K.T.M.M.O.B MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI 1,Şht. İbrahim Ali Sok. Çağlayan Lefkoşa Tel: 2270524 2271677 2285210 Fax:2285151 MMO VİZE BÜROSUNA SUNULACAK MEKANİK PROJE DOSYALARINDA ARANAN TEKNİK HUSUSLAR Geçmiş yıllarda inşa edilmiş veya mimari projesi yıllar önce vizelenmiş binalar için şu aşağıdaki hususlar dikkate alınır: 51/1982 sayılı Makina Mühendisliği Mesleki Hizmet ve Denetim Tüzüğü nün 16. maddesi, her türlü binada ısıtma, soğutma, havalandırma ve sıhhi tesisat işlerinin ancak projeye bağlı olarak yapılması gerektiğini belirtmesine rağmen, mekanik proje uygulaması bir türlü başlatılmamıştır. Bu konuda mücadeleyi bırakmayan geçmiş Oda yönetimleri biri 1995, diğeri 2003 ve sonuncusu da 2006 yıllarında olmak üzere diğer odalarla üç tane protokol imzalamıştır. Bu protokollarda hangi binalardan, hangi konularda, hangi tesisat projeleri isteneceği belirlenmiştir. Buna göre: A) 28 Temmuz 1995 tarihinden sonra Ortak Vize Bürosundan vize alan dosyalarda; merkezi ısıtma ve soğutma, yüzme havuzu tesisatı projeleri ile 300 m 2 den büyük villalar, 1000 m 2 den büyük apartmanlar ve bodrumunda tesisat olan tüm binalardan, B) 23 Ocak 2003 tarihinden itibaren sıhhi tesisatı hidroforlu olan tüm binalar ile mekanik proje kapsamına giren diğer tüm konulardan, C) 1 Haziran 2006 tarihinden itibaren yerel makamlar tarafından her türlü binadan, sıhhi veya mekanik tesisat kapsamına giren tüm konulardan sıhhi/mekanik tesisat projesi aranacaktır. Mekanik proje uygulamalarına pratiklik kazandırmak ve küçük ilave yapılar ile depo, garaj, vb. binalara mekanik proje külfeti getirilmemesi için, projeci üyelerle yapılan toplantıda Oda yönetimi şu kararları almıştır: D) Depo, garaj, ambar, vb gibi içerisinde herhangi bir tesisat aksamı olmayan binalar için makina mühendisi bir mekanik rapor yazıp Odaya onaylatacaktır. E) İçerisinde tesisat aksamı olan her türlü ilave, depo, yardımcı ev, vb yapılar için eğer içerisindeki sıhhi tesisat, hidroforsuz ve 10 YB (yük birimi) veya fazla ise sıhhi tesisat projesi yapılacaktır, değilse makina mühendisi bir mekanik rapor ile Odaya başvurup o tesisat için Teknik Şartname alacaktır. F) Her türlü ticari işyeri, atölye, showroom veya mağazanın en küçük tesisatı için sıhhi veya mekanik tesisat projesi yapılacaktır. G) Her türlü taksimat projesinden sıhhi veya mekanik tesisat projesi aranmaz. H) Restorasyonu yapılan tüm yapılardan sıhhi veya mekanik tesisat projesi aranacaktır. 1
MEKANİK PROJE HAZIRLAMA ESASLARI GENEL 1. Proje dökümanları;üzerinde Odanın soğuk mühürü bulunan kırmızı renkli klasörün içerisine konmalıdır. 2. Proje dosyasında; eksiksiz doldurulmuş ve imzalanmış 2 adet proje sözleşmesi bulunmalıdır. 3. Arazi koçanının veya kira sözleşmesinin aslı veya fotokopisi ile binanın üzerine işlendiği tapu haritası (binanın bulunduğu parsel fosforlu kalemle işaretlenmiş) dosyada bulunmalıdır. 4. Tüm mekanik projeler, Teknik Resim kurallarina göre hazirlanacaktir. Buna göre; kağıt ölçüleri standard olacaktır (A0, A1, A2, vs.), paftaların çerçeve çizgisi olacaktır ve paftalar standartlara uygun katlanacaktır. 5. İlgili proje hesapları (ısı kaybı, ısı kazancı, boru çapı, havalandırma direnci vs.) ve teknik şartname 2 nüsha olarak dosyada bulunmalıdır. 