? Hacettepe Teknoloji Transfer Merkezi nin varlığını internet sayfasından öğrendim. İyice araştırdım. HT-TTM nin çalışma alanlarını öğrendim ve aklımda olan birtakım çalışmalarda sizinle birlikte hareket edebileceğimizi anladım. Bir de, HT-TTM de çalışan bir arkadaşımız, sayın Dr. Olcay Özçakır, bizim Nanoteknoloji ve Nanotıp Anabilim Dalı nda yüksek lisans yapıyordu ve dersimizi almıştı. Onunla tanışmış olmamız da bu yönde önemli bir fırsattı bizim için. İlk fırsatta da HT-TTM deki arkadaşlarla temasa geçtim. Çalışmalarımız çok hızlı ve düzgün bir şekilde ilerliyor. Bu durumdan çok memnunuz. Hem patent başvurunuz var hem de fon programlarını yakından takip ediyor başvuru gerçekleştiriyorsunuz. Sizi bu başvuruları yapmaya iten hususlar nelerdir? Önce şunu belirtmeliyim ki, Hacettepe bir dünya üniversitesidir. Bir dünya üniversitesi olmanın gerektirdiği üzere, bilimsel (fen ve sağlık bilimleri özellikle) çalışmalarımız yenilikçi olmalı, sonuçta bir ürüne dönüştürülebilmeli ve endüstriye aktarılabilmelidir. Biz Eczacılık Fakültesi nde Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı nda farmasötik dozaj formaları ve kozmetik formülasyonlar geliştirmekteyiz. Kendi çalışma alanım, özellikle peptidlerle kansere hedeflendirilmiş nano ilaç taşıyıcı sistemler geliştirmek. Bu doğrultuda yeni formülasyonlar geliştirip ulusal ve uluslararası patent almak için çalışıyoruz, bu yolda emin adımlarla ilerliyoruz. Üniversitemizde ve ülkemizde ulusal/ uluslararası patentlerin artması inovasyonun da arttığı anlamına gelir. Burada önemli bir husus da inovasyonun ürüne dönüştürülmesi ve endüstriyel üretiminin sağlanmasıdır. Bir bilim insanı olarak inovasyon ve ürün odaklı düşünmek gerekiyor. Aksi takdirde, sadece yayın yapmak için deneyler yapan insanlar oluruz. Fon programlarını takip edip başvuru yapmanın en önemli sebebi ise hiç kuşkusuz projelerimize finansman sağlamak. Sadece Üniversitemizin BAB destekleri ve TÜBİTAK fonları ile yetinemeyecek kadar çok projemiz var. Bunları hemen hayata geçirmek istiyoruz. Bu sebeple, başka fonlar/ kaynaklar bulmak zorundayız. Bunun bir başka getirisi de var tabii; yeni proje konseptleri öğreniyoruz, yenilikçi ve girişimci çok değerli insanlarla tanışıyoruz. Tecrübemiz hızla artıyor. Yeni işbirlikleri ve ortaklıklar kuruyoruz.

Patent ve Proje başvurularınızda karşınıza çıkan zorluklar nelerdir? Her çalışmanın birtakım zorlukları vardır. Ne kadar büyük düşünürseniz o kadar büyük engellerle karşılaşırsınız. Ama tabii, engeller aşılmak içindir. Bu bağlamda, patent hususunda karşılaştığım en önemli ve şu ana kadar yegâne sorun uluslararası patent başvurusu sürecinin finansmanıdır. Projelere ilişkin olarak ise, proje ekibinin oluşturulduktan sonra herkesin aynı dili konuşmasının sağlanması ve senkronizasyonun sağlanması zorlayıcı olabiliyor. Proje bütçeleri sınırlı, oysa bizim çalışmalarımız yüksek finansman gerektirecek nitelikte. Bir orta yol bulup ilgili proje başvurularımızda bunu formüle etmek de zorlayıcı oluyor. Ve tabii ki, finansmanı sağlayacak kurumun/ kuruluşun bizim dilimizden anlaması, diğer bir deyişle onları projemizin değerli ve uygulanabilir olduğuna, çıktılarının da Üniversitemiz ve ülkemize önemli getirilerinin olacağına ikna edebilmek de çok önemli. HT-TTM nin bu süreçlerdeki katkıları neler oldu? Patent ile ilgili olarak; uluslararası patent başvurularında maddi destek sağlanması, endüstriye aktarım için paydaşlar bulunması, hukuki danışmanlık verilmesi aldığım en önemli desteklerdi. Ebetteki bizim HT-TTM ile yürüttüğümüz işbirliği sadece patent ile sınırlı değil. Çeşitli projelerin oluşturulmasında birlikte hareket ediyoruz. Örneğin, Eczacılık Fakültesi olarak, 2013 yılında HT-TTM ile bir işbirliği protokolü imzaladık. Bu protokol sayesinde bilimsel araştırmadan, danışmanlığa, eğitimlere kadar ve daha pek çok alanda kurumlarla ve ilaç endüstrisiyle yapacağımız çalışmalarda/projelerde TTM bizim çözüm ortağımız olacak. Hatta olmaya başladı bile. Bunun yanı sıra, fakülte olarak 24 Mart 2014 te Ankara Kalkınma Ajansı na İleri Teknolojilerde İhracat Odaklı Kalkınma Mali Destek Programı (İLTEK) başlığı altında bir proje başvurusu yaptık. Bu proje başvurusu için HT-TTM Proje Ofisi ile etkin bir şekilde çalıştık. Projemiz 18 Haziran tarihinde kabul edildi. Yine, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu ile 2013 yılında Eczacılık Fakültesi nin girişimleriyle Üniversite olarak imzalamış olduğumuz protokole istinaden ortak bir Kozmetik Konferansı düzenledik, hedef kitle kozmetik sanayiinde çalışanlardı. Bu organizasyonda da çözüm ortağımız HT-TTM oldu.

