1. HAFTA KBT104 BİLGİSAYAR DONANIMI Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
2 Konu Başlıkları 1. Bilgisayara Giriş Bilgisayar Nedir? Bilgisayar ile Neler Yapabiliriz? Yeni Bilgisayar Kullanıcılarına Tavsiyeler Bilgisayarın Tarihçesi Bilgisayarın Çalışma Prensibi Hafıza Elemanlarının Kapasite Birimleri Kaynakça
3 Temel Kavramlar Bilgisayara Giriş, Bilgisayar Nedir?, Bilgisayar ile Neler Yapabiliri? Yeni Bilgisayar Kullanıcılarına Tavsiyeler, Bilgisayarın Tarihçesi, Bilgisayarın Çalışma Prensibi, Hafıza Elemanlarının Kapasite Birimleri
4 1. Bilgisayara Giriş Bilgisayar Nedir? Bilgisayar; kullanıcı tarafından girilen bilgileri işleyen, depolayan istendiğinde girilen bilgileri veya sonuçlarını çok hızlı bir şekilde verebilen elektromekanik bir cihazdır. Bu bilgiler, yazı, resim, ses ve video kaydı gibi değişik biçimlerde olabilir. Bilgisayarlar, işlemleri insanlara göre çok hızlı bir şekilde ve hatasız yapabilirler. Bu özellikleri nedeniyle günümüzde muhasebe işlemlerinden tıp bilimine, eğitim bilimlerinden uzay bilimlerine kadar her alanda insanların vazgeçemeyecekleri bir araç haline gelmiştir. Bilgisayar ile Neler Yapabiliriz? Aslında bilgisayar ile neler yapılamaz diye sorulsaydı bu sorunun cevabı daha kolay verilebilirdi. Bir bilgisayar ile çok şeyler yapılabilir bunlardan bazıları şunlardır; Her türlü kişisel veya resmi yazılar göze hoş gelen bir biçimde yazılabilir ve bunlar yazıcıya gönderilip kağıt üzerine çıktı alınabilir. Karmaşık hesaplar (örneğin bütçe hesabı, maliyet raporları vs.) otomatik olarak yapılır ve sonuçlar hızlı bir şekilde görüntülenir. Resim yapılabilir, hazır resim ve fotoğraflar izlenebilir veya üzerlerinde değişiklik yapılabilir. Müzik dinlenebilir, bu müziklere çeşitli ses efektleri eklenebilir, uygun yazılımlarla besteler yapılabilir. Uygun donanım ve yazılım bileşenleri ile sinema filmleri bile seyredilebilir. Bir video kamera, uygun donanım ve yazılım varsa çekilen filmlerin montajı yapılabilir görüntülere çeşitli efektler verilebilinir. Bir modem ve internet hesabına sahipseniz tüm dünyadan çok sayıda kişinin akla gelebilecek her konuda sunduğu çeşitli yazılı görsel ve işitsel bilgilere ulaşılabilirsiniz. Aynı zamanda arkadaşlarınıza anında mektup gönderilebilirsiniz.
5 Yine modem ve kamera aracılığıyla uzaktaki insanlarla sesli, yazılı ve görüntülü olarak sohbet edebilirsiniz. Bir modemin sağladığı olanaklar nerdeyse sınırsızdır: İnternette web sitesi olan mağazalardan kredi kartı ile alışveriş edilebilinir ve siparişlerin kapıya kadar gelmesi sağlanabilir. Yine modemle internet üzerinden gazetelerin web sitelerine bağlanılabilinir ve günlük haberler okunabilinir. Oyunlar oynanabilinir, modemle uzaktaki bir arkadaşla oyun oynamak mümkündür. İşe uygun yazılımlarla işletmelerde iş verimi arttırılabilinir. Çocukların eğitimi için uygun programlar kullanılabilinir. Böylece öğrenecekleri şeyleri daha kolay, daha hızlı ve daha eğlenceli bir şekilde algılamaları sağlanılabilinir. Bir tarayıcı yardımıyla bilgisayarda fotoğraf albümü oluşturulabilinir. Kişisel bilgiler, randevular, telefon numaraları ve önemli olaylar kaydedilebilinir. Yabancı dil programları ile başka dillerin öğrenilmesi sağlanılabilinir. Çok geniş bilgi kütüphaneleri içinde hızlı aramalar yaptırarak normalde vakit alacak araştırma işleri kolaylıkla halledilebilinir. Yeni Bilgisayar Kullanıcılarına Tavsiyeler Bilgisayar kullanmaya yeni başlayanlar, aşağıda verilen bazı önemli noktalara dikkat etmesi gerekir. Umutsuzluğa kapılmayınız. Bilgisayar kullanmak bir günde öğrenilecek bir şey değildir. Kendinize engeller koymayın. Yapamam diye düşünüyorsanız bir süre sonra sahiden de yapamadığınızı görürsünüz. Her şeyi birden öğrenmeye çalışmayınız. Belki bir süre çok az bir bilgiyle idare edebilirsiniz. Bilgisayarı kullandıkça yeni şeyler öğrendiğinizin farkına varacaksınız.
