Büyükdere Cd. Nevtron İşhanı No:119 K /6 Gayrettepe-İST TEL: 0212/ 211 99 01-02-04 FAX: 0212/ 211 99 52 MALİ MEVZUAT SİRKÜLERİ SİRKÜLER NO : 2008/ 15 İstanbul, 15 Ocak 2008 KONU :2008 Yılında Uygulanacak Yurt İçi ve Yurt Dışı Gündelikler Hk. Gelir Vergisi Kanunu nun 24 / 3. maddesinde, Harcırah Kanunu kapsamı dışında kalan müesseseler tarafından İdare Meclisi Başkanı ve üyelerine, denetçilerine, tasfiye memurlarına ve hizmet erbabına gerçek yol giderleri ile yemek ve yatma giderlerine karşılık verilen gündeliklerin Gelir Vergisi nden istisna olduğu bu gündeliklerin aynı aylık seviyesindeki Devlet memurlarına verilen gündeliklerden fazla ise veya Devletçe verilen gündeliklerin en yüksek haddini aşarsa aradaki farkın ücret olarak vergiye tabi tutulacağı hükmü yer almaktadır. 6424 sayılı Harcırah Kanunu na göre 2008 yılında verilecek yurt içi gündelikler 28 Aralık 2007 tarihli mükerrer Resmi Gazete de yayımlanan 5724 sayılı 2008 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu eki (H) Cetveli ile belirlenmiştir. Öte yandan yurt dışı seyahatler için geçerli harcırah tutarları ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ne yapılacak yolculuklarda uygulanacak harcırahlar ise en son 5 Nisan 2007 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan 2007/11912 sayılı B.K.K. ile belirlenmiştir. Konuyla ilgili olarak yapılan değişiklikler 10.04.2007 gün ve 2007/38 numaralı Sirkülerimiz ile açıklanmıştır. (Bahse konu yurt dışı gündelik tutarlarında değişiklik olması halinde durum ayrıca sirküle edilecektir.) Yapılan bu düzenlemelere istinaden 2008 yılında yurtiçi ve yurtdışı seyahatlerde uygulanacak harcırahlar ve bunların tekabül ettiği aylık seviyelerine ilişkin açıklamalar aşağıdaki bölümlerde yapılmıştır. 1
1- YURT İÇİ GÜNDELİKLER 1.1-2008 Yılında Uygulanacak Gündelikler 2008 yılında Devlet Memurlarına verilecek yurt içi gündelikler 2008 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu eki (H) cetveli ile aşağıdaki şekilde belirlenmiştir. Ödenecek Yurtiçi Gündelik Tutarı (YTL) -Başbakanlık Müsteşarı 35,00 -Ek göstergesi 8.000 ve daha yüksek kadrolarda bulunanlar 29,50 -Ek göstergesi 5.800 (dahil) - 8.000 (hariç) olan kadrolarda bulunanlar 26,50 -Ek göstergesi 3.000 (dahil) - 5.800 (hariç) olan kadrolarda bulunanlar 24,00 -Aylık / Kadro derecesi 1-4 olanlar 21,50 -Aylık / Kadro derecesi 5-15 olanlar 20,50 1.2- Vergiden Müstesna Gündeliklere Esas Aylık Seviyeleri 28 Aralık 2007 tarihli mükerrer Resmi Gazete de yayımlanan 5724 sayılı 2008 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu nun 21. maddesi hükmü ile Devlet memurlarının maaş hesabına esas aylık ve taban aylık katsayıları altışar aylık dönemler halinde uygulanmak üzere yeniden belirlenmiştir. Belirlenen katsayılar ve uygulama dönemleri aşağıdaki gibidir. 1.1.2008-30.6.2008 1.7.2008-31.12.2008 Memur Maaş Katsayısı : 0,049318 0,05031 Taban Aylık Katsayısı : 0,65061 0,6636 Ancak daha sonra 5 Ocak 2008 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan 2008/13055 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı nın 1. maddesi ile 01.01.2008 tarihinden geçerli olmak üzere aylık katsayı (0,049486), taban aylık katsayısı ise (0,65283) olarak yeniden belirlenmiştir. Bu itibarla 1.1.2008-30.06.2008 döneminde Bakanlar Kurulu Tarafından daha yüksek olarak belirlenen bu katsayılar kullanılacaktır. 2