Dr. Sanem Yalçıntaş Gülbaş HT-TTM Genel Müdür Yardımcısı sanem.gulbas@hacettepe.edu.tr Akademik çalışmaların ticarileşme sürecinde geçirdiği aşamalardan kısaca bahseder misiniz? Akademik alanda gerçekleştirilen bir çalışmanın pazarda son kullanıcıyla buluşana kadar geçirdiği aşamaları aşağıdaki şekille özetleyebiliriz. Burada her bir aşama gerçekte birbiri içine geçmiş, geri dönüşlerin ve iyileştirmelerin olduğu bir döngüyle ilerlemektedir. Genelde uygulamalı araştırmalar sanayiye uygulanabilirlik açısından daha yüksek potansiyele sahip gibi görünse de; temel araştırmaların da çığır açıcı yenilik olarak ürüne indirgenebilen, yüksek teknoloji ürünü ticari çıktıları olabilmektedir.

Hacettepe Teknoloji Transfer Merkezinin bu süreçte yarattığı değer hakkında bizi kısaca bilgilendirir misiniz? Aslına bakarsak Üniversitemizin Teknoloji Transfer Merkezinin süreçte yarattığı en büyük değer; farklı perspektiflerin akademik araştırmaya dahil edilmesidir. Akademisyenlerimiz araştırmalarına başlamadan önce ilk aşamada literatür taraması gerçekleştirirler. Bunun amacı araştırma konusunun dikey ve yatay eksende genişleyebileceği, dokunulmamış veya iyileşmeye açık noktaları bilimsel perspektifle saptamak ve bilimi gerçekleştirilecek çalışmayla bir adım daha öteye taşımaktır. Teknoloji Transfer Merkezimizin misyonu ise her araştırma konusunu ulaşacağı sanayiye uygulanabilir nihai ürün veya ürünler, sistemler olarak değerlendirmek ve araştırma çıktılarının ticarileşmesini sağlayarak bilimin hayatımıza etki potansiyelini arttırmaktır. Bu noktada literatür araştırması kadar patent veritabanlarının araştırılması da kritik öneme sahiptir. Patent sahasının oldukça kalabalık olduğu bir alanda gerçekleştirilecek bir akademik araştırma eğer doğru bir stratejiyle şekillendirilirse önemli bilimsel, teknolojik ve ekonomik açılımları beraberinde getirebileceği gibi; ekosistemdeki ilgili oyuncuları üniversiteye çekerek farklı katma değerler de yaratabilmektedir. Aksi durumda ise araştırma sonuçlarının ticarileşmesinde ve kitlelere ulaşmasında kısıtlar yaşanmakta, patent ihlal davaları gündeme gelebilmekte ve sonuçta kaynak israfına neden olmaktadır. HT-TTM nin bu çerçevede ana misyonu akademik araştırmanın ilk başından itibaren sürece dahil olarak akademisyene çalışma konusuyla ilgili ekosistemdeki diğer potansiyelleri de göstermek, çalışmanın bilimsel ve teknolojik çıktılarının hızla ekonomik ve toplumsal faydaya dönüşmesine katkı sağlamaktır. Hacettepe Teknoloji Transfer Merkezimiz akademisyenlerimize bu kapsamda nasıl bir destek sağlamaktadır? Bildiğiniz gibi Teknoloji Transfer Merkezimiz Türkiye de kurulmuş en eski 3 TTO dan biri olarak 2009 yılından bu yana faaliyetlerine devam etmekte. En son TÜBİTAK tarafından 2012 yılında açılan TEYDEB 1513 - TTO Destekleme Programı kapsamında fonlanan ilk 10 TTO arasında yer aldık. Bu fonla birlikte faaliyet alanımızı ve kapsamımızı genişletme fırsatı yakaladık. Şu anda bünyemizde Üniversite-Sanayi İşbirliği (ÜSİ), Patent Ofisi ve Proje Ofisi olmak üzere üç ana bölümü barındırıyoruz. Uzmanlarımız

