vii İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... iii YAZARLAR HAKKINDA... v İÇİNDEKİLER... vii RESİMLER LİSTESİ...xv BÖLÜM 1: TEMELLER...1 1.1.Bulut Bilişim Kavramının Analizi...1 1.1.1.Bulut Alt-Kavramı...1 1.1.2. Bilişim Alt-Kavramı...3 1.1.3. Bulut Bilişim Kavramı...4 1.2. BULUT BİLİŞİM İN TARİHÇESİ...5 1.2.1. Mainframe (Ana Makine) Hesaplama Yaklaşımı...7 1.2.2. Zaman Paylaşımlı (Time Sharing) Hesap. Yaklaşımı...8 1.2.3. İş Parçacıklı (Thread) Hesaplama Yaklaşımı... 10 1.2.4. Dağıtık(Distributed) Hesaplama Yaklaşımı... 11 1.3. Bulut Bilişim in Temel Özellikleri... 12 1.4. Bulut Bilişim in Avantaj ve Dezavantajları... 13 1.4.1. Bulut Bilişim in Avantajları... 13 1.4.2. Bulut Bilişim in Dezavantajları... 13 BÖLÜM 2: BULUT BİLİŞİM MİMARİSİ VE HİZMET YAPISI...15 2.1. Bulut Bilişim Mimarisi... 15 2.1.1. İstemci... 16 2.1.2. Uygulama... 16 2.1.3. Platform... 16
viii 2.1.4. Altyapı... 16 2.1.5. Sunucu... 17 2.2. Bulut Bilişim Hizmet Yapısı... 18 2.2.1. Hizmet Sağlayıcılar... 18 2.2.2. Hizmet Geliştiriciler... 18 2.2.3. Hizmet Alıcılar... 19 BÖLÜM 3: BULUT BİLİŞİM HİZMET MODELLERİ...21 3.1. Bulut Bilişim Hizmet Modeli Kavramı... 21 3.2. Bulut Bilişim Hizmet Modelleri... 21 3.2.1. Hizmet olarak Yazılım (SaaS)... 22 3.2.2. Hizmet olarak İletişim (CaaS)... 24 3.2.3. Hizmet olarak Platform (PaaS)... 25 3.2.4. Hizmet olarak Altyapı (IaaS)... 26 3.2.5. Hizmet olarak Ağ (NaaS)... 28 BÖLÜM 4: BULUT BİLİŞİM KURULUM MODELLERİ...29 4.1. Bulut Bilişim Kurulum Modeli Kavramı... 29 4.2. Bulut Bilişim Kurulum Modelleri... 29 4.2.1. Genel Bulut (Public Cloud)... 30 4.2.2. Özel Bulut (Private Cloud)... 31 4.2.3. Ortak Bulut (Community Cloud)... 33 4.2.4. Karma Bulut (Hybrid Cloud)... 34 BÖLÜM 5: GÜNÜMÜZ BULUT BİLİŞİM HİZMET ORTAMLARI...37 5.1. Bulut Bilişim Hizmet Ortamı Kavramı... 37 5.2. Bazı Bulut Bilişim Hizmet Ortamları... 37 5.2.1. Amazon Cloud Services... 37 5.2.2. Microsoft Windows Azure... 39 5.2.3. Google App Engine... 40
ix 5.2.4. Sun Cloud... 41 5.2.5. Caspio... 42 5.2.6. Cloudify... 42 5.2.7. Force.com... 42 5.2.8. Heroku... 43 5.2.9. App Scale... 43 5.2.10. Orange Scape... 43 5.2.11. Nimbus... 44 5.2.12. Engine Yard... 44 5.2.13. Vertebra... 44 5.2.14. Rackspace... 45 5.2.15. Rollbase... 45 5.2.16. Eucalyptus... 45 5.2.17. Open Shift... 46 BÖLÜM 6: BULUT BİLİŞİM UYGULAMALARI...47 6.1. Bulut Bilişim Uygulama Kapsamı... 47 6.2. Bulut Bilişim e Dair Bazı Uygulamalar... 47 6.2.1. Eğitim... 48 6.2.2. Sağlık... 52 6.2.3. İş Ekonomi... 54 6.2.4. Bilimsel... 57 6.2.5. Diğer Uygulama Alanları... 60 BÖLÜM 7: BULUT BİLİŞİM VE SANALLAŞTIRMA YÖNTEMİ...63 7.1. Sanallaştırma Kavramı... 63 7.2. Sanal Makine Alt-Kavramı... 66 7.3. Bulut Bilişim ve Sanallaştırma... 68
x BÖLÜM 8: BULUT BİLİŞİM VE WEB...69 8.1. Web Kavramı... 69 8.2. Bulut Bilişim ve Web Bağlantısı... 70 8.3. Web in Evrimi... 72 8.3.1. Web1.0... 72 8.3.2. Web2.0... 73 8.3.3. Web3.0... 78 8.3.4. Web4.0... 80 BÖLÜM 9: BULUT BİLİŞİM DE HUKUKİ BOYUT...83 9.1. Sürece Dair Temel Çelişkiler... 83 9.2. Sorun Kapsamları... 86 9.2.1. Gizlilik... 87 9.2.2. Verilerin Korunması... 88 9.2.3. Fikri Mülkiyet... 88 9.2.4. Dış Kaynakların Kullanımı... 88 9.2.5. Mesleki Sorumluluk... 89 9.3. Öneriler... 89 BÖLÜM 10: BULUT BİLİŞİM DE GÜVENLİK...93 10.1. Fiziksel Güvenlik... 94 10.2. Mantıksal Güvenlik... 95 10.3. İstikrar... 96 10.4. Yasal Sorumluluk... 96 10.5. Güvenliğe Dair Akademik Bilimsel Çalışmalar... 98 BÖLÜM 11: BULUT BİLİŞİM DE BAŞARIM... 103 11.1. Başarım Yolunda Bazı Hususlar... 103 11.2. Bazı Başarı Hikâyeleri... 105