6. Tüm proje paftalarında sembollerin gösterildiği lejant bölümü olmalıdır. Projelerde kullanılan her türlü işaret, sembol ve kısaltmalar lejantta açıklanmalıdır. 7. Antet proje paftasının sağ alt köşesinde ve en az 120 x 200 mm ebatlarında olmalıdır. 8. Projenin antetkısmındaolması gereken minimum bilgiler: a. Proje onay (vize) kısmı;en az 50 mm x 120 mm b. Projenin adı c. Pafta adı ve numarası (ME 03 gibi) d. Projenin kazası,belediyesi,köyü,pafta-harita ve parsel numarası e. Proje müellifinin adı,soyadı,oda ve vergi sicil numarası, adresi,telefonuve imzası f. Projenin tarihi,ölçeği ve revizyon kısmı g. Mimar ve mühendislerin isimleri 9. Mimari çizim ile mekanik çizimin çizgileri farklı kalınlıkta olmalıdır.mimari çizgi kalınlıkları mekanik tesisat çizgi kalınlıklarından az olmalıdır. Örnek çizgi kalınlıkları ve tipleri ekte verilmiştir. 10. Çizimlerde alınan kesitler nereden alınmış ise o akstan gösterilecek ve altına hangi kesit olduğu yazılacaktır. 11. Mimari projede verilen kolon aks isimleri silinmeyip gösterilecektir. Aks çizgileri vaziyet planında gösterilmeyebilir. 12. Mimaride kullanılan gereksiz yazı ve ölçüler mekanik paftalardan silinmelidir. 13. Proje dosyası içerisindeki paftaları gösteren Pafta Listesi hazırlanıp her dosyanın başına konmalıdır. 14. Vizeden geri dönen projelerde belirtilen eksiklikler tamamlandıktan sonra proje, müellifi tarafından gerekli değişikliğin yapıldığına dair imzalanıp vize bürosuna teslim edilmelidir. 15. Proje paftaları aşağıdaki sıraya göre dosyaya yerleştirilmelidir: a) Mekanik Vaziyet Planı b) Atık Su Tesisatı Paftaları c) Temiz Su Tesisatı Paftaları d) Merkezi Isıtma Tesisatı Paftaları 2
e) Yerden Isıtma Tesisatı Paftaları f) Merkezi Soğutma/Klima Tesisatı Paftaları g) HavalandırmaTesisatı Paftaları h) Yangın Tesisatı Paftaları i) Kolon Şeması j) Sistem Şeması ve Cihaz Listesi k) Havuz Tesisatı Paftaları l) Asansör Projesi Paftaları 14. Paftalar üzerinde correction fluid ile veya kağıt yapıştırılarak düzeltme yapılamaz 15. Tüm boruların her ayrım veya birleşim noktasından itibaren çaplandırılmasıgerekir (gereksiz çaplandırmadan kaçınılmalıdır). 16. Projelerde kullanılan sistem veya cihazlar gerçek ölçülerine uygun ölçekte çizilmeli 17. Tesisatlardaki kritik hattı oluşturan parçalar boru çapı hesap tablosu ile uyumlu olacak şekilde kolon şeması ve/veya plan paftasında numaralandırılarak gösterilmelidir. 18. Proje keşif bedeli güncel piyasa rakamları üzerinden oluşturulmalıdır. 19. Mekanik vaziyet planında yer alacak olan LPG tankının veya tanklarının yeri TS1446 ve LPG tüzüğüne göre belirlenmelidir. 20. Otel veya diğer turizm tesislerinde yangın dolabı ve havalandırma tesisatı zorunludur. 21. Öğrenci yurdu veya benzeri yerlerde kuru yangın sistemine ilaveten yangın dolabı da olmalıdır. 22. Showroom, mağaza ve restoranlarda klima tesisatı yapılmalıdır. 23. MMO gerektiğinde, mekanik projenin elektronik kopyasını talep edebilir. 