2008 yılında uygulanacak bu katsayılara göre bu dönemde özel sektörde vergiden müstesna olarak verilebilecek götürü gündelik tutarları ile bunlara tekabül eden aylık seviyeleri aşağıda gösterilmiştir. (01.01.2008-30.06.2008) 1.122,95 YTL ve daha 1.114,04 YTL ile 1.122,94 1.005,17 YTL ile 1.114,03 866,61 YTL ile 1.005,16 698,11 YTL ile 866,60 (01.07.2008-31.12.2008) 1.141,55 YTL ve daha 1.132,49 YTL ile 1.141,54 1.021,81 YTL ile 1.132,48 880,94 YTL ile 1.021,80 709,63 YTL ile 880,93 Vergiden Müstesna Gündelik Tutarı (YTL) 35,00 29,50 26,50 24,00 21,50 698,10YTL ve daha az 709,62 YTL ve daha az 20,50 Not : Bu tabloların hazırlanmasında, Devlet memurlarına kıdemlerine göre değişen miktarlarda verilen kıdem aylıkları dikkate alınmamıştır. Söz konusu kıdem aylığı çalışan personelin hizmet yılı sayısı x 20 x genel katsayı (aylık katsayı) şeklinde hesaplanmakta olup; personelin özel sektör firmasındaki kıdemine göre bu şekilde bulunacak meblağların da yukarıdaki tabloda yer alan brüt aylıklara ilave edilmesi suretiyle o personelin brüt aylık seviyesi ve buna göre de vergisiz harcırah tutarı tespit edilecektir. (Örneğin 5 yıllık kıdemi olan bir çalışan için brüt aylık seviyesine birinci dönemde 5 x 20 x 0,049486= 4,95 YTL ilave edilecektir.) Kıdem aylığı, fiili hizmet süresi daha fazla olsa bile, en fazla 25 yıl için hesaplanacaktır. 2- YURT DIŞI GÜNDELİKLER 2.1-01.01.2008 Tarihinden İtibaren Uygulanacak Gündelikler ve Aylık Seviyeleri Yurtdışı gündelikler en son 2007/11912 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenmiş olup, karar eki liste sirkülerimize eklenmiştir. (Ek: 1) Bazı yazarlar özel sektördeki yurt dışı gündeliklerin B.K.K. eki listenin VII, VIII, ve IX unun sütunlarına tekabül eden üç kademe itibariyle uygulanacağı görüşündedir. Buna karşılık diğer bir görüş ise özel sektördeki yurt dışı gündeliklerin en yüksek devlet memuru olan Başbakanlık müsteşarının durumu esas alınarak B.K.K. eki listenin II, III, VII, VIII, IX un sütunlarına tekabül eden beş kademe itibariyle uygulanabileceği yönündedir. Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği nce yayımlanan sirküler Rapor dizininde de bu görüş esas alınmıştır. Bu görüşe göre bahse konu sütunlarda yer alan harcırah tutarlarının tekabül ettiği brüt aylık seviyeleri 01 Ocak 2008 tarihinden itibaren geçerli olan katsayılara göre aşağıya çıkarılmıştır. 3
(01.01.2008-30.06.2008) 1.122,95 YTL ve daha 1.114,04 YTL ile 1.122,94 980,43 YTL ile 1.114,03 698,11 YTL ile 980,42 (01.07.2008-31.12.2008) 1.141,55 YTL ve daha 1.132,49 YTL ile 1.141,54 996,65 YTL ile 1.132,48 709,63 YTL ile 996,64 Harcıraha Esas Alınacak Sütun 698,10YTL ve daha az 709,62 YTL ve daha az IX II III VII VIII Birden fazla ülkeyi kapsayacak yurt dışı geçici görev yolculuk ve ikametlerinde, her ülkedeki kalış süresi için o ülkeye ilişkin gündelik miktarı ödemelere esas alınacaktır. Yurt dışına her çıkışta seyahat süresinin ilk 10 günü için ödenecek gündelikler % 50 ile hesaplanacaktır. Öte yandan, yine ilk 10 günlük süre ile sınırlı olmak üzere yurt dışında yatacak yer temini için ödedikleri ücretleri fatura ile belgelendirenlere, faturada gösterilen yatak bedelinin bu şekilde hesaplanan gündeliklerin % 40 ını aşması halinde aşan kısmın % 70 i ayrıca ödenecektir. Ancak bu şekilde ödenecek ilave miktarlar, hesaplanan gündeliklerin; i) I -III No.lu sütunlarda gösterilenler için % 100 ünden, ii) IV - VI % 80 inden, iii) Diğer sütunlarda gösterilenler için % 70 inden, fazla olmayacaktır. Yurt dışı gündeliklerin YTL cinsinden