xi BÖLÜM 12: BULUT BİLİŞİM İN GELECEĞİ... 109 12.1. Bulut Bilişim in Geleceğine İlişkin Öngörüler... 109 12.1.1. Bulut Bilişim e Dayalı İletişim Platformu... 109 12.1.2. Yazılım Hâkimiyeti... 110 12.1.3. Bulut Bilişim İş İmkânları Uzmanlıklar... 112 12.1.4. Güvenlik Yönünde Gelişmeler İyileşmeler... 113 12.1.5. Hukuki Boyutta Gelişmeler İyileşmeler... 114 12.1.6. Ekonomi Bağlamında Gelişmeler... 115 12.1.7. Bilgi İletişim Yönetim Stratejilerinde Gelişmeler... 116 BÖLÜM 13: AWS: BİR BULUT BİLİŞİM ÖRNEĞİ... 117 13.1. AWS Nedir?... 117 13.2. AWS nin Oluşumu ve Tarihçesi... 117 13.3. AWS Hizmetleri... 118 13.3.1. AWS Hesaplama ve İşlem Hizmetleri... 118 13.3.2. AWS Veritabanı Hizmetleri... 119 13.3.3. AWS Depolama Hizmetleri... 120 13.3.4. AWS İçerik Dağıtımı Hizmetleri... 121 13.3.5. AWS Dağıtım ve Yönetim Hizmetleri... 121 13.3.6. AWS Uygulama Hizmetleri... 123 13.3.7. AWS Ağ / Bağlantı Hizmetleri... 125 13.3.8. AWS Ödeme Hizmetleri... 125 13.3.9. Web Trafik Hizmetleri... 125 13.3.10. AWS Diğer Hizmetler... 126 BÖLÜM 14: AWS YÖNETİM PANELİ NE BAKIŞ... 127 14.1. AWS ÜYELİK İŞLEMLERİ... 127 14.1.1. Üye Bilgileri Girişi... 127 14.1.2. Ödeme Bilgileri Girişi... 129
xii 14.1.3. Doğrulama... 130 14.1.4. Üyelik İşlemleri Tamamlama... 131 14.2. AWS YÖNETİM PANELİ... 132 14.2.1. Sunucu (Hosting) Hizmeti Amazon EC2... 133 14.2.2. Veritabanı (Database) Hiz. Amazon DynamoDB... 138 14.2.3. Depolama Alanı (Storage) Hizmeti Amazon S3... 143 14.2.4. Kimlik ve Eriş. Yön. (Acc. M.) Hiz. Amazon IAM... 144 BÖLÜM 15: AWS İLE UYGULAMA GELİŞTİRME... 149 15.1. AWS Uygulama Alanları... 149 15.2. Dinamik Web Programlama Dilleri... 149 15.2.1. HTML ve CSS... 150 15.2.2. Sunucu Tabanlı Web Programlama Dilleri... 150 15.2.3. İstemci Tabanlı Web Programlama Dilleri... 151 15.2.4. JavasScript ve Diğer Dillerin Karşılaştırılması... 151 15.3. AWS Uygulama Geliştirme Dilleri... 152 BÖLÜM 16: AWS HİZMETLERİNİN PHP İLE KULLANIMI... 155 16.1. PHP Dili İLE Web Arayüz Oluşturma... 155 16.1.1. AWS DynamoDB Hizmetinin PHP ile Kullanımı... 156 16.1.2. AWS S3 Hizmetinin PHP ile Kullanımı... 161 BÖLÜM 17: AWS HİZMET. JAVASCRIPT İLE KULLANIMI... 165 17.1. AWS ve JavaScrIpt Uyumu... 165 17.2. JavaScrIpt SDK Kurulumu... 167 17.3. JavaScrIpt SDK Kullanımı... 168 17.3.1. AWS DynamoDB Hizmet. JavaScript ile Kullanımı... 168 BÖLÜM 18: AWS HİZMETLERİ İÇİN ÖRNEK UYGULAMALAR... 175 18.1. Uygulama Geliştirme İçin Ön Hazırlıklar... 175 18.2. KULLANICI GİRİŞ MODÜLÜ ÖRNEĞİ... 176
xiii 18.2.1. Veritabanının Hazırlanması... 176 18.2.2. JavaScript Uygulama Kodlama Aşamaları... 184 18.2.3. PHP Uygulama Kodlama Aşamaları... 188 18.3. HABER MODÜLÜ ÖRNEĞİ... 191 18.3.1. Veritabanının Hazırlanması... 192 18.3.2. JavaScript Uygulama Aşamaları... 199 18.3.3 PHP Uygulama Aşamaları... 214 18.4. HABER RESİM MODÜLÜ ÖRNEĞİ... 225 18.4.1. Depolama Hizmetinin Hazırlanması... 226 18.4.2. Veritabanının Hazırlanması... 229 18.4.3. JavaScript Uygulama Aşamaları... 230 18.4.4. PHP Uygulama Aşamaları... 234 YARARLANILAN KAYNAKLAR... 239