6 Denemekten ve yanılmaktan korkmayınız. Programlar arasında kaybolmaktan çekinmeyin. Unutmayın ki bilgisayar kullanmak için bilgisayarcı olmak gerekmez. Önemli olan neyi ne kadar öğrendiğiniz değil, bilgisayarla işinizi görüp görmediğinizdir. Bilgisayarlardan beklentileriniz büyük olmasın. Bilgisayar kullanınca hemen harikalar oluşturacak değilsiniz. Bilgisayarın Tarihçesi Bilgisayarların tarihçesi basit hesaplama cihazlarından başlayarak yüksek hızlı elektronik ağ bağlantısına sahip süper bilgisayarlara kadar uzanan uzun bir hikayedir. Bu yolculuk M.Ö. 500 yıllarında eski Çin de abacus un (abaküs) icadıyla başlamaktadır. Bilgisayarın gelişimi vakum tüplerin, transistörlerin, entegre devrelerin, mikroişlemcilerin ve sayısız pek çok diğer icatlarla günümüze kadar gelmiştir. Bilgisayarın tarihçesini birkaç kuşağa ayırabiliriz. Abaküs (M.Ö. 500): İlk bölüm M.Ö. 500 yıllarında abaküs ün icadıyla başlar abaküs ilk insan yapısı sayısal hesaplayıcıdır (Şekil 1). Belli bazı kuralları bilerek kullanıcı herhangi bir matematik işlemi gerçekleştirebilir. Abaküs gerçektende ilk bilgisayardır. Çünkü bir şeyler hesaplayabilmektedir. İnsan beynini bir kenara bırakırsak abaküs rakamlarla hesaplama yapan ilk cihaz idi. Şekil 1. İlk Abaküs Eniac (1943): ENIAC (Electrical Numerical Integrator and Calculator) Dünyanın ilk elektronik bilgisayarı 1943 de icat edildi (Şekil 2). Bu bilgisayarda vakum tüpleri kullanılmıştır. Kendisinden önceki herhangi bir makineden bin kat daha işlem yapabilme kabiliyetine sahipti. Çünkü eşitlikleri çözmekte kendisine has bir yöntem kullanmaktaydı. Bu bilgisayarın kötü tarafı çok fazla enerji harcaması ve çok fazla yer kaplamasıydı. Bu, o zamanki teknolojinin kısıtlı olmasından kaynaklanmaktaydı.
7 Şekil 2. ENIAC Manyetik Depolama (1957): 1957 ye kadar depolama üniteleri olarak manyetik boncuklar kullanılmaktaydı. 1957 de bilgiyi saklamanın daha kolay ve daha güvenli olması nedeniyle manyetik teypler kullanılmaya başlandı. Daha çok depolama alanı, bilgisayarlarda daha büyük ve daha gelişmiş programları işletmeye imkan sağlar (Şekil 3). Şekil 3. Manyetik Depolama Ünitesi Transistör (1959): 1959 da bilgisayarlar, transistör adı verilen bir devre elemanı sayesinde giderek küçülmeye başlamıştır. Transistörler vakum tüplerinin yerini aldılar çünkü daha küçüktüler, daha az enerji harcıyorlardı ve çok daha hızlı idiler (Şekil 4).
8 Şekil 4. İlk transistör ve günümüzdeki transistörler Entegre Devreler (1965) : Entegre devreler 1965 de keşfedildiler. Devreler cama benzer silikon adı verilen bir madde üzerine işlenmekteydi. Bu bilgisayar endüstrisinde büyük bir gelişmeye yol açtı. Çünkü çok fazla yer kaplayan transistörlerle dolu büyük kartlar daha küçükleriyle yer değiştirerek bilgisayarların daha küçük, daha güvenilir, daha hızlı ve daha ucuz olmasını sağladı. Şekil 5. İlk entegre ve günümüzdeki entegre Mikroişlemciler (1971) : 1971 de İntel ilk mikro işlemcilerden olan dört bitlik 108KHz hızındaki 4004 çipini piyasaya sundu. Mikroişlemciler bilgisayarların daha süratli karar vermesini ve daha derin düşünebilmesini sağladı. Böylece bilgisayarlar daha karmaşık işlemleri daha kısa bir sürede yapmaya başladılar. Mikroişlemciler bugünde olduğu gibi entegre devre teknolojisine dayalı olarak üretilmişlerdi (Şekil 6).