24. Depo, kapalı otopark, genel WC, restoran mutfakları, spor salonu, kapalı yüzme havuzu, çok amaçlı salon, kütüphane ve arşivlerde havalandırma tesisatı yapılmalıdır 25. Yurt, otel, motel vs. Projelerinde pis su tesisatı ve yağmur suyu tesisatı hesapları olmalıdır PROJE PAFTALARINDA BULUNMASI GEREKENLER a. Mekanik Vaziyet Planı (Kullanım suyu dağıtım sistemi, kanalizasyon ve yağmur suyu toplama sistemi ve LPG tankları yerleşkesi ayrı ayrı paftalara çizilebilir): i. Bahis konusu binanın yüksekliğini veya kaç kat olduğunu gösteren, yan görünüşü veya kesitinin küçültülmüş hali (1/200 veya daha küçük) ii. Şehir veya site şebekesinin bağlantı noktası iii. Su sayacının yeri ve bağlantı detayı iv. Su deposu ve hidroforun vaziyet planındaki yerleşimi v. Güneş panellerinin güneye bakacak şekilde yerleştirilmesi vi. Atık su rögarları, septik tank ve emici kuyu vaziyete işlenmelidir. Septik tankın kaç kişilik olduğu üzerine yazılmalı ve detayları çizilerek eklenmelidir vii. Yakıt (LPG,fuel oil,doğal gaz veya mazot) tankı yerleşimi viii. Isıtma-klima sistemleri dış ünite yerleşimi ix. Yağmur suyu toplama sistemi (site veya toplu konutlarda) 3
b. Atık su paftaları: i. Mutfak çıkış noktasında mutfak yağ rögarı (MYR) ve detayı kanalizasyona bağlantı olsa bile olmalıdır. ii. Mutfak evyesi, bulaşık makinesi ve çamaşır makinesi atıklarının MYR üzerinden doğrudan emici kuyuya verilmesi tercih edilmelidir. Duş, WC ve lavabo atıkları ayrı hat ile septik tanka götürülmelidir. Dileyen iki borulu sistemi uygulayabilir. iii. Kanalizasyon veya arıtma sistemi mevcut ise, kanalizasyona bağlanmadan önceki son rögar 50x50 cm veya daha büyük olmalıdır. iv. Atık su akış yönü v. Rögarların sıra ile numaralandırılması vi. Septik tank ve emici kuyu vii. Yağmur suyu inişleri viii. Atık su tesisatı ayrı paftaya çizilmelidir c. Temiz su paftaları: i. Alt su deposu ve hidroforun yerleşimi ii. Sıcak su üretim sisteminin yerleşimi iii. Uygun ölçülendirme iv. Temiz su tesisatı ayrı paftalara çizilmelidir d. Merkezi ısıtma paftaları: i. Her odanın mahal numarası, odanın ısı kaybı/kazancı ve sıcaklık derecesi ii. Radyatör boyutları, numarası ve tipi iii. Oda termostatının yeri iv. Kombi veya kazanın yeri ve baca sistemi v. LPG tankı ve detayı vi. LPG servis kutusu ve gaz alarm dedektörü (kapalı mahallerde) yerleşimi vii. LPG, yangın ve akaryakıt tesisatı veya LPG tankı yerlesimi için gerektiğinde İtfaiye Müdürlüğünden görüs alınmalıdır viii. Yapılardaki zemin kotundan asağı kotlara LPG tankı veya LPG ile çalısan kombikonamaz, bağlantısı yapılamaz e. Yerden ısıtma paftaları: i. Oda termostatının yeri ii. Her devre için boru boyu ve aralıkları (modülü) iii. Dağıtıcı ve toplayıcı kollektör detayı iv. Kullanılan su rejimi yazılmalı v. Mahal ısı kaybı f. Merkezi klima ve havalandırma paftaları i. Kullanılacak sisteme göre iç ve dış ünite yerleşimi ii. Borulama sistemi ve çapları (gaz ve drenaj) iii. Termostatınyeri ve yüksekliği (yaklaşık 1.5 m) iv. Havalandırma kanalları gerçek boyutlarına uygun ölçekte çizilmeli v. Menfez numarası ve tipi vi. Havalandırma kanallarının boyutları ve içerisinden geçen hava debisi vii. Ayrım ve birleşim detayları standartlara uygun çizilmeli viii. Havalandırma veya iklimlendirme cihazının yeri ve özellikleri ix. İç ünitelerin numarası, tipi ve gücü (split unit klimalar da dahil) belirtilmeli 4
