ÜNİBİLGİ 01 Ankara Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı Bülteni Temmuz 2001 Sayı:1 Ankara Üniversitesi adına sahibi: Prof. Dr. Nusret ARAS Genel Yayın Yönetmeni: Yrd. Doç.Dr. Doğan Atılgan Yazı İşleri Müdürü: Serap Hatipoğlu Baskı: Ankara Üniversitesi Basımevi YAYIN KURULU Hüsniye Çelik hcelik@ankara.edu.tr Serap Hatipoğlu hatip@media.ankara.edu.tr Hülya Tokay tokay@tomer.ankara.edu.tr Seyit Ali Can scan@science.ankara.edu.tr Mehmet Akbulut makbulut@politics.ankara.edu.tr İLETİŞİM ADRESİ Ankara Üniversitesi Rektörlüğü, Dögol Caddesi (06100) Tandoğan / Ankara ÜNİ-BİLGİ Günümüzde kütüphanecilik alanında hızlı ve kapsamlı gelişmeler olmaktadır. Amacı bireyleri en son bilgilerle donatarak eğitmek olan üniversiteler de, bu gelişmeleri planlı ve organize olmuş bir biçimde izleyebilmelidirler ki, asli görevlerini layıkıyla yapabilsinler. Günümüzde kütüphaneler bilgi akışının hızlı bir biçimde yapıldığı merkezler haline gelmişlerdir. Üniversitelerde kütüphaneler arasındaki organizasyonu oluşturmak ve bu organizasyonu verimli bir şekilde çalıştırmak; ayrıca kütüphanecilik ve bilgi teknolojisi konularında yaşanan son gelişmeleri takip edip bunları bünyesinde bulunduğu üniversite yararına kullanmak Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığının görevleri arasındadır. Son dönemde yapılan düzenlemelerle Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı Kütüphanecilik mesleği mensuplarının aktif görev almasıyla yeni bir kimlik kazanmıştır. Ve çalışmalarına başlamıştır. Bunlardan biri de Ankara Üniversitesinin Kütüphanecilik alanındaki yeni seslerinden biri olacak olan ÜNİ BİLGİ' dir. ÜNİ BİLGİ, Ankara Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığının aylık olarak yayınlayacağı haber bültenidir Bültenin amacı, Kütüphanecilik alanında üniversite içinde ve dışında yaşanan gelişmeleri, olayları, haberleri ilgilenenlere duyurarak bilgilendirilmelerini sağlamaktır. Bizlerde üniversitemiz kütüphanelerinde görev yapan kütüphaneciler olarak bültenin hazırlanmasında aktif olarak çalışarak katkıda bulunabildiğimiz için çok mutluyuz. YAYIN KURULU
ELEKTRONİK KÜTÜPHANELER Yard.Doç.Dr.Doğan Atılgan (Kütüphane ve Dok. Dai.Bşk.) Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler bilgi hizmetlerini de yoğun bir şekilde etkilemiştir. Bilgi teknolojilerinin yayıncılık alanında kullanılması oluşturulan yayınların içerik ve sunuluş biçimlerini de önemli ölçüde değiştirmiştir. Yayıncılıktaki bu değişiklik kütüphanelerin dermelerinde de önemli değişikliklere neden olmuştur. Artık kütüphanelerin kaynakları sadece basılı kaynaklardan oluşmamaktadır. Yayın sayısı ve türündeki artış ve bilgi teknolojilerindeki gelişmeler kütüphanelerinde yeniden yapılanmalarını ve hizmet politikalarını da değiştirip geliştirmelerini zorunlu hale getirmiştir. Bu gelişmelerin en önemlisi elektronik kütüphanecilik anlayışının gelişmesidir. Hızla artan bilgi kaynakları kütüphanelerin bu kaynakların tümünü basılı ortamda bulundurması ve güncel olarak hizmete sunmasında kimi güçlüklere neden olmuştur. Basılı yayınlardaki bu güçlükler yayınların elektronik ortamda üretilmesi ve hizmete sunulması ile giderilmeye çalışılmaktadır. Ancak son yıllarda gelişen elektronik kütüphaneler bu kaynakları internetin sunduğu olanaklardan