9 Şekil 6 İlk mikroişlemci ve günümüzdeki mikroişlemci IBM PC (1981) : 1980 de IBM microsoft tan ilk kişisel bilgisayar projesi için BASIC programlama dilini geliştirmesini istedi. 1981 de IBM, Datamaster adını verdiği ilk masaüstü bilgisayarını piyasaya sundu (Şekil 7). Bilgisayarın Çalışma Prensibi Şekil 7 İlk IBM PC ve günümüzdeki bir PC Elektronik devreleri analog ve dijital sistemler olmak üzere iki gruba ayırabiliriz. Analog sistemlerde devre üzerindeki gerilim değerleri sürekli değişkenlik gösterir. Bundan dolayıdır ki analog devreler tasarlanması ve arıza durumunda arızanın tespit edilmesi oldukça zordur. Dijital sistemlerde ise devre üzerinde 0V ve 5V olmak üzere sadece iki farklı gerilim değeri görülebilir. Bundan dolayıdır ki tasarlanması kolay arıza tespiti basittir. Bilgisayarlar dijital sistemlerdir. Dijital sistemlerde 0V değeri ikilik sayı sistemindeki 0 a +5V değeri ise 1 e karşılık gelir. Bilgisayarda ki bilgilerin tamamı 1 ler ve 0 lardan oluşur. (Şekil 8). Bir bilgiyi oluşturan bir tane 1 veya 0 bilgisini bilgisayarda saklamak için gerekli olan hafıza birimine bit denir. BİT, Binary Digit (ikili sayı) kelimelerinden türetilmiştir.
10 Şekil 8 Binary Sayı sistemi ve decimal sayı sistemine dönüşümü 8 bitlik hafıza birimine 1 byte denir ve bilgisayarlarda kullanılan karakterlerin her biri 1 byte ile ifade edilir. Bu şekilde 256 (2 8 ) tane farklı karakter kodlanabilir. Karakterlerin kodlanması, ASCII (American Standart Code for Information Interchange) kodu adı altında uluslararası bir standarda kavuşturulmuştur. Bilgisayarda kullanılan karakterler sayısal (0 dan 9 a kadar olan rakamlar) ve alfa sayısal (a dan z ye kadar olan harfler ve diğer karakterler) olmak üzere iki gruba ayrılır. Hafıza Elemanlarının Kapasite Birimleri Bilgisayar ortamındaki bilgiler hafıza elemanlarında saklanır. Hafıza elemanlarının kapasite birimleri byte ile ifade edilir. Byte birimini üst katları aşağıdaki Tablo 1.1 de gösterilmiştir. Tablo 1. Kapasite Birimleri 1 Byte (B) 8 Bit 1 KiloByte (KB) 1024 Byte 1 MegaByte (MB) 1024 KiloByte 1 GigaByte (GB) 1024 MegaByte 1 TeraByte (TB) 1024 GigaByte Örnek 1: 2048 KB kaç MB dır ve kaç Byte dır 2048 / 1024 = 2 MB 2048 x 1024 = 2097152 Byte Örnek 2: Word sayfasında yazılmış olan 8192 adet karakter kaç KB lık yer kaplar 8192 karakter = 8192 byte demektir.
11 8192 / 1024 = 8 KB dır. Örnek 3: Elimde 80 GBLık bir sabit disk, 700MB lık CD-ROM, 128MB lık Flash Bellek ve 1,44MB lık bir disket var. Bu durumda; 1 Sabit Disk =?. CD-ROM kapasitesine eşittir. 1 Sabit Disk =?. Flash Bellek kapasitesine eşittir 1 Sabit Disk =?. Disket kapasitesine eşittir. 80 GB = 81920 MB dır. 1 Sabit Disk = 81920 / 700 = 117 CD-ROM kapasitesine eşittir. 1 Sabit Disk = 81920 / 128 = 640 Flash Bellek kapasitesine eşittir 1 Sabit Disk = 81920 / 1,44 = 56888 Disket kapasitesine eşittir.
12 Kaynakça Demirel, H.(2011). Ders Notları Karabük Üniversitesi, KARABÜK