Ölçme: Fizikte kütle, hacim, uzunluk, alan, sıcaklık, kuvt, hız, ivme, elektrik yükü, elektrik akımı gibi birçok büyüklük kullanılmaktadır. Bir büyüklüğü ölçmek için, o büyüklük cinsinden seçn değişmez parçaya birim denir. Birim sistemleri: Uluslararası beraberliği sağlamak birim kargaşasını önlemek amacıyla, fizikte birçok birim sistemi kullanılmaktadır. 1/8
Tek bir niceliği içeren e temel denir. Uzunluk: Uzunluk standardı metre dir. İlk uzunluk standardı metre, 179 yılında Paris ten geçen boylam üzerinde kuzey kutbundan ekvatora kadar olan mesafenin on milyonda biri olarak tanımlandı. 1960 yılında standart metre, ışığın dalga boyu cinsinden çok hassas bir şekilde tanımlandı. Bu tanıma göre 1 metre, kripton atomunun uyarılması sonucu yaydığı karakteristik turuncu- kırmızı ışığın dalga boyunun 1.650.763.73 katıdır. /8
Son olarak 1983 yılında 1 metre, ışığın boşlukta 1/99.79.485 saniyede aldığı yolun uzunluğu olarak tanımlanmıştır. Uzunluk metre ölçülür. Uzunluk Ölçüleri 1 metre (m) = 10 dm 1 metre (m) = 100 cm 1 metre (m) = mm 1 kilometre (km)= m Kütle 3/8
Kütle standardı kilogram dir. Kütle terazi ölçülür 1887 yılında kabul edn kütle standardı, 1 Kilogram, platin-iridyum alaşımından yapılmış silindirin kütlesi olarak tanımlanmıştır. Bu silindir Fransa nın Sers kentindeki Uluslar arası Ağırlık Ölçümler Bürosunda saklanır. Kütle Ölçüleri 1 gram (g) = miligram (mg) 1 kilogram (kg)= g 1 kental = 100 kg 1 ton = kg Zaman Zaman standardı saniye dir 4/8
1960 yılına kadar saniye ortalama güneş günü cinsinden tanımlanmıştır. Bir güneş gününün 1/86400 üne saniye adı rilir. 1967 yılında yeni saniye standardı sezyum atomunun 9.19.631.770 defa titreşim yapması için geçen süredir. Zaman Ölçüleri Saat 1 sa = 60 dk Dakika 1 dk = 60 s Saniye 1 s = 100 sl Salise 1 sl = 10 - s Milisaniye 1 ms = 10-3 s 5/8
Mikro saniye 1 µs = 10-6 s Sıcaklık Sıcaklık, maddenin bir molekülünün kinetik enerjisi orantılı bir büyüklüktür.sıcaklığın kullanılan yaygın birimleri selsiyus ( 0 C), Kelvin ( 0 K) fahrenhayt ( 0 F) dır. Sıcaklık Termometre ölçülür. Işık Şiddeti Bir kaynağın birim zamanda yaydığı ışık enerjisinin bir ölçüsüdür. I gösterilir. Birimi candela(cd) ya da mumdur. Işık şiddeti fotometre ölçülür. 6/8
Elektrik Akımı Akım birimi Amper dir. Sembolü A dır. Akım ölçüleri Kiloamper 1kA = A Amper 1A = ma = 10-3 ka Miliamper 1 ma = µa = 10-3 A Mikroamper 1 µa = na = 10-6 A Başka yardımıyla ifade edn e türetilmiş denir. 7/8
Ölçmek için fiziksel istediğimiz in ast çok üst katları büyük ya tanımlanmıştır. da çok küçük olduğunda kolay ifade edebilmek Alan (Yüzey) Ölçüleri dm 1 (m) 100 ==10 h= = 000 cm =a 000 1 000000 000mmm ar (a) = 100 m 1metrekare dekar (da) m10 10 a =da hektar (h) daölçüleri = 000 m 100 kilometrekare (km ) = 100 =10 =1 Hacim, Boşluk Ölçüleri, Sıvı 3 3 3 = 1 000 000 1 m 3 = dm cm =vardır. 1 sebeplerden 000 000 000 dolayı mm 3 hata oluşur. 