8 hem akademisyenlerimizle hem sanayi firmalarıyla sürekli temas halindeler ve ortak proje geliştirme ile Ar-Ge danışmanlık hizmeti sağlama konularında ÜSİ ekibimizin ciddi bir birikimi oldu. Patent Ofisimiz ve Proje Ofisimiz yeni departmanlaşan bölümler olmasına rağmen ekibimizin teknik birikim ve deneyimleri sayesinde çok kısa zamanda büyük başarılara imza attık. Akademisyen ve firma ziyaretlerinde saptanan konularda her departmanımız kendi uzmanlık alanına göre görev paylaşımı yaparak süreci beraberce yürütüyor. Örneğin bir akademisyenimizle yapılan görüşmede patentlenebilirlik kriterlerine sahip ve ticari açıdan ilk aşamada potansiyeli olduğu düşünülen bir çalışma saptandığında, Patent Ofisimiz devreye girerek Fikri Hak koruma sürecini başlatıyor ve süreç boyunca akademisyenimize destek oluyor. Çalışmanın teknoloji seviyesinin (TRL) ilerlemesi için fon bulunması gereken durumlarda Proje Ofisimiz uygun fon kaynaklarını araştırıyor ve proje başvuru dosyası hazırlamak için akademisyenimizin teknik ekibiyle birlikte ortak çalışma başlatıyor. Eğer çalışma yapılan konunun TRL seviyesi pazar aşamasına yakınsa bu durumda ÜSİ ekibimiz Patent Ofisimiz birlikte çalışma başlatarak yatırımcı arayışına giriyor, potansiyel yatırımcılarla müzakere sürecini koordine ediyor ve teknolojinin ticarileşmesi için gerekli hukuki, idari, teknik bütün konularda akademisyenimize destek sağlıyor. Ticarileşmede bir alternatif de akademisyenimizi Proje Ofisimiz koordinasyonunda girişimcilik fonlarına yönlendirmek. Bu kapsamda yaptığımız çalışmalar yeni olmakla birlikte şimdiden başarılı örnekler elde etmeye başladığımızı söyleyebilirim. Aynı süreç sanayi tarafından da başlayabiliyor. ÜSİ ekibimiz sahada firma ziyaretleri yaparak sürekli bir teknoloji ihtiyaç taraması gerçekleştiriyor. Saptanan bir teknolojik ihtiyaç olduğunda konuyu üniversiteye taşıyarak ilgili alanda uzmanlığı olan akademisyen veya akademisyen gruplarıyla değerlendirip ortak çalışma başlatabiliyoruz. Patent Ofisimiz ve Proje Ofisimiz de yine bu süreçte kendileriyle ilgili olan alanlarda sürece dahil olarak katkı sağlıyorlar. Bunun yanı sıra, büyük bir üniversite olduğumuz için henüz temas kuramadığımız akademisyenlerimiz ve üniversitemiz dışında sanayi firmalarımız mevcut. Bizimle irtibata geçmeleri halinde kendilerini en kısa zamanda ziyaret etmekten memnuniyet duyacağımızı burada bir kere daha yinelemek istiyorum.