da yararlanarak hızlı ve daha ucuza hizmete sunmaktadırlar. Elektronik kütüphaneler aracılığı ile kütüphane kataloglarına, bibliyografik veri tabanlarına ve tam metin bilgi kaynaklarına erişmek mümkün olabilmektedir. Elektronik yayıncılık konusundaki hızlı gelişmeler kütüphanelerinde kendilerini sürekli geliştirme ve yeni hizmet olanakları araştırmakla yüz yüze bırakmıştır. Yayınların fiyatlarındaki hızlı artış ve tüm yayınlara bir tek merkezin sahip olamaması ve daha az ödeyerek daha fazla kaynağın hizmete sunulması ilkesinden hareketle özellikle üniversite kütüphaneleri arasında işbirliği olanakları geliştirilmeye başlanmıştır. Bunların somut örnekleri de son yıllarda yapılan ANKOS (Anadolu Kütüphaneleri Konsorsiyumu) ve OBES (Ortak Belge Sağlama) gibi projelerin başarı ile sürdürülmesidir. Başlangıçta bu çalışmaların biraz gerisinde kalan üniversitemiz son yılda yapılan olumlu çabalar ve kütüphanecilik anlayışındaki değişiklik ile aradaki açığı hızla kapatmaktadır. Bu aşamada yönetim tarafından verilen destekte çok önemli yer tutmaktadır. Üniversitemiz özellikle fen ve sağlık bilimleri başta olmak üzere pek çok veri tabanına üye olunmuş ve öğretim üye ve yardımcılarına ücretsiz olarak hizmet vermektedir. Bu konuda değerli öğretim üyelerimizden beklentilerimiz öncelikle denem amaçlı açılan veri tabanlarının kullanılarak olumlu ve olumsuz eleştirilerinin bizlere iletilmeleridir. Bu konudaki tüm duyuru ve değerlendirmeler üniversitemizin tartışma listesi olan ank-club de yapılmaktadır. Sizlerin desteği ile daha olumlu ve yararlı hizmetler verebileceğimiz inancı ile saygılar sunarım. 2
Merkezi bir kütüphaneye sahip olmayan Üniversitemiz Fakülte, Yüksekokul ve Rektörlüğe bağlı birimler ile araştırma uygulama merkezlerinde örgütlenmiş kütüphanelerle hizmet vermektedir. Üniversitemiz mensubu araştırmacı ve öğrencilerimiz birim kütüphanelerimizden yararlanma olanağına sahiptir. Ayrıca araştırıcılarımız kütüphaneler arası ödünç verme formlarından yararlanarak ödünç kitap alma hakkına da sahiptirler. Bu nedenle Ünibilgi de birimlerimizin kütüphanelerini tüm Üniversiteye tanıtarak kullanımlarını artırmak amacıyla birim kütüphanelerimizi Fakültelerimizden başlayarak alfabetik sırada tanıtmayı amaçlıyoruz. İlk olarak Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Kütüphanesi ile başlıyoruz. Bu sayfaya yapacağınız katkı, bizlere yön verecek ve sayfamızın içeriğini zenginleştirecektir. ANKARA ÜNİVERSİTESİ DİL ve TARİH COĞRAFYA FAKÜLTESİ KÜTÜPHANESİ 1-Derme Durumu D.T.C.F. Kütüphanesinde sosyal ve beşeri bilimler ağırlıklı olmak üzere genel konular yanında felsefe, din, kütüphanecilik, sosyoloji, tarih, sanat tarihi, coğrafya ve arkeoloji vb. alanlarındaki kitaplar ile sosyal bilimler ile ilgili ansiklopedi, bibliyografya, abstrakt, indeks ve sözlükleri içerir. Fakültede yapılmış Lisansüstü tezler ve Doçentlik tezleri ile yazma, nadir eserlerle dil ve edebiyat konusunda oldukça kapsamlı bir dermeye sahiptir. 2- Kitap, Süreli Yayın vs. sayısı Fakülte Kütüphanesine sağlanan materyalin büyük bir çoğunluğu bağış yolu ile gelmektedir. Ayrıca bütçe olanakları dikkate alınarak öğretim üyelerinden gelen talepler doğrultusunda yeni kaynaklar da satın alınmaktadır. 