miktarları T.C. Merkez Bankası nca ilan edilen cari (efektif veya döviz) satış kuru ile hesaplanacaktır. Tahakkuk ve mahsup işlemlerinde, döviz satış bordrosunda gösterilen tarihteki kur esas alınacaktır. NOT : Bu tabloların hazırlanmasında, Devlet memurlarına kıdemlerine göre değişen miktarlarda verilen kıdem aylıkları dikkate alınmamıştır. Söz konusu kıdem aylığı çalışan personelin hizmet yılı sayısı x 20 x genel katsayı (aylık katsayısı) şeklinde hesaplanmakta olup, personelin özel sektör firmasındaki kıdemine göre bu şekilde bulunacak meblağların da yukarıdaki tabloda yer alan brüt aylıklara ilave edilmesi suretiyle o personelin brüt aylık seviyesi ve buna göre de vergisiz harcırah tutarı tespit edilecektir. (Örneğin 5 yıllık kıdemi olan bir çalışan için brüt aylık seviyesine 5 x 20 x 0,049486= 4,95 YTL ilave edilecektir.) Kıdem aylığı, fiili hizmet süresi daha fazla olsa bile, en fazla 25 yıl için hesaplanacaktır. 3- K.K.T.C. İÇİN HARCIRAH TUTARLARI : 3.1-01.01.2008 Yılında Uygulanacak Gündelikler ve Aylık Seviyeleri K.K.T.C. ne yapılan seyahatlerde Devlet Memurlarına verilecek harcırah tutarları en son 2007/11912 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenmiştir. (R.G. 5 Mart 2007) 4
01 Ocak 2008 tarihinden itibaren kararname eki cetvele göre vergiden müstesna olarak verilebilecek gündelikler ile gündelik tutarlarının uygulanacağı brüt aylık seviyeleri aşağıya çıkarılmıştır. (01.01.2008-30.06.2008) 1.122,95 YTL ve daha 1.114,04 YTL ile 1.122,94 718,15 YTL ile 1.114,03 698,11 YTL ile 718,14 (01.07.2008-31.12.2008) 1.141,55 YTL ve daha 1.132,49 YTL ile 1.141,54 730,01 YTL ile 1.132,48 709,63 YTL ile 730,00 Vergiden Müstesna Gündelik Tutarı (YTL) 80,00 72,00 60,00 50,00 698,10YTL ve daha az 709,62YTL ve daha az 40,00 NOT : Bu tabloların hazırlanmasında, Devlet memurlarına kıdemlerine göre değişen miktarlarda verilen kıdem aylıkları dikkate alınmamıştır. Söz konusu kıdem aylığı çalışan personelin hizmet yılı sayısı x 20 x genel katsayı (aylık katsayısı) şeklinde hesaplanmakta olup, personelin özel sektör firmasındaki kıdemine göre bu şekilde bulunacak meblağların da yukarıdaki tabloda yer alan brüt aylıklara ilave edilmesi suretiyle o personelin brüt aylık seviyesi ve buna göre de vergisiz harcırah tutarı tespit edilecektir. (Örneğin 5 yıllık kıdemi olan bir çalışan için brüt aylık seviyesine 5 x 20 x 0,049486= 4,95 YTL ilave edilecektir.) Kıdem aylığı, fiili hizmet süresi daha fazla olsa bile, en fazla 25 yıl için hesaplanacaktır. 4- HARCIRAH UYGULAMASI İLE İLGİLİ BAZI HUSUSLAR a) Yeme ve Yatma Giderlerinin Kısmen Fiili Tutarları İle Kısmen Götürü Ödenmesi : Yeme ve yatma giderleri karşılığı bütünüyle fiili tutarları ile ödendiğinde ayrıca kısmi bir götürü ödeme yapılmaz. Bu giderlerin fiili tutarları ile kısmen tevsik edilebildiği hallerde ise aşağıdaki şekilde işlem yapılır. Harcırah Kanununa göre Devlet memuruna ödenen gündeliğin üçte ikisi yemek, üçte biri yatma karşılığıdır. Devlet memurlarına ödenen en yüksek gündeliğin 35,00 YTL olması örneğinde, bunun 23,33 YTL kısmını yemek 11,67 kısmını ise yatma karşılığını teşkil eder. Özel kesimde otel giderlerinin fiili tutarı ile tevsik edildiği, yemek için belge ibraz edilmediği durumda, fiili tutarı ile tevsik edilen otel (yatma) gideri tutarı ne olursa olsun bütünüyle vergiden müstesna olacaktır. Yemek giderleri için fiili tevsik yapılamıyorsa, ancak 23,33 YTL götürü ödeme kabul edilecek bunu aşan kısım vergiye tabi tutulacaktır. Yemek giderlerinin fiili tutarları ile tevsik edilip yatma giderinin belgelendirilemediği durumlarda, gene bütünü 35,00 YTL olan gündelik örneğinde tutarı ne olursa olsun (işin ve seyahatin icaplarına göre makul olması şartı, her hal ve takdirde aranmak durumundadır.) belgelerle tevsik edilecek fiili yemek bedeline ilaveten yatma gideri karşılığı olarak ayrıca 11,67 YTL ödeme yapılabilir 11,67 YTL nı aşan kısım vergilenir. 5