SEKTÖRDEN HT-TTM DEN HABERLER VE SEKTÖRDEN HABERLER University Industry Innovation Network (UIIN) ve The Catalan Association of Public Universities (ACUP) tarafından birlikte organize edilen University- Industry Interaction Konferansı 23-25 Nisan 2014 tarihleri arasında Barcelona da yaklaşık 350 katılımcı ve 52 ülkenin katılımıyla gerçekleştirildi. Konferansa, HT-TTM Kıdemli Proje Uzmanı Şeyda Ateş AN ANALYSIS OF UNIVERSITY- INDUSTRY COOPERATION IN TURKEY başlıklı poster sunumu ile etkinlikte yer aldı. Konferansta; - University-Business Cooperation Workshop -Acedemic Entrepreneurship: Spin-offs and Start-ups -Cooperative Research Centers: A cross-national Perspective -Fostering Regional and National Innovation -University-Industry cooperation -Entrepreneurship Education -Governmental and University Policies in University-Industry Interaction konuları ele alındı. HT-TTM Patent Ofisi, 2014 yılından itibaren Avrupa Patent Ofisi nin (EPO) Patent Bilgi Merkezi Ağı- PATLIB üyesi oldu. Avrupa Patent Ofisi ne bağlı PATLIB Merkezlerinin amacı, gerek üniversite içerisinde gerekse bölgesel anlamda akademisyenler, girişimci ve sanayiciler için Fikri Sınai Haklar konusunda bilgi ve doküman ihtiyacını karşılamak, bu kapsamda farkındalık oluşturmak, süreç dahilinde teknik destek sağlamak ve özellikle patent araştırması gibi konularında eğitimler düzenlemektir. HT-TTM Patent Ofisi de PATLIB merkezi olarak, patente konu olabilecek buluşların patentlenebilirliğinin değerlendirilmesi, buluşların patent veri tabanlarında ön araştırması, ulusal ve uluslararası patent başvurularının gerçekleştirilmesi, patent teşvik/fonlarının takibi ve başvurularının gerçekleştirilmesi ve süreç içerisindeki birçok konuda hizmet sağlamaktadır. Fikri Sınai Haklar konulu bu hizmetlerinde Türk Patent Enstitüsü ve Avrupa Patent Ofisi işbirliği ve desteği ile çalışmalarına devam edecektir. 9

HT-TTM Proje Ofisi organizasyonu ve TÜBİTAK AB Çerçeve Programları Ulusal Koordinasyon Ofisi Uzmanları Selcen Gülsüm Aslan Özşahin, Numan Gölükcü nün sunumları ile Horizon 2020 Marie Sklodowska Curie Bilgi Günü Hacettepe Üniversitesi Beytepe Kampüste gerçekleşti. 16 Temmuz-18 Temmuz tarihleri arasında Bilkent Otel de Hacettepe Teknoloji Transfer Merkezi, ODTÜ, Bilkent ve Gazi Teknoloji Transfer Ofislerinin ve ABD Büyükelçiliğinin katkıları ile Sağlık Bilimleri alanında Ar-Ge, İnovasyon ve Teknoloji Ticarileştirme Çalıştayı gerçekleşecek. HT-TTM nin de kurucu üyesi olduğu Ulusal Gıda Teknoloji Platformu nun (UGTP) Konferanslar Serisi kapsamında düzenlenen Gıda ve İçecek Sanayi nin Ar-Ge Gündemi Konferansı, 9 Haziran da Sheraton Maslak Otel İstanbul da geniş bir katılımla gerçekleştirildi. HT-TTM, Hacettepe Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü ve KOSGEB işbirliği ile Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi gerçekleşti. İnovasyon ve Yenilik Projeleri Hazırlama Yönetme Eğitimi HT-TTM Proje Ofisi ve NanoBiz organizasyonu ile gerçekleşti. HT-TTM Proje Ofisi Horizon 2020 Programı Ulusal Açılış Etkinliği ne katıldı. Fuarlar 29.08.2014-07.09.2014 tarihleri arasında 83. İzmir Enternasyonal Fuarı İzmir de gerçekleşecektir. 04.09.2014-07.09.2014 tarihleri arasında Her Türlü Gıda Ekipman ve Makineleri fuarı İstanbul da gerçekleşecektir. 10

11.09.2014-14.09.2014 tarihleri arasında CeBIT Bilişim Eurasia Fuarı İstanbul da gerçekleşecektir. 18.09.2014-21.09.2014 tarihleri arasında İstanbul GIDA-TEK 2014 9. Gıda ve İçecek Teknolojileri, Gıda Güvenliği, Katkı ve Yardımcı Maddeler, Soğutma, Havalandırma, Depolama Sistemleri ve Lojistik Fuarı İstanbul TÜRYAP Fuar ve Kongre Merkezinde gerçekleşecektir. 18.09.2014-21.08.2014 tarihleri arasında 3. Isaf Safety & Health Fuarı İstanbul da gerçekleşecektir. Fon Programları 2014 yılı 2. dönem Başvuru Tarihlerinde değişiklik yapıldı. 1001- Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı,3501- Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı ve 1005-Ulusal Yeni Fikirler ve Ürünler Araştırma Destek Programı nın elektronik son başvuru tarihleri 5 Eylül 2014 basılı kopya olarak gönderilmesi gereken belgelerin TÜBİTAK a ulaştırılması için son tarih ise 12 Eylül 2014 olarak belirlendi. 2014 Kalkınma Ajansı Teknik Destek ve Doğrudan Faaliyet Desteği programları açılmıştır. Tel: 312 227 03 22 zeynep.bilgic@hacettepe.edu.tr gozde.akgun@hacettepe.edu.tr 11