1 litre (l)değerle =Hata 1büyüklük dm = sıfırlanamaz cm 3nedeni Ölçmede Fiziksel bir ölçülürken değişik Gerçek ölçüm arasındaki farka ölçüm hatası denir. Hata hiçbir zaman ama en aza indirbilir. Ölçümlerdeki hatanın dört 1.Ölçüm yönteminden.ölçümü yapandan 3.Ölçme aletinden ortamdan yapıldığı Bir bulunan ölçümde sonuçlar hatayı o azaltmak kadar gerçeğe için ölçü yakın sayısını olur. artırmak gerekir. Ne kadar çok ölçüm yapılırsa Eşit kollu terazi yapılan ölçümlerde hata, I. Ortam şartları II. Ölçüm yapan kişi III. Ölçüm aletihangrinden rnlerden I B) IIV II V kaynaklanmıştır? C) Ihangri III III türetilmiş D) IID) III IIIbüyüklüktür? V E) I,4.Ölçümün IIE) II, III III Çözüm: I,A)Yalnız IIIII III I. İvme II. Zaman III. Hız IV. Akım V. Kütle Yukarıda rn den A)I III B) II, C) I, II V Çözüm: I dönüşümlerini yapınız. 1. 00m...km.,3m ==...cm 3. 580g =...km 4. 5dam dam=...cm 5. =birim...kg =araçlarla...mg 6. 10dak =...saat...s hangi= ölçüldüğünü gösteriniz. 6 3 3eder? 5 dm 3 kaç Çözüm: 5.10mm mm Skaler :))cm Sayı 316 Uzunluk Lm =m ) birimle ifade edn dir Enerji E =100 joule 00 Zaman ((( 60 saat :: 50 Sıcaklık Kütle 3 )C Hacim ) ) birim yanında yöne de ihtiyaç varsa bu e ktörel Alan )54m/s Vektörel Sayı Hız (kg V= m/s ivme Büyüklükler 6 15 (a= ) Kuvt denir. (parçalarına (F=10 m/s) Vektör Yönlü doğru ktör denir. Bir ktörün olarak tanımlanabilmesi için ; yönü, doğrultusu, büyüklüğü, başlangıç noktasının bilinmesi gerekir. Aşağıdakrden hangisi ktörel? A) Kütle B)tam Sıcaklık uzunluk D) hız E) Çözüm: hız Aşağıdakrden hangisi skaler büyüklüktür?enerji hangisinin skaler büyüklük A) Kütle B) kuvt C)C)ivme D)büyüklüktür hız E) momentum Çözüm: Kütle olduğunu yazınız. tablolarda fiziksel niceliklerin hangisinin ktörel Etkinlik cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun sözcüklerle doldurunuz 1. Elektrik akımını ölçmek için kullanılan araca. Eşit kollu terazi cisimlerin ölçülür. 3.İvme, Uzunluk birimleri.büyür.küçülür. 4. Zaman..bir büyüklüktür. 5.ölçmesine, İvme... denir. kuvt.. büyüklüktür. Sıvıların hacmi ölçülür. 6. 7. Metrenin katına.denir. 8. kuvt, hız, enerji, alan birimleri birimlerdir. 9. Sayı birim yanında birde...ihtiyaç olan e ktörel denir. 10. Bir ölçü aracının gerçeğinden farklı ölçmede.denir. 11. Işık şiddeti birimi dır. 1. Elektrik akım birimi...dir. onar kilometre, onar, yöne skaler, ampermetre, amper, candela, litre, hata, türetilmiş, ktörel, kütlesi, Etkinlik cümlelerin hangri doğru, hangri yanlıştır? 1.İvme türetilmiş bir büyüklüktür..sıcaklık kalorimetre ölçülür. 3.Kuvt temel bir büyüklüktür.. aletlerinde sıfır hata ölçüm yapılamaz.... 4.Tüm ölçüm 5.Kütle zaman skaler bir büyüklüktür.. 6.Ampermetre akım şiddetini ölçer. 7.Sıcaklık birimi kaloridir.. 8.Işık şiddeti fotometre ölçülür.. 9. lt saniye, su, 00 ml. dir. 10.5 500 eşittir 11.Bir ktörün yönü değiştirilince, doğrultusu değişmeyebilir.. 1.Kental kütle birimidir.. 13.Bir kenarı ölçümü msaliseye olan karenin alanı 400 cm dir... 8/8