b) Aynı Günde Sonuçlanan Seyahatlerde Durum Harcırah Kanununun 39 uncu madde hükmüne göre, süresi bir gün veya daha az olan seyahatlerde Devlet memurlarına şu esas içinde gündelik verilmektedir. Gidilen yer veya yolda öğle veya akşam yemeği zamanlarından birini geçirenlere üçte bir, ikisini geçirenlere üçte iki geceyi de geçirenlere tam gündelik verilir. Öğle yemeği zamanı saat 13, akşam yemeği zamanın saat 19 olduğu aynı madde de belirtilmiştir. Buna göre özel kesimde de, örneğin saat 11 de başlayıp saat 18 de sonuçlanan seyahat için sadece öğlen yemeği karşılığı üçte bir gündelik (35,00 YTL gündelik örneğinde 11,67 YTL) vergisiz gündelik olarak ödenebilir. c) Birden Fazla Gün Devam Eden Yolculuklarda Tam Günden Az Günlerin Durumu Yukarıda belirtilen esas, sadece günü birlik yolculuklarda geçerlidir. Birden fazla gün devam eden yolculuklarda, öğle veya akşam yemeği veya yatmadan sadece birinin gidilen yerde veya yolda geçirildiği günler de tam gün olarak nazara alınır. (Harcırah Kanunu md. 43) Örneğin gidilen yerde üç gece kalınıp dördüncü gün dönüldüğünde, dördüncü gün için de tam gündelik alınır. Veya üç gün devam edecek bir yolculuğa saat 20 de başlandığında birinci gün için de tam gündeliğe hak kazanılır. d) Gidilen Yerde Yapılan Yeme ve Yatma Giderleri Dışındaki Giderler : Seyahat yapan hizmet erbabının gittiği yerde yeme ve yatma giderleri dışında işle ilgili olarak yaptığı diğer giderler, genel esaslara göre işverence masraf yazılır. Bunların gündelik tutarına dahil edilmesi söz konusu değildir. Gidilen yerdeki şehir içi dolmuş taksi ücretleri telefon giderleri başlıca örnekleri teşkil eder. Seyahat yapılan yerde de yapılması, asli çalışma yerinde yapılması halinde tabi olacağı değerlemeden farklı bir işleme tabi tutulmasını gerektirmez. Saygılarımızla 6
2008/15 SİRKÜLER EKİDİR YURT DIŞI HARCIRAH LİSTESİ EK:1 ÜLKELER II III VII VIII IX Para Birimi Sütun Sütun Sütun Sütun Sütun 1 A.B.D. (A.B.D. Doları) 177 139 111 107 90 2 Avustralya (Avustralya Doları) 275 216 172 166 139 3 Avusturya (Euro) 161 126 101 97 82 4 Almanya (Euro) 159 125 100 96 81 5 Belçika (Euro) 156 122 98 94 79 6 Lüksemburg (Euro) 156 122 98 94 80 7 Danimarka (Danimarka Kronu) 1.202 941 753 724 609 8 Finlandiya (Euro) 144 113 90 87 72 9 Fransa (Euro) 155 121 97 93 79 10 Hollanda (Euro) 151 119 95 91 78 11 İsveç (İsveç Kronu) 1.319 1.033 826 795 667 12 İsviçre (İsviçre Frangı) 275 215 172 166 139 13 İtalya (Euro) 148 116 93 89 75 14 Japonya (Japonya Yeni) 30.490 23.930 19.160 18.350 15.450 15 Kanada (Kanada Doları) 237 186 149 143 121 16 Kuveyt (Kuveyt Dinarı) 49 38 31 30 24 17 Norveç (Norveç Kronu) 1.158 907 726 698 586 18 İngiltere (Sterlin) 112 87 70 67 57 19 Suudi Arabistan (Suudi A. Riyali) 599 469 376 361 304 20 İngiltere (Sterlin) 112 87 70 67 57 21 İrlanda (Euro) 150 118 94 91 76 22 İspanya 7
(Euro) 153 120 96 92 78 23 Portekiz (Euro) 150 118 94 90 76 24 Yunanistan (Euro) 153 120 96 92 78 25 Diğer Ülkeler (A.B.D. Doları) 152 119 95 92 78 8