g. Yangın tesisatı paftaları i. Kuru yangın söndürme sistemi ana bağlantı ve kat vanaları ii. Islak yangın söndürme sistemi yangın dolabı ve/veya sprinkler sistemi iii. Yangın deposu ve yangın hidroforu detayı iv. Eğer var ise FM 200 gazlı söndürme sistemi v. Vaziyette hidrant varsa yeri vi. Akış ve kolon şeması vii. İtfaiye bağlantı ağzı BS standratlarına göre tasarlanmalıdır h. Kolon şeması i. Tüm dikey ve yatay hatların, aparatların sırasına göre çaplandırılması ii. Katlardaki radyatörlerinnumara, tipleri ve ısı yükleri iii. Kritik hattı oluşturan paftaların numaralandırılması iv. Kombi veya kazan bağlantısı v. Temiz su, atık su, yağmur suyu ve diğer kolonların kod numaraları ve yerleri plan paftalarına ve kolon şemasına işlenmeli vi. Her katın mimari yükseklik kodu gösterilmelidir vii. Boru çapı hesap tablosu i. Sistem şeması i. Villa veya küçük konutlarda kolon şeması sistem şeması olarak da kullanılabilir. ii. Tüm sistemler, çalışma prensibine göre detaylı bir şekilde çizilmeli iii. Sistemlerin içerdiği cihazlar numaralandırılarak tablolanmalı iv. Boru türlerine göre tablo hazırlanıp projeye ilave edilmeli j. Asansör Avan Projesi Paftaları i. Asansör avan projesinde gösterilen kuyu, kuyu dibi derinliği, kuyu üst boşluğu, seyir mesafesi, makina dairesi vb. ölçüler mimari proje ile uyumlu olmalıdır. ii. Asansör paftasındaki tüm ölçüler milimetre olarak verilmelidir. iii. Kuyu ölçüleri, kodları ve düşey kesiti (kabin, raylar, makina odası) iv. Kuyu yatay kesiti (Kabin, raylar, varsa karşı ağırlık ve rayları) v. Kuyu yatay kesiti(tamponların yeri) vi. Makina odası ölçüleri, asansör kuyusu ve motorun konumu vii. Asansör trafik hesabı (kaç durak, kaç kişilik, hızı vs.) ve kuvvet hesapları viii. Pafta üzerinde trafik hesabından elde edilen teknik bilgiler tablo halinde verilmelidir. ix. Avan veya montaj projelerinde birden çok asansör olması durumunda asansörlernumaralandırılmalıdır. x. Asansör kuyusuna 2-3 metre aralıklarla aydınlatma lambası konmalıdır k. Havuz Tesisatı Paftaları i. Havuz ölçüleri yazılmalı (uzunluk, genişlik ve derinlik) ii. Besleme nozulu sayısı ve debisi iii. Vakum, ana emiş (main drain), ışık ve skimmer sayıları ve ölçüleri iv. Pompa ve filtre kapasiteleri ve özellikleri v. Klor ve asit dozaj sistemi ve özellikleri (varsa) vi. Mekanik oda cihaz yerleşim planı (ölçekli) vii. Mekanik oda içerisine atık su toplama çukuru, pompası ve özellikleri viii. Mekanik odanın havalandırılması ix. Denge tankı kapasitesi ve taşma borusu 5
x. Eğer havuz ısıtma sistemi var ise eşanjör ve pompa kapasite hesapları xi. Kapalı havuzlarda nem alma cihazı ve özellikleri xii. Tüm boru sisteminin çaplandırılması xiii. Havuz ve mekanik oda merdiven yerleşkesi ve özellikleri xiv. Sistem akış şeması xv. Cihaz listesi ve diğer teknik bilgiler tablo halinde paftada gösterilmelidir. Bir Takım Ek Önemli Hususlar 1. LPG, yangın ve akaryakıt tesisatı veya LPG tankı yerleşimi için gerektiğinde İtfaiye veya Tarım Baknlığı Akaryakıt Biriminden görüş alınmalıdır. 2. Yapılardaki zemin katından aşağı katlara LPG tankı veya LPG ile çalışan kombi konamaz, bağlantısı yapılamaz. 3. Otel veya diğer turizm tesislerinde yangın ve havalandırma tesisatı zorunludur. 4. Showroomlarda klima veya havalandırma tesisatı yapılmalıdır. 6