2000 yılı Ekim ayı itibariyle kütüphanemizde yaklaşık 250.000 eser bulunmaktadır. Bu eserlerin 35.000'i süreli yayınlardan, 45.000'i eski harfli basma eserlerden, 15.000'i yazma eserlerden, 15.000'i lisans, yüksek lisans, doktora ve doçentlik tezlerinden ve geri kalanı da konularına göre ayrılmış eserlerden oluşmaktadır. 3- Kullanıcı Yoğunluğu ve Kullanıcıya Yönelik Hizmetler D.T.C.F. kütüphanesine yılda ortalama 52.000 kullanıcı gelmektedir. Bu kullanıcılar ortalama olarak 55.300 eserden yararlanmaktadır. Kullanıcıya yönelik tanıtım ve eğitim çalışmaları sayesinde yukarıdaki rakamlar her yıl artarak devam etmektedir.bu yoğunluğun sağlanması için Fakülte kütüphanesine son yıllarda çeşitli etkinlikler yapılmıştır. Bu etkinlikler; - Fakülte kütüphanesinin WEB sayfası oluşturularak Rektörlükte bulunan Server üzerinde tüm kullanıcılara açıldı. Kullanıcılarımız WEB sayfasında bulunan linklerle Dünya ve Türkiye'de bulunan kütüphanelere erişebilmektedirler. - Kütüphanede kullanıcı hizmetlerinin planlamasını yapmak ve yapılan çalışmalara yön vermek amacıyla düzenli okuyucu istatistikleri tutulmaya başlanmıştır. 3
- Fakülteye yeni kayıt olan öğrencilere kütüphaneyi tanıtmak ve kütüphaneden yararlanma yüzdelerini arttırmak amacı ile 1. sınıf öğrencilerine danışmanları eşliğinde kütüphane oryantasyon eğitimi verilmiştir. Ayrıca bu program dahilinde öğrencilere BİL-SİS otomasyon programı kullanılması ve elektronik bilgiye erişim öğretilmektedir. - Süreli yayınların düzenlenmesi sağlanarak, eksiklerin tamamlanması amacı ile bağış kampanyası başlatılmıştır. 797 süreli yayın, internet üzerinden araştırma yapmak isteyen okuyucular için BİL-SİS programı ile bilgisayar ortamına aktarılmıştır. - Kütüphanemizde bulunan yazmalar için Kültür Bakanlığı ile işbirliği içinde "Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Kütüphanesi Yazmalarını Kataloglama ve Bilgisayar Ortamına Aktarma Projesi" başlatıldı. Şu ana kadar 8000 eserin bibliyografik künyeleri çıkartılmıştır. - Kütüphaneden kullanıcıların kesintisiz ve daha fazla faydalanabilmeleri için mesai saatleri 08.45-19.00 yapılmıştır. - Satın alma ve bağış yolu ile sağlanan eserlerin Fakülte içersinde en göze çarpan yerlere konulan teşhir dolaplarıyla tanıtımı yapılmıştır. Ayrıca bölümlere belirli periyotlarla yeni yayınların listesi gönderilmiştir. - Kullanıcıların daha çabuk ve daha hızlı erişebilmesi için kütüphane koleksiyonu 1997 yılından itibaren BİL-SİS programı ile bilgisayar ortamına aktarılmaya başlanmıştır. Nisan 2001 tarihi itibari ile Fakültemiz kütüphanesinde son veri durumu şöyledir: Kayıtlı Eser: 64039 Kitap: 44460 Süreli Yayın: 797 Tez: 4805 Makale: 6 - Rektörlüğümüzün girişimleri sonucunda ANKOS (Anadolu Üniversite Kütüphaneleri Konsorsiyumu)'a üye olunmuştur. Konsorsiyumdaki veri tabanları öğrenci ile akademik personele her fırsatta tanıtılmakta ve gerekirse bire bir eğitimle tarama eğitimi verilmektedir. Abone olunan dergiler: -Varlık -Bilim ve Teknik -Türk Dünyası Tarih Dergisi -Archeology -Information Technology and Libraries -National Geographic -Bilim ve Teknik -Tarih ve Toplum Mayıs 2001 okuyucu istatistiği Kütüphanenin Sosyal Bilimler katında 2 Profesör, 14 Doçent ve Yardımcı Doçent, 42 Araştırma Görevlisi, 97 Uzman, Okutman ve Öğretim Görevlisi, 17 İdari Personel, 2980 öğrenci ve 312 dışardan gelen araştırmacı; 712 Genel Konular, 576 Felsefe, 564 Din, 2594 Sosyal Bilimler, 450 Doğa Bilimleri ve Matematik, 430 Uygulamalı Bilimler, 2500 Sanat, 1555 Coğrafya ve 532 diğer kaynaklardan olmak üzere toplam 9913 adet eserden yararlanmış olup 3152 eser ödünç verilmiş 2650 eserde okuyucu tarafından iade edilmiştir. Kütüphanenin Dil ve Edebiyat katında 1535 okuyucu, 4370 adet eserden yararlanmış olup 984 eser ödünç verilmiş 871 eser de okuyucu tarafından iade edilmiştir. Kütüphane Süreli Yayınlar katında 647 öğrenci, 18 Araştırma Görevlisi ve 45 dışardan gelen araştırmacı olmak üzere 894 adet süreli yayın, 127 adet tez çıkartılmış ve kontrolleri yapılmıştır. Hazırlayan Uzman Mustafa Bayter 4
VERİ TABANLARIMIZ Aşağıda görünen veri tabanlarına www.ankara.edu.tr adresinden elektronik kütüphaneler ikonundan ulaşabilirsiniz. 5
6
OKUYUCU KÖŞESİ DUYURU Bültenimizin ilerleyen sayılarında bir Okuyucu Köşesi hazırlanacaktır. Fakülte kütüphanelerinizle ilgili görüşlerinizi ve önerilerinizi Yayın Kurulunda görevli arkadaşlara ileterek ÜNİBİLGİ de yer almasını sağlayabilirsiniz. 7
ÜNİBİLGİ 01 Ankara Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı Bülteni Temmuz 2001 Sayı:1 İLETİŞİM LİSTESİ Ankara Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı Tel: 212 60 40 / 153 Tel:213 95 32 Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Bşk: Yrd. Doç. Dr. Doğan ATILGAN Dogan.Atilgan@ankara.edu.tr Selim KARAAĞAÇ kagac@science.ankara.edu.tr Hüsniye ÇELİK hcelik@ankara.edu.tr Çankırı Orman Fakültesi Tel(Santral):0(376)212 27 57 0(376)212 46 90 Celal ALTUNDAĞ altundag@forestry.ankara.edu.tr Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tel: 310 32 80 / 1684 Nadiye TUNA ntuna@humanity.ankara.edu.tr Diş Hekimliği Fakültesi Tel: 212 62 50 / 342 Necla KAPLAN Eczacılık Fakültesi Tel: 212 68 05 / 2164 Eğitim Bilimleri Fakültesi Tel: 363 33 50 / 223 Dursun İNALKAÇ Fen Fakültesi Tel: 212 67 20 / 1309 Ahmet KARATAŞ karatas@science.ankara.edu.tr Hukuk Fakültesi Tel: 363 40 50 / 2123 Fuat TÜRKER fuat.turker@law.ankara.edu.tr İlahiyat Fakültesi Tel: 212 68 00 / 209 F. Ceyda SATIOĞLU satioglu@divinity.ankara.edu.tr İletişim Fakültesi Tel: 319 77 14 / 223 Serap HATİPOĞLU hatip@media.ankara.edu.tr Sağlık Eğitim Fakültesi Tel: 380 81 72 / 256 Ercüment YILDIRIM Siyasal Bilgiler Fakültesi Tel: 319 77 20 / 250 A. Çoşkun TARLAKAZAN arlakaz@politics.ankara.edu.tr Tıp Fakültesi Tel: 310 30 10 / 213 Fulya Büyükayan Avralıoğlu buyukaya@medicine.ankara.edu.tr Veteriner Fakültesi Tel: 317 03 15 / 262 Hülya BİLGİÇ hülyabilgic@hotmail.com Ziraat Fakültesi Tel: 317 05 50 / 1666 Mustafa KARATAŞ karatas@agri.ankara.edu.tr Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Tel(Santral):319 91 37 Hacer BAYTER hbayter@hotmail.com Ankara Cebeci Sağlık Yüksekokulu Tel:319 14 50/138 Beypazarı Meslek Yüksekokulu Tel(Santral):763 30 22 Hayal DOĞANÇAY Çankırı Meslek Yüksekokulu Tel(Santral):0(376)213 15 82 Erkut ÇOBAN ErkutCoban@mynet.com Çankırı Sağlık Yüksekokulu Tel(Santral):0(376)213 17 02 Aydın KIVANÇ Dikimevi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Tel(Santral):319 78 84 Aysel KÖKSAL akoksal@medicine.ankara.edu.tr Ataum Tel: 362 07 62 Neşe KURT nkurt@education.ankara.edu.tr Tömer Tel: 435 97 81 / 105 Hülya TOKAY tokay@tomer.ankara.edu.tr 8